w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
n r 7 - 8 / 2 0 0 4
47
p r o j e k t
W
pierwszej części artykułu opublikowanej w nr. 6/2004 „elektro.info”
został zamieszczony opis techniczny i obliczenia doboru agregatu, UPS
oraz siłowni telekomunikacyjnej wraz z doborem przekrojów przewodów toru
stałoprądowego. W drugiej części prezentujemy pozostałe obliczenia, rysun-
ki RUPS, RGnN i Rozdzielnicy Stałoprądowej.
prąd zwarcia trójfazowego w złączu kablowym
zainstalowanym na budynku
Uwaga! Do obliczeń zostanie przyjęta mniejsza wartość impedancji zwar-
ciowej przedstawiona w tabeli zamieszczonej w części 1. artykułu (zasilanie
ze stacji „WICHROWA”).
I
c
U
Z
A
kA
i
I
k
n
k
p
k
3
3
3
3
1 400
3 0 029
7963 45
7 97
2
"
max
"
,
,
,
=
=
=
≈
=
=
i
i
i
i
i
i
χ
11 4
2 7 97
15 78
,
,
,
i
i
=
kA
c = 1,4 - wartość przyjęta do obliczeń ze względu na brak dokładnej infor-
macji o stosunku R/X,
c - współczynnik korekcyjny siły elektromotorycznej obwodu zwarciowego [-],
U
n
- napięcie znamionowe sieci zasilającej w [V],
I
“
k3
- początkowy prąd zwarcia w [A],
Z
k3
- impedancja obwodu zwarciowego dla zwarcia trójfazowego w [W],
i
p
- prąd udarowy w [kA].
Odcinek kabla YKXSżo 5x70 łączący ZK-2B z SZR sieć/agregat jest długo-
ści około 7 m, zatem wnoszona przez niego dodatkowa impedancja obwodu
zwarciowego wynosi:
Odporność zwarciowa fabrycznego układu SZR sieć/agregat wynosi 50 kA,
zatem prąd zwarciowy w szafie SZR nie spowoduje jego zniszczenia.
Uwaga! Prąd zwarciowy o wartości I
”
k3
=7,97 kA spowoduje zadziała-
nie zabezpieczenia topikowego w czasie t < 0,1 s (podstawa – charakte-
rystyka t = f(I
k
) zamieszczona w katalogu producenta bezpieczników to-
pikowych).
projekt zasilania
gwarantowanego w budynku
użyteczności publicznej
(część 2)
mgr inż. Julian Wiatr, inż. Marcin Orzechowski
Zatem minimalny wymagany przekrój kabla ze względu na zwarcia wyno-
si (zabezpieczenie WTN00gG125):
S
k
I t
mm
w
≥
=
≈
1
1
1
135
104000
1
2 39
2
2
i
i
,
gdzie:
I
2
t
w
- maksymalna całka Joule’a przepuszczana przez bezpiecznik topikowy
do obwodu w [A
2
s],
k - jednosekundowa dopuszczalna gęstość prądu zwarciowego zależna od ma-
teriału przewodnika i izolacji.
Zatem przyjęty w części 1. kabel YKXSżo 4x70 spełnia warunek obciążalno-
ści zwarciowej.
Rys. 6 Schemat ideowy RUPS w KPP wraz z elementami z niej zasilanymi
p r o j e k t
w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
n r 7 - 8 / 2 0 0 4
48
Prąd zwarciowy przy zasilaniu z agregatu:
X”
d
= 0,1 - wartość reaktancji podprzejściowej generatora wyrażona w jednostkach
względnych odczytana z katalogu producenta generatora (SDMO Francja),
cosj = 0,8 – współczynnik mocy biernej generatora odczytany z katalogu
producenta.
X
x
U
S
rG
d
rG
rG
rG
rG
"
"
,
,
,
,
sin
cos
,
=
=
=
=
−
=
−
2
2
2
2
0 1
0 4
0 11
0 146
1
1
0 8
i
Ω
ϕ
ϕ
=
=
=
+
=
+
=
=
0 6
1
400
400
1
1
0 1 0 6
0 94
,
sin
,
,
,
max
"
"
K
U
U
c
x
I
G
n
rG
d
rG
kG
i
i
i
i
ϕ
cc
U
Z
K
A
R
X
rG
rG
G
rG
rG
max
"
,
,
,
,
i
i
i
i
i
i
i
3
1 400
3 0 94 0 146
1682 75
0 03
=
≈
=
= 00 03 0 146
0 00438
0 00438
0 146
0 146
2
2
2
2
,
,
,
,
,
,
i
=
=
+
=
+
≈
=
Ω
Ω
Z
R
X
rG
rG
rG
χ
11 64
1 64
2 1683
3902 82
,
,
,
i
A
p
=
=
i
i
gdzie:
U
rG
- napięcie znamionowe generatora w [V],
K
G
- współczynnik korekcyjny impedancji zwarciowej generatora [-],
X
rG
- podprzejściowa reaktancja zwarciowa generatora w [W],
Z
rG
- impedancja zwarciowa generatora w [W],
S
rG
- moc znamionowa generatora w [MVA],
R
rG
- rezystancja uzwojeń generatora przyjmowana do obliczeń zwarcio-
wych w [W],
c - współczynnik udaru przyjmowany dla generatorów niskiego napięcia zale-
cany przez normy (INPE Nr 40/2001 – „Prądy zwarciowe niskonapięciowych
instalacji i urządzeń prądu przemiennego” – doc. dr inż. E. Musiał – Politech-
nika Gdańska).
Uwaga! Na podstawie przeprowadzonych obliczeń należy uznać, że prądy
zwarciowe przy zasilaniu z agregatu są łagodniejsze niż przy zasilaniu z sieci
elektroenergetycznej, a zatem odporność zwarciowa dobrana na warunki za-
silania z sieci elektroenergetycznej spełnia warunki zwarciowe przy zasila-
niu z agregatu, stanowiącego awaryjne źródło zasilania.
Sprawdzenie kabla wydawczego agregatu na warunki zwarciowe:
S
k
I
T
mm
T
T
I
I
T
s
th
k
k
th
kG
k
≥
=
=
>
≈
=
1
1
1
135
1683
0 2
1
5 58
10
0 2
2
2
2
i
i
i
i ,
,
,
"
TT
ms
= 10
gdzie:
T - zwarciowa stała czasowa generatora,
T
k
- czas trwania zwarcia (czas niezbędny do wyłączenia zabezpieczenia głów-
nego generatora liczony od chwili powstania zwarcia) – ustalony na podsta-
wie katalogu producenta agregatu,
I”
kG
- początkowy prąd zwarcia przy zwarciu na zaciskach generatora,
S - przekrój kabla w [mm
2
],
I
2
th
T
k
- skutek cieplny przepuszczony przez zabezpieczenie do obwodu.
Należy uznać, że kabel wydawczy agregatu spełnia warunki obciążalno-
ści zwarciowej.
dobór kabli WLZ i zasilania awaryjnego ze względu
na przeciążalność i długotrwałą obciążalność prądową
- kabel zasilania awaryjnego (zabezpieczenie główne generatora typu NS
160 Compact):
I
I
S
U
A
I
I
A
I
I
k
I
B
rG
rG
rG
B
n
Z
Z
n
=
=
=
=
≤
=
≤
≥
3
110000
3 400
158 77
160
1
2
i
i
i
,
,445
1 45 160
1 45
160
=
=
,
,
i
A
Na podstawie PN-IEC 60364-5-523 warunki spełnia kabel YKXSżo 5x70,
dla którego:
I
I
k
A
A
dd
dd
'
,
=
=
=
>
i
i
222 0 8
177
160
gdzie:
I
dd
- dopuszczalna długotrwała obciążalnośc przewodu lub kabla w [A],
k - współczynnik korekcyjny uwzględniający sposób ułożenia kabla lub
przewodu,
I
n
- prąd znamionowy zabezpieczenia,
k
2
- współczynnik krotności prądu znamionowego zabezpieczenia zapewnia-
jący wyłączenie zabezpieczenia w określonym czasie,
I
z
- wymagany długotrwały prąd obciążenia kabla lub przewodu,
Rys. 7 Schemat ideowy RSP w KPP
w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
n r 7 - 8 / 2 0 0 4
49
- kabel WLZ:
I
P
U
A
I
I
A
I
I
k
B
sz
n
B
n
z
Z
=
∗
=
=
≤
=
≤
≥
3
65000
3 400 0 93
100 88
125
2
i
i
i
i
cos
,
,
ϕ
II
A
n
1 45
1 6 125
1 45
137 93
,
,
,
,
=
=
i
Należy zatem uznać, że przyjęty w części 1 artykułu kabel YKXSżo 5x70 speł-
nia warunki długotrwałej obciążalności i przeciążalności prądowej.
- kable i przewody sterowania i automatyki łączące SZR z agregatem:
Uwaga! Największym odbiornikiem są grzałki agregatu: P
g
= 2000 W.
I
P
U
A
I
I
A
I
I
k I
B
g
f
B
n
Z
Z
n
=
=
=
≤
=
≤
≥
=
=
1
2
2000
230
8 70
10
1 45
1 6 10
1 45
,
,
,
,
i
i
111 034
,
A
gdzie:
U
1f
- napięcie fazowe.
Warunki spełnia przewód YDYżo 3x1,5, jednak ze względów eksploatacyjnych
(zalecenia producenta) należy przyjąć kabel YKYżo 3x2,5.
- kabel łączący RGnN z RUPS:
Łączne zapotrzebowanie mocy czynnej przez STK i UPS (system zasilania
gwarantowanego):
P
P
P
kW
WESZG
UPS
STK
=
+
=
+
=
14 20
9 82
24 02
,
,
,
(część 1 artykułu – „elektro.info” nr 6/2004)
I
P
U
A
I
I
A
I
I
k
B
WESZG
n
B
n
Z
Z
=
=
=
≤
=
≤
≥
3
24020
3 400 0 8
43 34
50
2
i
i
i
i
i
cos
,
,
ϕ
II
A
n
1 45
1 6 50
1 45
55 17
,
,
,
,
=
=
i
Warunki spełnia kabel YKYżo 5x16, dla którego:
I
’
dd
= 89•0,8 =71,20 A > 55,17 A
- przewody zasilające UPS:
I
P
U
A
I
I
A
I
I
k
I
B
UPS
n
B
n
Z
Z
n
=
=
=
≤
=
≤
≥
3
14200
3 400 0 9
22 77
25
2
i
i
i
i
i
cos
,
,
ϕ
11 45
1 6 25
1 45
27 59
,
,
,
,
=
=
i
A
Warunek spełnia przewód YDYżo 5x6, dla którego:
I
’
dd
= 41•0,7 =28,70 A > 27,59 A
- przewód zasilający STK:
I
P
U
A
I
I
A
I
I
k
I
B
STK
n
B
n
Z
Z
n
=
=
=
≤
=
≤
≥
3
9820
3 400 0 8
17 71
20
1
2
i
i
i
i
i
cos
,
,
ϕ
,,
,
,
,
45
1 6 20
1 45
22 069
=
=
i
A
Warunek spełnia przewód YDYżo 5x4, dla którego:
I
dd
= 32•0,8 = 25,60 A > 20,069 A
sprawdzenie dobranych przewodów zasilających
na warunki zwarciowe
Uwaga! Krótkie odcinki przewodów zasilających oraz niskie wartości prą-
dów znamionowych zabezpieczeń pozwalają wyciągnąć wniosek, że obliczo-
ny w SZR prąd zwarciowy podlega nieznacznemu tłumieniu (mała wartość
rezystancji przewodu łączącego RGnN z RUPS), wskutek czego wyłączenie za-
bezpieczeń topikowych nastąpi w czasie < 0,1 s.
Zatem wyznaczenie wymaganych przekrojów poszczególnych przewo-
dów ze względu na warunki zwarciowe należy obliczyć korzystając z cał-
ki Joule’a.
- RUPS (zabezpieczenie: WTN00gG50):
S
k
I t
mm
mm
w
≥
=
=
<
1
1
1
115
13700
1
1 018
16
2
2
2
i
i
,
- UPS (zabezpieczenie: WTN00gG25):
S
k
I t
mm
mm
w
≥
=
=
<
1
1
1
115
4000
1
0 55
6
2
2
2
i
i
,
Rys. 8 Schemat montażowy RUPS
p r o j e k t
w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
n r 7 - 8 / 2 0 0 4
50
Kabel YKXSżo 5x16:
R
L
S
3
3
3
15
55 16
0 017
=
=
=
γ i
i
,
Ω
Przewód RUPS – UPS:
R
L
S
4
4
4
5
55 6
0 015
=
=
=
γ i
i
,
Ω
Przewód RUPS – STK:
R
L
S
5
4
5
10
55 4
0 046
=
=
=
γ i
i
,
Ω
- zwarcie w SZR sieć/agregat
Z
X
R
I
U
Z
k
k G
k
k
1 1
1
2
1
2
2
2
1
0
1 1
2
0 48
2 0 0026
0 48
0 8
0 8
,
,
,
,
,
,
,
=
+
=
+
≈
=
=
i
i
i
Ω
ii
i
230
0 48
383 33
160 2
320
,
,
=
>
=
=
A
I
A
w
Należy uznać, że warunek samoczynnego wyłączenia zostanie zachowany
dla czasu t £ 0,2 s.
- zwarcie w RGnN
Należy uznać, że warunek samoczynnego wyłączenia zostanie zachowany
dla czasu t £ 0,2 s.
- zwarcie w UPS
Z
X
R
R
R
R
I
k
k G
k
1 1
1
2
1
2
3
4
2
2
2
1
2
0 48
2 0 0359
0 485
,
(
)
,
( ,
)
,
=
+
+
+
+
=
=
+
≈
=
i
i
Ω
00 8
0 8 230
0 485
379 38
200 6
0
1 1
,
,
,
,
,
,
i
i
U
Z
A
I
A
k
w
=
=
=
>
=
Należy uznać, że warunek samoczynnego wyłączenia zostanie zachowany
dla czasu t £ 0,2 s.
- zwarcie w STK
Z
X
R
R
R
R
I
k
k G
k
1 1
1
3
1
2
3
5
2
2
2
1
2
0 48
2 0 0669
0 498
0
,
(
)
,
( ,
)
,
=
+
+
+
+
=
+
≈
=
i
i
Ω
,,
,
,
,
,
,
8
0 8 230
0 498
369 47
160 2
0
1 1
i
i
U
Z
A
I
A
k
w
=
=
>
=
Należy uznać, że warunek samoczynnego wyłączenia zostanie zachowany
dla czasu t £ 0,2 s.
B) zasilanie z sieci elektroenergetycznej
Z
k1
= 0,049 W - zasilanie ze stacji „Trzcińska” (podczas zasilania ze stacji
„Wichrowa” impedancja obwodu zwarciowego jest mniejsza od impedancji
obwodu zwarciowego przy zasilaniu ze stacji „Trzcińska” oraz przy zasila-
niu z agregatu).
- impedancja WLZ na odcinku ZK-SZR sieć/agregat
Z
Z
Z
k
k c
1
6
1
0 049
0 0019
0 049
0 0019
0 0509
=
=
=
+
=
,
,
,
,
,
Ω
Ω
Ω
I
U
Z
A
I
A
k
k c
w
1
0
1
0 8
0 8 230
0 0509
3615
1730 30
=
=
=
>
=
,
,
,
,
i
i
- STK (zabezpieczenie: WTN00gG20):
S
k
I t
mm
mm
w
≥
=
=
<
1
1
1
115
2500
1
0 43
4
2
2
2
i
i
,
Należy zatem uznać dobór wszystkich przewodów ze względu na warun-
ki zwarciowe za poprawny.
sprawdzenie samoczynnego wyłączenia
A) zasilanie z agregatu
X
x
U
S
k G
d
rG
rG
1
2
2
0 33
0 4
0 11
0 48
(')
(')
,
,
,
,
=
=
=
i
i
Ω
- reaktancja generatora na jego zaciskach dla zwarć jednofazowych,
x
(‘)
d
- fikcyjna wartość reaktancji przejściowej wyrażona w jednostkach względ-
nych wykorzystywana do obliczania skuteczności samoczynnego wyłączenia
przy zasilaniu z agregatu w [-] - dotyczy tylko generatorów, w których podczas
zwarcia na jego zaciskach utrzymywana jest trzykrotna wartość prądu zna-
mionowego przez czas t £ 10 s.
Kabel YKYżo 5x70:
- odcinek agregat - SZR sieć/agregat
R
L
S
1
1
1
10
55 70
0 0026
=
=
=
γ i
i
,
Ω
- odcinek SZR sieć/agregat – RGnN
R
L
S
2
2
2
5
55 70
0 0013
=
=
=
γ i
i
,
Ω
Rys. 9 Schemat ideowy RGB w KPP
w w w. e l e k t r o . i n f o . p l
n r 7 - 8 / 2 0 0 4
51
Należy uznać, że warunek samoczynnego wyłączenia w układzie SZR
podczas zwarć przy zasilaniu z sieci elektroenergetycznej z dowolne-
go transformatora wchodzącego w skład układu zasilania zostanie za-
chowany.
Uwaga! Uzyskane wyniki obliczeń po porównaniu z wynikami prądów
zwarć jednofazowych przy zasilaniu z agregatu w pozostałych elementach
systemu zasilania pozwalają wyciągnąć wniosek, że ochrona przeciwporaże-
niowa przez samoczynne wyłączenia zostanie zachowana podczas zasilania
z dowolnego źródła wchodzącego w skład układu zasilania (agregat, stacja
transformatorowa 15/0,4 kV „Trzcińska” i stacja transformatorowa 15 / 0,4 kV
„Wichrowa”).
Zatem prowadzenie dalszych obliczeń sprawdzających nie jest celowe.
sprawdzenie dopuszczalnego spadku napięcia
Spadek napięcia (zasilanie z agregatu):
- do zacisków UPS
∆U
U
L P
S
i
i
i
i
n
=
=
+
=
∑
100
100
55 400
65000 15
70
22400 15
16
2
2
1
γ i
i
i
i
i
i
i
i
(
+
+
=
<
14200 5
6
0 53
1
i
)
, %
%
- do zacisków STK
∆U
U
L P
S
i
i
i
i
n
=
=
+
=
∑
100
100
55 400
65000 15
70
22400 15
16
2
2
1
γ i
i
i
i
i
i
i
i
(
+
+
=
<
9820 10
6
0 54
1
i
)
, %
%
W każdym przypadku warunek spadku napięcia należy uznać za spełniony.
Uwaga! Podobne wyniki uzyska się przy zasilaniu z sieci ze względu na po-
równywalne odległości liczone do punktu odniesienia, którym jest złącze ka-
blowe ZK-2B zainstalowane na budynku.
uwagi końcowe
1. Po zainstalowaniu wszystkich elementów systemu zasilania należy wyko-
nać pomiary - skuteczności samoczynnego wyłączenia:
rezystancji izolacji przewodów i kabli,
ciągłości przewodów wyrównawczych,
rezystancji uziemienia.
2. Sprawdzić funkcjonowanie UPS, STK i agregatu.
3. Przeprowadzić próby i badania odbiorcze wymagane przez PN-IEC 60361-
6-61.
zestawienie ważniejszych materiałów
1. Agregat prądotwórczy 3x230/400V typu GS110
1 szt.
2. Układ SZR sieć/agregat INS 160
1 szt.
3. Siłownia telekomunikacyjna CS500 wyposażona w 6 modułowych
zasilaczy SMPS 48V DC1900W
1 kpl.
4. UPS PW 9155-16
2 szt.
5. Wyłącznik awaryjny agregatu
1 szt.
6. Wyłącznik główny ppoż. 1
szt.
7. Wyłącznik awaryjny UPS
2 szt.
8. Rozłącznik NH00
9 szt.
9. Rozłącznik R302
6 szt.
10. Korytka instalacyjne systemu „U” sz. 150 mm
10 m
11. Kable i przewody:
YKXSżo 5x70 - 30 m, YDYżo 5x6 - 20 m, YKYżo 5x4 - 15 m, OMY 2x1 - 3 m,
LgY 70 - 40 m, LgYżo 70 - 20 m, YKY 5x2,5 - 15 m, YKY 3x2,5 - 15 m,
YKY 4x2,5 - 15 m, YKY 2x2,5 - 15 m, LgYżo - 35 m. LiYCY 8x1 - 5 m
12. Szafa RGnN wg systemu „PRISMA G“ produkcji Schneider
1 kpl.
13. Wyłącznik DPX I 160 4P z cewką wzrostową 1
szt.
14. Przełącznik faz PFA-16P
1 szt.
15. Obudowy nieprzewodzące o wymiarach 60 x 40 x 25
3 szt.
16. Skrzynki systemu HENSEL wraz z niezbędnym osprzętem:
Mi 6436
2 szt.
Mi 87210
1 szt.
17. Ogranicznik przepięć:
VC4X 1
szt.
VC2X 1
szt.
18. Pozostałe materiały wg
potrzeb
Rys. 10 Schemat montażowy RGB w KPP
Rys. 11 Schemat montażowy RSP