35. Metoda projektu w kształceniu literacko - kulturowym.

• Projekt edukacyjny jest to metoda nauczania, która kształtuje wiele umiejętności oraz integruje wiedzę z różnych przedmiotów. Istotą projektu jest samodzielna praca uczniów służąca realizacji określonego zadania.

• Projekt edukacyjny jest metodą efektywną i skuteczną bowiem rozwija wśród uczniów samodzielność, umiejętność współdziałania w grupie rówieśniczej, pobudza rozwój poznawczy i emocjonalny, rozwija zainteresowania , uzdolnienia i twórcze myślenie, a przede wszystkim umożliwia prezentację wyników własnej pracy.

• Metoda projektu, znana już wcześniej, zdobyła uznanie w zreformowanej szkole, ponieważ stawia na wewnętrzną motywację ucznia oraz na właściwy sposób organizowania przez niego nauki.

• Projekt to „duże przedsię­wzięcie" realizowane na podstawie przyjętego wcześniej ustalenia. Jest to swoisty rodzaj ćwiczenia dającego możliwość wyboru tematu oraz ustalenia kierunku własnych działań. Wymaga od uczniów inicjatywy, zdolności organizacyjnych, umiejętności sformułowania problemu, przygotowania planu realizacji, ukierunkowanego na rozwiązanie postawionego prob­lemu.

• Projekty wykonywane przez uczniów mogą mieć bardzo zróżnicowany charakter. Ich tematyka, zakres, sposób wykonania zależą w dużej mierze od wieku wykonawców (uczniów), poziomu ich samodzielności oraz celów, jakie chce osiągnąć nauczyciel poprzez wykonywanie projektów

• Ze względu na charakter oraz formę organizacji pracy wyróżnia się projekty:

• badawcze oraz działania lokalnego

• klasowe, grupowe i indywidualne

1. Projekt badawczy

• wymaga zebrania, opracowania, usystematyzowania wiedzy o pewnych zagadnieniach programowych i zaprezentowania przed całą klasą lub szkołą

• formą prezentacji może być: esej, referat, plakat, album, film, inscenizacja, wywiad, ankieta, wystawa, gazetka, słuchowisko radiowe itp.

• obejmuje często szerokie lub skomplikowane zagadnienie (np. Kobiety w Biblii i mitach greckich) - powinien być realizowany w grupach. Każda grupa opracowuje jeden aspekt zagadnienia, stanowiący ogniwo całości.

2. Projekt działania lokalnego

• wymaga podjęcia przez uczniów długoterminowego działania na rzecz klasy, środowiska lokalnego itp.

• ma charakter poznawczy oraz wychowawczy - mobilizuje uczniów do dostrzegania problemów ludzi np. niepełnosprawnych oraz otoczenia

• dokumentacja działania może mieć formę sprawozdania, filmu, fotografii itp.

• zwykle wykonywany jest przez całą klasę - powinien angażować wszystkich uczniów określoną inicjatywę (np. pomoc starszym lub niepełnosprawnym, czy przgotownie imprezy artystycznej)

Projekt indywidualny

• pojawia się jak wynik osobistych zainteresowań ucznia

• może być efektem fascynacji określoną dziedziną wiedzy

• uczy odpowiedzialności i samodzielnej pracy

• Aby osiągnąć sukces w pracy metodą projektów, należy przekonać uczniów, żeby wzięli na siebie odpowiedzialność za realizację kolejnych zadań wyznaczonych w projekcie. Pracując tą metodą, nauczyciel pełni zupełnie inną rolę - przestaje być jedynym ekspertem w danej dziedzinie i „podawaczem wiedzy”. Jego rola ogranicza się do stworzenia warunków do pracy uczniów, motywowania oraz towarzyszenia im w procesie poznawczym. W pracach poświęconych metodzie projektów autorzy wskazują następujące fazy wykonywania zadań projektowych:

• Faza I — przygotowanie projektu;

• Faza II — wykonanie projektu;

• Faza III — prezentacja i ocena projektu.

• Główne elementy metody projektu:

1. wybór tematu

1. opracowanie konspektu i podpisanie kontraktu

2. przygotowanie planu i harmonogramu działań

3. konsultacje nauczyciela - określenie ich czasu oraz tego, czego mają dotyczyć

4. realizacja projektu

5. sprawozdanie uczniów z wykonanych działań

6. prezentacja materiałów

7. ocena wykonanych projektów

• Nauczyciel początkowo sam wybiera temat, źródła oraz formy opracowania, ale stopniowo powinien angażować we wszystko uczniów. Nauczyciel zawsze musi uwzględniać intelektualne przygotowanie uczniów, przyswojoną przez nich wiedzę oraz nabyte doświadczenie

• Założenia projektu opracowuje się w postaci konspektu, który po zaakceptowaniu przez nauczyciela i uczniów staje się kontraktem, który zawiera informacje o temacie projektu, celach, metodach pracy, terminach realizacji działań etapowych i końcowych, konsultacjach z nauczycielem oraz o kryteriach oceny.

• Plan powinien zawierać: rodzaje działań, ich kolejność, podział zadań między członków zespołu. Plan powinni przedstawić uczniowie nauczycielowi - do zatwierdzenia, po czym powinni wybrać łącznika do kontaktów z nauczycielem.

• Metoda projektu wymaga od ucznia wcześniejszej wiedzy oraz umiejętności, jak:

• wyszukiwanie informacji (korzystanie z katalogów bibliot., słowników, encyklopedii itp.)

• zapisywanie zdobytych wiadomości (notowanie, nagrywanie itp.)

• przetwarzanie informacji (np. interpretowanie, uogólnianie, syntetyzowanie, selekcja)

• sporządzanie interdyscyplinarnych syntez (np. w tematach łączących literaturę ze sztukami plastycznymi czy filmem)

• tworzenie konspektów

• notowanie (streszczanie, posługiwanie się cytatami)

• tworzenie różnych struktur gatunkowych np. recenzji, inscenizacji, przemówień

• wygłaszanie komunikatów (poprawność językowa)

• ocena i samoocena

• Ostatnim etapem wykonywania projektu jest prezentacja wytworów przed klasą (rodzicami czy szkołą). Uczniowie, przedstawiając projekt, nie tylko zapoznają kolegów ze swymi osiągnięciami, ale też czują satysfakcję z wykonanej pracy, uczą się wypowiadać publicznie, przełamywać nieśmiałość.

• Ocena projektu - powinna odbywać się etapami i dotyczyć:

• merytorycznej wartości projektu

• oryginalności proponowanych rozwiązań

• sposobu prezentacji

• estetyki

• samodzielności działań

• terminowości, odpowiedzialności i pracowitości

• umiejętności pracy w zespole

W ocenie projektu bierze udział nie tylko nauczyciel, ale też uczniowie. Ocena powinna być życzliwa, ale rzetelna, powinna eksponować zalety, ale też wskazywać wady, powinna wspierać ucznia w rozwoju i motywować do dalszej pracy.

• Metoda ta w znakomity sposób powoduje proces socjalizacji uczniów, kształtując ich osobowość, system wartości i norm oczekiwanych od dorosłego członka społeczeń­stwa. Strategia ta, zdaniem T. Nowackiego, wywołuje wzmożoną aktyw­ność uczniów, szkoła staje się dla uczniów instytucją atrakcyjną, miejscem wyzwalania ich postaw twórczych, badawczych i innowacyjnych. Może być stosowana na wszystkich szczeblach edukacyjnych, od przedszkola do wyższej uczelni włącznie. Oczywiście rozstrzygane problemy mają różną wagę trudności, w zależności od grupy wiekowej, w której są rozwiązywane.

---