Prasa amerykańska. [17.05]
Początki prasy w USA wiążą się z działalnością dziennikarzy angielskich. Przenosili do USA własne wzory prasy dziennikarskiej. 3 miasta amerykańskie dzisiaj uważane są za pierwsze, prekursorskie siedziby prasy. Kolebką prasy był Boston.
W 1704 roku w Bostonie John Campbell wydał „Boston News Letter”, pierwsze periodyczne czasopismo amerykańskie, ale wzorowane na angielskich.
Drugim ośrodkiem prasowym była Filadelfia, a trzecim Nowy Jork. Pierwsze gazety w Nowym Jorku pojawiły się w 1725 roku.
Bardzo ważna dla prasy amerykańskiej była konstytucja. Pierwsza wersja ukazała się w 1787 roku. Ostatecznie konstytucja amerykańska obowiązuje od 1791 roku. Kongres nie może naruszać wolności religii, słowa, ani druku. Potraktowano to oświadczenie jako akt prawny, po latach stał się największym wykładnikiem.
W latach 1800-1825 Stany Zjednoczone posiadały najwięcej gazet i czasopism na świecie. W 1820 roku ukazywało się 512 gazet amerykańskich, w tym 24 dzienniki. Gazeta w Stanach była adresowana do establishment, bogatszej części Amerykanów.
Już w XIX wieku pojawiły się pierwsze wzorce dla prasy światowej, pojawił się pomysł taniej, wielonakładowej prasy. W 1823 roku Benjamin Day wydał „The New York Sun” - 4 kolumny, tematyka typowo tabloidowa. W pierwszym roku działalności osiągnął nakład 8 tys. egz.
Nurt taniej prasy (prasy żółtej) osiągnął wielką popularność w USA. Drugim nurtem była prasa skierowana do bogatych Amerykanów. W 1851 roku Henry Raymond założył „New York Daily Times”, potem tytuł skrócono do „New York Times”. Przeciwstawił go prasie taniej, dominuje komentarz, hasła gazety: niezależność, wiarygodność.
W 1851 roku “New York Times” rozpoczął historię prasy prestiżowej w USA. W poł. XIX wieku najbardziej znane były dwa tytuły prasy taniej:
James Gordon Benett wydał w 1835 roku „New York Herald”;
Horacy Greeley wydał w 1841 roku “New York Tribune”.
Dynamiczny rozwój gazet nie był przypadkowy. Decydowały o tym różne czynniki, np. urbanizacja Ameryki. W 1880 roku w miastach żyło ok. 23% Amerykanów (50 mln. mieszkańców). 20 lat później mieszkało już 80 mln. ludzi. Nastąpił wielki rozrost aglomeracji amerykańskich: Nowy Jork, Boston, Filadelfia, Baltimore, Chicago.
Pomagało temu również ogromne zróżnicowanie tematyczne. Wtedy rozpoczęła się historia prasy polonijnej w Stanach.
Joseph Pulitzer przybył do Stanów w 1864 roku. W 1883 roku kupił nowojorską gazetę „World”. Postawił w niej na następujące działy: reklama, sport, dział miejski. Wielką rolę zaczęli odgrywać korespondenci zagraniczni. Bohaterem jednego z komiksów był chłopiec w żółtym ubraniu „Yellow Kid”, stąd określenie żółta prasa.
Wtedy pojawił się groźny rywal Pulitzera, William Randolf Hearst. Wykupił nowojorską gazetę „Morning Journal”. Na początku XX wieku oba te tytuły zaczęły przekraczać jednorazowy nakład 1 mln. egz.
W 1999 roku Amerykanie postanowili dowiedzieć się, jakie są najlepsze gazety w ich kraju. Wykonano ankiety zawierające obszerne kryteria.
Na pierwszym miejscu znalazł się „New York Times, po nim „Washington Post”, „Wallstreet Journal”, „Los Angeles Times”, „Chicago Tribune”, „USA Today”.
Pierwsze 5 gazet to również najbardziej opiniotwórcze gazety amerykańskie w Stanach i poza granicami - są najczęściej cytowanymi gazetami
„NEW YORK TIMES” - wysokonakładowy amerykański dziennik poranny założony w 1851 roku. W USA w najważniejszych gazetach obowiązuje rodzinny model kierowania pismem, w tym wypadku kierują Ochs i Salzberger (w 1935 roku przejęli Salzbergerowie, a w 1961 roku obie rodziny połączone).
Jest dziennikiem liberalnej elity Stanów. Sprzyja partii demokratycznej. Nakład podstawowy, codzienny 1,1 mln. egz., wydanie niedzielne 1,7 mln. egz. wydanie niedzielne czasami przekracza 700 stron i waży wtedy 2,5 kg. Z reguły działów jest 7-12, najbardziej wartościowy jest dział literacki.
„New York Times” w ciągu tej dekady otrzymał 17 Pulitzerów, „Washington Post” 13, „Wallstreet Journal” 10.
1971 - wojna w Wietnamie. Pentagon przygotował tajny raport o tej wojnie, szefem był Robert McNamara. Dziennikarzom „New York Times” udało się dotrzeć do tego raportu i wydrukowali go. Dziennikarzem desygnowanym do tej sprawy był Robert Elsberg. Wytoczono proces sądowy, z którego redakcja wyszła zwycięsko. Opublikowanie tego raportu przybliżyło zakończenie wojny w Wietnamie.
Wydarzenia przemilczane przez redakcję dla dobra państwa:
1961 - amerykanie rozpoczęli szpiegowskie loty nad terytorium ZSRR.
1962 - Kuba, redakcja dowiedziała się jako pierwsza, że Amerykanie planują inwazję na Kubę.
Ma dużą moc oddziaływania. Jednym z najważniejszych działów jest literacki - recenzje.
Do czołowych komentatorów należeli:
Tad Schulc (Tadeusz Witold Szulc) - urodzony w Warszawie w 1926 roku, Żyd polskiego pochodzenia; pracę dziennikarza rozpoczął w AP, w latach 1953-1972 był korespondentem „New York Times”; autor książki „Zabić Papieża”.
James Reston
David Halberstam.
Największy sukces medialny - 1945 - Pentagon - generałowie podjęli decyzję o zbombardowaniu Hiroszimy i Nagasaki; redakcja wytypowała do tej sprawy Williama Laurence'a. Miał być świadkiem zdarzenia i jako pierwszy poinformować świat. 6 sierpnia 1945 roku bombowiec B29 zrzucił bombę atomową na Hiroszimę. Następnego dnia ukazała się obszerna relacja, ale Laurence'a wtedy nie było na miejscu, dostał zdjęcia i relacje od żołnierzy. 9 sierpnia 1948 roku Laurence'a zabrali do samolotu wojskowego, by zobaczył skutki bombardowania.
Wielka kompromitacja - Jason Blair zaczął pracować w redakcji „New York Times” w 2002 roku, po starannej selekcji. Zamieścił na łamach pisma 73 artykuły i okazało się, że połowa z nich była fałszerstwem.
„WASHINGTON POST” - amerykański dziennik poranny, założony w 1877 roku. Oficjalnie prezentowany jako dziennik stołeczny. Ma oficjalne powiązania z rządem federalnym, chociaż sprzyja partii demokratycznej. Publikuje oficjalne i półoficjalne materiały rządowe. Ma ogromną rolę w kształtowaniu opinii publicznej USA.
Nakład podstawowy 800 tys. egz., wydanie niedzielne 1,1 mln. egz.
Rodzinny model kierowania gazetą. Dzisiaj sygnowany jest przez 2 nazwiska: Meyer, Graham. W 1933 roku kalifornijski bankier Meyer wykupił ten tytuł. W 1946 roku kierownictwo przejął zięć Meyera Philip Graham. Doprowadził gazetę do największego rozkwitu. W 1961 roku Graham wykupił za 15 mln. dolarów tygodnik „Newsweek”. W 1963 roku Philip Graham popełnił samobójstwo w wyniku depresji. Jego miejsce zajęła żona Catherine Graham. Stała się dzięki temu jedną z najbardziej wpływowych osobowości elity USA. Stała się doradczynią wielu prezydentów USA.
Komentatorzy:
Art. Buchwald - autor krótkich, moralizatorskich felietonów;
Walter Lippman - najwybitniejszy komentator amerykański w XX wieku. Stał się wyrocznią dla Amerykanów w sprawach zawodowych i etycznych. Nigdy nie pracował w dziale miejskim. Zachował dystans wobec opisywanych faktów. Jest uważany za twórcę tzw. dziennikarstwa interpretacyjnego (połączenie aktualnej informacji z komentarzem).
[dziennikarstwo interpretacyjne - Lippman; śledcze - sprawa Watergate; śledcze finansowe - „Wallstreet Journal”]
W kwietniu 1972 roku Richard Nixon wygrał wybory z senatorem partii demokratycznej Jamesem McGovern'em, który po przegranej zaczął oskarżać Nixona o malwersacje wyborcze. Oskarżał go o to, że inspirował włamanie do głównej kwatery partii demokratycznej (Watergate). Do akcji wkroczyli dwaj młodzi dziennikarze: Carl Berstein i Bob Woodworth, którzy przeprowadzili dokładne śledztwo. Ich dochodzenie skończyło się sukcesem, dzięki czemu „Washington Post” był rozchwytywany w USA i na świecie.
pierwsze doniesienie - nie jest najważniejsza pierwsza informacja o danym wydarzeniu, ale to, czy śladem tej informacji pójdą inne, czy dziennikarze zainteresują się tą sprawą
Nixon obawiając się odwołania sam podał się do dymisji.
Redakcja „New York Times” jest potężniejsza. Pracuje tam ponad tysiąc osób piszących i redagujących. Tyle osób zatrudnia ogólnie „Washington Post”.
„New York Times” jest potęgą multimedialną. Ma do dyspozycji ponad 20 gazet regionalnych, 6 stacji telewizyjnych, 2 rozgłośnie radiowe. Roczny dochód wynosi 2 mld. dolarów.
„WALLSTREET JOURNAL” - założony 1 889 roku. Jest pismem poświęconym problematyce problematyce ekonomicznej, bankowej, giełdowej, gospodarczej. Połączono później tę tematykę z społeczną, kulturową, obyczajową. Ukazuje się 5 razy w tygodniu. Nakład jednorazowy 1,8 mln egz. 90% tego nakładu jest w abonamencie.
Przeciętny czytelnik: 45 lat, dyplom wyższej uczelni, zwykle zatrudniony na kierowniczym stanowisku, zarabia ok. 230 tys. dolarów rocznie.
Henry Robinson Luce (1898-1967) - przeszedł do historii mediów amerykańskich ze względu na 2 tytuły: „Time” i „Life”. Są to najsłynniejsze magazyny informacyjne na świecie.
„TIME” - amerykański ilustrowany tygodnik informacyjny o zasięgu międzynarodowym. Założony w 1923 roku. Zawsze wyróżniał się rozległą tematyką artykułów, nie tylko sprawy polityczne, ale także dotyczące kultury, sztuki, teatru, filmu, muzyki. Nakład 4,1 mln. egz. Szczególną sławę zyskał w czasie wojny w Wietnamie. Dziennikarze udowodnili, że reportaż pisany może być równie atrakcyjny, jak telewizyjny.
„LIFE” - amerykański magazyn ilustrowany. Wydawany od 1936 roku. Dotyczy świata wielkiej kultury, Hollywood, filmu, wielkich aktorów, reżyserów. Zajmuje się analizą kultury masowej na najwyższym światowym poziomie.
„FORTUNE” - amerykański dwutygodnik ekonomiczny przeznaczony dla wielkich przedsiębiorstw i finansistów. Założył go Luce w 1930 roku z myślą, aby konkurować z „Wallstreet Journal”. Gdy okazało się to niemożliwe musiał zmienić formułę pisma. Nakład ponad 700 tys. egz.