PLATOŃSKA NAUKA O DUSZY
Platońska nauka o duszy: Nauka o duszy obok teorii idei jest drugą częścią platońskiego idealizmu. Nauka o duszy składa się: --funkcje duszy Platon wyróżnił 3 funkcje: * funkcja biologiczna, tłumaczył, że dusza warunkuje życie, nie był to pogląd nowy, nowością było to, że dusza została pojęta jako niematerialna. Ten pogląd Platona przejmie tradycja chrześcijańska. * funkcja poznawcza, Łączyła się ona z odpowiedzią na pytanie skąd wiemy o istnieniu świata idei. Platon twierdził, że wiedzę o istnieniu świata idei zawdzięczamy duszy, bowiem dusza nasza kiedyś w tym świecie przebywała, ale zaciążył na niej grzech i za karę została złączona z ciałem. Kiedy dusza odkupi swoje winy będzie mogła na powrót istnieć niezależnie od ciała. motyw odkupienia win - motyw eschatologiczny Wg. Platona dusza przypomina sobie na drodze anamnezy ,pierwotny pobyt w świecie idei. anamneza - przypominanie sobie Tak więc wiedza o świecie idei była wg. Platona wiedzą wrodzoną. Taki pogląd filozoficzny, który zakłada istnienie wiedzy wrodzonej to natywizm wrodzony. Natywizm jest częścią składniową postawy racjonalistycznej. Platon był racjonalistą. * funkcja religijna Jej treścią był pogląd, że dusza ludzka jest nieśmiertelna. Pogląd przejmie tradycja chrześcijańska. Dokonał też Platon podziału duszy na 3 części: -- dusza rozumna - pierwsza część była to dusza we właściwym tego słowa znaczeniu; -- dusza impulsywna - inaczej nazywana popędliwą; -- dusza zmysłowa - pożądliwa. Platońska teoria 4 cnót: Każdej części duszy przypisał cnotę. -- dusza rozumna - cnota mądrości; -- dusza impulsywna - cnota męstwa; -- dusza zmysłowa - cnota panowania nad sobą. Dodał 4 cnotę była to sprawiedliwość, miała ona cechy łączące. Teoria ta była punktem wyjścia dla teorii idealnego państwa. Teoria idealnego państwa: Władzę w idealnym państwie Platona mieli sprawować dysponenci cnoty I tj. mądrości, czyli filozofowie. Druga grupa to dysponenci męstwa - strażnicy inaczej wojsko. Grupa trzecia - rzemieślnicy. Państwo to miało być hierarchiczne i stanowe (nie było demokratyczne.) Niepożądane grupy miały być siłą usunięte, (niepożądani byli artyści.) Pozostawił jednak Platon poetów, tłumaczył ten fakt tym, że dla Platona poezja nie była sztuką a tym samym poeta nie był artystą
Dualizm wyrażał się w następujących tezach:
A) dusza jest niematerialna
B) jest oddzielna od ciała niezależna
C) jeśli człowiek stanowi jedność to dzięki swej duszy ,a nie ciału
D) dusza jest doskonalsza od ciała , dusz poznaje idee i upodabnia się do nich; przez to jest źródłem prawdy, dobra i wszystkiego , co najcenniejsze w człowieku.
E) Ciało jest dla duszy wiezieniem i mogiła
F) Dusza jest nieśmiertelna
-choć ciało ulegnie rozkładowi , dusza będzie trwać , istnienie jej nie ma końca
Arystoteles za Platonem definiował duszę jako esencję danego bytu, ale nie zgadzał się z tym, że istnieje ona niezależnie. Na przykład jeśli nóż miałby duszę, to byłby nią akt cięcia - ponieważ "cięcie" jest esencją bycia nożem. Dlatego niezależne istnienie duszy oznaczałoby możliwość oddzielenia aktu cięcia od noża.
Jako że dusza - według Arystotelesa - jest aktywnością ciała, nie może więc być nieśmiertelna - kiedy nóż zostaje zniszczony, cięcie ustaje. Bardziej precyzyjnie, dusza jest "pierwotną aktywnością" żywego ciała. Jest to potencjał przejawienia się właściwej ("wtórnej") aktywności. Powiedzenie, że "topór ma ostrze by mógł rąbać" było dla Arystotelesa analogiczne do "ludzie mają ciała by mogli podejmować racjonalne działania". Ów potencjał do racjonalnych działań konstytuuje esencję ludzkiej duszy.
Dusza ludzka (rozum, nous) stała się najdoskonalszą z form; jedyną, która posiadła zdolność rozumienia świata zewnętrznego i świadomość samej siebie. Jako najdoskonalsza jest też najbliższa połączenia się z Bogiem. Dusza jest jednak tylko formą materii, nierozerwalnie z nią związana. Dusza i ciało człowieka tworzą swoistą całość, a nie dwa oddzielne byty.
rozum występujący wyłącznie u ludzi, który z kolei dzieli się na