„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Halina Włodarczyk

Wykonywanie podstawowych form konstrukcyjnych
dziewiarskich wyrobów odzieżowych 743[04].Z2.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Maria Michalak
mgr inż. Ewelina Śmiszkiewicz



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Halina Włodarczyk



Konsultacja:
mgr Małgorzata Sienna

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 743[04].Z2.01
„Wykonywanie podstawowych form konstrukcyjnych dziewiarskich wyrobów odzieżowych”
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu rękodzielnik wyrobów
włókienniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

4

3.

Cele kształcenia

5

4.

Materiał nauczania

6

4.1.

Pojęcia podstawowe z zakresu konstrukcji odzieży

6

4.1.1.

Materiał nauczania

6

4.1.2.

Pytania sprawdzające

10

4.1.3.

Ć

wiczenia

10

4.1.4.

Sprawdzian postępów

13

4.2.

Konstruowanie i modelowanie form odzieżowych

14

4.2.1.

Materiał nauczania

14

4.2.2.

Pytania sprawdzające

17

4.2.3.

Ć

wiczenia

17

4.2.4.

Sprawdzian postępów

19

4.3.

Projektowanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych

20

4.3.1.

Materiał nauczania

20

4.3.2.

Pytania sprawdzające

21

4.3.3.

Ć

wiczenia

21

4.3.4.

Sprawdzian postępów

22

5.

Sprawdzian osiągnięć

23

6.

Literatura

28

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o sposobie wykonywania form

dziewiarskich wyrobów odzieżowych.

W poradniku znajdziesz:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

−

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

−

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian postępów,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań, zaliczenie testu potwierdzi opanowanie
materiału całej jednostki modułowej,

−

literaturę uzupełniającą.

Jeżeli udzielenie odpowiedzi na niektóre pytania lub wykonanie niektórych ćwiczeń

sprawi Ci trudności zawsze możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela.

Schemat układu jednostek modułowych

743[04].Z2

Wyroby dziane

743[04].Z2.01

Wykonywanie podstawowych form konstrukcyjnych dziewiarskich wyrobów odzieżowych

743[04].Z2.02

Wykonywanie ręczne dzianin

743[04].Z2.03

Wykonywanie dzianin na maszynach dziewiarskich ręcznie sterowanych

743[04].Z2.04

Wykonywanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych

743[04].Z2.05

Naprawa, renowacja i konserwacja dzianin i dziewiarskich wyrobów odzieżowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

odczytywać informacje zawarte w tabelach antropometrycznych,

−

posługiwać się przyborami kreślarskimi,

−

stosować różne techniki rysunkowe,

−

stosować zasady kompozycji i doboru kolorów,

−

wykonywać proste rysunki techniczne,

−

wymiarować rysunki techniczne,

−

przechowywać dokumentację rysunkową,

−

wykonywać rysunek roboczy określonego wyrobu włókienniczego,

−

sporządzać projekt plastyczny gotowego wyrobu włókienniczego,

−

posługiwać się graficznym oprogramowaniem komputerowym do projektowania
wyrobów odzieżowych,

−

stosować

elementy

wytworów

kultury

ludowej

w

projektowaniu

wyrobów

włókienniczych,

−

dobierać wzornictwo do rodzaju i przeznaczenia wyrobu,

−

oceniać walory estetyczne projektowanego wyrobu włókienniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

określić typy sylwetek ludzkich,

–

dokonać pomiarów sylwetki ludzkiej potrzebnych do wykonania formy wyrobu
dziewiarskiego,

–

odczytać wymiary sylwetki z tabel antropometrycznych,

–

określić podstawowe odcinki konstrukcyjne,

–

opracować siatkę konstrukcyjną,

–

wykonać formy konstrukcyjne podstawowych dziewiarskich wyrobów odzieżowych na
podstawie pomiaru sylwetki ludzkiej,

–

ocenić dokładność wykonania form konstrukcyjnych,

–

dostosować formy konstrukcyjne do typu sylwetki,

–

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Pojęcia podstawowe z zakresu konstrukcji odzieży

4.1.1. Materiał nauczania

Antropometria – (z greckiego: anthropos – człowiek + metreo – mierzę). Jest to zespół

technik i metod pomiarowych umożliwiających badanie cech wymiarowych człowieka i ich
zmienność w rozwoju ewolucyjnym. Antropometria zajmuje się także pomiarami
poszczególnych części ciała ludzkiego.

Pomiary antropometryczne – dokonywane są za pomocą specjalnych przyrządów z dużą

dokładnością. Obejmują dużo różnorodnych szczegółowych pomiarów i są wykonywane na
dużej liczbie osób.

Pomiary krawieckie – są to pomiary dokładne, lecz nie tak szczegółowe jak pomiary

antropometryczne. Obejmują tylko te pomiary, które są potrzebne do konstruowania form
odzieży dla określonej osoby.
Typy budowy

U kobiet – wyznaczane są na podstawie różnic pomiędzy obwodem klatki piersiowej

a obwodem bioder. Różnica między tymi miarami jest stała i wynosi:

–

dla typu budowy A – 4,0 cm,

–

dla typu budowy B – 8,0 cm,

–

dla typu budowy C – 12,0 cm,

–

dla typu budowy D – 16,0 cm.
U mężczyzn – wyznaczane są na podstawie różnic pomiędzy obwodem klatki piersiowej

a obwodem pasa. Różnica między tymi miarami jest stała i wynosi:

–

dla typu budowy A – 14,0 cm,

–

dla typu budowy B – 10,0 cm,

–

dla typu budowy C – 6,0 cm,

–

dla typu budowy D – 2,0 cm.

Tabele antropometryczne – są to tabele szczegółowych wymiarów dzieci, dziewcząt,

chłopców, kobiet i mężczyzn. Zostały opracowane na podstawie przeprowadzonych pomiarów
antropometrycznych. Ze względu na duży zakres wymiarów dokonano umownego podziału na
grupy wiekowe i oznaczono cyframi rzymskimi:
Dzieci:

–

grupa 0

– niemowlęta w wieku 0 – 2 lat

–

grupa I

– dzieci w wieku powyżej 2 – 6 lat

Młodzież:

–

grupa II

– dziewczęta i chłopcy w wieku powyżej 6 – 11 lat

–

grupa III

– dziewczęta i chłopcy w wieku powyżej 11 – 15 lat

–

grupa IV

– dziewczęta i chłopcy w wieku powyżej 15 – 18 lat

Dorośli:

–

według typów figur

– A, B, C, D

Główne płaszczyzny ciała przedstawia rys. 1.

Sylwetka ludzka podzielona została trzema płaszczyznami:

xy – strzałkowa środkowa – dzieli ciało symetrycznie na część lewą i prawą,
vv – czołowa – dzieli ciało na część przednią i tylną,
T – poprzeczna – dzieli ciało na część górną i dolną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Rys. 1.

Główne płaszczyzny ciała [2]

Linie ciała i punkty pomiarowe przedstawiają rys. 2. i rys. 3.

Wyróżniamy pionowe i poziome linie ciała.

Linie pionowe ciała – oznaczamy małymi literami:

x – na środku przodu,
y – na środku tyłu,
v – na bokach.

Linie poziome ciała – oznaczamy dużymi literami:

W – styczna do wierzchołka głowy,
S – szyi,
R – ramion (barku),
P – pachy,
X – wierzchołka piersi,
T – talii,
B – bioder,
U – uda,
K – kolana,
Ł – łydki,
H – kostki stopy,
Z – płaszczyzna podstawy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Rys. 2.

Linie ciała [2]

Punkt pomiarowy – punkt odpowiadający określonemu punktowi antropometrycznemu

leżącemu na układzie kostnym i mięśniowym człowieka oraz punktom powstałym
z przecięcia się poszczególnych linii ciała. Odległości między poszczególnymi punktami
pomiarowymi są przedmiotem pomiarów antropometrycznych. Nazwy punktów pomiarowych
są oznaczone symbolami pochodzącymi od nazw płaszczyzn i linii ciała.

Podstawowe punkty pomiarowe:

Wo – wierzchołkowy –najwyższy punkt głowy,
Sy – karkowy – leży na wyrostku kolczastym siódmego kręgu szyi,
Sv – szyjny boczny – leży na przecięciu linii szyi z linią boczną,
Sx – szyjny przedni – leży powyżej wcięcia szyjnego mostka na linii środkowej przedniej,
Rv – ramienny – leży na główce kości ramiennej,
Py – pachowy tylny środkowy – leży na przecięciu linii pachy i linii środkowej tylnej,
Pc – pachowy tylny – leży na wcięciu pachy z tyłu,
Pl – pachowy przedni – leży na wcięciu pachy z przodu,
Px – pachowy przedni środkowy – leży na przecięciu linii pachy i linii środkowej przedniej,
Xc – tylny boczny – leży na przecięciu linii piersi i linii pachy tylnej,
Xl – piersiowy boczny – leży na przecięciu linii piersi i linii pachowej przedniej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Xp – brodawkowy – leży na brodawce piersiowej,
Ty – talii tylny – leży na przecięciu linii talii i linii środkowej tylnej,
Tv – talii boczny – leży na przecięciu linii talii i linii bocznej,
Tp – talii podpiersiowy – jest rzutem punktu brodawkowego na linię talii,
Tx – talii przedni – leży na przecięciu linii talii i linii środkowej przedniej,
Nv – rylcowy boczny – leży na najniższym brzegu kości promieniowej od strony bocznej,
Bv – biodrowy boczny – leży na przecięciu linii bioder i linii bocznej,
Uo – krocza – leży w najwyższym miejscu krocza,
Kv – kolanowy boczny – leży na linii kolana od strony bocznej,
Łv – łydkowy boczny – leży na linii łydki od strony bocznej,
Hv – kostkowy boczny – leży na linii kostki stopy od strony bocznej,
Z – podstawy – płaszczyzna podstawy, na której stoi osoba mierzona.

Rys. 3.

Punkty pomiarowe [2]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Podstawowe wymiary antropometryczne:

ZWo – wzrost,
os – obwód szyi,
opx – obwód klatki piersiowej,
ot – obwód talii,
obt – obwód bioder z uwzględnieniem wypukłości brzucha,
SyTy – łuk długości pleców,
RvRv – łuk szerokości barków,
RvNv – łuk długości kończyny górnej.

Szczegółowe wymiary antropometryczne:

XcXc – łuk szerokości tyłu na wysokości piersi,
PcPl – szerokość pachy,
XlXl – łuk szerokości przodu przez piersi,
SySvXp – łuk długości przodu do piersi,
SySvXpTp – łuk długości przodu przez piersi.

Ilość i rodzaj wymiarów uzależniona jest od tego, jaką formę odzieży chcemy otrzymać.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest różnica między wymiarami krawieckimi a antropometrycznymi?

2.

Różnica jakich wymiarów ciała wyznacza typy budowy sylwetek męskich i damskich?

3.

Ile wynosi różnica wymiarów dla poszczególnych typów sylwetek kobiet?

4.

Ile wynosi różnica wymiarów dla poszczególnych typów sylwetek mężczyzn?

5.

Jakie informacje zawarte są w tabelach antropometrycznych?

6.

Jakie znasz podstawowe punkty pomiarowe ciała?

7.

Jakimi płaszczyznami i liniami umownie podzielone jest ciało ludzkie?

8.

Jaka jest symbolika podstawowych wymiarów antropometrycznych?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie wymiarów zamieszczonych w tabeli ustal typ figury kobiet i mężczyzn.

Wynik zapisz w tabeli:

Tabela 1 do ćwiczenia 1. Kobiety [opracowanie własne]

Lp.

Nazwa wymiaru

symbol

Wymiar w cm

Typ figury

1

Obwód klatki piersiowej

opx

92

2

Obwód bioder

obt

104

3

Obwód klatki piersiowej

opx

84

4

Obwód bioder

obt

88

5

Obwód klatki piersiowej

opx

96

6

Obwód bioder

obt

112

7

Obwód klatki piersiowej

opx

88

8

Obwód bioder

obt

96

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Tabela 2 do ćwiczenia 1. Mężczyźni: [opracowanie własne]

Lp.

Nazwa wymiaru

symbol

Wymiar w cm

Typ figury

1

Obwód klatki piersiowej

opx

100

2

Obwód pasa

ot

86

3

Obwód klatki piersiowej

opx

104

4

Obwód pasa

ot

102

5

Obwód klatki piersiowej

opx

96

6

Obwód pasa

ot

90

7

Obwód klatki piersiowej

opx

92

8

Obwód pasa

ot

82

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiale ćwiczeniowym informację dotyczącą sposobu ustalania typów figur
ludzkich,

2)

ustalić typy figur,

3)

wynik zapisać w tabeli,

4)

przedstawić pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Wyszukaj w tabelach antropometrycznych wybrane wymiary dla kobiety o wzroście

164 cm i typie sylwetki B. Wymiar i jego symbol zapisz w poniższej tabeli.

Tabela do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]

Lp.

Nazwa wymiaru

Symbol wymiaru

Wymiar w cm

1

Wzrost

ZWo

164

2

Obwód klatki piersiowej

3

Obwód bioder

4

Szerokość pachy

5

Wysokość talii

6

Wysokość 7 kręgu szyi

7

Obwód łydki

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w tabelach antropometrycznych szczegółowe wymiary kobiet – typ B,

2)

wyszukać podane w ćwiczeniu wymiary,

3)

zapisać symbole i wymiary w odpowiednim miejscu tabeli,

4)

przedstawić wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabele antropometryczne,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Ćwiczenie 3

Na poniższym rysunku zaznacz następujące punkty pomiarowe: Sy, Sv, Ty, Uo, Nv, Px

oraz podaj ich nazwę.

Rysunek do ćwiczenia 3 [2]

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiale ćwiczeniowym informacje dotyczące umiejscowienia i oznaczeń
punktów pomiarowych,

2)

oznaczyć symbolem odpowiednie punkty pomiarowe,

3)

zapisać nazwę punktów pomiarowych,

4)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz do ćwiczenia,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Ćwiczenie 4

Dokonaj pomiarów na sylwetce ludzkiej (koleżanki, kolegi) podanych odcinków

konstrukcyjnych. Wynik zapisz w odpowiednim miejscu poniższej tabeli:

Tabela do ćwiczenia 4 [opracowanie własne]

Symbol

Położenie

Od 7. kręgu
szyjnego do

punktu tylnego

talii

Największe

przewężenie

tułowia

Od punktu

ramiennego do

punktu

rylcowego

bocznego

Największa

wypukłość

brzucha

i pośladków

Poziomo przez

brodawki piersi

SyTy

RvNv

ot

opx

obt

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w materiale ćwiczeniowym informacje dotyczące sposobu dokonywania
pomiarów sylwetki ludzkiej,

2)

dokonać pomiarów podanych odcinków konstrukcyjnych znajdujących się na sylwetce
ludzkiej,

3)

miary odcinków zapisać w odpowiednich miejscach tabeli,

4)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

arkusz do ćwiczenia,

−

miara krawiecka,

−

przybory do pisania.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

określić położenie punktów pomiarowych sylwetki ludzkiej?

2)

określić położenie pionowych i poziomych linii ciała?

3)

rozróżnić typy sylwetek ludzkich?

4)

zapisać wymiar odcinków konstrukcyjnych za pomocą symboli?

5)

odnaleźć wymiary ciała w tabelach antropometrycznych?

6)

zdjąć miary z sylwetki ludzkiej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4.2. Konstruowanie i modelowanie form odzieżowych

4.2.1. Materiał nauczania

Siatka konstrukcyjna – jest to układ linii prostych, które stanowią ślady płaszczyzn ciała

z jednoczesnym uwzględnieniem luzów konfekcyjnych. Dla poszczególnych wyrobów
odzieżowych oraz dla ich elementów sporządza się odrębne siatki konstrukcyjne. Siatkę
konstrukcyjną sporządza się dla połowy sylwetki, przyjmując symetryczną jej budowę.

Odcinek konstrukcyjny – jest to odcinek zawarty między dwoma punktami na linii

konstrukcyjnej, o długości równej wymiarowi antropometrycznemu z dodatkiem
konstrukcyjnym.

Dodatek konstrukcyjny (dk) – jest to różnica między wymiarami ciała a wymiarami

odzieży.

Wielkość dodatku konstrukcyjnego uzależniona jest od:

–

rodzaju i funkcji odzieży,

–

rodzaju materiału odzieżowego,

–

rodzaju i typu sylwetki.
Wykreślanie siatki konstrukcyjnej
Siatkę konstrukcyjną budujemy najczęściej w formie prostokąta przyjmując założenie, że

poszczególne części ciała ludzkiego są zbudowane w formie walca. Z lewej strony arkusza
kreślimy prostą pionową – stanowiącą linię środka tyłu ubioru na górną lub dolną część ciała.

Dla ubioru na górną część ciała na wykreślonej prostej zaznaczamy następujące punkty:

S – 7 kręgu szyjnego,
P – wysokość pachy,
T – wysokość pasa,
B – wysokość bioder.

Dla ubioru na dolną część ciała na wykreślonej prostej zaznaczamy następujące punkty:

T – wysokość pasa,
B – wysokość bioder,
D – linia dołu wyrobu.

Siatkę konstrukcyjną na górną część ciała przedstawia rys. 4. i rys. 5. Siatkę

konstrukcyjną na dolną część ciała przedstawia rys. 6.

Rys. 4.

Siatka konstrukcyjna bluzki

[opracowanie własne]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Tab. 1. Opis konstrukcji bluzki damskiej z dzianiny

[opracowanie własne]

Symbol

Nazwa odcinka

Sposób wyliczenia lub wykonania

SP

głębokość pachy

= (SyTy/2) -2
na prostej pionowej wykreślonej z lewej strony arkusza
zaznaczamy punkt S a od niego do dołu wyznaczamy
punkt P

ST

długość pleców

= SyTy
na prostej pionowej w dół od punktu S wyznaczamy
punkt T

TB

głębokość bioder

= 1/10 ZWo + 4
na prostej pionowej w dół od punktu T wyznaczamy
punkt B

z punktów: S, P, T, B wykreślamy proste prostopadłe doSB

PP

1

połowa obwodu klatki piersiowej

= 1/2 opx + 1,0
z punktu P

1

wykreślamy prostą prostopadłą do odcinka

PP

1

(jest ona równoległa do linii środka – SB). Na

przecięciu z prostymi wykreślonymi z punktów S, P, T,
B powstają punkty: S

2

, T

1

, B

1

z punktu P

1

wykreślamy prostą prostopadłą do odcinka PP

1

(jest ona równoległa do linii środka –

SB). Na przecięciu z prostymi wykreślonymi z punktów S, P, T, B powstają punkty: S

2

, T

1

, B

1

SS

1

= S

2

S

3

połowa szerokość podkroju dekoltu
tyłu i przodu

= ½ (1/3 os)

S

1

wyznaczamy od punktu S w kierunku punktu S

2

– podkrój tyłu. Punkt S

3

od punktu S

2

w kierunku punktu S – podkrój przodu

S

1

R

1

=

S

3

R

2

szerokość ramienia tyłu i przodu

= 1/3 XcXc

punkt R

1

wyznaczamy od punktu S

1

w kierunku punktu S

2

– ramię tyłu. Punkt R

2

z punktu S

3

w kierunku punktu S – ramię przodu.
Z punktów R

1

i R

2

wykreślamy proste prostopadłe do PP

1

. Powstają punkty P

3

i P

4

.

P

3

P

5

= P

4

P

6

obniżenie linii pachy

miara stała = 1

P P

2

położenie linii boku

= ½ PP

1

z punktu P

2

wystawiamy równoległą do linii środka tyłu, na przecięciu z liniami prostopadłymi

powstają punkty: P

7

, T

2

, B

2

.

SS

4

głębokość dekoltu tyłu

miara przeciętna = 2 lub 0

S

2

S

5

głębokość dekoltu przodu

= 1/6 os

powstały linie:
SB – linia środka tyłu
S

2

B

1

– linia środka przodu

P

7

B

2

– linia boku

S

1

R

1

– linia barku tyłu

S

3

R

2

– linia barku przodu

PP

1

– linia pachy

TT

1

– linia talii

BB

1

– linia dołu

R

1

P

5

P

7

– linia podkroju pachy tyłu

R

2

P

6

P

7

– linia podkroju pachy przodu

S

4

S

1

– linia podkroju szyi tyłu

S

5

S

3

– linia podkroju szyi przodu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Rys. 5.

Siatka konstrukcyjna rękawa do bluzki z dzianiny [opracowanie własne]

Tab. 2. Opis konstrukcji rękawa do bluzki z dzianiny [opracowanie własne]

Symbol

Nazwa odcinka

Sposób wyliczenia lub wykonania

RN

długość rękawa

= RvNv + 1

na prostej pionowej wykreślonej z lewej strony arkusza zaznaczamy punkt R a od niego do dołu
wyznaczamy punkt N.
z punktów R i N wykreślamy proste prostopadłe.

RR

1

połowa szerokości góry rękawa

= R

1

R

5

(miara z konstrukcji bluzki)

R

1

R

3

prostopadła do RR

1

= P

7

P

5

(miara z konstrukcji bluzki)

NN

1

połowa szerokości dołu rękawa

= ½ on + 1

punkt R

3

łączymy z powstałym punktem N

1

Powstały linie:
RN – linia środka rękawa
R R

1

– linia główki rękawa

R

1

R

3

– linia podkroju rękawa

NN

1

– linia dołu rękawa

R

3

N

1

– linia wewnętrzna rękawa

Rys. 6.

Siatka konstrukcyjna spódnicy [opracowanie własne]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Tab. 3. Opis konstrukcji spódnicy z dzianiny (przód i tył jednakowy) [opracowanie własne]

Symbol

Nazwa odcinka

Sposób wyliczenia lub wykonania

TB

głębokość bioder

= 1/10 ZWo + 4

na prostej pionowej wykreślonej z lewej strony arkusza zaznaczamy punkt T a od niego do dołu
wyznaczamy punkt B

TD

długość spódnicy

zgodnie z modą.
Prostą pionową przedłużamy od punktu T do dołu

z

punktów

T,

B,

D

wykreślamy

proste

prostopadłe.

Na

prostej

wykreślonej

z punktu B zaznaczamy odcinek BB

1

BB

1

¼ szerokości spódnicy na linii bioder

= ¼ obt + 0,5

z

punktu

B

1

wykreślamy

prostą

równoległą

do

odcinka

TD,

na

przecięciu

z prostopadłymi powstają punkty: T

1

i B

1

powstały linie:
TD – linia środka tyłu (przodu)
T

1

D

1

– linia boku

TT

1

– linia talii

BB

1

– linia bioder

DD

1

– linia dołu

Forma konstrukcyjna – jest to kształt powierzchni części wyrobu odzieżowego, której

linie konturowe zostały wykreślone na podstawie wymiarów ciała i obliczeń z zachowaniem
zasad rysunku technicznego. Forma konstrukcyjna może stanowić podstawę do krojenia
materiału lub bazę do dalszego modelowania na płaszczyźnie.

Modelowanie odzieży – proces otrzymywania form modelowych na podstawie projektu

plastycznego modelu odzieży.

Szablon odzieżowy – to forma modelowa, w której uwzględniono dodatki na szwy

i podwinięcia.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest różnica między formą modelową a szablonem elementu odzieży?

2.

Jakich pomiarów sylwetki ludzkiej należy dokonać aby wykreślić siatkę konstrukcyjną
bluzki?

3.

Jakich pomiarów sylwetki ludzkiej należy dokonać aby wykreślić siatkę konstrukcyjną
rękawa do bluzki?

4.

Jakich pomiarów sylwetki ludzkiej należy dokonać aby wykreślić siatkę konstrukcyjną
spódnicy?

5.

Od czego zależy wielkość dodatku konstrukcyjnego?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj formy wszystkich elementów bluzki podstawowej na sylwetkę kobiety

o wymiarach: ZWo – 164 cm, opx – 92 cm, obt – 100 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

odszukać w tabelach antropometrycznych wszystkie wymiary niezbędne do wykreślenia
siatki konstrukcyjnej tyłu, przodu i rękawa bluzki damskiej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

2)

na podstawie opisu znajdującego się w materiałach ćwiczeniowych wykreślić siatki
poszczególnych elementów bluzki,

3)

wyznaczyć linie konturowe elementów bluzki,

4)

opisać formy poszczególnych elementów bluzki,

5)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabele antropometryczne,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusze papieru,

−

nożyce.

Ćwiczenie 2

Wykonaj formy wszystkich elementów spódnicy podstawowej na sylwetkę kobiety

o wymiarach: ZWo – 170 cm, opx – 96 cm, obt – 104 cm.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

na podstawie podanych wymiarów i opisu konstrukcji zawartego w materiałach
ć

wiczeniowych sporządzić siatkę konstrukcyjną elementów spódnicy,

2)

wyznaczyć linie konturowe elementów spódnicy,

3)

opisać formy elementów spódnicy,

4)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabele antropometryczne,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusze papieru,

−

nożyce.

Ćwiczenie 3

W oparciu o formy podstawowe spódnicy damskiej z ćwiczenia 2 zmodeluj spódnicę

fantazyjną – na przykład z doszywaną falbaną.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

nanieść linie modelowe na opracowanych formach z ćwiczenia 2,

2)

zmodelować falbanę,

3)

opisać formy wszystkich elementów spódnicy,

4)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

tabele antropometryczne,

−

przybory kreślarskie,

−

arkusze papieru,

−

nożyce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wykreślić siatkę konstrukcyjną elementów odzieży na górną część
ciała?

2)

wykreślić siatkę konstrukcyjną elementów odzieży na dolną część
ciała?

3)

opracować formy elementów odzieżowych wyrobów fantazyjnych?

4)

rozróżnić elementy wyrobów odzieżowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.3. Projektowanie dziewiarskich wyrobów odzieżowych

4.3.1. Materiał nauczania

Rysunek żurnalowy – rysunek przedstawiający wygląd modelu odzieżowego na sylwetce

ludzkiej w ruchu. Rysunek żurnalowy nie uwzględnia elementów modelowych
i dekoracyjnych odzieży. Może być wykonany różnorodną techniką jako rysunek, szkic lub
plama malarska.

Rysunek modelowy – rysunek przedstawiający projekt modelu odzieży na sylwetce

odpowiadającej antropometrycznym proporcjom ciała człowieka. Przedstawia zewnętrzny
wygląd przodu i tyłu wyrobu. Na rysunku modelowym uwzględnione są wszystkie linie cięć
i szwów modelujących sylwetkę oraz kompozycję wszystkich elementów odzieżowych
i dekoracyjnych (kołnierze, kieszenie, zapięcia, fałdy itp.).

Wzornictwo odzieży

Element dekoracyjny – element wyrobu odzieżowego służący jako ozdoba, na przykład

aplikacja, fałda, zakładka, falbanka.

Element wykończeniowy – element wyrobu odzieżowego pełniący funkcję dekoracyjną

lub zabezpieczający fragmenty wyrobu przed zniszczeniem, na przykład dekolt, pliska,
lamówka.

Element wyrobu odzieżowego – część składowa wyrobu odzieżowego. Podstawowymi

elementami wyrobu odzieżowego są:

−

na górną część ciała: tył, przód, rękaw, kołnierz,

−

na dolną część ciała: tylne i przednie części nogawki i spódnicy.
Fason – wzór wyrobu odzieżowego aktualnie noszonego, na przykład modny fason

płaszcza.

Funkcjonalność odzieży – przydatność odzieży do pełnienia funkcji, do której jest ona

przeznaczona.

Elementy odzieży

Kołnierz – podstawowy element wyrobu odzieżowego okrywającego górną część ciała,

będący zarówno wykończeniem wykroju szyi jak i elementem dekoracyjnym. Rozróżnia się:

–

leżące – odsłaniające szyję,

–

kołnierze stojące – zakrywające szyję dookoła,

–

kołnierze wykładane – stojące z tyłu i płasko leżące z przodu.
Kieszenie – element odzieżowy połączony z wyrobem odzieżowym, przeznaczony do

przechowywania drobnych przedmiotów, pełniący również funkcję dekoracyjną.

Rozróżniamy kieszenie: przednie, tylne, boczne, piersiowe, wewnętrzne, cięte, nakładane,

wpuszczane, w szwie, z mieszkami i inne.

Dekolt – wycięcie w górnej części wyrobu odzieżowego, odsłaniające szyję, barki, górną

część piersi lub pleców. Rodzaje dekoltów:

–

okrągły,

–

w kształcie litery v,

–

łódkowy,

–

czworokątny (karo).
Kaptur – nakrycie głowy osłaniające również szyję.
Karczek – górna, odcięta część tyłu lub przodu wyrobu odzieżowego okrywającego górną

część ciała (karczek koszuli, bluzki) lub dolną (karczek spódnicy, spodni).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Rękaw – podstawowy element wyrobu odzieżowego, okrywający kończynę górną. Jest

zróżnicowany pod względem formy plastycznej (na przykład rękaw rozszerzany górą lub
dołem), liczby części składowych oraz sposobu wszycia do pachy. Rozróżniamy:

−

rękaw z główką,

−

rękaw kimonowy,

−

rękaw koszulowy,

−

rękaw raglanowy.
Mankiet – wykładany lub stanowiący przedłużenie elementu wyrobu odzieżowego,

wykończający dół rękawa lub nogawek spodni. Mankiet może być doszywany z tego samego
albo innego materiału lub krojony łącznie z rękawami (nogawkami).

Zapięcia – wykończenie przednich krawędzi wyrobu odzieżowego, służące do ich

łączenia za pomocą dziurek i guzików, pętelek i kołków, zatrzasków, zamków
błyskawicznych i tym podobnych. Zapięcie w wyrobach odzieżowych okrywających górną
część ciała bywa: jednorzędowe (otwarte i kryte), dwurzędowe, asymetryczne oraz „na styk”
(brzeg do brzegu).

Rozróżnia się zapięcia damskie – z prawej strony na lewą i męskie – z lewej na prawą.
Elementy zdobnicze występujące w odzieży:

–

falbana,

–

marszczenia,

–

fałdy,

–

kontrafałdy,

–

karczki,

–

lamówka,

–

wypustka,

–

inne.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie rozróżniamy elementy odzieży?

2.

Jakie rodzaje zapięć mogą występować w odzieży?

3.

Jakie elementy zdobnicze mogą występować w dziewiarskich wyrobach odzieżowych?

4.

Jaka jest różnica między rysunkiem żurnalowym a modelowym wyrobu odzieżowego?

5.

Jakie mogą występować wykończenia podkroju szyi w wyrobie odzieżowym?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj rysunek żurnalowy i modelowy na sylwetce dziewiarskiego wyrobu

odzieżowego okrywającego górną część ciała.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przejrzeć żurnale mody,

2)

ustalić asortyment i fason wyrobu odzieżowego,

3)

wykonać rysunek żurnalowy i modelowy proponowanego wyrobu odzieżowego,

4)

przedstawić swoją pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ż

urnale mody,

−

przybory rysunkowe,

−

arkusze papieru,

−

modele odzieży z dzianin.

Ćwiczenie 2

Wykonaj rysunek żurnalowy i modelowy na sylwetce dziewiarskiego wyrobu

odzieżowego okrywającego dolną część ciała.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przejrzeć żurnale mody,

2)

ustalić asortyment i fason wyrobu odzieżowego,

3)

wykonać rysunek żurnalowy i modelowy proponowanego wyrobu odzieżowego,

4)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ż

urnale mody,

−

przybory rysunkowe,

−

arkusze papieru,

−

modele odzieży z dzianin.

Ćwiczenie 3

Zaprojektuj fason kilku nakryć głowy na sezon jesienno zimowy uwzględniając elementy

zdobnicze.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przejrzeć żurnale mody,

2)

wykonać rysunki modelowe proponowanych nakryć głowy,

3)

przedstawić swoją pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ż

urnale mody,

−

przybory rysunkowe,

−

arkusze papieru.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

sporządzić rysunek żurnalowy wyrobu odzieżowego?

2)

zaznaczyć linie modelowe na rysunku modelowym?

3)

dobrać fason ubioru do sylwetki ludzkiej?

4)

dobrać elementy zdobnicze do rodzaju asortymentu odzieży?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawdziwa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeżeli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Pomiary krawieckie to

a)

szczegółowe pomiary sylwetki ludzkiej.

b)

pomiary sylwetki ludzkiej niezbędne do konstruowania form odzieży.

c)

pomiary gotowego wyrobu odzieżowego.

d)

pomiary zdjęte z manekina krawieckiego.

2.

Typ sylwetki u kobiet wyznacza różnica
a) między obwodem klatki piersiowej a obwodem talii.
b) między wzrostem a wysokością talii.
c) między obwodem klatki piersiowej a obwodem bioder.
d) między wzrostem a długością pleców.

3.

Pomiaru długości ręki dokonujemy przez zmierzenie odległości
a) od górnej krawędzi kości ramieniowej do wyrostka rylcowatego kości promieniowej.
b) od 7 kręgu szyjnego do wyrostka rylcowatego kości promieniowej.
c) od punku Sv do wyrostka rylcowatego kości promieniowej.
d) od punktu Sx do wyrostka rylcowatego kości promieniowej.

4.

Dla kobiety o wzroście 164 cm linia bioder oddalona jest od linii talii o
a) 18,4 cm.
b) 19,0 cm.
c) 20,4 cm.
d) 21,0 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

5.

Płaszczyzna strzałkowa
a) dzieli ciało ludzkie na część górną i dolną.
b) dzieli ciało ludzkie na część prawą i lewą.
c) dzieli ciało ludzkie na część przednią i tylną.
d) wyznacza wierzchołek głowy.

6.

Punkt pomiarowy o symbolu Sy położony jest na
a) linii barku.
b) linii talii.
c) 7 kręgu szyjnym.
d) nadgarstku.

7.

Punkt pomiarowy o symbolu Ty leży na
a) przecięciu linii talii z linią środka przodu.
b) przecięciu linii bioder z linią środka przodu.
c) przecięciu linii bioder z linią środka tyłu.
d) przecięciu linii talii z linią środka tyłu.

8.

Wymiar antropometryczny o symbolu RvNv potrzebny jest do wykonania form
modelowych
a) spodni.
b) bluzki.
c) kamizelki.
d) spódnicy.

9.

Siatka konstrukcyjna wyrobu odzieżowego jest to
a)

część powierzchni ubioru rozwinięta na płaszczyźnie.

b)

układ linii prostych, które stanowią ślady płaszczyzn ciała bez uwzględniania
dodatków konstrukcyjnych.

c)

rysunek techniczny przedstawiający część powierzchni wyrobu.

d)

układ linii prostych, które stanowią ślady płaszczyzn ciała z jednoczesnym
uwzględnieniem dodatków konstrukcyjnych.

10.

Pomiaru o symbolu obt dokonujemy na
a) linii klatki piersiowej.
b) linii talii.
c) linii bioder.
d) linii uda.

11.

Wybierz zestaw pomiarów potrzebny do rozliczenia siatki konstrukcyjnej bluzki damskiej
a) ZWo, ZUo, obt, os.
b) ZWo, SyTy, opx, obt.
c) ZWo, ZTv, opx, obt.
d) ZWo, RvNv, on, ou.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

12.

Modelowanie form odzieży polega na
a) rysowaniu linii cięć modelowych na szablonie elementu wyrobu.
b) przekształcaniu szablonów elementów odzieży.
c) powiększaniu lub zmniejszaniu form konstrukcyjnych.
d) przekształcaniu podstawowych form konstrukcyjnych.

13.

Szablon elementu odzieży jest to forma modelowa, w której uwzględniono
a) dodatki na szwy i podwinięcia.
b) dodatki konstrukcyjne.
c) dodatki zdobnicze.
d) cięcia modelowe.

14.

Formy elementów odzieży wykonuje się na podstawie
a) rysunku żurnalowego.
b) rysunku technicznego wyrobu.
c) rysunku modelowego.
d) szkicu malarskiego.

15.

Dodatek konstrukcyjny jest to różnica między
a) szablonem a formą odzieżową.
b) wymiarami krawieckimi a antropometrycznymi.
c) formą konstrukcyjną a formą modelową.
d) wymiarami ciała a wymiarami odzieży.

16.

Przedstawiony na rysunku element wyrobu odzieżowego to

a) forma nogawki.
b) forma przodu bluzki.
c) forma rękawa.
d) forma tyłu bluzki.

17.

W wyrobie przedstawionym na rysunku zastosowano kołnierz

a) leżący.
b) stojący.
c) wykładany.
d) stójka.

18.

W wyrobie przedstawionym na rysunku zastosowano rękaw
a) koszulowy.
b) z główką.
c) raglan.
d) kimonowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

19.

W wyrobie przedstawionym na rysunku zastosowano dekolt
a) karo.
b) łódka.
c) okrągły.
d) w kształcie litery V.

20.

Elementy zdobnicze zastosowane w spódnicy to:
a) falbana.

b) kontrafałdy.

c) karczek.

d) fałdy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wykonywanie

podstawowych

form

konstrukcyjnych

dziewiarskich

wyrobów odzieżowych

Zakreśl poprawną odpowiedź

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

6.

LITERATURA

1.

Frydrych W. Lecewicz-Bartoszewska J., Nędza J.: Rysunek zawodowy dla
włókienników: Podręcznik dla technikum i zasadniczej szkoły zawodowej. WSiP,
Warszawa 1991

2.

Lewandowska B. Ćwiczenia dla ZSZ Konstrukcja i modelowanie odzieży damskiej,
Toruń 1997

3.

Morant H.: Historia sztuki zdobniczej od pradziejów do współczesności. Arkady,
Warszawa 1983

4.

Parramón J.M.: Anatomia człowieka. Galaktyka, Łódź 1999

5.

Piskorz-Branekova E.: Polskie stroje ludowe. Sport i Turystyka. Muza, Warszawa 2003

6.

ś

urnale mody