Zofia Piątkowska gr. 2ż
SPRAWOZDANIE
TEMAT : ANALIZA KINEMATYCZNA WYBRANEGO RUCHU,
MOŻLIWOŚĆ ZASTOSOWANIA OMÓWIONEJ METODY W
BADANIACH INNYCH AKTÓW MOTORYCZNYCH.
Omawiana przeze mnie metoda badawcza, przeprowadzona została na wrocławskim AWFie, przez prof. I. Lenarta i S. Korneckiego, a dotyczy analizy kinematycznej rzutu piłki do kosza z wyskoku.
CEL PRACY :
W badaniu podjęto próbę opisania skutecznej techniki rzutu piłki do kosza z wyskoku. Badaniami objęto czterech zawodników poznańskiej drużyny, (ówczesnego mistrza Polski), spełniających wszystkie podstawowe role na boisku (dwóch rozgrywających, skrzydłowy i środkowy). Przeanalizowano rzuty o narastającej skali trudności, spotykane w warunkach meczowych. Wyniki badań dowiodły, że czołowi zawodnicy są bardzo zróżnicowani osobniczo, ale i też osobniczo powtarzalni, czego dowiodły przebiegi czasowe kątów i prędkości kątowych w stawach kończyn górnych i dolnych koszykarzy. Sterowanie ruchem u doświadczonych koszykarzy ma charakter zautomatyzowany, a głównym zadaniem kończyn górnych, jest nadanie piłce określonych parametrów kinematycznych wylotu, warunkujących trafienie do kosza.
METODA :
Przystępując do analizy kinematycznej rzutu do kosza z wyskoku, należało posłużyć się metodą modeli. Zadaniem modeli, jest bowiem wniesienie uproszczeń strukturalnych w stosunku do układu rzeczywistego, lecz jednocześnie możliwie wierne odwzorowywanie ruchu realnego obiektu biomechanicznego.
Przyjęto zatem, że adekwatnym modelem fizycznym koszykarza będzie układ wieloczłonowy, antropomorficzny, złożony z ośmiu sztywnych elementów reprezentujących : rękę, przedramię i ramię po stronie ręki tzw. dominującej - realizującej rzut, oraz głowę, tułów, udo, podudzie i stopę (lewe i prawe segmenty kończyn dolnych potraktowano jako pojedyncze człony. Założono, że badany ruch jest płaski a przeguby reprezentowały następujące stawy : promieniowo-nadgarstkowy, łokciowy, ramienny, głowowe, biodrowe, kolanowe, skokowo-goleniowe, oraz ruchomy połączenie między czubkiem buta, a podłożem.
METODA FILMOWA :
Ruch osoby badanej rejestrowano kamerą usytuowaną w odległości 14 m. od zawodnika z osią długą obiektywu nakierowaną na jego bark, prostopadle do płaszczyzny ruchu. Film pomiarowy zrealizowano kamerą LOCAM model 51-002 z napędem elektrycznym, zasilanym prądem sieciowym 220V. Zastosowano obiektyw ZOOM ANGENIEUX. Prędkość przesuwu taśmy na kamerze ustawiono na 100 klatek na sekundę, a kontrolowano ją zegarem widocznym w kadrze. W polu widzenia kamery znajdował się również znacznik dla późniejszego ustalenia skali zdjęć. Każdą próbę filmowano do momentu opuszczenia kadru przez piłkę. Na prawej kończynie dolnej i górnej wyznaczona punkty pomiarowe, którymi były osie poprzeczne dużych stawów, oraz zanotowano także współrzędne środka masy głowy, środka geometrycznego piłki, końca palców stopy, pięty, oraz punktu początkowego prostokątnego układu współrzędnych (znacznik).
ZADANIE DO WYKONANIA :
Każdy z badanych wykonuje po trzy celne rzuty o zróżnicowanych stopniach trudności. Pierwszy to rzut swobodny, drugi z pasywnym, a trzeci z aktywnym obrońcą. Obrońca znajduje się w odległości metra od rzucającego.
Technikę rzutu z wyskoku możemy podzielić na trzy fazy : przygotowawczą (zmniejszenie się wartości kątów we wszystkich stawach), koncentracji (odbicie od podłoża, ruch zamachowy kończyn górnych) i wyrzutu (dynamiczny ruch kończyn górnych).
WNIOSKI :
Rytm (stosunek czasu poszczególnych faz) rzutów, jest zróżnicowany osobniczo, ale i osobniczo powtarzalny w rzutach o różnym stopniu trudności
Technika rzutu do kosza, jest na ściśle określonym wzorcu ruchu kończyn górnych, ukierunkowanych na nadanie piłce określonych parametrów kinematycznych ruchu w chwili jej wylotu.
Sposób realizacji ruchu w fazie wyrzutu, podlega sterowaniu zautomatyzowanemu.
Po wykonaniu tej próby, badacze zanalizowali wyniki tj. przebiegi czasowe kąta w stawie łokciowym, ramiennym i innych, wartości ekstremalne wielkości kinematycznych w poszczególnych fazach rzutu (czasy faz) itp.
Ja natomiast, korzystając z metody zaprezentowanej przez ten zespół badawczy, chciałabym zastanowić się nad możliwością jej zastosowania w analizie innego ruchu, tj. serwisu w tenisie ziemnym.
Do badania angażuję cztery najlepsze tenisistki seniorki w polskim rankingu tenisowym (finalistki mistrzostw Polski, sklasyfikowane na liście ATP). Przy dobieraniu osób badanych kieruję się również ich wiekiem, stażem, parametrem BMI. Wszystkie te czynniki powinny mieć podobne wartości. Próbę przeprowadzam na kortach tzw. `zamkniętych' najlepiej ziemnych, pod balonem, co ograniczy znacznie ujemny wpływ czynników zewnętrznych (wiatr, słońce), na jakość wykonywanego serwisu. Wszystkie zawodniczki serwują tymi samymi rakietami, o identycznym ciężarze, wymiarach, ilości strun, siły naciągnięcia strun, grubości rączki i szerokości ramy. Każda serwuje po 10 razy.
Do zarejestrowania ruchu tenisistek używam kamery rejestrującej ruch zawodniczek z boku, od strony forhendowej (czyli od strony otwarcia serwisu. Prawa dla praworęcznych i lewa dla leworęcznych). Kamera znajduje się na linii końcowej, prostopadle do serwującej. W kadrze widoczny jest punkt odniesienia, siatka i zegar cyfrowy.
Chcę zbadać przebieg ruchu punktów :
środek ciężkości ciała
środki obu stawów ramiennych
łokciowych
nadgarstkowo-promieniowych
biodrowych
kolanowych
skokowych
środek obrysu główki rakiety
Badanie ma pokazać mi teoretyczny obraz przebiegu optymalnej techniki serwisu. Szczególną uwagę zwróciłabym na kąt ugięcia nóg w stawie kolanowym i przyspieszenie nadawane rakiecie po tzw. pętli rakiety za plecami serwującej. Myślę, że możnaby również próbować znaleźć zależność między np. prędkością lotu piłki a szerokością ruchu odprowadzania rakiety, lub też wartością najwyższego punktu, w którym uderzana jest pika (zależność od wzrostu)