1

METODOLOGIA BADAŃ SPOŁECZNYCH – KOLOKWIUM NR 2

1. Zdefiniuj metodę interwencji socjologicznej, organizacja badania

Metoda interwencji socjologicznej- należałoby ją zakwalifikować do metod jakościowych,
eksperymentalnych i "socjologii w działaniu". Przedmiotem tej metody są działania społeczne
i stosunki społeczne. Podmiotem działającym jest aktor społeczny- uczestnik ruchu
społecznego. Metoda ta opiera się na kilku zasadach: chce studiować działania zbiorowe z
bliska, bezpośrednio; interwencja nie izoluje badanego aktora społecznego z jego naturalnego
ś

rodowiska; w tych warunkach badacz jest jedynie zdystansowanym obserwatorem oraz

mediatorem między badana gr. działaczy a ich ruchem społecznym; Organizacja badania: 1)
faza przygotowania badania;2) rekrutacja uczestników badania- gr. badana liczy 12-15 osób
stanowiących miniaturę ruchu społ.; 3) przebieg badania- właściwe badanie polega na
odbyciu kilkunastu seansów grupowych, która każda trwa od 2 do 4 godz.; wyróżniamy
seanse otwarte z interlokutorami oraz seanse zamknięte.

2. Zmiany netto, zmiany brutto - definicja i trzeba będzie wyliczyć
Zmiana netto: informacja o kierunku i wielkości wypadkowej zmiany, sposób zbadania
wielkości trendu, mówiący o tym, jak zmieniła się grupa jako całość.
Zmiana brutto: syntetyczna miara przepływu, wielkość wskazująca wszystkie osoby, które w
jakikolwiek sposób zmieniły swoje poglądy, można ją obliczyć odejmując od liczebności
całej grupy liczbę osób stabilnych.

ZMIANA NETTO: 80-130=50 , czyli - 5,9% (50 - jaki to procent z całości badanych )
ZMIANA BRUTTO : 850- (82+558) =850 - 640= 210, czyli 24,7%

3. Studium przypadku (Case Study) - co to jest

Studium przypadku jest metodą badania, w której badacz dąży do wszechstronnego opisu
pewnej zbiorowości lub jednostki z uwzględnieniem bogatego zestawu zmiennych, gdzie
interesują go zarówno wartości zmiennych, jak i zależności między nimi. Przedmiot badania
ma charakter jednostkowy. Do badania przystępuje się bez wstępnych hipotez, z zamiarem
dokładnego zbadania złożonego zjawiska w jego rzeczywistym kontekście. Wyróżniamy trzy
typy studium przypadku: 1) autoteliczny- podejmowany jest w celu lepszego poznania
konkretnego przypadku; 2) instrumentalny- badania określonego przypadku mają służyć
lepszemu zrozumieniu jakiegoś innego problemu, udoskonaleniu teorii itp.;3) zbiorowy- by
lepiej poznać określone zjawisko;

4.Triangulacja, metoda stosowana w badaniach społecznych, mająca zapewnić wyższą
jakość prowadzonych badań i ograniczenie błędu pomiaru. Polega na zbieraniu danych za
pomocą dwóch lub większej liczby metod (np. obserwacja razem z sondażem czy analizą
treści), a następnie porównywanie i łączenie wyników. Może też oznaczać łączenie metod
jakościowych i ilościowych.

Triangulacja może być traktowana jako alternatywa dla tradycyjnych kryteriów jakości badań
(takich jak rzetelność i trafność), w szczególności w badaniach o charakterze jakościowym.

2

Różne metody umożliwiają testowanie tej samej hipotezy i zmniejszenie obciążenia błędem
wynikającym z ograniczeń i wad poszczególnych metod. Jeśli osiągnięte wyniki są podobne,
są one traktowane jako bardziej godne zaufania i obarczone mniejszym błędem.

Triangulacja może być również używana dla pogłębienia badań, a w szczególności do
poszerzenia wiedzy o kontekście badanego zjawiska.

5. Zalety studium przypadku, funkcje - w czym ta metoda pomaga
Studium przypadku pomaga precyzować teorie, jest źródłem pomysłów do dalszych badań i
pomaga określić granice dopuszczalnej generalizacji; studium przypadku pomaga też
kształtować opinię publiczną i zmusza ją do refleksji nad własnym życiem;

6. Etnografia – jest sztuką i nauką skupioną na opisie grupy ludzkiej – jej instytucji,
zachowań interpersonalnych, wytworów materialnych i przekonań. Etnografowie skupiaja się
przede wszystkim na rutynowym, codziennym życiu badanych społeczności. Etnografowie
najpierw dokonują uważnej obserwacji zachowań, szczegółowych wywiadów, a potem
poszukują wzorów.
Podstawowe cechy etnografii:
-opiera się na pracy w terenie (w faktycznym środowisku życia badanych)
-ma charakter spersonalizowany (badacz jako obserwator i uczestnikbadanego życia
społecznego)
-jest wieloczynnikowa (jakościowe i ilościowe techniki badawcze)
-wymaga długotrwałego zaangażowanie badacza
-ma charakter indukcyjny (najpierw akumu;lacja szczegółowych opisów a potem wzory
budowanie teorii wyjaśniających)
-opiera się na dialogu (wnioski i interpretacje etnografów sa na bieżąco komentowane przez
badanych)
-ma charakter holistyczny

7. Najbardziej powszechne formy etnograficznych narracji:

- styl realistyczny: historie przedstawione w stylu realistycznym są bezosobowymi,
nakreślonymi w obiektywnych terminach portretami sporządzonymi przez emocjonalnie
neutralnego badacza, nawet jesli podczas prowadzenia badań był on emocjonalnie
zaangażowanym uczestnikiem życia społecznego badanych
- styl konfesyjny: historie przedstawione w stylu konfesyjnym przydzielają etnografowi rolę,
a historia badanej społeczności opowiedziana jest z jawnie subiektywnego punku widzenia
badacza
- styl impresjonistyczny: historie przedstawione w stylu impresjonistycznym otwarcie
odwołują się do literackich czy też innych artystycznych środków wyrazu, tj.: wykorzystanie
dialogów, rozbudowane portrety opisywanych postaci, sugstywne opisy przyrody czy
wystroju wnętrz, wykorzystanie w strukturze narracyjne retrospekcji i wybiegania naprzód,
stosowanie metafor

8. Co to jest gęsty opis Gertza

gęsty opis - detaliczny opis uwzględniający detale, kontekst, emocje, relacje społeczne,
atmosferę

3

9. Różnice analizy treści ilościowej a jakościowej

10. Alfabetyzm funkcjonalny – jest to umiejętność rozumienia i wykorzystywania
drukowanych informacji (nie tylko słowa, ale także najpostsze przedstawienia graficzne), jest
to cecha stopniowalna (gradacyjny charakter komptencji). Podkreśla się praktyczne znaczenie
tej umiejętności; chodzi o aktywne przyswajanie informacji w celu ich wykorzystywania.
Zwraca się uwagę na aspekt kulturowy i dynamiczny, w różnych kontekstach kulturowych
różne umiejętności i zadania mogą wchodzić w grę. Podonie wraz z rozwojem nowych form
przekazu, nowych technik audiowizualnych – zmienia sie sens kompetencji nazywancych
alfabetyzmem funkcjonalnym.

11. Badania porównawcze (Mokrzycki) - definicja
Badania porównawcze- to badania, polegające na systematycznych porównaniach zjawisk
społecznych, występujących w różnych krajach, społecznościach, kulturach itd..

12.Jakie są cechy wyróżniające socjologiczne wykorzystywanie analizy treści

Jakie są cechy wyróżniające socjologiczne wykorzystywanie analizy treści a. materiał jako
fakty społeczne b. myśli i idee c. nie są ważne słowa i brzmienie tylko ich znaczenie.

13. Definicja analizy treści Berelsona
- elementy def.
- obiektywne
- systematyczne

Analiza treści wg Berelsona - technika badawcza służąca do obiektywnego, systematycznego
i ilościowego opisu jawnej treści przekazów komunikacji; obiektywność -> każdy krok w
badaniach powinien być oparty na wyraźnie określonych zasadach i procedurach;
systematyczność -> obowiązek brania pod uwagę wszystkich części analizowanego materiału;
ilościowość -> w terminach liczbowo wymiernych; treści jawne

14. Rodzaje wniosków w analizie treści, czyli:
- Kto ?
- Co ?
- Jak ?
- Z jakim efektem ?
- Dlaczego ?

15. Jednostki miary

Jednostki miary -przestrzeń - czas - częstość - pojawianie się pewnych tematów, problemów ,
osób JEDNOSTKI ANALIZY - słowa - nie o czym, ale jak się mówi -stwierdzenia -
paragrafy - dzieło - charakter -jednostki kontekstowe

16. Co to jest dyskurs - z tekstu Wodak

Dyskurs- oznacza wszystko, od zabytku historycznego, zbioru zasad, polityki w danej
dziedzinie, strategię polityczną, narrację w wąskim lub szerokim rozumieniu tego terminu,
tekst, mowę, przemówienie, rozmowy na określony termin aż po język. Rozumiany przede

4

wszystkim jako działanie językowe w komunikacji pisemnej, wizualnej bądź ustnej,
werbalnej bądź niewerbalnej, podejmowane przez aktorów społecznych w konkretnym
otoczeniu, określonym przez reguły, normy i konwencje społeczne.

Dyskurs - działanie językowe w komunikacji pisemnej/ ustnej podejmowane przez aktorów
społecznych w konkretnym otoczeniu, określone przez reguły, normy i konwencje społeczne.
Jest to tekst w kontekście. DYSKURS A TEKST -kiedy chcemy skupić się na cechach
zdarzenia lub sytuacji mówimy o tekście -dyskurs jako wzorce, wspólne cechy relacji
dotyczące różnych tekstów i okazji - za każdym razem kiedy określone jest znaczenie,
charakter dla dyskursu powstaje konkretny tekst.