Zbigniew Polański, Pieniądz i system finansowy w Polsce, w latach 1982-1993, PWN, W-wa 1995r.
System finansowy w gospodarce rynkowej to mechanizm funkcjonujący pomiędzy podmiotami gospodarczymi składający się z instrumentów, rynków oraz instytucji finansowych a także zasad na jakich one działają. System ten służy do przenoszenia siły nabywczej pieniądza od podmiotów dysponujących nadwyżkami finansowymi do podmiotów deficytowych.
Instrumenty finansowe to różnego rodzaju zobowiązania i należności.
Rynki finansowe są to rynki na których przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe.
Rynek na którym emitent upłynnia swoje zobowiązania nazywa się rynkiem pierwotnym.
Rynek na którym następuje dalsza odsprzedaż instrumentu, nie przez emitenta, tylko przez nabywcę, nazywa się rynkiem wtórnym.
Rynek pieniężny i rynki kapitałowe to rynki funkcjonujące w ramach rynku finansowego.
Instytucje finansowe: to takie, które mają dominującą część swojego majątku w postaci aktywów finansowych, a więc w postaci należności innych podmiotów.
Instytucje pośredniczące i instytucje kreujące instrumenty finansowe.
Michael Brett Świat Finansów, Biblioteka Menedżera i Bankowca, W-wa 1992r.
Instytucje finansowe to instytucje poprzez które odbywa się transfer oszczędności.
System w Wielkiej Brytanii
- fundusze emerytalne
- spółki ubezpieczeniowe
- fundusze powiernicze
- towarzystwa budowlane
- banki
- rynki eurowalutowe
Eugene F.Brigham, ”Podstawy zarządzania finansami”, PWE warszawa 1996 opisuje rynek amerykański. Instytucje finansowe to takie , które są pośrednikami pomiędzy oszczędzającymi a tymi którzy potrzebują kapitału , ułatwiają transfer środków , są pośrednikami finansowymi. Są to:
1.Banki handlowe różniące się od banków inwestycyjnych.
2.Kasy oszczędnościowo-pożyczkowe (budowlane, mieszkaniowe).
3.Banki oszczędnościowo-pożyczkowe.
4.Związki kredytowe, stowarzyszenia spółdzielcze.
5.Fundusze emerytalne.
6.Spółki ubezpieczeniowe.
7.Fundusze powiernicze.
Michael Bitz „Produkty bankowe , rynek usług bankowych” Warszawa 1996-system niemiecki.
1.Pośrednicy finansowi w węższym sensie są to tzw. specjaliści , którzy przyczyniają się do równoważenia popytu i podaży na pieniądz w wyniku gotowości do:
-przyjmowania środków płatniczych od dawców za obietnicę późniejszej spłaty ,
-udostępnienie środków biorcom za późniejszą spłatę.
Są to
- instytucje kredytowe
-kasy budowlano-mieszkaniowe
-spółki factoringowe i leasingowe
-spółki lokacyjne (inwestycyjne)
-fundusz inwestycyjne i powiernicze
-instytucje ubezpieczeniowe
2.Pośrednicy finansowi w szerszym sensie to instytucje wymienione wyżej oraz:
-pośrednictwo w zakresie zawierania umów finansowych, biura maklerskie i brokerskie
-instytucje informujące: wydawcy biuletynów, agencje oceny zdolności kredytowej, centrale ewidencyjne,
-instytucje przejmujące ryzyko: ubezpieczyciele kredytów, banki gwarancyjne.
Peter Schaal ,Pieniądz i polityka pieniężna, PWE ,W-wa 1996r
podejmuje próbę oceny rynku niemieckiego, przedstawia pośredników finansowych , także przedsiębiorstwa kart kredytowych(s. 158)
Podmioty funcjonujące w polskiej gospodarce narodowej.
Podmioty sektora niefinansowego: Podmioty sektora finansowego:
1. Sektor publiczny: 1. Banki
budżet centralny 2. Towarzystwa ubezp. budżety lokalne władz terenowych, gmin 3. Fundusze powiernicze przedsiębiorstwa państwowe 4. Kasy mieszkaniowe
spółki S.P.
spółdzielnie
towarzystwa i stowarzyszenia
2. Sektor prywatny:
osoby fizyczne prowadzące działalność
spółki cywilne
spółki kapitałowe jawne, komandytowe, z o.o., akcyjne
gospodarstwa domowe
fundacje
ISTOTA DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI FINANSOWYCH
W gospodarce rynkowej opartej na podziale pracy i pieniądzu podmioty gospodarcze można podzielić na deficytowe i nadwyżkowe. Podmioty deficytowe do szczególnie sektor publiczny i sektor przedsiębiorstw, natomiast sektor gospodarstw domowych jako całość występuje jako sektor nadwyżkowy. Instytucje finansowe są pośrednikami finansowymi pomiędzy podmiotami deficytowymi i nadwyżkowymi:
- przyjmują one środki płatnicze od pierwotnych dawców w zamian za obietnicę późniejszej spłaty,
- udostępniają pierwotnym biorcom środki pieniężne w zamian za późniejszą spłatę.
Na przykład w systemie niemieckim pośrednikami finansowymi są instytucje kredytowe:
banki uniwersalne,
banki hipoteczne,
banki spółdzielcze,
banki kredytu ratalnego,
banki inwestycyjne,
kasy budowlano-oszczędnościowe,
przedsiębiorstwa factoringowe,
spółki leasingowe,
spółki lokacyjne,
fundusze inwestycyjne i powiernicze,
instytucje ubezpieczeniowe.
Pośrednikami finansowymi w szerszym sensie są również podmioty, które ułatwiają i czynią efektywniejszymi bezpośrednie zawieranie kontraktów finansowych. Wyróżnia się trzy rodzaje takich usług:
1/ pośrednictwo w zawieraniu umów finansowych,
2/ informowanie potencjalnych dawców środków o istnieniu potencjalnych możliwości inwestowania,
3/ przejmowanie pewnych, określonych rodzajów ryzyka.
Usługi pośrednictwa świadczą:
- maklerzy finansowi,
- agenci i maklerzy ubezpieczeniowi,
- maklerzy reasekuracyjni /przejmowanie ryzyka instytucji ubezpieczeniowych/.
Usługi informacyjne świadczą agencje wydające biuletyny giełdowe, oceniające zdolność kredytową, centrale ewidencyjne. Przejmowanie ryzyka oferują ubezpieczyciele kredytów, banki komercyjne.