SYLWESTER JANEK

(WSEZiNS)

Proces komunikacji interpersonalnej

Wstęp

Każdy z nas, ze swojej natury, jest istotą „stadną”. Aby prawidłowo funkcjonowad i zaspakajad

wszystkie swoje potrzeby musimy żyd we wspólnocie z innymi. Komunikacja rozumiana jest
jak wymiana informacji pomiędzy ludźmi. Termin ten z łacioskiego communico, communiare oznacza
dzielid się, brad w czymś udział. Umiejętnośd komunikowania się jest podstawą życia
w społeczeostwie, ważnym elementem w pełnieniu wielu ról społecznych (pracownika, pracodawcy,
rodzica, dziecka, klienta…).

Głównym celem niniejszego artykułu jest zapoznanie się z najważniejszymi zagadnieniami

związanymi z procesem komunikacji interpersonalnej.

Omówiony zostanie sam proces komunikacji interpersonalnej wraz z podstawowymi pojęciami

związanymi z tym tematem oraz zasady jej efektywności.

1. Schemat procesu komunikacji interpersonalnej

Komunikowanie jest jedną z form działalności człowieka z uwagi na fakt, iż człowiek jest istotą

społeczną. Komunikowanie jest zawsze osobowe. Komunikacja interpersonalna to wymiana
informacji pomiędzy ludźmi (nadawcą a odbiorcą) za pośrednictwem kanału komunikacyjnego.
Komunikat nadany przez nadawcę ma na celu wywoład jakąś zmianę u odbiorcy (wiedzy, postaw,
zachowao) w kierunku pożądanych wartości. Komunikacja związana jest z dzieleniem się znaczeniami,
definicjami terminów, symbolami. Jest to proces, w trakcie którego jedna osoba sprawia,
że jej informacje, które chce przekazad stają się znane i zrozumiane dla drugiej osoby lub grupy osób.

Proces komunikacji można scharakteryzowad za pomocą następujących pytao:



kto mówi?



co mówi?



w jaki sposób?



do kogo?



z jakim skutkiem?

PODMIOT

A

MYŚL

1

KODOWANIE

KANAŁ

KOMUNIKACYJNY

ODKODOWANIE

MYŚL

1

PODMIOT

B

Tabela 1. Schemat procesu komunikacji interpersonalnej.

W powyższej tabeli ukazano proces komunikacji interpersonalnej, który przebiega prawidłowo.

Celem komunikacji jest przekazanie informacji od podmiotu A (nadawcy) do podmiotu B (odbiorcy).
Sukcesem komunikacji jest przekazanie tej treści informacji, którą miał na myśli nadawca (Myśl 1).
W tym przypadku odbiorca prawidłowo odkodował ów kod i odczytał treśd informacji zgodnie
z intencją nadawcy.

Na cały ten proces wpływają liczne zakłócenia zewnętrzne i wewnętrzne. Mają one silny wpływ

na prawidłowy przebieg procesu na etapie tworzenia myśli, kodowania czy odkodowywania
i przesyłu kodu poprzez kanał komunikacyjny. Kodowanie jest procesem psychicznym mającym
na celu przetwarzanie myśli na kod (werbalny – kod językowy; niewerbalny – kod mowy ciała).
Odkodowywanie ma charakter odwrotny, przetwarza kod na myśl.

Ważnym elementem w komunikacji interpersonalnej jest sprzężenie zwrotne (feedback),

dzięki któremu nadawca otrzymuje informację zwrotną od odbiorcy na temat prawidłowości
przekazanego komunikatu (informacji). Sprzężenie zwrotne przekazane może byd w formie
komunikatu werbalnego jak i niewerbalnego .

K i e r u n e k p r z e k a z u

K

K

O

O

D

D

ZAKŁÓCENIA

ZEWNĘTRZNE

ZAKŁÓCENIA

WEWNĘTRZNE

ZAKŁÓCENIA

WEWNĘTRZNE

S P R Z Ę Ż E N I E Z W R O T N E

Najważniejszymi ogniwami procesu komunikacji interpersonalnej są osoby nadawca,

czyli osoba, która przesyła określoną informację i odbiorca, czyli osoba, do której daną
informację kierujemy oraz kod, czyli sposób przekazu tej informacji – obraz, gest, słowo
etc.

2. Zasady efektywnej komunikacji interpersonalnej

Aby osiągnąd poziom prawidłowej i efektywnej komunikacji interpersonalnej należy pamiętad

o podstawowych zasadach w tym procesie. Komunikacja interpersonalna to psychologiczny proces,
dzięki któremu jednostka przekazuje i otrzymuje informacje w bezpośrednim kontakcie z inną osobą.
Jest to proces, który zachodzi nieustannie, bowiem przez cały czas swoją postawą ciała, mimiką,
gestykulacją, oraz słowami przekazujemy określone informacje.

O efektywnej komunikacji można mówid wówczas, kiedy treśd wypowiedzi jest zrozumiana

zgodnie z intencjami nadawcy przekazu. Aby osiągnąd sukces należy zwrócid uwagę na fakt,
iż poszczególne kanały przekazu informacji mają zróżnicowany wpływ na kształtowanie ogólnej oceny
wypowiedzi. Przygotowując się do rozmowy pamiętad należy, że oprócz tego co mówimy ważne
jest to w jaki sposób to robimy.

Istnieje kilka form pracy nad poprawną komunikacją interpersonalną. Ważnym jest,

aby stosowad je w podanej kolejności:

1. Zapytad zaufane osoby, jak odbierają nasze komunikaty pod względem jasności i czytelności.

Jest to tzw. informacja zwrotna, feedback. Pomaga to skorygowad własny sposób porozumiewania
się.

2. Skorzystad z dobrego poradnika komunikacji interpersonalnej. Istnieje tam wiedza

o mechanizmach i stylach porozumiewania się. Dzięki temu zobaczymy siebie w bardziej
obiektywnym świetle.

3. Wziąd udział w warsztacie komunikacji lub asertywności. Prowadzone są one w licznych

ośrodkach psychologicznych i rozwojowych. Zaletą takiego rozwiązania jest praca w grupie,
intensywne dwiczenie i wiele informacji zwrotnych.

4. W przypadku utrwalonych trudności komunikacyjnych, warto rozważyd skorzystanie

z konsultacji psychologa, psychoterapeuty, który pomoże przezwyciężyd pewne wzorce, sięgając
aż do przeszłych źródeł naszego obecnego sposobu funkcjonowania. Dotyczy to np. osoby,
która uważa, że nieustannie ktoś ją krytykuje albo jest niesprawiedliwy itp. Ten odbiór drugiej osoby
(sposób odkodowywania informacji) sugeruje bowiem silny aspekt emocjonalny czy nawet
osobowościowy w procesie komunikacji.

Podstawowe

udoskonalenie

we

własnej

komunikacji jesteśmy w stanie wprowadzid sami.
W przypadku głębszych uwarunkowao problemu,
potrzebujemy wsparcia specjalisty.

Efektywnośd komunikacji uzależniona jest od podobieostwa umiejętności komunikacyjnych,

postaw, wykształcenia, doświadczeo społecznych i kultury uczestników tego procesu. Im większe
różnice w obrębie wymienionych cech tym większe prawdopodobieostwo niepowodzenia
w komunikacji. Nieefektywnośd komunikacji oznacza, że znaczenie wiadomości, stworzone
przez odbiorcę, będzie różnid się od znaczenia przyjętego przez nadawcę. Skuteczne komunikowanie
się zachodzi, gdy wiadomośd zostanie właściwie zrozumiana.

Pamiętad należy o zasadzie konieczności posiadanych umiejętności komunikacji

społecznej:



umiejętności nawiązywania kontaktów,



umiejętności prowadzenia rozmowy,



umiejętności słuchania,



umiejętności werbalizowania swoich myśli, uczud i spostrzeżeo,



umiejętnośd udzielania informacji zwrotnej.

Efektywnośd komunikacji interpersonalnej zależna jest miedzy innymi

od posiadanych umiejętności komunikacyjnych, wiedzy i doświadczeo,
światopoglądu oraz kultury.

Zakooczenie

Człowiek skazany jest na komunikację, czyli do ciągłego przekraczania samego siebie,

wychodzenia poza bariery, opory, przeszkody. Pojawienie się radości w komunikacji
jest potwierdzeniem tego, że ona się udała. Proces komunikowania nie może zaistnied bez osób,
bez przekazu informacji (treści tego przekazu), bez zrozumienia (informacji zwrotnej
- feedback/sprzężenie zwrotne), środków komunikowania i kodu.

Dodatkowe źródła

Sikorski C. (2002), Zachowania ludzi w organizacji, Warszawa.

Bibliografia

Baneg J., Jędruszek W., Komunikacja interpersonalna, IPS, 2009.

Heller W. (2011), Czy polska szkoła ceni dobrą rozmowę?: komunikacja interpersonalna w edukacji,

Poznao.