MOCZÓWKA PROSTA - DIABETES INSIPIDUS
indisipidus - mocz hipotoniczny, mellitus- słodki mocz
poliuria -przy cukrzycy, ale tu dodatkowo hypostenuria - obnizenie ciężaru właściwego moczu. Mocz jest rozrzedzony bo nie ma wazopresyny, która ma za zadanie stymulowac zwrotne wchłanianie wody
może mieć 3 postaci:
nerwowa:
ucisk na część nerwową przysadki powoduje, że nie ma produkcji ADH (wazopresyny argininowej)
pojawiają się objawy moczowki prostej czyli nadmiaru hipotonicznego moczu
nerkowa
stan w którym jest prawidłowa ilość ADH
niemożność zagęszczania moczu wynika z braku w kanalikach dystalnych nerki cyklazy adenylowej
przekaźnikiem dla ADH II jest cyklaza adenylanowa, która zwiększa ilość cAMP a ono uruchamia mechanizm doprowadzający do zagęszczania moczu
jeżeli w nerkach nie ma cyklazy adenylanowej to pomimo obecności ADH nerka nie odpowiada
nefrogenna odwracalna moczówka prosta:
w przypadkach zaburzeń nerkowych w organizmie zatrzymuje P
przy chorobach nerkowych nie ma rozkładu PTH-parathormonu w nerce
aby odróżnić postać nerkową od nerwowej:
podajemy ADH (najczęściej psu)
jeżeli jest to postać nerkowa to w odpowiedzi na podaną wazopresynę dochodzi do wzrostu ciężaru właściwego moczu (zagęszczenie)
w postaci nerkowej nic to nie zmienia bo i tak nie ma cyklazy adenylowej
NIEWYDOLNOŚĆ SERCA - INSUFFICIAENTIA CORDIS
jest to końcowy, nieodwracalny stan zużycia serca, który prowadzi do śmierci
jest STANEM a nie chorobą - jest następstwem wszystkich chorób serca
mechanizmy kompensacyjne
są uruchamiane przy jakichkolwiek chorobach serca
nie wszystkie kardiomiocyty w spoczynku się kurczą
2 mechanizmy
mechanizm Starlinga:
serce tym mocniej się kurczy, im mocniej się rozkurcza
przy każdej chorobie serca osłabienie serca i zmniejszenie objętości wyrzutowej powoduje zwiększenie się krwi zalegającej (rezydualnej) co powoduje ze serce jest mocniej rozciągane a co za tym idzie mocniej się kurczy
Odruch z baroreceptorów:
fizjologicznie - im bardziej rośnie ciśnienie krwi w sercu (co za tym idzie także w łuku aorty) tym częstość skurczów spada
patologicznie - spadające ciśnienie krwi w sercu powoduje odruchową aktywacje nerwów sympatycznych w efekcie czego dochodzi do zwiększenia się kurczliwości serca i skurczu naczyń oporowych (żeby podnieść ciśnienie krwi)
jeśli te 2 mechanizmy zawodzą i rozwija się niewydolność dochodzi do 4 następstw niewydolności serca:
główny objaw - spadek ciśnienia krwi wyrzucanej z serca (nie na obwodzie - bo tam dochodzi do kompensacyjnego skurczu naczyń oporowych - wzrost oporu na obwodzie - wzrost ciśnieniana obwodzie) - dochodzi do 4 zaburzeń:
obrzęki na obwodzie
niewydolność nerek
stany septyczne (dotyczy to głównie zwierząt) - dochodzi do zakażeń ogólnych poprzez infiltracje flory bakteryjnej przez uszkodzoną bariere p. pokarmowego
stany dekompensacyjne: niezrównoważeniowe w układzie krążenia
Nerki:
jeśli rośnie ciśnienie na obwodzie to kurczy się tętniczka doprowadzająca do kłębuszków wobec czego spada filtracja (mocznik, fosfor, elektrolity zatrzymywane są w ooczu co doprowadza do niewydolności nerek)
dlatego często przy niewydolności serca (która jest kompensowana) widzimy tylko objawy ze strony nerek - uremię - zatrzymanie moczu
Jelita:
wzrost ciśnienia krwi przepływającej przez błone śluzową jelita powoduje utratę bariery śluzówkowej i bakterie dostają się do krwi
ciągłe zakażanie i częste powroty
DEFINICJA ZDROWIA I CHOROBY
Choroba - dynamiczne zaburzene regulacji funkcji ustroju i korelacji tych funkcji o własnej jednostkowej historii zachodzący w konkretnych okolicznościach i warunkach. Jest to zjawisko dynamiczne - ten sam patogen powoduje inny obraz u różnych osobników w różnych gatunkach
Choroba - następstwo współdziałania czynników środowiska i czynników endogennych
czynnik przyczynowy + podatny ustrój = proporcje odpowiedzi
Odpowiedź endogenna ustroju - musi być podatny - gdy zdolności kompensacyjne zawężają się tak, że czynnik wirulentny wywołuje chorobę
Zdrowie - zespół prawidłowych parametrów ustrojowych (ciśnienie, temp. ciała, skóry,krążenie) zespół umownie określonych zespołów licz, w 95% zapewniają zdrowie
Kryteria stanu patologicznego (choroby) - kierujemy się nimi przy ocenie choroby:
heterometria - odmienność parametrów fizycznych i chemicznych badanych w ustroju
heterochronia - zaburzenie chronologii czasowej ustroju zachodzących zjawisk - ich cykliczności
heterokrazja - zmiany stanu składu np. osocze krwi
heteropojotia - zmiana jakości, pojawienie się nieprawidłowych składników np. kom. nowotworowe, z-ki ketonowe w cukrzycy
heterotopia - pojawienie się danego zjawiska w innym miejscu np. przekrwienie spojówek po wysiłku - patologiczne
Nomenklatura dotycząca chorób:
choroba dziedziczna:
kodowana w genach i przenoszona z pokolenia na pokolenie
choroba wrodzona:
pojawia się w życiu osobniczym, w okresie płodowym
nie przenosi się drogą genetyczna na następne pokolenia
choroba idiopatyczna (samoistna):
jest to choroba o dokładnie nieustalonej przyczynie
czynnik etiologiczny jak i mechanizm rozwoju jest nie do konca znany
BSE
Schorzenie:
jest to zespół (grupa) chorób które dotkneły danego osobnika
nie jest to jedna choroba!
np. różyca świń z ostrym zapaleniem oskrzeli i syndrom oddechowo-płciowy u świń jeśli są te 3 jednostki chorobowe to możemy mówić oschorzeniu
Czynniki chorobotwórcze:
fizyczne
urazy mechaniczne
przedmioty tnące
materiały wybuchowe
zgniecenia
urazy elektryczne
porażenie prądem
prądy o wysokiej częstotliwości
wpływ temperatury i udar cieplny
udar słoneczny
gorączka
oparzenia
odmrożenia
wstrząs z oziębienia
energia promieniowania
promieniowanie UV, X
promienie kosmiczne
promienie korpuskularne
chemiczne
toksyny
bakteryjnejwirusowe
grzybów
jady węży i stawonogów
pestycydy
fosfoorganiczne i ich pochodne
węglowodory chlorowane Ddt
herbicydy
pochodne typu chlorofenoksy (2,3-D)
paraquat
dwunitrofenole
środowiskowe
metale ciężkie
azotany
dwufenole chlorowane
żywieniowe
nadmiar wit. A i D
zatrucia witaminami
biologiczne
czynniki niekomórkowe wirusy i priony
procaryota - bakterie, chlamydie, riketsje, mykoplasmy
eucariota - grzyby, pierwotniaki
wielokomórkowe - tasiemce, obleńce, przywry, owady
niedobory
niedobory żywieniowe
energetyczne
białka
soli mineralnych
witamin
niedobory środowiskowe
niedobory wody (dehydratacja)
niedotlenienie asitaksja
zmniejszona ekspozycja na UX
zaburzenie biosyntezy wit. D
defekty wewnętrne
genetyczne
mutacje punktowe
mutacje chromosomalne
WPŁYW PROMIENIOWANIA
spektrum elektromagnetyczne, które działa na ustrój rozciąga się od fal radiowych do super krótkich fal promieniowania X, gamma
całość wpływów fizycznych jest w obrębie tego widma
promieniowanie podczerwone uszkadza kom.
ultrafioletowe uszkadza bkterie i wirusy
promieniowanie X powoduje jonizacje cząsteczek DNA, białek, jonizacje i zmiany wolnorodnikowe w tłuszczach
wartość energetyczna promieniowania wzrasta wraz ze skracaniem się fali
400nm i wyżej to UV A - najmniej szkodliwe
270-400nm - UV B(korzystne, kiedy działa krótko - do kilkunastu min.) - jest najbardziej szkodliwe biologicznie bo dociera do ziemi
UV C - 230-270nm - najbardziej szkodliwe, ale nie dociera do ziemi (jest absorbowane przez warstwy atmosfery)
promieniowanie UV działa na organizm korzystnie i niekorzystnie
korzystny wpływ:
działanie bakteriobójcze
immunostabilizujące
pobudza produkcję hormonów (tarczycy, płciowe)
po 15 min dehydrocholesterol (wit D?) przechodzi w wit D3
niekorzystny:
oparzenia
rozplem naskórka
udar słoneczny
fotodermatozy
uszkodzenia siatkówki
raki
przyspiesza starzenie się
jeśli dehydrocholesterol jest wystawiony na Uv na dłużej niż 30(20?) min to powstaje lunisterol, tachysterol (trucizny) - to powoduje zmiany skórne i predyspozycje do fotodermatoz, uszkodzenia siatkówki, raki
po wplywem Uv powstaja 4 typy nowotworów u zwierząt:
rak komórek rogowaciejących
rak oczu u bydła
czerniaki u koni - nowotwory kom. pigmentowych
rak komórek podstawnych
u psów UV powoduje często zaćme - 3 typy:
jądrowa
korowa
podtorebkowa
fotokeratozy
maibizm
fagopiryzm
hipercyzm
wpłwy promieniowania na tkanki zależy od:
dawki
tępa dostarczania
absorpcji tkankowej
jednostki miary:
rad - jednostka dawki pochłoniętej
rentgen - dawka ekspozycyjna na promieniowanie - oznacza ile pod wpływemtej dawki pochłoniętej emitowanych jest jonów
450rentgenów jest fatalne dla życia a 600 nikt nie przeżywa
Choroba popromienna
postać ostra:
1 faza - anoreksja, wymioty 12-24 godzina
2 faza - wyciszenie - przez 2-3 dni
3 faza - (po ok. tygodniu) z ostrymi objawami bólowymi w jamie brzusznej, wymiotami, biegunkami, zniszczeniem szpiku kostnego -> limfopenia, wtórne bakteriemie -> zejście śmiertelne
postać przewlekła
brak charklterystycznych faz
osobniki pod wpływem niskiej dawki pierwiastków o mniejszej intensywności rozpadów mogą powodować mutacje,zmiany w szpiku kostnym o charakterze białaczkowym - zmiany widzimy po pewnym czasie, a nie w postaci przewlekłej choroby popromiennej
występują krwawienia, infekcje, anemie, u psów trombocytopenia, hamowanie układu ?lacynnego?- wzrost czasu krzepnięcia krwi, wylewy krwawe
zwykłe promieniowanie kończy się:
udarem mózgu
chorobami serca
zaburzeniami przewodu pokarmowego
uszkodzeniami układu immunologicznego) zwłaszcza u psów - autoimmunologiczny stan hypotyredoizmu - niedoczynność tarczycy na tle autoimmunologicznym - pies tyje, jest zimny, malo ruchliwy, nie przyjmuje pokarmu)
WOLE - hyperplastyczny przerost tarczycy
wole jest to hiperplazja neoplastyczna powodująca powiększenie tarczycy
powody rozwoju wola:
niedobór jodu
substancje wolotwórcze: tiouracyl, tiomocznik, orzeszki ziemne, rośliny krzyżowe
nadmiar jodu w pokarmie
defekty enzymatyczne biosyntezy hormonów tarczycy
mechanizm rozwoju wola:
jeśli dochodzi do spadku wydzielania hormonów tarczycy, mimowpływu TSH (hormon tyreotropowy) wówczas TSH zaczyna nadmiernie stymulować tarczycę i dochodzi do rozwoju wola
postacie wola:
wole koloidowe
dotyczy młodych i starszych zwierząt
stan w którym wytwarzany jest nadmiar koloidu w pęcherzykach oraz zmniejszona jest endocytoza
pęcherzyki są rozciągane koloidem i dochodzi do zmniejszenia unaczynienia
wole dyfuzyjne (rozsiane albo hyperplastyczne)
pojawia się z niedoboru jodu
rozwija się częściej u zwierząt nowonarodzonych od matek z deficytem jodu, bo łożysko (podobnie jak gruczoł mlekowy) naśladuje tarczycę - ma dużą zdolność zagęszczania jodu
jeśli więc matka w końcowym okresie ciąży jest wystawiona na zmniejszoną ilość jodu, to łożysko nie jest w stanie go zagęszczać i płód również wystawiony jest na mniejszą ilość jodu, co predysponuje go do rozwoju wola
innym powodem są tiocyjaniny zawarte w pokarmie u przeżuwaczy
są to związki, które powstają z glikozydów cyjanogennych rozkładanych w żwaczu
znajdują się one w bialej koniczynie, siemieniu lnianym, perzu
kolejnym powodem jest wrodzony hypotyroidyzm u zwierząt młodych
gdy w pokarmie matki jest niedobor jodu, u płodu rozwija się wole i dochodzi do przedłużenia ciąży, zaburzenia porodu i zatrzymania łożyska
dotknięte tym są najczęściej źrebięta i jagnięta, cielęta w takiej sytuacji rodzą się nagie
wole z nadmiaru jodu
dotyczy to klaczy i źrebiąt na terenach okołomorskich, które są wypasane na łąkach na które w czasie sztormów wyrzucane są duże ilości wodorostów, które silnie zagęszczają jod
nadmiar jodu w pokarmie blokuje uwalnianie hormonów tarczycy
jeśli nie są one uwalniane nie mogą zwrotnie hamować TSH, które z kolei pobudza nadmiernie tarczyce i rozwija się wole
wole wieloogniskowe (guzowate)
występuje u starych koni, kotów, zdarza się też u psów
z wyjątkiem kotów nie jest aktywne
nie należy ich mylić z gruczolakami
w odróżnieniu od nich guzy wolotwórcze nie są otorbione i powodują minimalny ucisk na otaczająca parenchymę
wole wrodzone (dyshormonalne)
powstaje wskutek zaburzeń metabolicznych:
defektu jodowania tyrozyny
defektu dejodowania jodotyrozyny
zaburzenia w syntezie i proteolizie tyreoglobuliny
u pewnych ras bydła, szcególnie u owiec merynosow pojawia się takie zaburzenie genetyczne jako choroba autosomalna recesywna
towarzyszący jej defekt enzymatyczny doprowadza do powstania wola
w tym etapie wola gruczoł jest symetrycznie powiększony - dochodzi do hiperplazji komórek pęcherzykowych
TARCZYCA
jest gruczołem dokrewnym działającym pod kontrolą TSH
jest wyjątkowym gruczołem, bo zatęża jodotyrozyny
jak jodu jest za malo to pojawia się wole czyli hyperplastyczny stan, który potrafi nadrobić niedobór jodu czyli potrafi dostosować się o stanu niedoboru - hyperplazji gruczolu
hormony tarczycy reguluja metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów
czyli decyduje o metabolizmie substancji mających podstawowy wpływ na utrzymanie homeostazy energetycznej i wzrostu organizmu
CHARAKTERYSTYCZNE ELEMENTY TARCZYCY PSA
u psow tarczyca powstaje z części gruczołowej - z części gardłowej endotermy, w ten sposób, że grupa komórek z grzbietowej części gardła wywędrowuje w kierunku grzbietowo-bocznym i z tych zachyłków tworzą się oba płaty tarczycy
zdaża się, że przy usuwaniu tarczycy z przewodu okresu embrionalnego wywędrowuje grupa komórek dająca zawiązek tarczycy pomiędzy gardłem a płatem tarczycy powstaje dozgonnie u psów przewód gardłowo-tarczycowy, który się zasklepia i jest to cienkie pasmo włókniste
czasem ten przewód pozostający w życiu postnatalnym jest miejscem wytwarzania pewnych białek i tworzenia się guzowatych form nienowotworowych
gdy obmacujemy okolicę gardła u psa to wyczuwalne są guzy czyli rozrosty tkankowe, które latwo jest pomylić z guzami tarczycy którymi nie są
u psa można usunąc całą tarczycę i pies nie ginie!!
w przeciwienstwie do innych zwierząt
jeśli jest stan nowotworowy tarczycy to można ją spokojnie usunąc bo w czasie embriogenezy część zawiązków komórek tarczycy wędruje z rozwijającą się aborcją (?) do śródpiersia i pozostaje w stanie uśpionym przez całe życie zwierzęcia
gdy tarczyca u psa zostanie usunięta to ta część kom., które wywędrowaly w okresie embrionalnym do śródpiersia ulega hyperplazji i naśladuje działanie tarczycy
gdy zostanie usunieta tarczyca to z duzym prawdopodobieństwem pies przeżyje dzięki tej właśnie grupie komórek
jednak należy pamiętać, że nie zawsze ta grupa komórek musi ulec hyperplazji
MIAŻDŻYCA - Aterosclerosis
na miażdżyce podatne są 3 gatunki zwierząt:
bydło - spotykana jest miażdżyca w obrębie naczyń gruczołu mlekowego
świnie - w obrębie macicy i naczyń macicy
psy - w obrębie tętnic wiencowych serca
miażdżyca wiąże sie ze zmianami charakterze proliferacyjnym, o charakt. nagromadzenia złogów lipidowych,przewlekłego stanu zapalnego w świetle naczyń, endothelium , media , adventitia
5 patomechanizmów miażdżycy:
wirusowy: cytomegalowirusy maja zdolność do supresji białka P53,pobudzaja migracja mięśniówki gł
bakterie:coraz częściej u ludzi u których dochodzi do owrzodzeń miejsc blaszki miażdż izolowane są Chlamydia pneumoniae
Autoimmunologiczny:utlenione frakcje LDL ze zmienionymi częściami lipidowymi(frakcja LDL zawiera białko APO B i pewne zmiany konformacyjne tego białka powodują że staje sie ono antygenem)
Nowotworowe:jedna z koncepcji mówi że właśnie proliferujące kom m.głądkiej zeby rozpoczeły proliferację musza przejść tranformacje nowotworową , aktyw onkogenu,niestbilność mikrosatelit a czasem zachodzi do zaburzeń o charakt aberacji chromosomalnych
Genetyczne: u ludzi istnieje choroba Tangerska - wrodzony brak lub niedobór frakcji HDL(przenosi cholesterol do wątroby)co predysponuje do b. wczesnej wiekowo miażdżycy.
Ponadto mutacje receptorów w nerkach dla mineralokortykost(aldosteronu który odp za zwrotne wchłąnianie Na i usuwanie K)co powoduje zmiany ilosci tych pierwiastków we krwi co predysponuje do miażdżycy.
etapy miażdżycy:
powstawanie komórek piankowych
tworzenie pasm miażdżycowych
tworzenie blaszek
mogą powstawać progresywne, kompleksowe zmiany
zaawansowane uszkodzenia rozrastają się i blokują przeplyw krwi
ETAPY TWORZENIA BLASZKI MIAŻDŻYCOWEJ
akumulacja cząsteczek lipoprotein
agregacja tych cząsteczek w intimie w miejscach predylekcji
po kilku dniach adhezja monocytow
monocyty transmigrują przez śródbłonek do intimy - błony wewnętrznej
dochodzi do ich proliferacji
pobieranie lipoprotein i wytwarzanie komórek piankowatych
z czasem komórki piankowe obumierają i uwalniają swoją zawartość do nekrotycznego rdzenia uszkodzenia
tworzą się złogi substancji lipidowych
skutkami rozwijającej się blaszki miażdżycowej mogą być:
aneurysm(tętniak) prawdziwy lub rzekomy-w którym blaszka miażdz uszkadza ściane naczynia i uwypukla się , może dojść do pęknięcia(zgodnie z prawem La Plasa napiecie tętnicy jest wprost porcjonalne do ciśnienia transmolarnego,promienia naczynia i grubości naczynia a więć jeśli tętniak powieksza się to rośnie promień naczynia,im b. rośnie promień tym spada grubość naczynia i ciśń transmolarne dochodzi do takich wartości że tętnica pęka)
okluzja(zamknięcie) -blaszka pęka ,tworzy sie zakrzep który zmniejsza promień
krytyczna stenosa- dochodzi prawie do całkowitego zamknięcia św naczynia
Blaszka miażdżycowa pokryta jest sródbłonkiem , mięsniówką gład proliferującą która jeszcze wytwarza wł kolagenowe a w srodku balszki są złogi tłuszczu i kom piankowate a włokna mięśniowe przerastają ten złóg.
BIALKA OSTREJ FAZY
są to wybrane białka osocza należące głónie do alfa2 globulin, te które należą do beta globulin mają małe znaczenie
pojawiają się one we wczesnej fazie zapalenia - są wczesnym sygnałem zaistnienia stanu zapalnego w organizmie i zarazem są choroborozpoznawcze, patognomoniczne
odpowiedź zapalna jest podstawowym mechanizmem obronnym na jakiekolwiek uszkodzenia: infekcyjne, urazowe, immunologiczne, neoplastycze
ma ona za zadanie uruchomić mechanzmy obronne i równoczesnie zainicjować naprawę - i w tym właśnie uczestniczą bialka ostrej fazy
w przypadku jakiegokolwiek uszkodzenia komórki śródbłonka naczyń, makrofagi, układ monocytarno-makrofagowy rozpoczyna wytwarzanie w odpowiedzi na te patologiczne bodźce 3 zasadniczych cytokin:
TNF-alfa
IL-1
IL-6,
są one sygnałem w wątrobie do produkcji białek ostrej fazy
te białka decydują o wczesnych zmianach w poziomie alfa2globulin w osoczu i decydują o tym, że lekarz może się zorientowac o co chodzi
białek ostrej fazy jest 11 i należą do nich:
alfa1 kwaśna glikoproteina
alfa1 - antychemotrypsyna
alfa1 - antytrypsyna
surowiczy amyloid A
haptoglobulina
alfa2 makroglobulina
białko C - reaktywne
ceruloplazmina
fibrynogen
transeryna
chemotrypsyna
wyróżniamy bialka ostrej fazy dodatnie i ujemne:
dodatnie - ich ilość wzrasta w czasie toczących się procesów zapalnych:
fibrynogen - jest białkiem ostrej fazy bo pojawienie się fibryny ogranicza proces zapalny, lokalizuje go, ścina się w temp. 62°C przez co bardzo łatwo go oznaczyć
haptoglobina - wiąże Hb, która zawiera jako grupe prostetyczną Fe, a większość patogennych bakterii wymaga do rozmnażania Fe, a więc związanie Hb ogranicza ilość Fe niezbędnego dla rozwoju bakterii (ogranicza proces zapalny głównie u bydła)
bialko C - reaktywne - jako opsonina wspomagająca fagocytozę, ma znaczenie głównie u psa i królika
amyloid A - jest prekursorem amyloidu, który jest powodem tzw. amyloidaz, czyli pewnego typu zaburzeń metabolicznych, ale jest to ponadto inaczej apolipoproteina frakcji HDL, zatem wchodzi w skład frakcji HDL, frakcja HDL przesuwana jest do osocza krwi i stamtąd pobiera cholesterol, a więc im więcej surowiczego amyloidu A, tym więcej frakcji HDL, tym zwiększa się usuwanie cholesterolu, który ważny jest dla rozwoju bakterii
alfa1 kwaśna glikoproteina - przydatna jest jako białko ostrej fazy u psów i jest choroborozpoznaniem w przypadku nowotworów układu hemolimfocytarnego, a więc krwi u psów
TNFalfa - u kotów, wzrost jego poziomu jest często ważnym choroborozpoznawczym wskaźnikiem bialaczki
ujemne bialka ostrej fazy - ich ilość spada w czasie toczących się procesów zapalnych:
albuminy - procesom nowotworowym i szeregu procesów zapalnych(infekcyjnych) towarzyszy hypoalbuminemia (zmniejszenie poziomu albumin) jest często choroborozpoznawcze
transferyna
przyczyną zmniejszonej ilości tych bialek jest przestawienie wątroby na produkcje białek ostrej fazy dodatnich, w celu ograniczenia procesu zapalnego
zmniejszona ilość albumin ogranicz rozwój bakterii, gdyż zostaje zmniejszona dostawa metabolitów niezbędnych do ich rozwoju
ZABURZENIA ENDOKRYNNE
- Hyperfunkcja (nadczynność):
pierwotna
wtórna
hipersekrecja hormonów lub substancji pochodnych
Hypofunkcja (niedoczynność):
pierwotna hypofunkcja guczołu dokrewnego
a) z powodu zaburzeń rozwojowych gruczołu
b) defekt biochemiczny
powody immunologiczne (np. autoimmunologiczne thyreoiditis u psów)
niedorozwój części ustno-gardłowej ektodermy w wyniku czego dochodzi do niedoczynności przysadki, czego następstwem jest niedorozwój przysadki z powodów rozwojowych
e) krzywica u świń spowodowana brakiem enzymów proksymalnych w kanaliku krętym ( przekształcają 25-hydroksykalciferol w 1,25- dwuhydroksykalciferol- aktywną formę wit. D3)
f) u owiec, kóz, bydła wrodzony niedorozwój tarczycy powoduje niedobory syntezy hormonów ( kom. pęcherzykowe nie syntetyzują tyreoglobuliny )
wtórna
a) destrukcyjne uszkodzenie części gruczołowej przysadki, która wytwarza hormony tropowe (inne gruczoły pozbawione tych hormonów są w hypofunkcji) np. z powodów neoblastycznych (gruczolaki przysadki)
b) dysfunkcje endokrynne spowodowane brakiem odpowiedzi kom. docelowych np. w cukrzycy typu II (zaburzenia ekspresji rec. insulinowego, często defekty genetyczne w podjednostce beta)
niedobór cyklazy adenylowej, która jest przekaźnikiem hormonów białkowych np. ACTH
płodowa niedoczynność endokrynna u owiec i bydła- niedobór hormonów części gruczołowej przysadki powoduje hypoplazję gruczołów docelowych np. kory nadnerczy, tarczycy (charakterystyczny objaw- krowa dochodzi do 7 mies. ciąży, rozwój płodu zatrzymuje się, cielak nie rodzi się lub poród się spóźnia, jest to warunkowane genetycznie u niektórych ras bydła)
zaburzenia endokrynne z powodu nienormalnej degradacji hormonów
a) u ludzi z marskością wątroby ( cirrhosis hepatis), wątroba jest miejscem metabolizacji estrogenów , w marskości występuje syndrom feminizacji z powodu nadmiaru estrogenów (hiperestrogenizm)
b) u zwierząt parathormon degradowany jest w nerkach, przy niewydolności nerek nadmiar parathormonu powoduje hiperkalcemię i stany patologiczne z tym związane: kostnienie stawów, tkanek miękkich, zwapnienie dużych naczyń tętniczych i tkankanki łącznej
Funkcje endokrynne nerki:
aktywacja wit. D3
wytwarza erytropoetynę
miejsce degradacji parathormonu
o charakterze jatrogennym
a) nadmierne stosowanie glikokortykoidów przy chorobach zapalnych i metabolicznych (deksametazol), powoduje to;
osłabienie mięśni
utratę włosów
odkładanie związków mineralnych w skórze u psów
b) podawanie gestagenów (metoksyprogesteron) w celu zapobiegania ciąży u kotek i suk, w nadmiarze powodują akromegalię poprzez stymulację wydzielania hormonu wzrostu, objawy to:
pofałdowanie skóry
zmiany w tkance łącznej
powiększenie przestrzeni między zębowych
10 powodów zaburzeń endokrynowych:
pierwotna nadczynność gruczołu dokrewnego
pojawia się na tle aktywności neoplazji - aktywnego rozwoju nowotworu - zdaża się, że w gruczole dokrewnym rozwija się nowotwór aktywny, który wytwarza nadmierną ilość hormonu
nadczynność powodowana aktywnym guzem powoduje tzw. autonomiczne czyli nezależne od regulacji pojawienie się hormonu i skutki dla tkanek są fatalne
np. przy hirsutyźmie u psów i guzach przysadki u psów na tle podwyższenia ACTH (kortykotropina)
dotyczyć może przytarczyc, gdzie pojawiające się guzy wytwarzają w nadmiarze parathormon tarczycy
wtórna nadczynność gruczołu dokrewnego:
wiąże się ze zwiększoną aktywności hormonów przysadki
jeżeli w przysadce pojawi się aktywny guz zaleznie od komórek, których dotyczy (wytwarzających ACTH, hormon wzrostu, LH FSH MELANOKORTYNA czy PROLAKTYNA( efekty wtórne będą na obwodzie
wtórna hyperfunkcjia gruczołu dokrewnego występuje wówczas, gdy jest nadmiar hormonu tropowego z przysadki
np. nadmiar TSH będzie powodował wtórną nadczynność hormonów tarczycy
drugim powodem wtórnej nadczynności gruczołu dokrewnego, zwłaszcza kory nadnerczy np. u psów przestawienie na wyższy poziom regulacji ste point dla kortyzolu, jeśli ACTH jest uwalniany z przysadki to pobudza w korze uwalnianie glikokortykoidów, głównie kortyzolu
kortyzol zwrotnie hamuje ACTH i utrzymuje się homeostaza
czasami zwrotne hamowanie przez kortyzol jest upośledzone lub mniej czule, wówczas ten stan określamy jako przestawienie regulacji kortyzolu na wyższy st point
mamy podniesiony poziom ACTH i wtórną nadczynność kory nadnerczy
pierwotna niedoczynność gruczołu dokrewnego
gdy w gruczole dokrewnym pojawiają się nieaktywne nowotwory
brak jest wytwarzania tyroksyny, insuliny czy pathormonu, czy hormonów tropowych przysadki
spowodowana jest nieczynnymi guzami, zaburzeniem rozwoju, czy też defektem biochemicznym oraz chorobami immunologicznymi
dotyczy to limfocytarnego tyreoidis, w którym kompleksy immunologiczne gromadzą się poprzez wytwarzanie przeciwciała przeciwko tyroglobulinie, która z koloidu przechodzi do krwi i staje się antygenem
kompleks p-ciało-tyreoglobulina powoduje pierwotna hypofunkcje
dosatkowo u psów i ludzi zdarza się , że część gruczołowa przysadki , która nie jest rozwoju nerwowego, a powstaje z kieszonki Rathego gardła - uwypuklenia grzbietowej części gardła która przesuwa się w okolice sella turcica - siodełka tureckiego i tworzy część gruczołową przysadki
pojawia się karłowatość np. u owczarków niemieckich
krzywica u świń:
powstaje w wyniku defektu biochemicznego, który prowadzi do skutków patologicznych
dotyczy to kanalików nerkowych, które nie są uważane za gruczoł dokrewny
witamina D3 to hormon, który powstaje z prowitaminy D
pierwszym etapem jest hydroksylacja zachodząca w wątrobie
drugi etap zachodzi w kanalikach nerkowych
defekt biochemiczny, który prowadzi do skutków o charakterze krzywicy to np. choroby nerek, gdzie nie ma aktywności hydrolazy zdolnej do hydroksylacji w pozycji 25
witamina D3 powoduje że u prosiąt pojawia się krzywica, bo ni me hormonu - 1-25dihydroksyhaclyferolu
wit. D3 nie działa głównie na kostnienie, jak to jest przyjęte
hormon 1-25dihydroksyhaclyferol powoduje zwiększone wchłanianie wapna w jelitach
jeśli choroba nerek nie pozwala na hydroksylację wit D3 to i prosiat pojawia się krzywica- nie jest to kwestia niedoborów-jest to problem chorób nerek
dotyczy to też chorób wątroby, jeśli mamy defekty hydroksylacji w pozycji 1
kolejny problem to wrodzone wole u owiec, kóz i bydła
powstaje z powodu defektu syntezy TYREOGLOBULINY, defekt tej syntezy powoduje brak TYROKSYNY i TRÓJJODOTYRONINY
wtórna niedoczynność gruczołu tarczowego
pojawia się przy braku hormonów przysadki
nadczynność wtórna gruczołu dokrewnego z powodu choroby innych narządów
wapń w organizmie jest kontrolowany przez hormony:
kalcytoninę
parathormon
jest głównym hormonem mobilizującym wapń z kości
zapewnia stały poziom wapnia we krwi, jeżeli nie ma go w pokarmie lub jest utrata z nerek
usuwa nadmiar fosforu w nerkach jeśli nerki są zdrowe
każdy pokarm jest hypokalcemiczny i hyperfosfatemiczny - niedobór fosforu rozwija się, gdy w organizmie rozwijają się fitazy - czynniki nie pozwalające na wchlanianie fosforu w jelitach
parathormon zapewnia utrzymanie poziomu wapnia z kości
wit. D3 zapewnia poziom wapnia z jelit
kalcytonina jest antagonistą parathormonu, powoduje mineralizację kości
w chorobach nerek działanie parathormonu na usuwanie fosforu w nerkach jest zaburzone
fosfor jest zatrzymywany w nerkach
ważną zasadą w nerkach jest utrzymanie stosunki Ca do P 2:1
w chorobach nerek stężenie fosforu wzrasta 2-3 krotnie
funkcją parathormonu jest utzymanie stosunki 2:1
jeżeli w chorobach nerekl poziom fosforu wzrośnie do 3 topozniom Ca musi wzrosnąć do 6
w chorobach nerek przytarczyce wytwarzają taką ilość parathormonu aby utrzymac st. 2:1
w wyniku czego dochodzi do nadczynności wtórnej przytarczyc i do zwiększenia ilości parathormonu, skutkiem czego jest osteoporoza i łamliwość kości
nadmiar Ca odkłada się w tkankach miękkich
dochodzi do zesztywnienia stawów i zesztywnienia zastawek, zwapnienie naczyń krwionośnych - są to następstwa nadmiaru fosforu i parathormonu
hypersekrecja hormonów, bądź substancji podobnych przez guzy nieendokrynne u suk
gruczoły okoloodbytowe bardzo często ulegają neoplazji
zmieniona nowotworowo tkanka gruczołów okołoodbytowych ma skłonność do wytwarzania związków podobnych działaniem do parathormonu,
substancja ta pojawia się we krwi w wyniku czego dochodzi do osteoporozy, zwapniena tętnic i zesztywnienia stawów
dysfunkcje endokrynowe spowodowane brakiem odpowiedzi gruczołów docelowych
brak cyklazy adelynowej np. w komórkach docelowych tj. jajnikch powoduje, iż mimo obecności hormonu - hormon nie może działać
hormon jest prawidłowy, przysadka wytwarza prawidłową ilość FSH, ale komórki docelowe nie odpowiadają na ten hormon
cukrzyca insulinoniezależna wiąże się z prawidłową ilością insuliny, ale brakiem odpowiedzi komórek docelowcyh
brak jes receptora dla insuliny - insulina zwiększa powbieranie glukozy z komórek krwi
płodowa niedoczynność endokrynowa
ważna u bydła
u krów na tle endokrynowym może dochodzić do zatrzymania ciąży po 7 miesiącu, albo wydłużenia jej ażdo 10 miesiąca
u pewnych ras zdarza się, że u płodu po 7 miesiącu ciąży dochodzi do samoistnego zahamowania całkowitego (rzadko) lub niedorozwoju części gruczolowej przysadki
jak przestanie się rozwijać to nie ma hormonów tropowych - wobec tego gruczoły docelowe: tarczyca, gonady, kora nadnerczy, wysepki Langerhansa nie są w stanie wytwarzać hormonów zapewniających koncowy rozwój płod
ciąża może się zatrzymać na 7 miesiącu ciąży i nie postępować dalej, albo jest jej prolongacja z 288 nawet do roku, gdy za malo jest hormonów przysadki
u owiec są zatrucia ciążowe, które powodują uszkodzenia przysadki mózgowej i ciąża z fizjologicznie trwającej 5 miesięcy przedłuża się a płód może ulec mumifikacji
bydło w pewnych liniach - tło genetyczne
owce- tło toksyczne
do porodu w okresie koncowym potrzebny jest estradiol, ciąże podtrzymuje progesteron
w ostatnim okresie ciąży spada poziom progesteronu we krwi a rośnie poziom estradiolu ze względu na aktywację tzw. 17-hydroksylacji w macicy i bł. płodowych progesteronu do estrogenu
estrogen potrzebny jest do syntezy prostaglandyny, a ona uruchamia skurcze macicy, zmiany biochemiczne kolagenu doprowadzające do porodu
gdy u bydła i u owiec jest niedorozwój przysadki a w związku z tym i kory nadnerczy, która produkuje kortyzol
kortyzol jest sygnałem od płodu, który zapoczątkowuje przekształcenie progesteronu w estradiolu
jeżli tego sygnału nie ma to progesteron jes jest hydroksylowany do estradiolu i nie może nastąpić sekwencja biochemicznych zjawisk doprowadzających do prostaglandyny, relaksacji mięśni, otwarcia szyjki, skurczu mięśniówki i zmian biochemiczych kolagenu, żeby doszło do porodu
zaburzenia endokrynowe spowodowane nienormalną degradacją hormonów
występuje ona np. w przypadku marskości wątroby
u kobiet estrogeny są rozkładane w wątrobie, jeśli wątroba jest chora, to nie są one metabolizowane
powstaje ich nadmiar co jest przyczyną estrogenizacji
ma to wpływ na płodność i zdrowie
drugim przykładem jest parathormon, który jest degradowany w nerkach
nerki wytwarzają aktywną formę wit. D3, erytropoetyną i degradują parathormon
jatrogenne
powodowane przez lekarzy
nadużywanie :
glikokortykosterydów
dekstrametazonu
dekstrometorfan stosowany przez dlugi czas w duzych dawkach zmienia odpowiedź organizmu na glikokortykoidy
supresuje on endogenny (?wpływ?) kortyzolu
u suk posługujemy się pochodną progesteronu do eliminowania niechcianej cieczki
jego dlugotrwałe podawanie stymuluje nadmiernie uwalniania hormonu wzrostu, co powoduje powstawanie wtórnej, późnej akromegalii:
rozrost tk. Łącznej
pofałdowanie skóry
szorstki, szary wygląd
3 RODZAJE ZATRUĆ ŁUBINEM
zatrucie łubinem szczególnie słodkim jest bardzo rzadkie,
pod wplywem zawartych alkaloidów w łubinie takich jak:
lupinina,
spakulatyna,
lupinidyna
Łubin może powodowac zatrucia z objawami z ukł. nerwowego oraz np. zapaścią naczyniową.
LUPINOZA
spowodowana pasożytniczym grzybkiem na łubinie, powodujacym lupinoze u zwierząt.
Wystepuje on rowniez na tym słodkim łubinie, ktory jest nie trujący, ale ze względu na obecność tego grzybka powoduje objawy:
obłąkanie,
szaleństwo,
ataksja nerwowa
zejscie - szczególnie u owiec
Grzybek ten produkuje mykotoksynę.
U bydla SYNDROM KRZYWYCH CIELĄT:
Objawy:
scoliosis,
kifosis,
tortikolis(skręcenie szyji),
arthrokyfosa(skręcenie stawów)
spowodowane spożywaniem przez matki łubinu nawet tego słodkiego(też ma te 3 alkaloidy)który ma również anakaryne i inne substancje o działaniu teratogennym(potworkowatość w okresie płodowym).
NEUROTOKSYNY
Głównymi objawami zatrucia neurotoksynami są:
drżenie mięśni
oszołomienie
brak akomodacji oczu
ciężki oddech
konwulsje
drgawki
w przypadku dawek letalnych śmierć następuje w ciągu kilku minut w wyniku uduszenia ostrym paraliżem mięśni oddechowych.
strychnina
w niewielkich dawkach stosowana do pobudzenia np.podczas nauki gdyz powoduje:
bezsenność
wzrost koncentracji
lepsza pamięć.
Jeśli chodzi otrujące działanie strychniny to jest ona antagonistą hamujacego receptora glicyny(w neuronach hamujących)
Powoduje ona hiperpolaryzacje na neuronie postsynaptycznym i hamowanie wyzwalane przez glicyne wyłącza się
W tej sytuacji niewielki bodziec np.szturchnięcie,zaświecenie światła powoduje silne skurcze,zatrzymanie oddechu (porażenie mięśni miedzyżebrowych)
natomiast świadomość staje sie wyostrzona dlatego nie jest stosowana do eutanazji.
raganek jadowity:
u koni powoduje nadpobudliwość,nadmierną reakcje na bodźce,strach
Roślina ta posiada alkaloid tzw.swainsonine powodującą zaburzenia nerwowe.
Blokuje alfa-mannozydaze w mózgu
(enzym powodujacy w mózgu rozkład alfa-mannozy)
w warunkach fizjologicznych alfa mannozydaza powoduje rozkład alfa-mannozy i nie dochodzi do wakuolizacji komórek w obrębie mózgu
U bydła i kotów niektórych wystepuje zaburzenie dziedziczne tyczace sie alfa-mannozydazy (defekt) w zwiazku z czym dochodzi do odkładania sie w mózgu alfa-mannozy i wakuolizacji.
Objawy:
zaburzenie świadomości
porażenia
Wakuolizacja zatem zachodzi na 2 torach:na drodze dziedzicznej i jako efekt zatrucia tragankiem.
Skrzyp
zawiera om tiaminaze czyli anty wit.B1.
Witamina B1 rozkładana jest przez tiaminaze co doprowadza do encephalomacji czyli rozmiekania mózgu
Wywiera trakie działanie jak orlica która równiez zawiera anty witB1.Równiez pod wpływem tiaminazy dochodzi do zaburzeń w metabolizmie weglowodanów
(wit B1 potrzebna do pełnego cyklu przemian węglowodanowych)
Jeśli nie ma wit B1 we krwi pojawia sie nadmiar kwasu pirogronowego i kwasu szczawiowego.
pietrasznik(szczwół plamisty):
zawarta w nim koniina powoduje:
bezbolesną smierć,
depresje nerwowa,
spadek napiecia mięsniowego
lędźwian
zawiera kwas beta-M-oksaly-N-alfa-beta-dwuaminopropionowy
powoduje charakterystyczne porażenie kończyn tylnych u koni
konie przyjmuja postawe siedzącego psa (przednie kończyny wyprostowane)
rozwija sie tez atrofia rdzenia, glioza (stan przerostu komórek glejowych), zanik neuronów ruchowych w okolicy miednicznej rdzenia czyli porazenie części miednicznej.u bydła
powoduje slepote,kyfoskoliosis.
ostróżka polna
zawiera alkaloid METYLKAKONITYNE
trujacą dla bydła
Powoduje:
sztywny chód
rozluźniona postawe
szeroko ustawione konczyny
ołów
linoleum,farby,benzyna zawierają w swym składzie ołów
Również cynek ołowiu służący do zwalczania pasożytów może być trucizną
Oprócz objawów ze strony układu kostnego, krwionośnego (anemie) dochodzi do objawów nerwowych tj:hyperestezja(wzrost wrazliwości na wszelkie czucie), ataksja, konwulsje, slepota, rozluxnienie i drazliwość mięśni.
U koni dochodzi do porażenia krtani na tle zatrucia ołowiem.
Rtęć:
chlorek rtęci, jodek rteci oraz fungicydy zawierające rtęć np.metylek rteci powoduja 3 zmiany nerwowe:
demielinizacje włókien nerwowych
encephalomalacje
hialinową degeneracje włókien Purkiniego
związki fosforoorganiczne
ZWIĄZKI FOSFOROORGANICZNE
insektycydy
Herbicydy
deretyzujące środki
tabun
sarin
Te zwiazki fosforoorganiczne powoduja: Slinotok, duszność, jama ustna otwarta, język na zewnatrz, oddawanie moczu i kału, tachykardia,tachypnoe, szybka smierć
Głównymi powodującymi zatrucia są:
dichlorofos
karbaryl
malation
paration
ditioksationetionbution
(są to blokery acetylocholiny)
Połączenia organiczne tych związków maja powinowactwo do centrum aktywnego esterazy cholinowej i hamuja ją
U osobników narazonych na działanie tych zwiazków poijawiają sie wysokie stężenia nie rozkładającej się acetylocholiny w:
zakończeniach nikotynowych płytki ruchowej(powoduja porażenie mięśni)
zakończeniach muskarynowych(Slinienie,pobudzenie motoryczne,biegunki)
centralne receptory muskarynowe i nikotynowe oraz receptory N-metylo D-asparaginianowe (NMDA) w mózgu (powoduja obrzeki)
Odtrutkla na związki fosforoorganiczne jest np.atropina.
4 PARAMETRY STRESU- MARKERY
nitryfikowane białka. W stresie wzrasta produkcja NO( stres oksydatywny), a ten z kolei powoduje powtawanie NO2, który powoduje nitryfikacje białek w watrobie (łaczy sie z tyrozyną)
pojawienie sie w mleku produktów rozpadu beta-kazeiny. Wpływa to tym samym na spadek produkcyjnosci mleka mniej wiecei o 1/2
wzrasta poziom neutrofili ( zwiekszona fagocytoza w stresie)
zmniejszony poziom limfocytów T ( silna leukopenia w stresie moze powodowac chorobęnp. infekcję, lub moze sie do choroby przyczynic
odpowiedz behawioralna
6 DRÓG PROWADZĄCYCH DO WRZODÓW ŻOŁĄDKA NA TLE STRESU
wydzielane w stresie glikokortkosteroidy hamuja wydzielanie COX1 co indukuje spadek wydzielana PgE -> zmniejsza sie przez to wydzielanie śluzu a wiec zmniesza sie bariera ochronna ściany żoładka, zmniesza sie produkcaj prostacyklin(zmniejszony przepływ krwi w scianie żoładka, niedokrwienie narzadu), hamowanie syntezy tromboksanu w trabocytach( zaburza krzepnieci krwi i sprzyja powstawaniu krwawien zwłaszcza w przewodzie pokarmowym) ( najcześćiej w fazie distresu)
rytmiczne powolne skórcze żoładka trwajace ponad 1 min i powtarzajace sie czesto moga prowadzic do martwicy
supresja układu immunologicznego zmniejszony poziom limfocytów T ( silna leukopenia w stresie moze powodowac chorobęnp. infekcję, lub moze sie do choroby przyczynic
katecholaminy powoduja zwężenie naczyn krwionosnych a prez to zmniejszone ukrwienie scian żoładka i mniejsze jego odrzywienie przez krew a tym samym sciany żoładka sa bardziej podatne na czynnniki uszkadzajace np kwas zoładkowy.
niektóre osobniki w stresie wydzielaja wiecej HCl ( uwarunkowane genetycznie)
stres -> zmniejszone wydzielanie sliny -> zmnieszona perystaltyka jelit -> zmniejszona aktywnosc wydzielnicza gruczołów trawiennnych -> wydłuzaja sie okresy pomiedzy poszczególnymi karmieniami( wrzody w niegróczołowej czesci żoładka)
stres hamuje apetyt, trawienie( układ parasympatyczny hamowany)np. CRH uposledzenie łaknienia( interakcje z leptyną. NPY neuropeptyd Y które reguluja łaknienie)
WPŁYW STRESU NA POSZCZEGÓLNE UKŁADY
układ rozrodczy - zmniejszenie płodności np. w długotrwałym stresie spadek LH hamuje owulacje natomiast krótki stres -> wzrostLH ( oś gonadotropowa)
układ krażenia - wydzielana we wczesnej fazie steru adrenalina wpływa na prace serca
kortykosteron i koryzol - podnosza poziom glukozy we krwi ( szczególnie przy badaniu u kotów stres powoduje gwałtowny wzrost poziomu glukozy o czym nalezy pamietac przy przeprowadzaniu badania tzn nie zawsze hiperglikemia u kota jest powiazoana z cukrzyca)
kortyzol -> powoduje glukonegeneze, katabolizm białek mieśniowych, lipolize
w czasie stresu rosnie poziom białek szoku cieplnego HSP 70 -> degradacja białek w komórkach
bodzce stresowe szczególnie długotrwałe wywołuja atrofie kom. piramidalnych hipokampa a przez tozmniejsza sie odpornosc na inne czunnniki uszkadzajace np niedotlenienie, czy hipoglikemie( to sama wyszperałam tego w wykładach nie ma ale moze sie przydac)
CRH powoduje zaburzenia snu( ale nie wiem jak)
PRZYCZYNY PODATNOŚCI GRUCZOŁU MLEKOWEGO I PROSTATY NA NOWOTWORZENIE
bardzo duża intensuwność podziałów
częste przewlekłe stany zapalne predysponują do transformacji komórkowej
wytwarzanie dużej ilości reaktywnych form tlenu
mała ekspresja S transferazy glutationowa STG - jest enzymem komorkowym osłaniającym komórki przed reaktywnymi formami tlenu
bardzo często w prostacie znajduje lokalizacje prokariotyczny DNA
DYSPROTEINEMIA
jest to stan, w którym dochodzi do odchyleń w zawartości bialka w osoczu krwi, zarówno w sensie całościowym, albo w sensie jednostkowym