Podział form działania administracji
Podział form działania na:
Czynności prawne (uzewnętrzenie woli organu w celu wywołania określonych skutków prawnych). Rozróżniamy dwie grupy czynności prawnych:
gdy administracja działa władczo to wtedy mamy do czynienia z czynnościami administracyjnoprawnymi ( czynności te mogą być egzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej bez potrzeby występowania do sądu)
gdy administracja nie działa władczo, lecz posługuje się czynnościami prawa cywilnego, regulowanymi przez prawo cywilne. (dla wyegzekwowania przymusu wymagają orzeczenia sądu)
Inne działania administracji (w przypadku innych działań skutek następuje tylko czasem, nie jest on bezpośrednim celem działania). Zaliczamy do nich:
Działania społeczno-organizatorskie, (organizowania akcji społecznych, społeczne formy działania nie poparte przymusem państwowym)
Działania faktyczne/ czynności materialno-techniczne (prowadzenie rejestrów, ewidencji, kartotek, działania w urzędach)
Zwykłe poświadczenia (nie tworzą, nie zmieniają ani nie znoszą stosunków prawnych, ich znaczenie polega na tym, że służy im szczególna moc dowodowa. Stwierdzają one tylko określony stan faktyczny.
Niektóre poświadczenia mogą być także aktami administracyjnymi np. dyplom ukończenia studiów wyższych.
Istota czynności prawnej
Czynność prawna polega na objawieniu woli organu administracji w celu wywołania określonych skutków prawnych. Różnica między czynnością prawną a inną formą działania administracji polega na tym, że celem czynności prawej jest wywołanie określonego skutku prawnego, zaś w przypadku innych działań administracji taki skutek następuje tylko czasem, ale nie jest to bezpośrednim celem takiego działania.
Charakterystyka i podział czynności administracyjnoprawnych
Czynności administracyjnoprawne można podzielić na akty generalne, skierowane do określonego bądź dającego się określić kręgu osób i akty indywidualne.
Aktami generalnymi w układzie zewnętrznym są rozporządzenia zaś w układzie wewnętrznym instrukcje, zarządzenia.
Aktami indywidualnymi w układzie zewnętrznym są decyzje administracyjne, w układzie wewnętrznym polecenia służbowe.
Czynności administracyjnoprawne w układzie zewnętrznym
akty zewnętrzne, które mogą być skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności.
Czynności administracyjnoprawne w układzie wewnętrznym
akty wewnętrzne, skierowane są do podmiotów pozostających w szczególnym stosunku zależności i podporządkowania. Akty skierowane przez organy nadrzędne do organów podporządkowanych.
Definicja aktu administracyjnego
Aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu administracji skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych.
Akty deklaratoryjne-konstytutywne
Deklaratoryjne- potwierdzające istnienie stanu faktycznego który zaistniał (ex tunc) przyznanie emerytury, stypendium.
Konstytutywne- decyzja tworzy stan prawny (ex nunc)
Akty formalne-nieformalne
Niektóre akty administracyjne są bardzo sformalizowane np. decyzje administracyjne, które pod względem formy nie wykazują istotnych różnic w porównaniu z wyrokiem sądowym. Niektóre wymagają tylko minimum formy.
Akty zewnętrzne-wewnętrzne
Wewnętrzne- skierowane do podporządkowanych organów
Zewnętrzne- skierowane do podmiotów niepodporządkowanych
Akty pozytywne i negatywne
Akty pozytywne - w całości uwzględniają wolę adresata; brak wymogu faktycznego i prawnego uzasadnienia tego aktu
Akty negatywne - nie uwzględniają choćby w części woli adresata/strony i nakładają na niego obowiązek prawny. Wymagają formy pisemnej z uzasadnieniem.
akty jednostronne-dwustronne
jednostronne - wydawane niezależnie od woli adresata aktu
dwustronne - wydawane za zgodą adresata, np.mianowanie urzędnika
Akty nakazujące-kształtujące-ustalające
Nakazujące - zawierają nakazy i zakazy, zobowiązują do konkretnego zachowania
Kształtujące - tworzą, zmieniają lub znoszą prawo
Ustalające - odp. Aktu deklaratoryjnego - ustala sytuację w sposób wiążący.
akty wywierające skutki w prawie cywilnym ???????????????????
oparte na prawie cywilnym?
akty rzeczowe
związane są z rzeczą lub przedsiębiorstwem
porównanie aktu adm. I wyrosku sądowego
WYROK / AKT
wyrok: rozstrzyga sprawę w sposów wiążący / * akt adm. Jest skierowany na przyszłą formę działania adm. Publicznej
sąd: rozstrzyga jako bezstronny i neutralny organ / * organ adm. Rozstrzyga i jednocześnie jest jedną ze stron
wyrok jest rozstrzygnięciem prawnym / akt: zdeterminowany na osiągnięcie celu
sąd: działa na wniosek / organ adm. Na wniosek i z urzędu
postępowanie administracyjne nie jest tak skomplikowane jak sądowe.
warunki prawidłowości aktu:
- odpowiada prawu materialnemu - dokładnie określa prawa lub obowiązki adresata aktu
- odp. prawu ustrojowemu - wydany przez właściwy/uprawniony do tego organ
- odp. prawu procesowemu - przeprowadzenie postępowania w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa.
17. teoria gradacji wad aktu:
1) wady istotne: powodują zmianę lub uchylenie aktu!
a) kwalifikowane: naruszenie prawa materialnego i ustrojowego; sankcja - nieważność aktu
b) zwykłe: naruszenie prawa procesowego; sankcja - wznowienie postępowania
2) wady nieistotne: wiążą adresata, są ważne
a) błędy pisarskie; sankcja - rektyfikacja, czyli poprawa, naprawa.
Geneza teorii trwałości aktu administracyjnego.
* Państwo absolutne - brak trwałości, bo adm. Królewska mogła zmienić akt w każdej chwili
* Państwo liberalne - administrację wiązały decyzje, ale mogła je zmieniać na podstawie przepisów dotyczących konkretnych sytuacji.
* Państwo socjalistyczne - swoboda zmiany decyzji kierowanej do podmiotu gospodarki nieuspołecznionej
* teraz - zmiana aktu tylko i wyłącznie gdy nie jest on jeszcze prawomocny!!!
Prawomocność formalna i materialna
Prawomocność formalna - niezaskarżalność aktu; nie można spowodować uchylenia lub zmiany aktu poprzez wniesienie zwyczajnego środka prawnego - odwoławczego lub skarżącego.
nie przysługują zwyczajne środki odwoławcze strony; organ może nawet po terminie odwołania (14dni) w przypadku wad może odwołać.
Prawomocność materialna - nie można zmienić lub znieść aktu zarówno na wniosek strony, jak i na wniosek organu (zniesienie z urzędu aktem równorzędnym).
oznacza wykonalność bądź skuteczność orzeczenia prawomocnego formalnie; nie może odwołać się ani strona, ani organ
- środki nadzwyczajne (na wniosek organu, nie strony!), skutkiem jest wznowienie (do 10 lat możliwość odwołania się)
Każdy akt prawomocny materialnie jest aktem prawomocnym formalnie !
Prawomocność - stan prawny odnoszący się do rozstrzygnięć organów administracyjnych czyli decyzji administracyjnej, lub do orzeczeń sądowych, mający miejsce wówczas gdy nie można zmienić lub uchylić aktu za pomocą wniesienia środka odwoławczego lub zaskarżenia.
Dodatkowe elementy aktu administracyjnego (klauzule dodatkowe, warunki, termin, zlecenie).
Akt administracyjny może zawierać dodatkowe elementy takie jak:
a) klauzule dodatkowe - dodatkowe założenia aktu np. oznaczenie okresu obowiązywania danego aktu, warunki zawieszające (akt zaczyna obowiązywać po spełnieniu określonego warunku) lub rozwiązujące (utrata mocy obowiązującej)
b) warunek - czyli zdarzenie (przyszłe, niepewne); akt warunkowy wiąże się z aktem czasowym, lecz nie ma zapewnienia o ziszczeniu się warunku
c) zlecenie - stanowi samodzielny akt administracyjny wiążący się z uprawnieniami przyznanymi przez główny akt; akt zobowiązujący adresata do określonych zachowań/zachowania; niespełnienie określonych zachowań nie rokuje na skuteczność głównego aktu, może jednak wiązać się z sankcjami - sankcje także określone są w akcie.
d) termin - ograniczenie czasowe które wiąże się z skutecznością aktu prawnego.
Przyczyny utraty mocy obowiązującej aktu administracyjnego.
- zrzeczenie się (skuteczne w przypadku aktów nadających uprawnienia nie można zrzec się obowiązków)
- zasadnicza zmiana okoliczności faktycznych
- uchylenie przez organ wydający akt adm.
- uchylenie całej grupy aktów przez ustawę
- z innej przyczyny prawnie przewidzianej
Pojęcie stosunku prawnego w ogólności.
Stosunek prawny - zespół relacji między podmiotami regulowany normami prawnymi
Czym różni się stosunek administracyjnoprawny od stosunków prawnych innego rodzaju.
Stosunek administracyjnoprawny - to stosunek między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej, a obywatelami i innymi podmiotami oparty na normach prawa administracyjnego.
Różnice między st.administracyjno prawnym, a innymi stosunkami prawnymi:
- charakter władczy działań administracji (brak równorzędności podmiotów)
- możliwość jednostronnego decydowania o treści danego stosunku
- brak możliwości swobodnego kształtowania treści i formy stosunku
- możliwość przesądzania i decydowania w sprawach dot. nawet samego organu
- stosunek nawiązany w momencie wszczęcia postępowania, wygasa w momencie wydania decyzji
- możliwość zastosowania przymusu państwowego
- treść stosunku zawsze dotyczy uprawnień polegających na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu.
Istota stosunku administracyjnoprawnego
Istotą stosunku administracyjnoprawnego jest jego pełne uregulowanie przez normy prawa administracyjnego, powstanie w skutek zaistnienia przesłanek faktycznych lub określonych faktów prawnych, a także ustanie w momencie wydania przez organ adm.publicznej wiążącego rozstrzygnięcia. Istotą stosunku adm. jest także jego charakter nierównorzędności podmiotów - władczy charakter administracji.
Przedmiot stosunku administracyjnoprawnego.
Przedmiot - dotyczy zagadnień sfery prawnej określonych zadań administracji publicznej, musi być normowany przez kompetentne organy administracji publicznej, w drodze wydawanych na podstawie prawa aktów administracyjnych.
Podmiot stosunku administracyjnoprawnego
Podmiot st.administracyjnoprawnego - obligatoryjnym (zawsze występującym) uczestnikiem jest organ administracji publicznej lub podmiot wykonujący jego funkcje, upoważniony do żądania określonych zachowań lub świadczeń i osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, do której skierowany jest nakaz lub zakaz albo który rząda określonego zachowania się od organu administracji.
Metody nawiązania stosunku administracyjnoprawnego.
Stosunki administracyjnoprawne powstają na podstawie ustawowej; często jednak konieczna jest konkretyzacja w drodze aktu administracyjnego lub poprzez zawarcie określonej umowy.
Ustawa (sfera podatkowa)
Akt administracyjny (świadczenia pomocowe)
W drodze decyzji (mianowanie urzędnika)
Ugoda administracyjna - umowy administracyjnej
Działania faktyczne (gminne urządzenia publiczne)
Zgłoszenie przez obywatela (lub jednostkę prawną) pod adresem organu roszczenia o określone zachowanie się
Istota stosunku materialnego.
Stosunek materialny - powstaje na skutek zaistnienia stanu faktycznego lub faktu prawnego, wyczerpującego zakres zastosowania norm prawa administracyjnego materialnego.
wiąże się z nałożeniem na adresatów norm prawa materialnego, określonych w nim praw i obowiązków
Istota stosunku proceduralnego
Stosunek proceduralny - charakter stosunku czasowego, przejściowego; jego podstawą prawną są normy proceduralne (przepisy o postępowaniu adm.) nawiązane zostają z chwilą wszczęcia postępowania, a wygasają z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej (przykład: złożenie podania - do wydania ostatecznej decyzji). Stosunek ten łączy organ prowadzący postępowanie, stronę oraz pozostałych uczestników tego postępowania określając ich wzajemne prawa i obowiązki.
Istota stosunku sądowoadministracyjnego
Stosunek którego podstawą są przepisy dopuszczające zaskarżenie aktu administracyjnego do sądu administracyjnego. Stosunek ten jest czasowy, trwa od chwili zaskarżenia aktu, do chwili wydania orzeczenia przez sąd.
charakterystyczną cechą jest zrównanie podmiotów.
Stosunki jednorazowe i trwałe
Stosunki administracyjne jednorazowe (ad hoc) - stosunki administracyjne, działania odnoszące się do jednorazowe działania np. okazanie dokumentu
Stosunki administracyjne trwałe - stosunki administracyjne, związane z prawami osobistymi podmiotu stosunku np. obowiązek szkolny, służby wojskowej, bądź z prawami majątkowymi np. obowiązek podatkowy.
Geneza swobodnego uznania (tutaj powiedziane było że wystarczy wykres)
Swobodne uznanie - ustawodawca nie wiąże określonego organu w zakresie orzekania w konkretnej sprawie; jest to instytucja zwolnienia organu z mocy prawa od związania ustawowego. (czyli możliwość wyboru między różnymi środkami w celu osiągnięcia różnych skutków prawnych)
Opis do wykresu (wykres jest odpowiedzią na pytanie)
- im mniejsza wartość na linii przepisów tym większe uznania; obecnie większa część stanowią przepisy gdyż administracja może wykonywać jedynie te działania które są jej powierzone; (nie tak jak jednostka: jednostka nie może tego czego zabraniają przepisy, czego nie ma w przepisach może, natomiast administracja tylko to co się w przepisach znajduje i tylko w określonej formie).
Teoria Launa
Teoria Launa czyli interesu publicznego; swobodne uznanie oprócz wypadków wyraźnie dopuszczonych przez ustawy, istnieje wszędzie tam, gdzie ustawodawca posługuje się pojęciem interesu publicznego (teoria ta umożliwia rozszerzanie możliwości swobodnego uznania, ze względu na nieostrość pojęcia interesu publicznego)
Teoria Jedlinka
Teoria Jedlinka czyli pojęć nieoznaczonych; (rozszerza ona swobodne uznanie) teoria ta opiera się na uznaniu, że ustawodawca celowo używa pojęć nieostrych po to, aby wyposażyć organy administracji publicznej w dodatkowe uznanie swobodne wynikające z nieostrości pojęć i możliwości odmiennej interpretacji - dopuszczenie odmiennej interpretacji to umożliwienie organowi wyboru.
Pojęcie swobodnego uznania
Swobodne uznanie (władza dyskrecjonalna) - uprawnienie organów państwowych do podejmowania decyzji w sposób swobodny, czyli nieskrępowany skonkretyzowanymi przepisami prawa; nie oznacza możliwości wydawania decyzji kierując się subiektywny przesłankami, decyzje winne być podejmowane w oparciu o zasady słuszności, sprawiedliwości, etyki, polityki państwa itd. Swobodne uznanie zapewnia elastyczność organów w stosowaniu prawa.
Sposób wprowadzenia swobodnego uznania
Swobodne uznanie w postępowaniu administracyjnym
Stosowanie pojęć nieokreślonych
Pojęcie nieokreślone czyli pojęcia takie jak: może, interes publiczny, ważne względy, bezpieczeństwo państwa; posługiwanie się tymi pojęciami przez ustawodawcę upoważnia organ administracyjny do wiążącego ustalenia w drodze wykładni treści znaczeniowej danego pojęcia w konkretnym, rozpatrywanym przypadku.
Uznanie służy przede wszystkim więc rozwiązywaniu spraw indywidualnych gdyż administracja musi wówczas dokładnie zbadać i rozważyć i zbadać okoliczności sprawy.
norma prawna nie determinuje jednoznacznie skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie wyboru organowi.
Umowa administracyjna.
Umowa administracyjna - to umowa możliwa do zawarcia z osobą, w stosunku do której w innym przypadku musiałby być wydany akt administracyjny. Zawarta umowa może powodować zmianę, powstanie lub zniesienie stosunku prawnego (w Polsce nie stosowana, występuje w Niemczech).
Ugoda administracyjna
Ugoda administracyjna - forma prawna miedzy stronami postępowania administracyjnego, zawierana przed organem przed którym toczy się postępowanie. Może być zawarta tylko w indywidualnej sprawie - po zatwierdzeniu przez organ zastępuje decyzje w sprawie.
Porozumienie administracyjne.
Porozumienie administracyjne - instrument organizowania działalności podmiotów w sferze przydzielonych im zadań. Porozumienie może zawierać gmina z organami administracji rządowej, dwa województwa itd.
Przyrzeczenie.
Przyrzeczenie - szczególny rodzaj oświadczenia organu, w którym zobowiązuje się on do podjęcia określonego działania albo do dopuszczenia do pewnego działania.
Czym się zajmuje ustrojowe prawo administracyjne.
Ustrojowe prawo administracyjne obejmuje zagadnienia dotyczące:
-organów
-urzędów
-klasyfikacji organów
-władztwa organizacyjnego
-zasad powiązań organów
prawo ustrojowe określa strukturę oraz zasady działania administracji publicznej.
Co to jest aparat administracyjny
Aparat administracyjny to wewnętrznie uporządkowany układ, którego elementy odpowiadają za określone zadania i które ze sobą powiązane. Aparat administracyjny jest systemem dobranych podmiotów, który uporządkowany jest i na który wypływa system prawa i od którego jest zależny.
Celem wytworzenia aparatu administracyjnego jest dbałość o wykonanie zdań oraz organizacja.
Przyczyny podziału aparatu na różne jednostki:
funkcjonalne - w zależności od dziedzin i potrzebnych kwalifikacji
terytorialne - ze względu na podział terytorialny, podział zadań na gmine, powiat itd
organizacyjne - inne są powiązania między organami samorządowymi, inne między samorządem a administracja rządową, inne między organami administracji rządowej wzajemnie.
Metody powiązań pomiędzy podmiotami administracji
Powiązania między podmiotami administracji kształtowane są według zasad:
koncentracji (punkt ciężkości administrowania spoczywa w rękach organów naczelnych, centralnych; organy niższe są silnie skrępowane i niesamodzielne)
dekoncentracja (punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą część zadań administracji - następuje przekazanie kompetencji w dół)
decentralizacja - trwałe przesunięcie ciężaru administrowania na organy szczebli niższych, połączone z wyposażeniem tych organów w prawnie zagwarantowaną samodzielność oraz niezależność (rozszerzenie dekoncentracji i udzielenie organom samodzielności - zadania własne)
centralizacja - system organów zorganizowany w sposób podejmowania decyzji wyłącznie na szczeblu wyższym. Organy niższe mają jedynie pozycje organów przygotowujących rozstrzygnięcia.
Centralizacja - podległość organom wyższym
Centralizacja - system organów zorganizowany w sposób podejmowania decyzji wyłącznie na szczeblu wyższym. Organy niższe mają jedynie pozycje organów przygotowujących rozstrzygnięcia.
Zasada hierarchicznego podporządkowania.
Zasada hierarchicznego podporządkowania to pojęcie łączące się z centralizacja; jest to pełne podporządkowanie organów niższych organom centralnym w układzie pionowym.
Zasada ta występuje np. jako forma organizacyjna w administracji publicznej; w stosunkach pomiędzy poszczególnymi organami, a także w wewnętrznej strukturze organów.
Zasada hierarchicznego podporządkowania przejawia się w dwóch zależnościach:
-Służbowej - nie ma prawnego ograniczenia wydawania poleceń służbowych, organ podporządkowany nie jest wyposażony w samodzielność, w każdej sprawie może otrzymać polecenie służbowe
-Osobistej - organ wyższy ma prawo obsadzenia stanowisk, zwolnień, awansów, nagradzania, pociągania do odpowiedzialności w organach mu podporządkowanych
Cechy hierarchizacji:
a)poszczególni członkowie maja w układzie stopniowym określoną rangę,
b)ranga związana jest z prawem wydawania zarządzeń albo obowiązkiem ich wykonania
c)stosunek nadrzędności obejmuje prawo kontroli, otrzymywania sprawozdań, informacji
d)występuje zależność służbowa i osobista
38.
39. Umowa administracyjna - może być zawarta z osobą, w stosunku do której w innym przypadku musiałby być wydany akt administracyjny. Umowa może powodować powstanie, zmianę bądź zniesienie stosunku prawnego. W naszym porządku prawnym nie jest przewidziana, występuje np. w Niemczech.
40. Ugoda administracyjna - ugoda miedzy stronami postępowania administracyjnego, zawierana przed organem przed którym toczy się postępowanie. Może być zawarta tylko w indywidualnej sprawie. Po zatwierdzeniu przez organ zastępuje decyzje w sprawie.
41.Porozumienie administracyjne - jest instrumentem organizowania działalności podmiotów w sferze przydzielonych im zadań. Porozumienie może zawierać gmina z organami administracji rządowej, dwa województwa,
42.Przyrzeczenie - szczególny rodzaj oświadczenia organu, w którym zobowiązuje się on do podjęcia określonego działania albo do dopuszczenia do pewnego działania.
43. Czym się zajmuje ustrojowe prawo administracyjne:
Obejmuje ustrój urządzeń społecznych spełniających funkcje administracji oraz cały system organów, ich kompetencje wszystko prawnie unormowane).
Dzięki organom i prawu ustrojowemu możliwe jest urzeczywistnienie norm prawa materialnego i prawa o postępowaniu administracyjnym (ogólnym i egzekucyjnym).
Do zagadnień prawa ustrojowego należą zagadnienie dotyczące organów, urzędów, klasyfikacji organów, władztwa organizacyjnego, oraz zasad powiązań organów.
Wykonywania administracji nie należy jednak łączyć tylko z organami, gdyż administrację mogą wykonać również zakłady administracyjne, przedsiębiorstwa państwowe, fundacje, korporacje, upoważnione osoby prywatne itd.
44. Aparat państwowy - określenie zbiorcze dla oznaczenia różnych jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje administracji. Aparat tworzą więc podmioty o różnym charakterze. Takie jak : zakłady administracyjne, przedsiębiorstwa państwowe, fundacje, korporacje, upoważnione osoby prywatne itd.
45.
46.Centralizacja - system organów jest zorganizowany w ten sposób, że podejmowanie decyzji należy wyłącznie do organów wyższych szczebli. Organy niższe maja jedynie pozycję organów przygotowujących rozstrzygnięcia. Koncentracja zbiega się z centralizacją, mówi się wówczas o centralistycznym systemie organizacji.
Odmianą systemu centralistycznego może być tak system, iż rozstrzygnięcia pochodzą od organów niższych, ale są one podporządkowane poleceniom i dyspozycjom organu wyższego. Organy niższe nie mają niezależności i samodzielności zagwarantowanej przepisami prawa. W rzeczywistości organ wyższy może nawet nie ingerować w sferę działania organów niższych lub czynić to wyjątkowo. Istotne jest to że organowi przysługuje prawo takiej ingerencji. Centralizacja łączy się nierozłącznie z hierarchicznym podporządkowaniem, jest to pełne podporządkowanie organów niższych organom centralnym w układzie pionowym. Może występować jako forma organizacyjna w admin. publ. W stosunkach pomiędzy poszczególnymi organami , jak i w wewnętrznej strukturze organów.
47.Zasada hierarchicznego podporządkowania przejawia się w dwóch zależnościach:
Służbowej - nie ma prawnego ograniczenia wydawania poleceń służbowych, organ podporządkowany nie jest wyposażony w samodzielność, w każdej sprawie może otrzymać polecenie służbowe
Osobistej - organ wyższy ma prawo obsadzenia stanowisk, zwolnień, awansów, nagradzania, pociągania do odpowiedzialności w organach mu podporządkowanych.
48.Hierarchia- uszeregowanie stanowisk lub władz urzędniczych, wojskowych, kościelnych itp. od najwyższych do najniższych
49. Zalety hierarchii - jednolitość działania aż do najniższego szczebla, łatwe ustalenie, uzasadnienie i wyegzekwowania odpowiedzialności, eliminowanie sporów kompetencyjnych, jasny układ kompetencji.
50. Decentralizacja - trwałe przesunięcie ciężaru administrowania na organy niższych szczebli, połączone z wyposażeniem tych organów w prawnie zagwarantowaną samodzielność i niezależność. Jest to jakby rozszerzenie dekoncentracji i udzielenie organom samodzielności. W praktyce realizuje się poprzez zadania własne.
51.Zalety decentralizacji - zbliżenie podmiotu decydującego do załatwianej sprawy, lepszą możliwość kierowania procesem decyzyjnym wskutek kierownictwa na podstawie mniej skomplikowanej organizacji, większą przejrzystość, która prowadzi do szybszego i lepszego poznania wad ,mniejsze obciążenie pionowego przepływu informacji, zwiększenie poczucia odpowiedzialności, zwiększanie potencjału wprowadzania nowości.
52.Decentralizację należy odróżnić od autonomii. Autonomia oznacza przyznanie organom zarządzającym określoną częścią terytorium kompetencji do stanowienia przepisów rangi ustawowej. Decentralizacja dotyczy nie tyle stanowienia prawa co jego wykonywania. Chodzi o wyposażenie organów w samodzielność w zakresie wykonywania prawa. Organ wyższego szczebla nie może wydawać poleceń organom niższego co do sposobu załatwienia spraw. Nie oznacza pełnej niezależności np. konieczność jednolitego stosowania prawa w kraju .Organy te podlegają nadzorowi.
53.
54.Dekoncentracja - punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą większość zadań administracji. Następuje przekazanie kompetencji do wykonywania spraw w dół, przy zachowaniu prawa organów wyższych do udzielania wytycznych, poleceń. Organy te mogą być jednak podporządkowane organom wyższym, mogą być uzależnione.
55. Nadzór jako element decentralizacji
Jedność kierunku działania organów administrujących może być zagwarantowana w przypadku decentralizacji -dzięki środkom nadzoru .Środki nadzoru można podzielić na śn represyjnego i prewencyjnego.
Do środków represyjnych zaliczamy:
żądanie informacji
uchylenie aktu prawnego
zarządzenie wykonania określonego obowiązku
zarządzenie zastępcze, jeżeli organ nadzorowany nie wykonuje obowiązku, organ nadzorczy może wydać zarządzenie o wykonaniu obowiązku na koszt nadzorowanego.
Ustanowienie organu komisarycznego, środek ostateczny, który stosuje się w przypadku rozwiązania organu, zawieszenia go w czynnościach.
Do środków prewencyjnych zaliczamy:
Uzgodnienie aktu organu nadzorowanego z organem nadzoru
Zatwierdzenie aktu organu nadzorowanego przez organ nadzorczy
Ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej, jeśli nie uczyni tego w wyznaczonym terminie.
56. Nadzór = kontrola + sankcja, kontrola oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego lub możność uchylenie, stwierdzenia nieważności jego aktów.
57. Nadzór a Kontrola Nadzór zawsze niesie w sobie władcze działanie, uprawienie w sferę działania nadzorowanego np. nadzór budowlany może wstrzymać budowę, może wstrzymać eksploatację obiektu budowlanego. Natomiast, kontrola tym się różni, że nie ma uprawnień władczych.
Rodzaje nadzoru
Represyjny
Prewencyjny
Merytoryczny
Personalny
Nadzór represyjny
Zastosowany w przypadku naruszenia prawa, w jego następstwie, Do środków represyjnych zaliczamy:
Żądanie informacji
Uchylenie aktu prawnego
Zarządzenie wykonania określonego obowiązku
Zarządzenie zastępcze, jeżeli organ nadzorowany nie wykonuje obowiązku, organ nadzorczy może wydać zarządzenie o wykonaniu obowiązku na koszt nadzorowanego
Ustanowienie organu komisarycznego, środek ostateczny, który stosuje się w przypadku rozwiązania organu, zawieszenia go w czynnościach.
Nadzór prewencyjny
Do środków prewencyjnych zaliczamy:
Uzgodnienie aktu nadzorowanego z organem nadzoru
Zatwierdzenie aktu organu nadzorowanego przez organ nadzorczy
Ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej, jeśli nie uczyni tego w wyznaczonym terminie
[NIE MOGĘ ODSZUKAĆ SAMEJ DEFINICJI TEGO NADZORU]
Nadzór merytoryczny
Interwencja skierowana na konkretne formy działania organu.
Nadzór personalny
Interwencja skierowana na działania konkretnego urzędnika.
Istota osobowości prawnej prawa publicznego
Osobowość publiczno-prawną ma tylko ten podmiot, który równocześnie ma osobowość prywatno-prawną która posiada władztwo administracyjne i pozostaje w stosunkach prawnych z organami.
Systematyka podmiotów administracji publicznej
W załączonym do maila pliku.
Pojęcie organu administracji
Wyodrębniona część aparatu administracji, działająca w imieniu lub na rachunek państwa, samorządna, cechująca się władztwem oraz działająca wg przyznanych kompetencji
Wyodrębnienie organizacyjne
Polega na tym, że organ posiada określoną przez prawo formę organizacyjną, która czyni z niego pewna jedność. Posiada nazwę, zakres działań, wewnętrzną strukturę.
Piastun organu
Osoba pełniąca funkcję organu państwa Donald Tusk
Pojęcie urzędu
Wyspecjalizowane biuro posiadające zaplecze materialne i osobowe, pomocne organowi w realizowaniu jego zadań i kompetencji.
Organ administracji.
Klasyfikacja organów administracji publicznej
Organy naczelne i inne organy administracji
Organy centralne i terenowe
Organy decydujące i pomocnicze
Organy jednoosobowe i kolegialne
Organy zawodowe i społeczne
Pojęcie upoważnionego podmiotu prawa prywatnego
Organy działając e na podstawie prywatyzacji działań publicznych. Np. weterynarze współpracujący z NFZ
Organy naczelne i inne
Podział ten powstał w wyniku nazwy rozdziału Konstytucji „Naczelne organy administracji państwowej”. Obecnie nazwa została zmieniona, więc zachodzi pytanie czy taki podział jest jeszcze uzasadniony. Przepisy konstytucyjne nie wyróżniają obecnie naczelnych organów adm. Ale ustawy nazywają niektóre organy naczelnymi. Do naczelnych organów administracji rządowej zaliczyć należy Radę Ministrów, Prezesa Rady, ministrów, osoby powołane do składu rządu, a także Prezydenta.
Organy centralne i terenowe
Organem centralnym jest organ, którego zasięg działania rozciąga się na obszar całego państwa, a organem terenowym, organ który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa np. w województwie, gminie. Obecnie w Polsce wszystkie organy naczelne sa zarazem organami centralnymi.
Organy decydujące i pomocnicze
Organy decydujące to organy, które mogą rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych, organy pomocnicze to organy, które mogą tylko występować z inicjatywą czy tez opiniować przedstawione im sprawy przez organy decydujące np. Rada Legislacyjna przy Premierze.
Organy monokratyczne i kolegialne
Kolegialność powoduje, ze wolę organu wyraża uchwała zespołu osób, pojawia się problem quorum. Z reguły organy jednoosobowe powoływane sa do załatwienia konkretnych spraw, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, gdy niezbędna jest wiedza fachowa
Konsekwencje wyróżnienia organów kolegialnych
Organy kolegialne tworzy się po to, aby ustalały ogólne kierunki rozwoju, cele strategiczne, założenia polityki. Do wad kolegialności należy zaliczyć powolność działania, duże koszty, mniejsze poczucie odpowiedzialności.
76. Organy zawodowe i społeczne.
Organ zawodowy składa się z osób, które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będące źródłem utrzymania. Za organ społeczny uważa się organ, w skład którego wchodzą osoby traktujące swą pracę w organie honorowo. Nie otrzymują stałego wynagrodzenia, ale mogą otrzymywać diety jako ekwiwalent za utracony zarobek.
77. Pojęcie kompetencji.
Kompetencje jest to zespół uprawnień dotyczących określonego zakresu spraw, w których organ ma prawo działania. Przepisy prawa posługują się także pojęciem właściwość. Są to pojęcia synonimiczne, ponieważ organ właściwy to organ któremu przysługują kompetencje.
78. Pojęcie zakresu działania.
Zakres działania wskazuje jakimi sprawami ma się zajmować dany organ. Określa się je zwykle w przepisach stanowiących dany organ, co nie oznacza ze nie można ich potem zmienić. Do podejmowania działań władczych konieczne są jednak przepisy kompetencyjne, znajdujące się zwykle w ustawach regulujących daną dziedzinę administracji np. prawo budowlane. Przepisy o zakresie działania nie są do takich działań wystarczająca podstawą.
79. Pojęcie właściwości.
Właściwość pozwala określić jaki podmiot administracji jest powołany do załatwienia spraw danego rodzaju. Dokładne określenie właściwości zapobiega sporom kompetencyjnym. Dokładne przestrzeganie właściwości stanowi obowiązek organu. Należy ją odróżnić od zakresu działania.
Dla ustalenie właściwego organu należy uwzględniać wszystkie właściwości. Organ właściwy rzeczowo i instancyjnie nie może sprawy załatwić, jeżeli nie jest organem właściwym miejscowo. Właściwość stanowi podstawę i granice działalności organu.
80. Właściwość rzeczowa.
(art. 20 KPA)
Dotyczy przydzielonych danemu organowi kategorii spraw. Rozstrzyga jaki organ załatwia sprawy np. z zakresu budownictwa, przemysłu
81. Właściwość miejscowa.
(art. 21 § 1,2 KPA)
Dotyczy przestrzeni działania organu czyli na jakim obszarze organ może realizować swoją właściwość rzeczowa.
Określa teren/okręg należący do właściwego organu; konkretny, właściwy organ miejscowy-wg wskaźników określonych w ustawie.
82. Właściwość instancyjna.
(art. 15, art. 17 KPA)
Zakłada wielostopniowa organizację administracji i określa, którego stopnia organ jest właściwy do załatwienie sprawy.
83. Właściwość funkcjonalna.
Który z wewnętrznych organów danego podmiotu właściwy jest do załatwienia danej sprawy.
Ustalenie nie tylko organu właściwego, ale również podmiot wewnętrzny struktury, który w imieniu organu ma możliwość wydania decyzji.
Pozwala to na ocenę legalności decyzji wydanej przez upoważnionego pracownika danego organu.
normy wskazujące właściwość:
-ustawa, która pozwala na ustalenie właściwości miejscowej, rzeczowej i instancyjnej
-ustawa umożliwiająca przenoszenie kompetencji
-zarządzenie o przeniesieniu kompetencji na konkretny podmiot
84. Przenoszenie kompetencji
Ze względu na efektywność działania i pomniejszenie kosztów administrowania ustawodawca może zlecać określonemu podmiotowi wykonanie zadań zleconych z zakresu zadań innego podmiotu. Ustawy mogą np. nakładać na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Przenoszenie właściwości pociąga za sobą szereg konsekwencji m.in. przekazanie organowi przejmującemu zadania zlecone odpowiednich środków finansowych, obywatele musza także być poinformowani o zmianie właściwości w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
85. Władztwo organizacyjne
Uprawnienie do tworzenia, zmiany i znoszenia podmiotów administracji. Utworzenie następuje przez wydanie aktu prawnego kreującego dany podmiot, w którym określa się jego zadania, kompetencje, nazwę. Takie władztwo przysługuje organom państwa w zakresie władzy ustawodawczej i wykonawczej. Tworzenie i znoszenie podmiotów powinno następować w drodze ustawy lub na podstawie upoważnień ustawowych (chyba że chodzi o wewnętrzne podziały czynności w ramach organów).
86. Samorząd terytorialny i specjalny.
(nie do końca wiem o co tu kaman bo pojawia się osobne pyt dot. Pojęcia samorządu terytorialnego… ?i nie wiem jak mam interpretować to” pytanie”…? )
Samorząd terytorialny to wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań.
Związek samorządowy posiada względną niezależność od organów administracji rządowej, ma możliwość samodzielnego kształtowania własne organizacji, wyboru organów, uprawnień do stanowienia prawa miejscowego.
Trzy cechy samorządu - terytorium, mieszkańcy tworzący korporacje, władztwo polegające na tworzeniu prawa i wykonywaniu administracji.
Samorząd terytorialny - podstawą wyodrębnienia grupy społecznej tworzącej samorząd jest zamieszkanie na wspólnym terytorium.
Samorząd zawodowy - jednoczy grypy społeczne wykonujące ten sam zawód
Samorząd gospodarczy - łączy ludzi o wspólnych interesach gospodarczych
Samorząd wyznaniowy - elementem spajającym jest religia
Samorząd narodowościowy - łączący ludzi przynależących do tej samej narodowości
87. Pojęcie zakładu.
Zakład jest podstawową jednostką realizującą zadania administracji świadczącej. Administracja świadcząca polega na zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa w sferze oświaty, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia, opieki i pomocy społecznej.
Zakładem publicznym jest jednostka organizacyjna, niebędąca organem państwowym (urzędem), ani organem samorządu, która została powołana do wykonywania zadań publicznych i jest uprawniona do nawiązywania stosunków administracyjnoprawnych. Realizuje zadania publiczne i korzysta z władztwa zakładowego.
88. Różnica między funkcjonowaniem zakładu, a organu.
89. Władztwo zakładowe
Władztwo zakładowe jest częścią władztwa państwowego. Istotą jest to, że organy zakładu mają uprawnienia do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkownikami zakładu, jak również osobami, które znajdują się na terenie zakładu. Zakładem jest np. szkoła, szpital, zakład opieki zdrowotnej, biblioteki publiczne, domy kultury.
W zakładzie proces realizacji zadań społecznych przebiega w obrębie jego organizacji, w organie administracji państwowej proces ten przebiega na zewnątrz jego struktury. Zakłady mogą być tworzone w drodze ustawy, aktów organów administracji rządowej, i organów administracji samorządowej, a także przez osoby fizyczne i prawne za zezwoleniem organu.
90. Metody nabycia uprawnień do korzystania z zakładu.
Użytkownicy są podmiotami w stosunku, do których ma zastosowanie władztwo zakładowe realizowane przez organy zakładu. Władztwo powinno być wykorzystywane tylko do osiągnięcia celów zakładu, dlatego też jego zakres jest zależny od rodzaju zakładu. Prawna regulacja dopuszczania obywateli do korzystania ze świadczeń zakładu może być różna. Może tworzyć uprawnienia do korzystania ze świadczeń np. prawo do korzystania z biblioteki publicznej bądź obowiązek np. obowiązek szkolny. Z niektórych świadczeń mogą korzystać wszyscy obywatele, z innych oznaczone ich kategorie.
Obowiązek może wynikać także z orzeczenia sądu np. zakłady leczenia odwykowego. Obywatele korzystają ze świadczeń na zasadzie równości i sprawiedliwego rozdziału zagwarantowanych w Konstytucji.
Z chwilą przyjęcia danej osoby w poczet użytkowników staje się ona podmiotem praw i obowiązków, które przysługują lub obciążają użytkowników zakładu. Prawo do korzystania ze świadczeń zakładowych realizowane jest tylko przez pewien krótszy lub dłuższy czas, a więc przejściowo. Prawo do świadczenia może wygasnąć wskutek: osiągnięcia przez użytkownika celu dla którego stał się użytkownikiem, rezygnację z korzystania ze świadczenia, zwolnienie z zakładu, skreślenie z listy użytkowników w wyniku kary dyscyplinarnej, likwidacji zakładu, śmierci użytkownika.
91. Pojęcie fundacji.
Fundacja jest instytucją opartą na majątku przeznaczonym przez jej założyciela na określone, niegospodarcze cele, zazwyczaj naukowe, kulturalne, oświatowe. Fundatorem może być osoba fizyczna niezależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoba prawna (powinna mieć siedzibę w Polsce).
Statut fundacji określa jej nazwę, siedzibę, majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności, skład i organizację zarządu. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania jej do rejestru, po stwierdzeniu przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy, że cel i statut fundacji jest zgodny z przepisami prawa. Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swej działalności, które udostępnia do publicznej wiadomości. Minister i wojewoda mogą wstrzymać wykonanie uchwał zarządu, które są sprzeczne z jej celem albo postanowieniami statutu, żądać zmiany zarządu, ustanowić zarządcę przymusowego. W razie osiągnięcia celu, do którego została powołana fundacja lub wyczerpania środków finansowych fundacja ulega likwidacji. Fundacje zagraniczne mające siedzibę za granicą mogą tworzyć przedstawicielstwa w Polsce po uzyskaniu zezwolenia właściwego ministra.
Innym rodzajem fundacji są fundacje prawa publicznego. Uzyskują one kapitał i środki majątkowe w celu wykonywania zadań publicznych od państwa i są wyposażone we władztwo państwowe. Fundacja taka różni się od zakładu tym, że cel jest ustalony na trwałe w akcie ustanawiającym fundację, natomiast cel, organizacja zakładu zależne są od tworzącego zakład podmiotu, który może zakład przekształcać.
np. Jedną z fundacji jest CBOS - Centrum Badania Opinii Społecznej. Celem jest prowadzenie badań opinii społecznej na użytek publiczny itd. Siedzibą jest Warszawa. Organem jest Rada (11 osób) i Dyrektor (powoływany przez Radę na 5 lat). Źródłami dochodu są dotacje z budżetu państwa, dochody z majątku i działalności gospodarczej CBOS, subwencje, darowizny, zapisy. Statut nadaje Prezes RM, który sprawuje nadzór nad CBOS.
92. System centralnych organów.
Funkcje centralnych organów spełniają: Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, Komitet Badań Naukowych, Komitet Integracji Europejskiej, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz liczne organy administracji centralnej, nie będące organami naczelnymi
Prezydent jako najwyższy przedstawiciel RP
-Prezydent jest najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej, -Czuwa nad przestrzeganiem konstytucji,
-Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe
-Najwyższy zwierzchnik sil zbrojnych
-Posiada prawo inicjatywy ustawodawczej
-Stosuje prawo łaski
-Podpisuje ustawy
-Wydaje rozporządzenia i zarządzenia
-Powołuje: sędziów, premiera i wice premierów,
Prezydent jako obrońca suwerenności państwa
Stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium
Rada Gabinetowa
Rada Gabinetowa, polski organ konstytucyjny, który może zwołać Prezydent RP w celu przedyskutowania spraw szczególnie istotnych dla państwa.
Skład Rady Gabinetowej tworzy Rada Ministrów, której wyjątkowo przewodniczy prezydent. Konstytucja nie przewiduje jednak żadnych kompetencji dla tego organu - jest tylko ciałem konsultacyjnym, elementem koordynacji polityki pomiędzy rządem i prezydentem.
Pojęcie kontrasygnaty
Kontrasygnata jest wymogiem złożenia podpisu przez prezesa Rady Ministrów na urzędowym akcie prezydenta, wcześniej przez niego podpisanego. Bez takiej kontrasygnaty dany dokument nie jest ważny.
Obowiązek kontrasygnaty obejmuje kompetencje prezydenta z zakresu:
sprawowania polityki zagranicznej oraz obronnej, łącznie z wprowadzeniem stanów nadzwyczajnych.
Premier ma prawo do odmowy złożenia podpisu, jeśli nie zgadza się z polityką prowadzoną przez prezydenta. Te akty prawne, które nie wymagają kontrasygnaty premiera, należą do tzw. prerogatyw prezydenta.
Jakiego rodzaju organem jest Rada Ministrów
Rada ministrów jest organem wykonawczym
Tryb powołania Rady Ministrów
Powoływanie RM określone jest w art. 154-162 Konstytucji
Prezydent RP desygnuje prezesa RM, który proponuje skład RM. Prezydent powołuje premiera wraz z pozostałymi członkami RM w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej RM i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej RM.
Dokonywanie zmian w składzie Rady Ministrów
Sejm może wyrazić ministrowi wotum nieufności, potrzebne jest do tego zgłoszenie przez 69 posłów
Prezes Rady ministrów powołuje i odwołuj przewodniczących komitetów określonych w ustawach
Prezydent powołuje ministrów na wniosek Prezesa Rady Ministrów
Kompetencje Rady Ministrów w zakresie kierowania administracją rządową
(nie jestem tego pewna)
RM kieruje adm. Rządową, koordynuje i kontroluje prace jej organów.
RM zajmuje się
administrację rządową centralną,
administrację rządową terenową (wojewódzką)
wydawanie, uchylanie rozporządzeń
Kompetencje Rady Ministrów w zakresie polityki wewnętrznej
-Uchwalenie projektu budżetu i kierowanie jego wykonaniem
-Ochrona interesów Skarbu Państwa
-Wydawanie rozporządzeń
Kompetencje Rady Ministrów w zakresie polityki zagranicznej
-Zawieranie umów międzynarodowych
-Ogólne kierownictwo w stosunkach z innymi państwami
-Zapewnienie bezpieczeństwa
Skład Rady Ministrów
-Prezes Rady Ministrów
-Wiceprezesi RM
-Ministrowie
-przewodniczący określonych w ustawach komitetów
Organy wewnętrzne Rady Ministrów
Organy wewnętrzne RM mogą przyjmować formę organów pomocniczych, komisji bądź komisji wspólnych.
Tworzy premier→ Org. pomocnicze→ powstają w drodze zarządzenia - na wniosek ministra
- z inicjatywy własnej premiera
Organy pomocnicze
stałe komitety :
*komisja kodyfikacji- określenia prawa - kodyfikacja
*rada legislacyjna- org. Opiniodawczy w dziedzinie ustawodawczej
*rządowe centrum legislacji- org. Koordynujący i kontrolujący działalność legislacyjna RM (obsługa prawna)
rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze
komitety do rozpatrywania określonych kategorii spraw/sprawy
Trójstronna komisja do spraw Społeczno-Gospodarczych : forum dialogu społecznego dla godzenia interesów pracowników, pracodawców ora dobra publicznego
Komisja wspólna rządu i samorządu terytorialnego : ma za zadanie wypracowanie wspólnego stanowiska przez te podmioty. Rozpatruje problemy związane z funkcjonowaniem zamotządu terytorialnego i polityka państwa wobec niego
Kolegium do spraw służb specjalnych
Komisje kodyfikacyjne
Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, tworzyć komisje do opracowania
projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa, uwzględniając dorobek nauki i
doświadczenia praktyki. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot
działania komisji oraz jej skład i tryb postępowania
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego
Komisje wspólne Rady Ministrów
Komisje wspólne, składają się z przedstawicieli Rządu oraz reprezentantów okreslonych instytucji lub środowiska. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji wspólnej oraz jej skład i tryb postępowania
-Wspólny Zespół Przedstawicieli Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Świętego Soboru Biskupów
-Komisja Wspólna przedstawicieli rządu i Konferencji Episkopatu Polski
-Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego
-Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych
Reprezentacja Rady Ministrów na zewnątrz
Upoważnienia ministrowi do reprezentowania Rządu na zewnątrz może udzielić Prezes RM. Na wniosek ministra Prezes RM może udzielić takiego upoważnienia również sekretarzowi stanu lub pod sekretarzowi stanu, pełnomocnikowi rządu lub kierownikowi urzędu centralnego.
Poza posiedzeniem plenarnym sejmu rząd może być reprezentowany także przez inna osobę czynna w danym dziale administracji rządowej, o ile posiada ona stosowne upoważnienie od prezesa RM, wydane na wniosek właściwego ministra
Skutki kolegialnego charakteru Rady Ministrów
Uchwala musi być przegłosowana większością głosów
Korespondencyjne uzgadnianie stanowisk
Wspólna odpowiedzialność
Prezentacja stanowiska ustalonego przez rade ministrów(nawet jeśli minister myśli inaczej)
Konieczność realizacji polityki ustalonej przez RP
Metody wypracowywania stanowiska Rady Ministrów
Podstawowa forma działania rady ministrów jest posiedzenie, w toku którego ma miejsce rozpatrywanie spraw i podejmowanie rozstrzygnięć. Rząd może również rozstrzygać poszczególne sprawy w drodze korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk(droga obiegowa). Przeprowadzenie korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk członków rady ministrów następuje na zarządzenie prezesa rady ministrów
Zwoływanie i przygotowywanie posiedzeń Rady Ministrów
Rada ministrów zwoływana jest przez Prezesa Rad ministrów, który ustala ich porządek i im przewodniczy a przygotowanie obrad spoczywa na Sekretarzu Rady ministrów (sekretarz RM ≠Sekretarz stanu)
111.
Prezes Rady Ministrów zwołuje posiedzenia Rady Ministrów, ustala ich porządek i im przewodniczy. Posiedzenie Rady Ministrów przygotowuje i obsługuje sekretarz Rady Ministrów, do którego należą również sprawy związane z:
1) przyjmowaniem od wnioskodawców oraz przekazywaniem członkom Rady Ministrów projektów dokumentów rządowych,
2) opracowywaniem protokołu ustaleń przyjętych przez Radę Ministrów,
3) przygotowywaniem dokumentów rozpatrywanych przez Radę Ministrów oraz przedkładanych do podpisu Prezesowi Rady Ministrów,
4) koordynowaniem działalności legislacyjnej Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów
112.
Posiedzenia Rady Ministrów mają charakter poufny. Prezes Rady Ministrów zarządza tajność całości lub części posiedzenia ze względu na ochronę wiadomości stanowiących tajemnicę państwową lub służbową. Rada Ministrów jest obowiązana informować opinię publiczną o przedmiocie posiedzenia oraz o podjętych rozstrzygnięciach. Nie dotyczy to spraw, w stosunku do których Prezes Rady Ministrów zarządził tajność obrad.
113.
Zadania wynikające z konstytucji:
-reprezentuje RM
-kieruje pracami RM
-wydaje rozporządzenia
-zapewnia wykonanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania
-koordynuje i kontroluje prace członków RM
-sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym (w granicach określonych przez konstytucję i ustawy)
-jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej
-jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej
Zadania wynikające z ustaw:
-powołuje i odwołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu
-powołuje i odwołuje kierowników i ich zastępców niektórych urzędów centralnych
-powołuje i odwołuje wojewodów, kieruje ich działalnością i sprawuje nad nią nadzór
-sprawuje nadzór nad działalnością jednostek sam. terytorialnego.
-wzmocniona pozycja w stosunku do ministrów i pozostałych członków rządu, m.in. rozstrzyga spory kompetencyjne między ministrami
Przy Prezesie RM działa Rada Legislacyjna, Centralna Komisja do spraw stopni i tytułów oraz Rządowe Centrum Studiów Strategicznych - prowadzi prace służące Prezesowi RM, związane z pracami Rady do programowania strategicznego, prognozowania rozwoju gospodarczego i społecznego.
CBA - Centralne Biuro Antykorupcyjne jako służba specjalna do spraw zwalczania działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa. Kieruje szef - centralny organ admin. rządowej nadzorowany przez premiera i przez niego wybierany na 4 lata po zasięgnięciu opinii prezydenta itd. CBA jest urzędem admin. rządowej służącym pomocą szefowi.
114.
Minister kieruje wyodrębnionym działem lub działami administracji rządowej (dawniej mówiono o tzw. resorcie) lub jest tzw. ministrem bez teki.
Rodzaje ministrów kierujących urzędami administracji rządowej:
115
Minister jest obowiązany do inicjowania i opracowywania polityki Rady Ministrów w stosunku do działu, którym kieruje, oraz do przedkładania w tym zakresie inicjatyw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów. W zakresie działu, którym kieruje, minister wykonuje politykę Rady Ministrów i koordynuje jej wykonywanie przez organy, urzędy i jednostki organizacyjne, które jemu podlegają lub są przez niego nadzorowane. Współdziała z innymi członkami Rady Ministrów, Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, innymi organami administracji rządowej i państwowymi jednostkami organizacyjnymi, organami samorządu terytorialnego, jak również z organami samorządu gospodarczego, zawodowego, związków zawodowych i organizacji pracodawców oraz innych organizacji społecznych i przedstawicielstw środowisk zawodowych i twórczych.
Minister kierujący działem podejmuje w odniesieniu do tego działu czynności w zakresie współpracy z zagranicą we współpracy z ministrem właściwym do spraw zagranicznych i, w zakresie jego zadań, z Komitetem Integracji Europejskiej.
Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.
116.
Prezes rady ministrów reprezentuje Radę Ministrów i kieruje jej pracami,
zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania.
117.
Ministerstwo jest urzędem, który obsługuje ministra oraz sekretarzy. Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów. W skład ministerstwa wchodzą biura, sekretariaty, departamenty i wydziały.
Departamenty realizują merytoryczne zadania ministerstwa,
biura wykonują zadania z zakresu obsługi ministerstwa,
sekretariaty obsługują ministra, komitety, rady i zespoły
wydziały są komórkami organizacyjnymi wewnątrz departamentów i biur.
Szczegółową strukturę ministerstwa określa jego statut nadawany przez Prezesa RM.
118.
Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw,
których przekazanie członkom Rady Ministrów nie jest celowe.
Pełnomocnikiem Rządu może być sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, a w szczególnie
uzasadnionych wypadkach, w zakresie zadań o zasięgu regionalnym - wojewoda.
Pełnomocnika Rządu powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zakres udzielonych pełnomocnikowi
upoważnień, sposób sprawowania nadzoru nad jego działalnością oraz sposób zapewnienia
pełnomocnikowi obsługi merytorycznej, organizacyjno-prawnej, technicznej i kancelaryjno-biurowej.
119
Kancelaria jest urzędem obsługującym merytorycznie, prawnie, organizacyjnie, technicznie, i kancelaryjno-biurowo Radę, Prezesa, wiceprezesów, stałe komitety RM oraz Kolegium ds. Służb Specjalnych i inne jeśli wynika to z przepisów.
Koordynuje współdziałania Rady z Sejmem, Senatem, Prezydentem i innymi organami
Kontroluje realizację zadań wskazanych przez Prezesa i Radę oraz przedstawia wnioski z tej kontroli
Zajmuje się obsługa prasową i informacyjną
Wydaje Dziennik Ustaw RP i Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”
Na czele szef wybierany przez premiera. Kancelaria działa zgodnie z poleceniami i zarządzeniami premiera. W jej skład wchodzi 20 komórek organizacyjnych.
120.
Prezes Rady Ministrów może dowolnie kształtować liczbę członków Rady Ministrów, przydzielając ministrowi jeden lub więcej działów. Jedynym ograniczeniem jest ustawowy wymóg, by działami: budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe kierował ten sam minister.
Przykładowe działy:
administracja publiczna
budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa
budżet
finanse publiczne
gospodarka
gospodarka morska
gospodarka wodna
instytucje finansowe
informatyzacja
integracja europejska
kultura i ochrona dziedzictwa narodowego
kultura fizyczna i sport
łączność
121.
Dział administracja publiczna obejmuje sprawy:
1) administracji, w tym organizacji urzędów administracji publicznej oraz procedur administracyjnych,
2) reform i organizacji struktur administracji publicznej,
3) zespolonej administracji rządowej w województwie,
4) podziału administracyjnego państwa oraz nazw jednostek osadniczych i obiektów fizjograficznych,
5) ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów,
6) zbiórek publicznych.
122
Administrację na obszarze województwa wykonują:
Wojewoda
Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem wojewody
Organy administracji niezespolonej
Organy samorządu terytorialnego
Kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem starosty
123.
Przyczyny podziału wykonywania zadań administracji publicznej w terenie pomiędzy administrację rządową i samorządową
Samorząd nie jest w stanie wykonywać całokształtu zadań administracji w terenie.
Zadania samorządu dotyczą zaspokajania zbiorowych potrzeb lokalnej i regionalnej społeczności. Zadania nie mające takiego charakteru nie mogą obciążać samorządu.
Przesłanki przesądzające czemu pewne sprawy zaliczane są do zakresu administracji. rządowej:
Sprawy wykraczające poza zakres interesów lokalnej i regionalne społeczności: obronność kraju, statystyka, spisy powszechne, wybory
Sprawy, których jednostki samorządu terytorialnego nie byłyby w stanie wykonać ze względów technicznych - energetyka, budowa autostrad, kolejnictwo
Sprawy nie związane bezpośrednio z zaspokajaniem potrzeb wspólnoty np. administracja miar i pobiercza
124.
Administracja niezespolona w Polsce jest częścią administracji rządowej w terenie. W przeciwieństwie do administracji zespolonej nie jest podległa wojewodzie tylko bezpośrednio centralnym organom administracji, tak jak to jest w przypadku urzędu skarbowego, czy urzędu celnego. Organami administracji niezespolonej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Ustanowienie tych organów może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa. ( np. Dyrektorzy urzędów morskich, Dyrektorzy urzędów statystycznych)
Administracja zespolona jest elementem rządowej administracji terenowej. Chodzi o powiązanie organizacyjne organów tej administracji wyróżnionych przedmiotem działania, należących do różnych działów administracji rządowej (nazwanych w ustawie o administracji rządowej w województwie kierownikami zespolonych służb, inspekcji i straży, np. komendant wojewódzki straży pożarnej, wojewódzki lekarz weterynarii, kurator oświaty, itd.), pod kierownictwem jednego organu o kompetencji ogólnej-wojewody w celu redukcji kosztów administracji, lepszej koordynacji działań i unikania dublowania kompetencji. Przeciwieństwo zasady resortowości. W ramach zespolenia wojewoda jest uprawniony m.in. do powoływania kierowników służb, inspekcji i straży (wyjątki w przypadku komendantów wojewódzkich policji-wymóg opinii wojewody i straży pożarnej-wymóg zgody), do zatwierdzania regulaminów tych jednostek, tworzenia i znoszenia jednostek organizacyjnych stanowiących ich aparat pomocniczy. Co do zasady organy te winny być skupione w jednym urzędzie wojewódzkim i dysponować wspólnym budżetem, ale w praktyce zasada ta doznaje znaczących wyjątków, np. w przypadku policji.
125.
Ustanowienie organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.
. Zespolenie służb, inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w jednym urzędzie.
126
Wojewoda jest:
1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;
2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie;
3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie;
4) organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2;
5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;
6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
7) organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.2)).
Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.
Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy
127.
Dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;
zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;
wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;
przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;
wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów
Zasady wydawania poleceń przez wojewodę
a)obowiązują wszystkie organy adm. rządowej b) w sytuacjach nadzwyczajnych* również organy samorządu terytorialnego c) o wydanych poleceniach niezwłocznie informuje właściwego ministra (który może wstrzymać wykonywanie poleceń wydanych organom adm. niezespolonej i wystąpić do Premiera o rozstrzygnięcie sporu)
* sytuacje nadzwyczajne: zapobieganie zagrożeniu życia, zdrowia, mienia, zagrożeniom środ., bezpieczeństwa państwa, utrzymania porządku publ., zapobiegania klęskom żywiołowym
Powołanie i odwołanie wojewody i wicewojewody
Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Wicewojewodów powołuje i odwołuje Premier na wniosek wojewody.
Na stanowisko wojewody może być powołana osoba, która:
1) posiada obywatelstwo polskie;
2) posiada tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny;
3) posiada 3-letni staż pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi;
4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
5) korzysta z pełni praw publicznych;
6) cieszy się nieposzlakowaną opinią.
Kierowanie działalnością wojewody.
Prezes RM kieruje działalnością wojewody, wydając w tym zakresie zarządzenia i polecenia, także z inicjatywy właściwych ministrów, oraz sprawuje kontrolę nad ich wykonaniem.
zarządzenia i polecenia mogą dot. wszystkich spraw należących do zakresu działania wojewody
Nadzór nad działalnością wojewody
Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką rządu, a minister właściwy do spraw administracji publ. wykonuje ten nadzór na postawie kryterium zgodności działania wojewody z prawem oraz pod względem rzetelności i gospodarności.
Uprawnienia Prezesa Rady Ministrów względem wojewody
sprawuje nadzór nad jego działalnością na podst. kryterium zgodności działania z polityką rządu
organ kierujący działalnością wojewody poprzez wydawanie zarządzeń i poleceń, sprawuje kontrolę nad ich wykonywaniem
nadzór sprawowany jest nie tylko, co do legalności działania, ale również zgodności z polityką rządu oraz pod względem rzetelności i gospodarności
określa szczególne zasady składania przez wojewodę sprawozdania z działalności
może upoważnić ministra właściwego d.s. adm. publ. do wykonywania w jego imieniu przysługujących mu uprawnień nadzorczych i w zakresie kierownictwa, za wyjątkiem powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a właściwym ministrem.
Uprawnienia ministra względem wojewody
wykonuje nadzór nad wojewodą na podstawie kryterium zgodności działania wojewody z prawem, pod wzgl. rzetelności i gospodarności
dokonuje okresowej oceny jego pracy
Stosunek wojewody do organów administracji niezespolonej
Organy administracji niezespolonej działające na obszarze województwa są obowiązane do:
uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy
zapewnienia zgodności swoich działań z poleceniami wojewody
składania wojewodzie rocznych informacji oraz bieżących wyjaśnień [na żądanie wojewody] o swojej działalności
Uprawnienia wojewody w sprawach indywidualnych
prawo do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec pracownika rządowej administracji niezespolonej i pracownika samorządowego - gdy dopuścił się naruszenia prawa.
Zawieranie porozumień z samorządami
Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie.
Powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody odpowiednio z organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, właściwym organem innego samorządu lub kierownikiem państwowej i samorządowej osoby prawnej albo innej państwowej jednostki organizacyjnej, o których mowa w ust. 1. Porozumienie, wraz ze stanowiącymi jego integralną część załącznikami, podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Treść porozumienia wojewody z samorządem .
W porozumieniu określa się zasady sprawowania przez wojewodę kontroli nad prawidłowym wykonywaniem powierzonych zadań.
Kompetencje kontrolne wojewody - kryteria kontroli i rodzaje kontroli.
Wojewoda kontroluje:
1) wykonywanie przez organy rządowej administracji zespolonej w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz wytycznych i poleceń Prezesa Rady Ministrów;
2) wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne podmioty zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.
3. Kontrola ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności organów poddanych kontroli, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie oceny wykonywanej działalności pod względem:
1) legalności, gospodarności, celowości i rzetelności - w odniesieniu do działalności organów administracji rządowej oraz innych podmiotów;
2) legalności, gospodarności i rzetelności - w odniesieniu do działalności organów samorządu terytorialnego.
Kontrola może być prowadzona jako:
1) kompleksowa, która obejmuje całą działalność podmiotu kontrolowanego;
2) problemowa, która obejmuje wybrane zagadnienia z działalności podmiotu kontrolowanego;
3) sprawdzająca, która obejmuje sprawdzenie sposobu wykorzystania uwag i wykonania wniosków z wcześniejszych kontroli;
4) doraźna, która obejmuje zbadanie zagadnień wskazanych przez zarządzającego kontrolę;
5) koordynowana, która obejmuje te same zagadnienia w kilku podmiotach kontrolowanych.
Powołanie pełnomocnika wojewody
W przypadkach uzasadnionych szczególnymi potrzebami wojewoda może ustanowić, na czas oznaczony, swojego pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie określonym w pełnomocnictwie.
Uprawnienia wojewody względem organów administracji niezespolonej
ma prawo do wzglądu w tok każdej sprawy prowadzonej na obszarze woj. przez organy adm. rządowej oraz organy sam.teryt.
powołanie i odwołanie organów adm. niezespolonej następuje na wniosek właściwego miejscowo wojewody albo po uzyskaniu jego zgody
prawo do żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec pracownika rządowej administracji niezespolonej i pracownika samorządowego - gdy dopuścił się naruszenia prawa.
Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie:
1) kieruje nią i koordynuje jej działalność;
2) kontroluje jej działalność;
3) zapewnia warunki skutecznego jej działania;
4) ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.
Wydawanie aktów prawa miejscowego przez organy administracji rządowej w terenie
organy sam.teryt. oraz terenowe organy adm. rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów
zasady i tryb wydawania aktów określa ustawa
warunek wejścia w życie aktu - ogłoszenie
W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywać, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny
Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady Ministrów lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.
Zasady wspomagania wojewody w wykonywaniu jego zadań.
Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, dyrektora generalnego urzędu oraz dyrektorów wydziałów.
Ponadto może upoważnić na piśmie pracowników urzędu do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność.
Może powierzyć prowadzenie niektórych spraw jednostkom samorządu terytorialnego a także kierownikom państwowych osób prawnych.
Wojewoda może tworzyć delegatury - aparat pomocniczy zorganizowany poza siedzibą wojewody. Przy wojewodzie działa kolegium doradcze.
Urząd wojewódzki jako organ pomocniczy wojewody
W obrębie urzędu występują wskazane ustawowo szczególne jednostki organizacyjne, stanowiska i osoby. Ponadto — zgodnie z art.. 4 ustawy o administracji rządowej w województwie — zespolenie służb, inspekcji i straży w zasadzie powinno następować w urzędzie wojewódzkim (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej).
Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów.
Osoby te wykonują funkcje kierownicze w urzędzie i jednocześnie w większości wchodzą w skład kolegium doradczego, charakterystycznego dla organizacji urzędów administracji rządowej ciała opiniodawczo-doradczego.
skład kolegium:
wicewojewodowie,
dyrektor generalny urzędu,
komendant wojewódzki Policji,
komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej,
inne osoby wymienione w statucie.
W skład urzędu wojewódzkiego wchodzą komórki organizacyjne:
1) wydziały - do realizacji merytorycznych zadań urzędu;
2) biura - do realizacji zadań w zakresie obsługi urzędu;
3) oddziały jako komórki organizacyjne wewnątrz komórek wymienionych w pkt 1 i 2.
Statut urzędu wojewódzkiego określa w szczególności:
1) nazwę i siedzibę urzędu;
2) nazwy stanowisk dyrektorów wydziałów;
3) nazwy wydziałów oraz innych komórek organizacyjnych urzędu;
4) zakresy działania wydziałów i innych komórek organizacyjnych urzędu oraz, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią, zakres kompetencji przypisanych określonym w ustawach stanowiskom lub funkcjom urzędowym;
5) nazwy, siedziby i zakresy działania delegatur, o których mowa w art. 14;
6) inne sprawy istotne dla organizacji i funkcjonowania urzędu.
Pojęcie samorządu terytorialnego, gminy, powiatu, województwa.
Samorząd terytorialny - wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań.
Trzy cechy samorządu - terytorium, mieszkańcy tworzący korporacje, władztwo polegające na tworzeniu prawa i wykonywaniu administracji.
Gmina stanowi wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium; mieszkańcy tworzą wspólnotę samorządową z mocy prawa. Posiada osobowość prawną. Wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własna odpowiedzialność. Samodzielność gminy podlega ochronie sadowej.
Powiat stanowi lokalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Także posiada osobowość prawna, wykonuje zadania publiczne określone ustawami, we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Przysługuje mu prawo własności i inne prawa majątkowe.
Województwo jest regionalną wspólnotą samorządową oraz największą jednostką zasadniczego podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej. Wykonuje zdania niezastrzeżone ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Ma osobowość prawną.
Samodzielność samorządu: cechy i gwarancje
podstawa konstytucyjna: art. 16 ust. 2 i art. 165
samodzielność kształtowania ustroju wewnętrznego jednostek samorządu (art. 169 ust. 4 Konstytucji)
samodzielność finansowa - wykonywanie ważnych zadań publicznych w zakresie gosp. finansowej we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność (aspekt dochodowy, wydatkowy, realizowanie gosp. finansowej). (art. 167 Konst.)
Samodzielność podatkowa - jednostki sam.teryt. mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat w zakresie ustalonym w ustawie (art. 168 Konst.)
Samodzielność majątkowa - jednostki posiadają osobowość prawną, w związku z tym przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe. (art. 165 ust. 1 Konst.)
Samodzielność publicznoprawna, oznaczająca samodzielne wykonywania zadań publicznych (art. 163 i 166 Konst.).
Zadania własne i zlecone - pojęcie i różnice
Zadania własne - zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej.
Zadania zlecone - inne zadania publ., które ustawa zleca jednostkom samorządu terytorialnego, gdy to wynika z uzasadnionych potrzeb państwa.
Wszystkie zadania mają charakter publiczny z tym, że zadania własne dotyczą potrzeb społeczności lokalnych bądź regionalnych a zadania zlecone całego społeczeństwa. Wszystkie zadania zgodnie z zasada państwa prawa realizowane są na podstawie i w granicach prawa.
147. Zadania i zakres działania gminy
Do zadań gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do spraw publicznych należy stanowienie aktów prawa miejscowego, wybór i odwoływanie organów gminy oraz inne sprawy rozstrzygane w sposób władczy. Zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej należy do zadań gminy. Zadania własne gminy dzielą się na zadania obowiązkowe, czyli takie, przy których gmina tylko w pewnym sensie ma swobodę, co do formy załatwienia danej sprawy, ale załatwić ja musi i dobrowolne, czyli takie, o których gmina sama decyduje. Zadania własne gmina finansuje z własnych dochodów oraz subwencji ogólnych i dotacji celowych. Można wyróżnić także zadania zlecone w drodze ustawowej z zakresu administracji rządowej oraz powierzone na drodze porozumienia z organami administracji rządowej. Gmina otrzymuje środki konieczne do wykonywania administracji zleconej. Przekazanie zadań na podstawie ustawy następuje w skali całego państwa, natomiast powierzenie na podstawie porozumienia w danej jednostce. Za wykonywanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za wykonywanie zadań zleconych administracja rządowa.
148. Zadania i zakres działania powiatu
Powiat wykonuje zadania o charakterze ponadgminnym w dziedzinach takich jak: edukacja publiczna, promocja, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, gospodarka nieruchomościami, gospodarka wodna, ochrona środowiska, porządek publiczny, ochrona przeciwpożarowa, przeciwpowodziowa. Do zadań powiatu należy także zapewnienie wykonywania zadań i kompetencji kierowników powiatowych służ inspekcji i straży.
149. Zadania i zakres działania województwa
Do zakresu działania województwa należy wykonywanie zadań publicznych niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Do samorządu województwa należy określanie strategii rozwoju. Kontrakt wojewódzki określa zakres i tryb oraz warunki realizacji działań wynikających z regionalnych programów operacyjnych służących do realizacji Narodowego Planu Rozwoju. O przynależności danego zadania do zadań należących do samorządu województwa decyduje wojewódzki charakter oraz przepisy ustawowe. Województwa mogą zawierać porozumienia, umowy z innymi podmiotami, stowarzyszenia. Może tworzyć spółki zoo i akcyjne.
150. Wzajemna relacja pomiędzy zakresem działania gminy, powiatu i województwa
Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin. Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia zadań gminom lub wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej. Organy samorządu województwa nie mogą stanowić organów nadzoru i kontroli wobec organów powiatu i gmin.
151. Pojęcie kontraktu wojewódzkiego
W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa mógł zawierać z Radą Ministrów kontrakt wojewódzki. Określa on zakres, tryb oraz wyniki realizacji działań wynikających z regionalnych programów operacyjnych. Regionalny program operacyjne jest to dokument służący realizacji Narodowego Planu Rozwoju, składającym się ze spójnego zestawienia priorytetów operacyjnych i działań, odnoszących się do województwa lub województw, przygotowanym przez zarząd województwa lub zarządy województw działające w porozumieniu. Stronami kontraktu wojewódzkiego są Rada ministrów i samorząd wojewódzki.
152. Podział zadań własnych gminy na obowiązkowe i dobrowolne
Zadania własne gminy dzielą się na obowiązkowe oraz dobrowolne. W przypadku zadań o charakterze obowiązkowym muszą być one wykonywane - w przypadku uchylania się od ich wykonania organy nadzorujące samorząd mogą stosować administracyjne środki przymusu, w celu zmuszenia do ich realizacji. W przypadku zadań dobrowolnych jednostka ma prawo je realizować, ale decyzja o podjęciu się ich realizacji zależy od lokalnych potrzeb i możliwości.
153. Konsekwencje stołecznego charakteru Warszawy
Miasto stołeczne- Warszawa- jest gminą majaca status miaasta na prawach powiatu, jednakże jest to status szczegóny. Wykonuje zadania nie tylko zadania przewidziane dla samorządu gminnego i powiatowego, ale także zadania wynikające ze stołecznego charakteru miasta. Jako miasto stołeczne, gmina Warszawa zapewnia warunki niezbędne do:
1) Funkcjonowania w mieście naczelnych i centralnych organów państwa, obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz organizacji międzynarodowych.
2) Przyjmowania delegacji zagranicznych.
3) Funkcjonowania urządzeń publicznych o charakterze infrastrukturalnym, mającym znaczenia dla stołecznych funkcji miasta.
W mieście stołecznym Warszawie utworzono jednostki pomocnicze- dzielnie, odpowiedzialne za sprawy lokalne.
154. Pojęcie gospodarki komunalnej
Gospodarka komunalna to działalność jednostek samorządu terytorialnego polegająca na wykonywaniu zadań własnych w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności poprzez świadczenie usług powszechnie dostępnych.
155. Formy gospodarki komunalnej
Jednostki samorządu terytorialnego mogą prowadzić gospodarkę komunalną w formie zakładu budżetowego lub spółek handlowych. Jednostki mogą także powierzyć wykonywanie zadań z zakresu gosp. komunalnej innym podmiotom. Rada gminy, powiatu lub sejmik woj. Decydują o formie gosp. komunalnej, o wysokości cen i opłat za usługi, za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej
156. Podejmowanie decyzji o formach gospodarki komunalnej
157. Ograniczenia wyboru formy gospodarki komunalnej
158. Tworzenie spółek przez gminę, powiat, województwo.
Gmina może tworzyć spółki handlowe i przystępować do nich poza sferą użyteczności publicznej, jeżeli istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej i występujące bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty, a zastosowanie innych działań nie przynosi rezultatów.
Powiat nie może prowadzić działalności gosp. poza sferą użyteczności publicznej. Województwo podobnie jak gmina może prowadzić działalność poza sferą użyteczności publicznej pod warunkiem, że działalność tych spółek polega na czynnościach promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych, służących rozwojowi województwa
159. Organy JST
Organy gminy: rada gminy, wójt (prezydent miasta, burmistrz)
Organy powiatu: rada powiatu, zarząd powiatu
Organy województwa: sejmik Województwa, zarząd województwa
160. Charakterystyka organów wykonawczych JST - wybór, skład, zadania, sposoby podejmowania decyzji
Wójt i urząd gminy
Wójt jest monokratycznym organem wykonawczym. Wybierany jest w wyborach powszechnych, bezpośrednich, równych i w głosowaniu tajnym. Bierne prawo wyborcze posiada obywatel polski, który ukończył 25 lat. Wójtem nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Za wybranego na wójta uważa się kandydata, który otrzymał więcej niż połowę głosów, jeżeli takowego nie ma przeprowadza się II turę. Za wybranego w drugiej turze uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę głosów.
Wybór wójta przez rade gminy następuje, gdy: nie zostanie zgłoszony żaden kandydat lub zarejestrowany był tylko jeden kandydat, który jednak nie uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Mandat wójta wygasa, gdy - wójt odmówi złożenia ślubowania, zrzeknie się mandatu, utraci czynne prawo wyborcze, naruszy ustawowe zakazy łączenia funkcji wójta z wykonywaniem innych funkcji, orzeczenie trwałej niezdolności do pracy, śmierć, odwołanie w drodze referendum. Ponadto wójta może odwołać Prezes Rady Ministrów. Wójt powołuje i odwołuje swoich zastępców. Funkcji wójta nie można łączyć z tą funkcją w innej gminie, zatrudnieniem w administracji rządowej, mandatem posła lub senatora. Wójt może być odwołany w drodze referendum w związku z nieudzielaniem przez rade absolutorium bezwzględną liczbą głosów lub z innej przyczyny większością co najmniej 3/5 głosów. W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji przeprowadza się przedterminowe wybory, które zarządza Premier. Do zadań wójta należy wykonywanie uchwał rady, przygotowywanie projektów uchwał, określenie sposobu wykonywania uchwał, gospodarowanie mieniem gminy, przygotowywanie projektu budżetu. Wójt ogłasza i odwołuje alarm przeciwpowodziowy. Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje gminę na zewnątrz. Wydaje indywidualne decyzje.
Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy. Urząd nie jest organem, lecz zespołem środków materialnych i osobowych, służących do wykonywania kompetencji i zadań organów. Wójt jest kierownikiem urzędu. W ramach urzędu gminy działa inny urząd - urząd stanu cywilnego.
Zarząd powiatu jest organem wykonawczym. W skład zarządu wchodzą starosta jako jego przewodniczący jego zastępca i pozostali członkowie. Rada wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, Starostę wybiera się bezwzględną liczbą głosów, w głosowaniu tajnym. Członkiem zarządu nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Rada musi dokonać wyboru zarządu w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów. Jeżeli rada nie dokona w tym terminie wyboru ulega rozwiązaniu. Zarząd może być odwołany z powodu nie udzielenia mu absolutorium. Rada może odwołać także starostę na wniosek ¼ rady. Odwołanie następuje większością 3/5 głosów. Odwołanie starosty jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu. W ciągu 3 miesięcy rada wybiera nowy zarząd. Zarząd wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu m.in. gospodaruje mieniem powiatu, przygotowuje projekty uchwał, wykonuje budżet, zatrudnia i zwalnia kierowników jednostek organizacyjnych. Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatu oraz jednostek organizacyjnych - komend, inspektoratów. Powiatową administrację zespoloną stanowią starostwo powiatowe, powiatowy urząd pracy, jednostki stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb inspekcji i straży. Do jednostek organizacyjnych należą także: domy pomocy społecznej, zakłady opieki zdrowotnej, szkoły ponadpodstawowe, instytucje kulturalne. W celu realizacji zadań starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami tworzy się komisję bezpieczeństwa i porządku - ocena zagrożeń porządku publicznego, opiniowanie pracy Policji. Przewodniczącym komisji jest starosta. Starosta organizuje pracę zarządu i starostwa powiatowego. Kieruje bieżącymi sprawami powiatu, reprezentuje powiat na zewnątrz.
Zarząd województwa
Zarząd jest organem wykonawczym. W skład zarządu wchodzi marszałek jako jego przewodniczący, jego zastępcy oraz pozostali członkowie. Członkiem nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Członkowstwa w zarządzie nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, członkowstwem w organie innej jednostki, zatrudnieniem w administracji rządowej. Sejmik musi wybrać zarząd w ciągu 3 miesięcy od dnia wyników. Marszałka wybiera się bezwzględną większością głosów. Obecnie marszałek, jego zastępcy i pozostali członkowie zarządu, mogą być wybrani spoza składu sejmiku!. Jeżeli sejmik nie dokona wyboru to ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Przeprowadza się w takim przypadku przedterminowe wybory w ciągu 60 dni. Nieudzielanie absolutorium równoznaczne jest ze złożeniem wniosku o rozwiązanie zarządu. Sejmik może odwołać zarząd większością 3/5 głosów. Sejmik może odwołać marszałka z przyczyny innej niż nieudzielanie absolutorium. Odwołanie marszałka jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu. Na wniosek marszałka sejmik może odwołać poszczególnych członków zarządu.
Zarząd wykonuje zdania niezastrzeżone dla sejmiku i wojewódzkich jednostek organizacyjnych. Zadania są podobne jak zadania zarządu powiatu.
161. Status prawny radnego
Kadencja rady trwa 4 lata. Czynne prawo wyborcze przysługuje także obywatelom UE, niebędącymi obywatelami Polski, ale stale zamieszkującym na obszarze danej gminy.
W wyborach w gminach do 20.000 wyborca głosuje na określonych kandydatów, a powyżej 20.000 na jedną listę. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie. Radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga zgody rady gminy. Radnemu przysługują diety i zwrot kosztów podróży służbowych. Radny nie może pracować w urzędzie gminy, której jest radnym. Radny nie może podejmować dodatkowych zajęć i przyjmować darowizn mogących podważyć jego zaufanie.
Mandatu radnego nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody, członkostwem w organie innej jednostki. Radni są obowiązani składać oświadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia objęcia mandatu.
162. Wójt, burmistrz, prezydent miasta - bierne prawo wyborcze, ustalanie wyników wyborów, wybór przez radę gminy, odwołanie przed upływem kadencji
Wybierany jest w wyborach powszechnych, bezpośrednich, równych i w głosowaniu tajnym. Bierne prawo wyborcze posiada obywatel polski, który ukończył 25 lat. Wójtem nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Za wybranego na wójta uważa się kandydata, który otrzymał więcej niż połowę głosów, jeżeli takowego nie ma przeprowadza się II turę. Za wybranego w drugiej turze uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę głosów.
Wybór wójta przez rade gminy następuje, gdy: nie zostanie zgłoszony żaden kandydat lub zarejestrowany był tylko jeden kandydat, który jednak nie uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Mandat wójta wygasa, gdy - wójt odmówi złożenia ślubowania, zrzeknie się mandatu, utraci czynne prawo wyborcze, naruszy ustawowe zakazy łączenia funkcji wójta z wykonywaniem innych funkcji, orzeczenie trwałej niezdolności do pracy, śmierć, odwołanie w drodze referendum. Ponadto wójta może odwołać Prezes Rady Ministrów.
163. Sekretarz i skarbnik gminy - powoływanie i zadania
Są to zawodowi pracownicy powoływanii odwoływani przez radę gminy na wniosek wójta. Ustawa samorządowa stanowi, że wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi stanu.
Skarbnik gminy pełni zadania księgowego budżetu. Tę funkcję regulują przepisy finansowe. Niektóre zadnia skarbnika reguluje ustawa o samorządzie gminnym, zwłaszcza w zakresie zarządu mieniem gminy.
164. Organ pomocniczy organu wykonawczego JST - nazewnictwo i organizacja.
165. Jednostki pomocnicze gmin - rola i organy
Gmina jest podzielona terytorialnie na jednostki pomocnicze, takie jak sołectwa na obszarach wiejskich, a dzielnice czy osiedla w miastach, wreszcie miasta na terenie gminy. Zasady tworzenia jednostek pomocniczych ustala statut gminy. Organizację i zakres działania sołectwa, dzielnicy lub osiedla ustala rada gminy indywidualnie w formie odrębnego statutu.
Ad. 166.
Jednostkami pomocniczymi gmin są:
w gminach wiejskich: sołectwa - zebranie wiejskie (organ uchwałodawczy) i sołtys (organ wykonawczy) wspomagany przez radę sołecką
Wyboru sołtysa i członków rady sołeckiej dokonują w glosowaniu bezpośrednim i tajnym stli mieszkańcy sołectwa uprawnionych do głosowania.
w gminach miejskich: rada dzielnicy lub rada osiedla (na czele zarządu stoi przewodniczący)
Statut osiedla może ustalać, że to ogólne zebranie mieszkańców jest organem uchwałodawczym. Wtedy to zebranie dokonuje wyboru zarządu osiedla w głosowaniu tajnym, bezpośrednim.
Podstawowym zadaniem jednostek pomocniczych jest ułatwienie mieszkańcom dostępu do władz administracyjnych gminy. Konkretniej sołectwa przez swoje organy uczestniczą w zarządzaniu gminą, z kolei dzielnice stanowią formę decentralizacji administracji. Organizację i zakres działania sołectwa, a także dzielnicy (osiedla) określa rada gminy. Statut jednostek pomocniczych ma charakter prawa miejscowego.
Ad. 167.
Zarząd powiatu to organ wykonawczy. SKŁAD:
starosta (przewodniczący zarządu)
wicestarosta
pozostali członkowie
Członkostwa w zarządzie nie można łączyć z członkostwem w organie innej JST oraz zatrudnieniem w adm. rządowej, jak również z mandatem posła i senatora.
WYBÓR: Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie 3-5 osób (w tym starostę i wicestarostę). Wybór starosty odbywa się bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Wicestarostę i pozostałych członków zarządu rada powiatu wybiera zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu gminy, w głosowaniu tajnym. Członek zarządu powiatu musi być obywatelem polskim. Liczbę członków zarządu określa się w statucie powiatu.
SKUTKI NIEWYBORU: Jeśli rada powiatu w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyboru nie dokona wyboru zarządu powiatu, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Po jej (rady powiatu) rozwiązaniu przeprowadza się wybory przedterminowe.
Jeżeli wybrana w wyborach przedterminowych rada powiatu nie dokona wyboru zarządu powiatu w ciągu 3 miesięcy, to ulega rozwiązaniu z mocy prawa. W takim przypadku nie przeprowadza się wyborów przedterminowych. Wtedy do dnia wyborów rady powiatu na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu powiatu zadania i kompetencje rady i zarządu przejmuje komisarz rządowy ustanowiony przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
ODWOŁANIE W CAŁOŚCI: Zarząd powiatu może być odwołany z powodu nie udzieleniu mu absolutorium (to nieudzielenie jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd powiatu został odwołany z innej przyczyny).
W przypadku odwołania całego zarządu rada powiatu w ciągu 3 miesięcy od dnia odwołania dokonuje wyboru nowego zarządu. W razie niedokonania takiego wyboru w podanym terminie rada powiatu ulega rozwiązaniu z mocy prawa.
ODWOŁANIE CZŁONKA: Na uzasadniony wniosek starosty rada powiatu może odwołać poszczególnych członków zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, rada powiatu dokonuje wyboru nowego członka zarządu w terminie 1 miesiąca od dnia odwołania.
Odwołany zarząd powiatu lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków.
ODWOŁANIE STAROSTY: Może nastąpić z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek ¼ ustawowego składu rady (wniosek wymaga formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną). Odwołanie starosty następuje kwalifikowaną większością 3/5 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Odwołanie starosty jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu powiatu.
SKUTKI ZŁOŻENIA REZYGNACJI PRZEZ STAROSTĘ: Rada powiatu na najbliższej sesji, zwykłą większością głosów podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji całego zarządu powiatu. Niepodjęcie uchwały na najbliższej sesji jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym odbyła się sesja rady powiatu.
Złożenie przez starostę rezygnacji jest równoznaczne ze złożeniem rezygnacji przez cały zarząd powiatu.
W przypadku rezygnacji całego zarządu rada powiatu w ciągu 3 miesięcy od dnia przyjęcia rezygnacji dokonuje wyboru nowego zarządu. W razie niedokonania takiego wyboru w podanym terminie rada powiatu ulega rozwiązaniu z mocy prawa.
ZADANIA:
Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określane przepisami prawa. Do tych zadań powiatu w szczególności należy:
przygotowywanie projektów uchwał rady
wykonywanie uchwał rady
gospodarowanie mieniem powiatu
wykonywanie budżetu powiatu
zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu
Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu.
Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. SKŁAD:
marszałek województwa (przewodniczący zarządu)
wicemarszałek lub 2 wicemarszałków
pozostali członkowie
Członkostwa w zarządzie nie można łączyć z członkostwem w organie innej JST oraz zatrudnieniem w adm. rządowej, jak również z mandatem posła i senatora. Członek zarządu województwa musi być obywatelem polskim.
WYBÓR: Sejmik województwa wybiera zarząd województwa w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyboru przez właściwy organ wyborczy. Marszałka województwa wybiera się bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku. Wicemarszałków i pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka wybiera się zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Od kadencji rozpoczynającej się w 2002 roku marszałek, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu województwa mogą być wybrani spoza składu sejmiku województwa.
SKUTKI NIEWYBORU: Jeżeli w ciągu 3 miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyboru sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu województwa, to ulega on rozwiązaniu z mocy prawa. Wówczas przeprowadza się wybory przedterminowe (zarządza się je Prezes RM). Powinny być one zarządzone i przeprowadzone w ciągu 60 dni od rozwiązania sejmiku województwa.
Do czasu wyboru zarządu województwa przez nowy sejmik województwa funkcje organów województwa pełni osoba wyznaczona przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Jeżeli wybrany w wyborach przedterminowych sejmik nie dokona wyboru zarządu województwa w ciągu 3 miesięcy, to ulega rozwiązaniu z mocy prawa. W takim przypadku nie przeprowadza się wyborów przedterminowych. Wtedy do dnia wyborów do sejmiku na kolejną kadencję oraz zarządu województwa zadania i kompetencje przejmuje komisarz rządowy ustanowiony przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
ODWOŁANIE W CAŁOŚCI: Uchwała sejmiku w sprawie nieudzielenia zarządowi województwa absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu województwa, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd województwa został odwołany z innej przyczyny. Po zapoznaniu się z wnioskiem komisji rewizyjnej i opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały o nieudzieleniu zarządowi absolutorium, sejmik może odwołać zarząd województwa większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.
W przypadku odwołania całego zarządu sejmik województwa dokonuje w ciągu 3 miesięcy od dnia odwołania wyboru nowego zarządu. W przypadku niedokonania takiego wyboru w podanym terminie sejmik województwa ulega rozwiązaniu z mocy prawa.
ODWOŁANIE MARSZAŁKA: Sejmik województwa może to uczynić z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek ¼ ustawowego składu sejmiku (wniosek wymaga formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną).
Odwołanie marszałka następuje większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.
Jeżeli wniosek taki nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od poprzedniego głosowania.
Odwołanie marszałka województwa jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu.
Złożenie przez marszałka województwa rezygnacji jest równoznaczne ze złożeniem rezygnacji przez cały zarząd województwa.
W przypadku rezygnacji całego zarządu sejmik województwa w ciągu 3 miesięcy od dnia przyjęcia rezygnacji dokonuje wyboru nowego zarządu. W razie niedokonania takiego wyboru w podanym terminie sejmik województwa ulega rozwiązaniu z mocy prawa.
Przyjęcie rezygnacji marszałka województwa oraz członków zarządu niebędących przewodniczącym tego organu szczegółowo regulują art. 38 i art. 40 ustawy.
ODWOŁANIE CZŁONKA: Na uzasadniony wniosek marszałka województwa sejmik może odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.
W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, sejmik województwa dokonuje wyboru nowego członka zarządu w terminie 1 miesiąca od dnia odwołania.
Odwołany zarząd województwa lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków.
ZADANIA: Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Istnieje zatem domniemanie kompetencji zarządu województwa w zakresie zadań należących do samorządu województwa. W szczególności do zadań zarządu województwa należy:
wykonywanie uchwał sejmiku
gospodarowanie mieniem województwa
przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa
przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonanie
organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi
kierowanie, koordynowanie, kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników
uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego
Po upływie kadencji sejmiku zarząd województwa działa do dnia wyboru nowego zarządu województwa.
Marszałek województwa: Kieruje sprawami bieżącymi i reprezentuje województwo na zewnątrz. Należy do niego organizowanie pracy zarządu i urzędu marszałkowskiego. W sprawach niecierpiących zwłoki (związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne) marszałek województwa podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu. Zarząd wykonuje swoje zdania przy pomocy urzędu marszałkowskiego. Marszałek jest kierownikiem urzędu, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych..
Ad. 168.
Powiatową administrację zespoloną stanowią:
starostwo powiatowe
powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu
jednostki organizacyjne, stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży; do tych jednostek obecnie zaliczyć należy komendy: Policji, Państwowej Straży Pożarnej oraz powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego.
Ad. 169.
Starosta jest:
kierownikiem starostwa powiatowego
zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu
zwierzchnikiem powiatowych służb inspekcji i straży (zwierzchnictwo to przejawia się tym, że starosta - w uzgodnieniu z wojewodą - powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, zatwierdza programy ich działania, uzgadnia wspólne ich działanie, a w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek.
W celu realizacji zadań starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami oraz zadań określonych w ustawach w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli tworzy się w powiecie komisję bezpieczeństwa i porządku (na jej czele stoi starosta).
Starosta:
opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy; przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej kieruje działaniami prowadzonymi na obszarze powiatu w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej
organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz
- w sprawach niecierpiących zwłoki (związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne) starosta podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu; nie ma jednak prawa wydawać przepisów porządkowych - czynności, które starosta podejmuje z zakresu właściwości zarządu wymagają przedstawienia do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu powiatu
w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości powiatu wydaje decyzje, chyba ze przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu. To decyzje administracyjne; gdy decyzję wydaje zarząd powiatu to podpisuje ją starosta, z tym że w decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji
może upoważnić wicestarostę, poszczególnych członków zarządu powiatu, pracowników starostwa powiatowego, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu do wydawania w jego imieniu decyzji administracyjnych.
Ad. 170.
Finanse jednostek samorządu terytorialnego:
Co do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego można stwierdzić, że:
prowadzą one samodzielną gospodarkę finansową
podstawą tej gospodarki jest budżet (ustawa o sam. powiatowym i sam. województwa nazywa go planem finansowym)
budżet uchwalany jest przez organ stanowiący i kontrolny danej jednostki (radę gminy, radę powiatu, sejmik województwa)
nadzór w zakresie spraw finansowych JST sprawuje regionalna izba obrachunkowa
Ad. 171.
W okresie od przywrócenia samorządu terytorialnego na szczeblu gminy (od 1990 do 1994 roku) działały kolegia odwoławcze przy sejmikach samorządowych w 49 województwach. Były to organy odwoławcze od decyzji wydawanych przez organy gminy w zakresie zadań własnych. Członków kolegium powoływano na czas kadencji sejmiku.
Obecnie samorządowe kolegium odwoławcze jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów KPA i ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (...). W szczególności jest organem właściwym do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania i stwierdzenia nieważności decyzji.
Kolegia są państwowymi jednostkami budżetowymi, ich działalność finansowana jest budżetu państwa.
Organami kolegium są zgromadzenie ogólne kolegium oraz prezes (powołuje go Prezes RM na wniosek zgromadzenia ogólnego kolegium spośród dwóch kandydatów będących etatowymi członkami kolegium). Prezesa powołuje premier.
Kolegium ma charakter etatowy lub pozaetatowy.
Kandydatów na członków kolegium wyłania się w drodze konkursu.
Etatowym członkiem może być obywatel polski, który ukończył magisterskie studia prawnicze lub administracyjne oraz odznacza się wysokim poziomem wiedzy prawniczej w zakresie adm. pub. Oraz ma doświadczenie zawodowe i nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej.
Etatowi członkowie kolegium powoływani są na czas nieokreślony.
Etatowy członek kolegium nie może być zatrudniony na stanowisku sędziego, prokuratora bądź w tym samym województwie w adm. rządowej
Pozaetatowy członek kolegium także musi spełniać powyższe wymogi, przy czym w tym przypadku wystarcza wyższe kształcenie. Pozaetatowi członkowie wybierani są na 6 lat (z tym, że co 3 lata następuje wybór połowy składu).
Członka kolegium powołuje Prezes RM, na wniosek prezesa kolegium, zgłoszony po uzyskaniu opinii zgromadzenia ogólnego kolegium.
Członkostwa w kolegium nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, mandatem radnego lub członkostwem w organie wykonawczym JST, członkostwem w kolegium regionalnej izby obrachunkowej oraz zatrudnieniem w urzędzie gminy, starostwie, urzędzie marszałkowskim.
Kolegium orzeka w składzie 3-osobowym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes lub etatowy członek kolegium
Orzeczenia zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym i wydawane są w formie decyzji albo postanowienia.
Orzeczenia zapadają większością głosów.
Wykonując swoje zadania kolegium stosuje przepisy KPA oraz ordynacji podatkowej, uwzględniając przepisy ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych oraz przepisy materialnego prawa administracyjnego.
Przy orzekaniu członkowie składów orzekających kolegium związani są wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującymi.
Kontrolę nad orzecznictwem kolegium sprawuje sąd administracyjny.
Można stwierdzić, że kolegia są organami administracji o charakterze quasi-sądowym (świadczyć mogą o tym wymogi stawiane członkom kolegiów oraz związanie składów orzekających kolegiów „wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującymi”).
Ad. 172.
Samorząd w celu realizacji zadań pub. wspólnoty samorządowej wykraczającej poza daną JST może podejmować współdziałanie z innymi podmiotami w formach prawa publicznego oraz prawa prywatnego.
W formach prawa publicznego współdziałanie może polegać na tworzeniu związków i porozumień komunalnych, jak i stowarzyszeń na podstawie prawa o stowarzyszeniach. Ustawa o samorządzie gminnym zawiera przepisy o związkach i porozumieniach międzygminnych oraz o stowarzyszeniach gmin.
Ustawa o samorządzie powiatowym reguluje zagadnienie związków, stowarzyszeń i porozumień powiatów.
Ustawa o samorządzie województwa stanowi, że do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń, fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich.
Ad. 173.
W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
Rady zainteresowanych gmin podejmują uchwały o utworzeniu związku.
Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu.
Utworzenie związku wymaga przyjęcia przez rady zainteresowanych gmin jego statutu. Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu, z datą ogłoszenia statutu.
Związek wykonuje zadania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku (w skład zgromadzenia wchodzą wójtowie gmin wchodzących w skład związku).
Organem wykonawczym jest zarząd związku. Zarząd jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie związku spośród jego członków.
W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu adm. pub., powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami. W sprawach utworzenia związku, przystąpienia do niego lub wystąpienia ze związku decydują rady zainteresowanych powiatów, w formie uchwał.
Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu, z datą ogłoszenia statutu ( z tym dniem prawa i obowiązki powiatów uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi przechodzą na związek
Utworzenie związku wymaga przyjęcia statutu przez rady zainteresowanych powiatów bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady powiatu.
Związki podlegają rejestracji w rejestrze związków prowadzonym przez ministra właściwego do spraw adm. pub.
Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku (w skład wchodzi po 2 reprezentantów powiatów uczestniczących w związku.
Uchwały zgromadzenia podejmowane są bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków zgromadzenia.
Organem wykonawczym jest zarząd związku (jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród członków zgromadzenia.
Ad. 174.
Gminy mogą zawierać także porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych.
Gmina taka przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami.
Gminy powierzające wykonanie zadania mają obowiązek udziału w kosztach realizacji zadania.
Porozumienie nie jest jednak umową prawa cywilnego.
Przedmiotem porozumienia może być tylko przekazanie zadań publicznych. Treścią porozumienia jest przekazanie praw i obowiązków związanych z zadaniami gminy, jednej z nich.
Powiaty mogą zawierać porozumienia w sprawie powierzenia jednemu z nich prowadzenia zadań publicznych. W zakresie nieuregulowanym treścią porozumienia do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące związków powiatów.
Miasto na prawach powiatu może tworzyć związki i porozumienia z gminami (najczęściej sąsiadującymi, które wiążą z danym miastem interesy gospodarcze, społeczne, kulturalne).
Ad. 175.
Stowarzyszenia gmin mają status stowarzyszeń w rozumieniu ustawy z 7 kwietnia 1989r. - Prawo o stowarzyszeniach.
Celem nie jest jednak wspólne wykonywanie zadań publicznych, ale reprezentowanie interesów gmin wobec władz publicznych, w ty także parlamentu.
Powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia nie tylko z innymi powiatami, ale także z gminami i województwami.
Do tych stowarzyszeń stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 7 kwietnia 1989r. - Prawo o stowarzyszeniach, z tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli.
Ad. 176.
Organami nadzoru nad działalnością JST są:
Prezes RM
wojewodowie
regionalne izby obrachunkowe (w zakresie spraw finansowych)
Ad. 177.
Nadzór jest sprawowany nad działalnością gminy, powiatu i samorządem województwa. Ustawy nie różnicują przedmiotu nadzoru na nadzór nad działalnością z zakresie zadań własnych i zleconych.
Konstytucja ustala, że działalność sam. ter. w ogóle podlega nadzorowi, nie różnicuje tej działalności oraz określa tylko jedno kryterium nadzoru, tj. legalność.
Inne kryteria (celowość, rzetelność, gospodarność, które mogły być stosowane w odniesieniu do spraw zleconych z zakresu adm. rządowej zostały w drodze nowelizacji ustawy o sam. gminnym usunięte.
Ad. 178.
Środki nadzoru mogą być bardziej lub mniej intensywne. Organ nadzoru może stosować środki nadzoru, które przewidują ustawy oraz stosować je wówczas gdy pozwalają na to ustawy. Określenie „akt nadzoru” obejmuje rozstrzygnięcia nadzorcze oraz inne akty nadzoru. Cechy rozstrzygnięcia nadzorczego posiadają następujące akty:
orzeczenie o nieważności uchwały organu samorządu terytorialnego
orzeczenie o niezgodności uchwały organu z prawem
orzeczenie o podjęciu uchwały budżetowej z naruszeniem prawa
uchwała regionalnej izby obrachunkowej w przedmiocie zastępczego ustalenia budżetu gminy w zakresie obowiązkowych zadań własnych i zleconych
wstrzymanie wykonania uchwały organu samorządu terytorialnego dotyczącej wykonania zadań zleconych
uchylenie uchwały organu w zakresie zadań zleconych i wydanie w to miejsce zarządzenia zastępczego
zarządzenie ministra zmieniające zarządzenie zastępcze wojewody
zarządzenie Prezesa RM zawieszające organy gminy i ustanawiające komisarza rządowego.
Zajęcie stanowiska poprzez zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie przez właściwy organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni. Brak stanowiska, milczenie oznacza zajęcie stanowiska pozytywnego. W razie naruszenie prawa organ nadzoru musi stwierdzić czy to naruszenie jest istotne czy tez nie. Istotne naruszenie powoduje zastosowanie represyjnego środka nadzoru, jakim jest stwierdzenie nieważności. Ocena czy w konkretnym przypadku naruszenie prawa jest istotne czy tez nie należy do organu nadzoru. Wszczynając postępowanie o stwierdzenie nieważności organ nadzoru może postanowić o wstrzymaniu wykonania uchwały. O nieważności uchwały organ orzeka w ciągu 30 dni od dnia przedstawienia mu uchwały, po tym terminie możliwość taka mija, organ nadzoru może jedynie zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Rozstrzygnięcia powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. Orzeczenie o stwierdzeniu nieważności ma charakter deklaratoryjny i działa ex tunc - uchwała jest nieważna z mocy prawa od chwili jej podjęcia.
W przypadku nieistotnego naruszenie, organ nadzoru nie stwierdza nieważności lecz wskazuje organowi, że uchwała została wydana z naruszeniem prawa. Do drastycznych środków represyjnych zaliczamy:
zawieszenie organów JST
rozwiązanie zarządu (powiatu albo województwa i odwołanie wójta)
rozwiązanie rady gminy, rady powiatu bądź sejmiku województwa
Ad.1 Ten środek zastrzeżony jest dla Prezesa RM. Może go stosować gdy mamy do czynienie z przedłużającym się brakiem skuteczności w wykonywaniu zadań i brak ten nie rokuje nadziei na szybką poprawę. Wykonywanie zadań publicznych jest obowiązkiem organów. W takim przypadku Prezes RM może zawiesić organ i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat. Ustanowienie zarządu może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów i wezwaniu do niezwłocznej poprawy sytuacji. Komisarza powołuje Prezes RM na wniosek wojewody.
Ad.2 W przypadku, gdy powtarzającego się naruszenie konstytucji lub ustaw dopuszcza się tylko zarząd to wówczas wojewoda wzywa rade powiatu lub sejmik do zastosowania niezbędnych środków. Jeśli wezwanie nie przynosi rezultatów to wojewoda występuje z wnioskiem do Prezesa RM o rozwiązanie zarządu. Do czasu wyboru nowego zarządu jego funcie pełni osoba wyznaczona przez premiera. Tak sama procedura występuje w sytuacji, gdy naruszenia dopuszcza się wójt.
Ad.3 Najbardziej drastycznym środkiem jest rozwiązanie rady gminy, powiatu lub sejmiku. Rozwiązać taki organ może jedynie Sejm na wniosek Premiera. Rozwiązanie może nastąpić tylko w przypadku powtarzającego się naruszenia konstytucji lub ustaw. Rozwiązanie rady równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów, w tym zarządu i komisji.
Prawo wnoszenia skarg do sądu administracyjnego mają:
organy nadzoru (po upływie 30 dni przeznaczonych na podjęcie decyzji organ nadzoru nie może już we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały, ale może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. W zasadzie nie stwierdza się nieważności po upływie roku.)
organy nadzorowane (mogą zaskarżyć rozstrzygnięcia organów nadzorczych, skarga służy także na akty premiera o rozwiązaniu zarządów lub zawieszeniu organów. Skargę można wnieść w ciągu 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia. W przypadku, gdy rozstrzygnięcie zostało dostarczone po upływie kadencji, skarga przysługuje radzie następnej kadencji.)
Każdy czyj interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone
Przed wniesieniem skargi należy najpierw wystąpić do właściwego organu o usunięcie naruszenia prawa.
Nadzór w zakresie spraw powierzonych
Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów z województwa, kierownikom państwowych osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych funkcjonujących. Na obszarze województwa. W tych sprawach wojewoda może także wstrzymać wykonanie uchwały lub zarządzenia organu JST i przekazać ją do ponownego rozpatrzenia. Jeżeli nowa uchwała lub zarządzenie nie uwzględnia wskazań wojewody, może on uchylić uchwałę i wydać w to miejsce zarządzenie.
Ochrona innych podmiotów przed działaniem samorządu terytorialnego
Organy JST mogą swoimi działaniami lub zaniechaniem naruszyć interes prawny lub uprawnienia określonego podmiotu. W związku z tym każdy może zwrócić się ze skargą do sądu administracyjnego. W przypadku gminy przedmiotem zaskarżenia może być również zarządzenie wójta. Zaskarżyć można jedynie uchwałę podjętą przez organ w sprawie z zakresu administracji publicznej, czyli uchwałę organów gminy będącą aktem normatywnym, który nie ma imiennie oznaczonego adresata.
Skargę można wnieść w imieniu własnym lub zbiorowym. Warunkiem złożenia skargi jest uprzednie wezwanie do usunięcia naruszenia.
Skargę można wnieść w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia.
Kiedy brak jest odpowiedzi wezwanego organu to termin do wniesienia skargi biegnie od dnia upływu dwumiesięcznego terminu przewidzianego dla rozpatrzenia wniosku.
Ad. 179.
W ramach nadzoru można wyróżnić środki kontroli, które mają dostarczyć organom nadzoru informacji o działalności organów. Do środków korygujących należą: zatwierdzanie, uzgadnianie, wstrzymanie wykonania aktu, stwierdzenie nieważności oraz wykonanie zastępcze. Do środków kontroli zaliczamy: żądanie niezbędnych informacji i danych.
Wójt, starosta i marszałek zobowiązani są do przedkładania wojewodzie w ciągu 7 dni od dnia podjęcia uchwał. To samo dotyczy uchwał budżetowych przedkładanych regionalnej izbie obrachunkowej. Akty ustanawiające przepisy porządkowe są przekazywane w ciągu 2 dni od ich ustanowienia.
Dzięki temu organy nadzoru uzyskują informacje o działalności uchwałodawczej i normodawczej podmiotów nadzorowanych i mogą uruchamiać czynności kontrolne oraz w miarę potrzeby, zastosować środki nadzoru.
Mam nadzieję, że w dwóch ostatnich chodzi tylko i aż o to.
46
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
zagadnienia Pa, System podmiotów administracji publicznej, System podmiotów administracji publicznej
Zagadnienia na PA, postępowanie administracyjne
Zagadnienia na egamin - PA, Administracja publiczna
Zagadnienia egzaminacyjne z przedmiotu Nauka o Pa stwie i Prawie Bezpiecze stwo Wewn trzne(2)(1)
Opracowane zagadnienia na zaliczenie ćwiczeń - konstytucyjny system, studia, Administracja I stopnia
REHABILITACJA PULMONOLOGICZNA ZAGADNIENIA
Zagadnienia z Ratownictwa Medycznego
Wykład 4 Elementarne zagadnienia kwantowe
Zagadnienia ogólne finansów publicznych i prawa finansowego
Wybrane zagadnienia prawa3
BUD»ET PAĐSTWA
PsychopII, zagadnienia prawne
Wakcynologia – wybrane zagadnienia
Filozofia W10 Etyka Zagadnienie norm lepsza wersja2 0bezKanta
Podstawy Medycyny Ratunkowej zagadnienia prawne dla pielęgniarek
zagadnienia niezawodnosci i awaryjnosci
więcej podobnych podstron