Oxford University Press Autorki:
Great Clarendon Street, Oxford OX2 6DP Magdalena Szpotowicz jest nauczycielem metodyki w
Nauczycielskim Kolegium Języka Angielskiego na
Oxford University Press is a department of the
Uniwersytecie Warszawskim; dyrektorem
University of Oxford. It furthers the University's
dydaktycznym i nauczycielem w prywatnej szkole
objective of excellence in research, scholarship, and
językowej. Ukończyła kurs organizowany przez British
education by publishing worldwide in
Council w ramach projektu SPRITE w zakresie
Oxford New York
nauczania języka angielskiego dzieci w I etapie
Athens Auckland Bangkok Bogota Buenos Aires
edukacyjnym, uzyskując tytuł edukatora. Prowadzi
Calcutta Cape Town Chennai Dar es Salaam Delhi
szkolenia dla nauczycieli (m.in. w ramach INSETT).
Florence Hong Kong Istanbul Karachi Kuala Lumpur
Jest autorką artykułów z dziedziny nauczania języka
Madrid Melbourne Mexico City Mumbai Nairobi
angielskiego w szkole podstawowej publikowanych w
Paris Sao Paulo Singapore Taipei Tokyo Toronto
Polsce i za granicÄ….
Warsaw
Małgorzata Szulc-Kurpaska jest nauczycielem metodyki
with associated companies in Berlin Ibadan
w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w
Oxford and Oxford English are registered trade marks Legnicy, nauczycielem w państwowej szkole
of Oxford University Press in the UK and in certain podstawowej w Legnicy. Jest też liderem programu
other countries INSETT dla regionu dolnośląskiego. Ukończyła kurs
organizowany przez British Council w ramach projektu
SPRITE w zakresie nauczania języka angielskiego
© Oxford University Press 2000
dzieci w I etapie edukacyjnym, uzyskując tytuł
edukatora. Prowadzi szkolenia dla nauczycieli i
Database right Oxford University Press (maker) metodyków (m.in. organizowane przez British Council).
Jest autorkÄ… edukacyjnego programu na wideo
First published 2000
poświęconego nauce języka angielskiego w klasach 1-3
No unauthorized photocopying
oraz artykułów z dziedziny nauczania języka
All rights reserved. No part of this publication may be
angielskiego w szkole podstawowej publikowanych w
reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted,
Polsce i za granicÄ….
in any form or by any means, without the prior
permission in writing of Oxford University Press, or as
Konsultacja:
expressly permitted by law, or under terms agreed with
Janet Olearski
the appropriate reprographics rights organization.
Enquiries concerning reproduction outside the scope of
the above should be sent to the ELT Rights Department,
Recenzje:
Oxford University Press, at the address above
prof. zw. dr hab. Hanna Komorowska mgr
You must not circulate this book in any other binding or Beata Moderska
cover and you must impose this same condition on any
acquirer
Autorki oraz wydawnictwo wyrażają swoją
wdzięczność wszystkim nauczycielom, których cenne
ISBNO 1947029360 uwagi i komentarze przyczyniły się do powstania
niniejszego programu, w szczególności dziękujemy Pani
Marioli Kubackiej, nauczycielce w Szkole Podstawowej
Printed in Poland
nr 13 w Tomaszowie Mazowieckim.
Druk:
WDD PLUS, ul. Fort Wola 22, 00-961 Warszawa
Program nauczania został dopuszczony do użytku szkolnego
przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Numer w wykazie: DKW-4014-8/00.
2
4.5. Materiały nauczania
Spis treści 4.5.1. Pomoce naukowe i środki nauczania
4.5.2. Podręczniki i materiały dodatkowe
1. Opis programu
4.6. Zasady planowania lekcji
1.1. Metryczka
5. Opis założonych osiągnięć i
1.2. Okoliczności powstania programu
sposób ich oceniania
1.3. Założenia programu
5.1. Poziomy osiągnięć ucznia
1.3.1. Integracja wielopłaszczyznowa
5.2.
Opis zasad oceniania wewnÄ…trzszkolnego
1.4. Charakterystyka użytkowników
uczniów
1.4.1. Nauczyciel 5.3.
Przykładowe techniki sprawdzania
postępów w nauce
1.4.2. Uczniowie
5.3.1. Techniki kontroli ustnej
1.4.3. Rodzice
5.3.2. Techniki kontroli pisemnej
1.5. Warunki realizacji programu
5.4.
Wdrażanie do samooceny
2. Cele nauczania
6. Warianty pracy z programem
2.1. Cele ogólne
6.1. Zasady modyfikowania programu
2.2. Cele szczegółowe
w zależności od momentu rozpoczęcia
nauki
3. Treści nauczania
6.2. Zasady modyfikowania programu
w zależności od warunków pracy
3.1. Wstęp
6.3. Prezentacja przykładowych sposobów
3.2. Zakresy tematyczne
modyfikacji
3.3. Grupy leksykalne
Bibliografia
3.4. Kategorie gramatyczne
3.5. Sytuacje i funkcje komunikacyjne
3.6. Przykładowe łączenie zakresów
tematycznych z grupami leksykalnymi,
strukturami i funkcjami
4. Procedury osiągania celów
4.1. Zwroty i wyrażenia służące komunikacji
w klasie
4.2. Metody i sposoby pracy
4.2. l Metody
4.2.2. Sposoby indywidualizacji pracy w grupach
zróżnicowanych
4.3. Formy pracy
4.4. Techniki nauczania
4.4.1 Techniki nauczania słownictwa
4.4.2. Techniki nauczania wymowy
4.4.3. Techniki nauczania gramatyki
4.4.4. Techniki nauczania słuchania
4.4.5. Techniki nauczania mówienia
4.4.6. Techniki nauczania czytania
4.4.7. Techniki nauczania pisania
4.4.8. Techniki rozwijania umiejętności
samodzielnego uczenia siÄ™
3
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
pamiętając o zabawowej formie pracy oraz o kręgu
zainteresowań dzieci. Takie działanie ze strony
1. OPIS PROGRAMU
nauczyciela rozwija pozytywnÄ… motywacjÄ™
do dalszej nauki języka (patrz l .4. Charakterystyka
użytkowników).
1.1. Metryczka
Należy również pamiętać, że dziecko w wieku
przedmiot: język angielski
wczesnoszkolnym postrzega świat całościowo i należy
I etap edukacyjny: klasy 1-3 szkoły
mu ukazać jego scalony obraz. Stąd też potrzeba
podstawowej zintegrowania różnych dziedzin wiedzy i umiejętności
(patrz 1.3.1. Integracja wielopłaszczyznowa). Integracja
typ kursu: poczÄ…tkowy
polega też na korelowaniu treści, metod i form pracy
ilość godzin tygodniowo: dwie lekcje 45-minutowe
(patrz 3. Treści nauczania, 4.2. Metody i sposoby pracy,
w tygodniu, z możliwością
4.3. Formy pracy).
zwiększenia liczby lekcji do
Z uwagi na zróżnicowanie dzieci pod względem
pięciu 30-minutowych, lub
poziomu językowego (np. angielski w przedszkolu),
zmniejszenia do jednej 45-
różnym tempie pracy, różnych stylach uczenia się czy
minutowej
problemach w uczeniu się (np. dysleksja), niezbędne jest
całkowita ilość godzin: ok. 180 godzin
wprowadzenie indywidualizacji procesu nauczania
(patrz 4.2.2. Sposoby indywidualizacji pracy w grupach
1.2. Okoliczności powstania
zróżnicowanych).
Uczenie się drugiego języka w okresie
programu
wczesnoszkolnym jest zbliżone do przyswajania języka
Obecna podstawa programowa (z dnia 15.02.1999 r.) dla
pierwszego, w którym dziecko najpierw osłuchuje się z
I etapu edukacyjnego nie przewiduje wprowadzenia
językiem bez konieczności mówienia przez stosunkowo
nauki języka obcego w klasach 1-3 szkoły
długi okres. Z tego względu program dopuszcza tzw.
podstawowej. Obserwujemy jednak, że coraz
okres cichy, który zapewnia dzieciom możliwość
powszechniej wprowadza się lekcje języka angielskiego
słuchania języka obcego i rozwijania podstawowej
w młodszych klasach szkoły podstawowej. Jest to
sprawności, jaką jest rozumienie tekstu słuchanego.
możliwe dzięki wykorzystaniu tzw. godzin do
Treści nauczania zawarte w programie ułożone są w
dyspozycji dyrektora i jest też często efektem nacisków
kręgi tematyczne (patrz 3.2. Zakresy tematyczne).
ze strony rodziców, którzy chcą, aby dzieci zaczynały
Rozpoczynamy naukę od kręgu zainteresowań
naukę języka obcego już na początku szkoły
najbliższych dziecku (tj. zabawki, dom, rodzina) i
podstawowej lub kontynuowały ponadobowiązkową
stopniowo poszerzamy krąg zainteresowań o kolejne
naukÄ™ z przedszkola.
tematy z dalszego otoczenia (szkoła, miejscowość
Wprowadzenie języka obcego do programu edukacji
itp.).
wczesnoszkolnej jest również zgodne z
Zakresy tematyczne, materiał gramatyczny i
ogólnoeuropejskimi tendencjami obniżania wieku
słownictwo wprowadzane są spiralnie. Oznacza to
rozpoczynania nauki języka obcego.
cykliczne powtarzanie materiału z jednoczesnym
Program ten powstał w odpowiedzi na rosnące
poszerzaniem go o nowe elementy (patrz 3.1. Treści
zapotrzebowanie ze strony nauczycieli
nauczania - Wstęp).
rozpoczynających nauczanie języka angielskiego w
W doborze treści kierujemy się przydatnością
klasach 1-3 szkoły podstawowej.
słownictwa i zwrotów w sytuacjach bliskich dzieciom.
Ponieważ wprowadzamy angielski do etapu kształcenia
Dlatego też w pierwszej kolejności wprowadzane są
zintegrowanego, program zakłada powiązanie celów,
rzeczowniki konkretne i zwroty funkcjonalne oraz
tematyki i metod pracy z nauczaniem poczÄ…tkowym
słownictwo bajek, opowiadań czy historyjek (patrz 3.
(patrz 1.3.1. Integracja wielopłaszczyznowa).
Treści nauczania).
Sposób oceniania przedstawiony w niniejszym
1.3. Założenia programu
programie jest zgodny z zasadami oceniania w
Za najważniejsze założenie programu przyjmujemy nauczaniu początkowym i polega na stosowaniu oceny
to, iż dziecko jest podmiotem procesu nauczania. opisowej i wdrażaniu uczniów do samooceny (patrz 5.2.
Program ma więc wspierać je w rozwoju, a metody Opis zasad oceniania wewnątrzszkolnego uczniów, 5.4.
pracy powinny być dostosowane do form aktywności Wdrażanie do samooceny).
dzieci w tym wieku. Dziecku niezbędny jest aktywny
1.3.1. Integracja wielopłaszczyznowa
kontakt ze światem, aby przez działanie i
odkrywanie poznawać otoczenie. Dzieci w tym Jednym z zasadniczych założeń programu jest
wieku posiadają też naturalną ciekawość świata i integracja. Jest ona realizowana na wiele sposobów.
chęć do nauki, co warto wykorzystać, jednak
4
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Po pierwsze integracja wiąże się z realizacją celów mierzenie) czy środowiskowej (np. przez omawianie
wynikających z podstawy programowej dla pierwszego wzrostu rośliny czy zmian pogody).
etapu edukacyjnego (patrz 2. Cele nauczania).
Kształcenie zintegrowane łatwiej będzie realizować w
Po drugie treści nauczania przedstawione w tym sytuacji, gdy nauczyciel nauczania początkowego uczy
programie są skorelowane z treściami nauczania również języka angielskiego (tzw. English providers). W
zawartymi w podstawie programowej dla pierwszego tym wypadku można organizować pracę na lekcji w
etapu edukacyjnego (patrz 3.2. Zakresy tematyczne). dowolne dni tygodnia, poświęcając językowi
Polega to na tym, że nauczyciel języka wykorzystuje angielskiemu na przykład 30 minut 3 razy w tygodniu
tematy omawiane na zajęciach nauczania początkowego lub 45 minut 2 razy w tygodniu, w zależności od potrzeb
(np. powtarza wiadomości o środowisku naturalnym i danego tematu lub dyspozycji dzieci. Można też
otoczeniu). wprowadzać elementy języka angielskiego w czasie
lekcji poświęconej innym zajęciom (przedmiotom).
Kolejnym sposobem integracji jest wykorzystywanie na
zajęciach z języka obcego metod, form i technik Następny aspekt integracji wynika z podejścia do oceny
stosowanych w klasach 1-3. przyjętego w nauczaniu początkowym.
Na tym etapie edukacyjnym stosowana jest ocena
Poniższy diagram ilustruje sposób, w jaki można
opisowa, która daje możliwość śledzenia
realizować integrację treści i metod oraz technik pracy
indywidualnego rozwoju dziecka i wskazuje
z dziećmi. Przy okazji omawiania tematu  Warzywa"
na osiągnięcia dzieci. Również nauczyciel języka
nauczyciel nie tylko uczy nowych słów w języku
powinien stosować ocenę opisową do określania
angielskim, integruje również treści i sprawności na
postępów w nauce angielskiego (patrz 5.2. Opis zasad
dwóch różnych płaszczyznach. Po pierwsze z
oceniania wewnątrzszkolnego uczniów).
językowego punktu widzenia nauczyciel ćwiczy nowo
poznane słowa we wszystkich sprawnościach: Ostatni sposób integracji wynika z metodyki nauczania
mówienia, słuchania, czytania i pisania. Z drugiej zaś języka obcego. Polega on na integrowaniu wszystkich
strony nawiązuje do treści i elementów edukacji czterech sprawności językowych (słuchania, mówienia,
wczesnoszkolnej, na przykład matematycznej poprzez czytania i pisania) oraz nauczaniu gramatyki i
działania na liczbach (dodawanie, odejmowanie lub słownictwa przy użyciu tych sprawności.
Przykładowa ilustracja integracji (temat  Warzywa")
Edukacja matematyczna
dodawanie
i odejmowanie (1-10),
Edukacja środowiskowa
mierzenie wysokości fasoli
hodowanie fasoli,
części jadalne warzyw
Edukacja motoryczno-
zdrowotna
Edukacja techniczno-
You are a tiny little seed
plastyczna
reagowanie całym ciałem
wykonanie pieczÄ…tek
na polecenia
z ziemniaka
WARZYWA
Czytanie SÅ‚ownictwo
łączenie wyrazów nazwy warzyw, liczba
z obrazkami mnoga, kolory
Pisanie
SÅ‚uchanie
zapisywanie wyników
bajka The Enomorous
Mówienie ankiety na temat upodobań
Turnip
rymowanka: One potato...
pytania i odpowiedzi:
Do you like... ? I like.../
/ don 't like
5
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
samokrytycznego myślenia i oceniania siebie
1.4. Charakterystyka
i innych (klasa I);
użytkowników
" z czasem rozwijają jednak poczucie sprawiedliwości
i zaczynają być krytyczne wobec nauczyciela
1.4.1. Nauczyciel
i innych uczniów (klasa II, III);
Użytkownikami programu są wykwalifikowani " początkowo nie są gotowe do pracy zespołowej
nauczyciele języka angielskiego oraz nauczyciele
i wolą pracować indywidualnie lub z nauczycielem
nauczania początkowego z przygotowaniem językowym
(klasa I);
i metodycznym w zakresie nauczania języka obcego
" z czasem rozwijają umiejętność współpracy
(English providers), jak również nauczyciele
(praca w parach, małych grupach) (klasa II, III);
uzupełniający swoje kwalifikacje.
" mają krótki okres koncentracji i szybko zniechęcają
się do dłużej trwającego zadania (klasa I);
1.4.2. Uczniowie
" stopniowo wydłuża się okres koncentracji
Ponieważ program jest napisany z myślą o dzieciach, a
na wykonywanym zadaniu i zwiększa się
ich cechy rozwojowe brane sÄ… pod uwagÄ™ niemal w
wytrwałość (klasa II, III);
każdym punkcie programu, należy scharakteryzować
" szybko się uczą nowych słów i zwrotów, ale również
podstawowe zachowania i sposoby uczenia siÄ™ dzieci.
szybko je zapominają, chociaż po dłuższym czasie
potrafiÄ… sobie wiele dawniej poznanych rzeczy
Podane poniżej cechy dzieci zostały podzielone na dwie
przypomnieć (klasa I);
grupy: cechy stałe (typowe dla dzieci zarówno z klas I,
" nie mają wyrobionych nawyków i strategii uczenia
II, jak i III) oraz cechy dynamiczne (zmieniajÄ…ce siÄ™ w
się, gdyż uczą się w dużej mierze nieświadomie
okresie od I do III klasy).
(klasa I);
Cechy stałe
" zaczynają odróżniać fakty od fikcji (klasa II, III).
" postrzegają świat całościowo - widoczne jest to
również w przyswajaniu języka - uczą się całych
1.4.3. Rodzice
zwrotów bez analizowania ich części oraz rozumieją
Rodzice, pomimo iż nie są bezpośrednimi odbiorcami
wiele z kontekstu, np. historyjki, bajki, opowiadania
ani użytkownikami programu, odgrywają ważną rolę w
czy sytuacji - niekoniecznie znając wszystkie słowa;
jego realizacji. Nieoceniona będzie ich pomoc jako osób
" są naturalnie ciekawe świata i otwarte na nowe
wspierających niedojrzałego i nie przyzwyczajonego do
sytuacje, gotowe są uczyć się wielu rzeczy, w tym
systematycznej pracy ucznia.
również języka;
Nauczyciel powinien więc korzystać z pomocy
" uczą się przez działanie - wykonywanie prac
rodziców i zachęcać ich do:
plastycznych, odgrywanie scenek, bezpośredni
" sprawdzania, czy dzieci odrobiły pracę domową;
kontakt z przyrodą - angażując całe swoje ciało;
" okazywania zainteresowania tym, co działo się
" mają dużą potrzebę akceptacji i przynależności
na lekcji i czego się nauczyły (np. odpytywania
do grupy.
z wierszyków czy piosenek);
Cechy dynamiczne
" sprawdzania, czy zabierają zeszyty i książki
" są gotowe poznawać rzeczy i zjawiska
na lekcje;
z najbliższego otoczenia  tu i teraz" (klasa I),
" kontaktowania siÄ™ z nauczycielem w przypadku
z czasem krąg ich zainteresowań poszerza się
pytań czy wątpliwości.
(klasa II, III);
Ważne jest też, aby na początku roku szkolnego na
" nie mają zahamowań przed naśladowaniem,
zebraniu rodziców przedstawić pokrótce zakres
mówieniem, wystąpieniami, przyjmowaniem ról
materiału i umiejętności, jakie dzieci mają zdobyć w
(klasa I, II);
ciągu roku. Uspokoi to wielu rodziców, którzy mogą
" jednak stopniowo robią się nieśmiałe
mieć nierealistyczne oczekiwania co do postępów
i unikają wystąpień przed klasą i udziału w
swoich dzieci w nauce języka obcego.
ćwiczeniach ruchowych (klasa III);
" ponieważ nie zakończył się jeszcze proces
przyswajania języka ojczystego, przyswajanie
1.5. Warunki realizacji programu
języka drugiego może pod wieloma względami
Realizację programu można rozpocząć w l lub II klasie
przypominać naukę języka pierwszego (klasa I);
szkoły podstawowej.
" początkowo, podobnie jak w języku pierwszym,
Program jest przewidziany na dwie 45-minutowe lekcje
dzieci często potrzebują okresu cichego do
w tygodniu, z możliwością rozszerzenia do pięciu 30-
osłuchania się z językiem i jako przygotowania
minutowych lekcji lub zawężenia do jednej 45-
do mówienia (klasa I);
minutowej lekcji w tygodniu.
" są też wrażliwe na krytykę i emocjonalnie niestałe
Realizacja programu może odbywać się w całej klasie,
w procesie kształtowania osobowości, ponieważ
bez podziału na grupy. Wskazane jest jednak dzielenie
nie rozwinęła się jeszcze u nich umiejętność
6
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
klas na grupy do 15 osób z uwagi na możliwość poprawnych kontaktów z innymi dziećmi, dorosłymi,
zindywidualizowania procesu nauczania i lepszego osobami niepełnosprawnymi i osobami innej
kontaktu nauczyciela z poszczególnymi dziećmi. narodowości i rasy (patrz 4.2. Metody i sposoby
pracy oraz 4.3. Formy pracy);
Jeżeli chodzi o warunki lokalowe, to najwygodniej
" poczucia przynależności do grupy z zachowaniem
wykorzystać jest pracownię nauczania początkowego
i poszanowaniem indywidualnych cech
ze względu na jej wyposażenie oraz fakt, iż stanowi ona
poszczególnych dzieci (patrz 3.2. Zakresy
znajome i bezpieczne otoczenie dla dzieci.
tematyczne i tabela w 3.6.);
Niezbędnym wyposażeniem pracowni, w której
" umiejętności działania w różnych sytuacjach
odbywają się zajęcia językowe, są magnetofon i tablica.
szkolnych i pozaszkolnych (patrz 4.2. Metody
Wskazane jest, aby w sali znajdowały się:
i sposoby pracy);
" tablica przeznaczona do eksponowania prac dzieci
" rozbudzania potrzeby kontaktu z przyrodÄ…
oraz czasowych gazetek tematycznych (np. święta
(patrz 3.3. Zakresy tematyczne i tabela w 3.6.).
Bożego Narodzenia, nazwy miesięcy, zwierzęta);
Program rozwija kompetencje kluczowe:
" kÄ…cik czytelniczy z bajkami, opowiadaniami,
" komunikowania się z innymi dziećmi, dorosłymi
czasopismami do indywidualnego czytania;
i przedstawicielami innych narodowości
" półki lub szuflady na segregatory lub teczki
(poprzez komunikacjÄ™ w klasie, korespondencjÄ™);
z pracami dzieci.
" krytycznego i logicznego myślenia (np. poprzez
Korzystne jest, aby w sali były również:
ćwiczenia porządkujące, klasyfikujące,
" miejsce do pracy w kręgu wyposażone w dywan
przyczynowo-skutkowe, porównujące);
(na przykład zwijany), na którym dzieci mogą usiąść
" współdziałania w grupie (np. poprzez prace
wraz z nauczycielem w celu wysłuchania
projektowe);
lub wspólnego opowiadania bajki - sprzyja to
" doskonalenia siÄ™ w efektywnych technikach uczenia
integracji grupy oraz nawiązaniu bliższego
siÄ™ (patrz 4.4.8. Techniki rozwijania samodzielnego
kontaktu z nauczycielem;
uczenia siÄ™);
" kącik pracy własnej dla dzieci, które wcześniej
" działania i aktywnego udziału w nauce
kończą zadanie i mogą się tu zająć dodatkowymi
(np. w scenkach, inicjowaniu rozmowy);
ćwiczeniami, słuchaniem kasety (przy użyciu
" poszukiwania (np. materiałów oraz kontaktu
słuchawek), powtarzaniem słówek z kart lub
z językiem obcym poza klasą).
czytaniem książeczek oraz odgrywaniem scenki
Cele ogólne wychodzące poza podstawę programową
przy pomocy kukiełek lub udawaniem rozmowy
to:
telefonicznej;
" wytworzenie świadomości językowej (istnienia
" kalendarz klasowy, w którym zapisywane są ważne
innych języków, podobieństw i różnic z językiem
wydarzenia z życia klasy w dwóch wersjach
ojczystym), co ma na celu przygotowanie
językowych;
do systematycznej nauki języka na drugim etapie
" odtwarzacz wideo (patrz 4.5.2. Podręczniki
edukacyjnym (patrz. 3.4. Kategorie gramatyczne,
i materiały dodatkowe).
3.5. Sytuacje i funkcje komunikacyjne);
" kształtowanie motywacji do nauki języka
angielskiego poprzez zabawową formę zajęć
i opisowy sposób oceniania (patrz 4.2. Metody
i sposoby pracy, 4.4. Techniki pracy i 5.2. Opis
2. CELE NAUCZANIA
zasad oceniania);
" poszerzanie wiadomości o innych kulturach
i wpajanie postaw tolerancji wobec innych
2.1. Cele ogólne
narodowości (patrz 3.2. Zakresy tematyczne,
3.3. Grupy leksykalne i tabela w 3.6.).
Nadrzędnym celem programu jest uwrażliwienie dzieci
na język angielski i osłuchanie z nim.
Program realizuje cele edukacyjne zawarte w podstawie
2.2. Cele szczegółowe
programowej dla I etapu edukacyjnego (Załącznik nr l
Cele szczegółowe rozumiane są jako rozwinięcie
do rozporzÄ…dzenia MEN z dnia 15.02.1999 r. w
celu nadrzędnego i celów ogólnych wynikających
sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego).
z podstawy programowej.
Cele te zakładają
Aby zrealizować cel nadrzędny na tym etapie
wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju
kształcenia, główny nacisk należy położyć na
ucznia, w tym szczególnie:
rozwijanie sprawności słuchania i mówienia, traktując
" umiejętności służących zdobywaniu wiedzy
czytanie i pisanie jako sprawności dodatkowe,
(patrz. 4.4.8. Techniki rozwijania umiejętności
wprowadzane w drugiej kolejności (np. w drugim
samodzielnego uczenia siÄ™);
semestrze I klasy).
" umiejętności nawiązywania i utrzymywania
7
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Sprawność słuchania Istotnym celem głównym jest wspomaganie rozwoju
" stopniowe osłuchanie z dz
więkami i intonacją społeczno-emocjonalnego dziecka. Cel ten realizowany
języka angielskiego (nauczyciel, nagranie); jest przez pracę w grupie, współpracę z innymi dziećmi
" słuchanie tekstów angielskich różnego rodzaju oraz zachęcanie dziecka do systematyczności,
(polecenia nauczyciela, bajki, scenki, piosenki itd.) dokładności, obowiązkowości itp. (patrz projekt w 4.2.
odpowiednich dla tej grupy wiekowej w różnych Metody i sposoby pracy i karty oceny w 5.2. Opis zasad
formach (nagranie, nauczyciel, inni uczniowie oceniania wewnÄ…trzszkolnego).
w klasie);
" rozwijanie umiejętności rozumienia poleceń
nauczyciela i odpowiedniego na nie reagowania
(słowami lub całym ciałem);
" rozwijanie umiejętności słuchania w celu 3. TREŚCI NAUCZANIA
zrozumienia sytuacji (np. komunikacja w klasie,
scenki) i odpowiedniej reakcji;
" rozwijanie umiejętności rozumienia kontekstu
3.1. Wstęp
(bajki, opowiadania, scenki);
Treści nauczania są ułożone spiralnie, oznacza to, że
" rozwijanie umiejętności wybierania szczegółowych
zakresy tematyczne powtarzają się w każdej kolejnej
informacji z różnego rodzaju tekstów odpowiednich
klasie przy jednoczesnym rozszerzaniu materiału
dla tej grupy wiekowej.
leksykalnego i gramatycznego. W zwiÄ…zku z
Sprawność mówienia
rozszerzaniem się kręgu zainteresowań dzieci w
" stopniowe wyrabianie poprawnej wymowy
kolejnych klasach stopniowo włączamy nowe tematy np.
i intonacji w języku angielskim;
ja i moja miejscowością i mój kraj, ja i inne kraje. W
" wyrabianie nawyków językowych przez:
kolejnych klasach zmieniać też się będą formy i techniki
- powtarzanie chóralne i indywidualne, pracy tak, aby odpowiadały one potrzebom rozwojowym
- powtarzanie typowych sytuacji w klasie dzieci. Nowe formy i techniki pozwalajÄ… na dodatkowe
(np. pytanie o datę, samopoczucie), powtarzanie materiału w nowym kontekście. Częste
- stosowanie stałych wyrażeń i zwrotów powtarzanie w atrakcyjnej formie jest konieczne w
językowych (formulaic chunks) wymagających nauczaniu dzieci ze wzglądu na ich pamięć mechaniczną
słownego reagowania na pytania i wypowiedzi i szybkie zapominanie.
innych;
Proponowany materiał nauczania obejmuje cały etap, nie
" zachęcanie do swobodnej wypowiedzi
został podzielony na kolejne klasy, w których będzie
(eksperymentowania z językiem bez obawy
realizowany. Wynika to z faktu, iż nauczyciele
popełnienia błędu) o sobie lub na inne tematy
nauczania początkowego mogą wybrać dowolny
odpowiednie dla tej grupy wiekowej.
program nauczania klas I-III oraz mają możliwość
Sprawność czytania dostosowania tempa jego realizacji do potrzeb
" rozwijanie umiejętności rozpoznawania formy poszczególnych grup dzieci. W związku z zakładaną
graficznej słów i kojarzenia jej z formą fonetyczną; przez niniejszy program integracją nauczania języka
" stopniowe oswajanie z formą pisemną słów, angielskiego z nauczaniem początkowym, trudno byłoby
a następnie zdań; wyznaczyć zakres materiału dla kolejnych klas.
" rozwijanie umiejętności czytania na głos;
Różnice w doborze treści w kolejnych klasach mogą też
" stopniowe rozwijanie zamiłowania do czytania
wynikać z rozkładu materiału w wybranym podręczniku.
dla przyjemności (np. indywidualne czytanie
Przedstawione poniżej treści można odnalez
ć w wielu
znanych bajek).
podręcznikach, również w tych wydanych przez Oxford
University Press (patrz 4.5.2,).
Sprawność pisania
" stopniowe wprowadzanie pisowni pojedynczych
wyrazów (od przepisywania według wzoru
3.2. Zakresy tematyczne
do podpisywania obrazków);
Wymienione w poniższym diagramie zakresy tematyczne
" stopniowe rozwijanie umiejętności pisania
są realizowane w sposób spiralny. Oznacza to, że część
pojedynczych zdań i krótkich tekstów przez
tematów jest realizowana w klasie I (np. ja, ja i moja
częściowe przepisywanie i uzupełnianie wzoru;
rodzina, ja i moje zabawy), a rozszerzana w klasach
" zachęcanie do twórczego użycia języka czyli
wyższych. Na przykład w pierwszej klasie omawiając
swobodnej wypowiedzi pisemnej (bez obawy
zakres tematyczny ja uczniowie poznają części ciała i
popełnienia błędu) na podstawie podanego wzoru.
liczby od l do 10. W drugiej klasie, wracajÄ…c do tego
Ponieważ dla dzieci w tej grupie wiekowej
samego tematu, nauczyciel może wprowadzić nazwy
najważniejszym nośnikiem informacji są pojedyncze
ubrań i czasowniki wyrażające ruch. W trzeciej klasie
wyrazy, program zakłada wprowadzanie struktur i
przy omawianiu tego zakresu tematycznego uczniowie
zwrotów w formie grup słownictwa (patrz 3.3. Grupy
poznają na przykład sposoby
leksykalne).
8
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
podawania daty swoich urodzin i nazwy różnych środki transportu
dyscyplin sportowych. ukształtowanie terenu: góry, morze, rzeki, jeziora, lasy
nazwy świąt i zwyczajów
Inne zakresy tematyczne wprowadzane są póz
niej, w
kierunki: w prawo, w lewo itd.
klasie drugiej lub trzeciej, w miarÄ™ rozszerzania siÄ™
podstawowe czynności wykonywane regularnie
kręgu zainteresowań dzieci (np. ja i mój kraj, ja i inne
imiona bohaterów bajek
kraje).
nazwy państw i narodowości*
3.4. Kategorie gramatyczne
Uczniowie w młodszym wieku szkolnym stopniowo
rozwijają swoją wiedzę o języku ojczystym i nauka
języka obcego powinna iść w parze z tym, czego dzieci
uczą się o języku. Stąd też można spodziewać się, że
dzieci w klasach 1-3 szkoły podstawowej będą znały
pojęcie rzeczownika, czasownika (klasa I),
przymiotnika (klasa II) oraz liczebnika i ewentualnie
przysłówka (klasa III). Dzieci będą również rozumiały,
że czasownik jest najważniejszą częścią zdania. Można
też oczekiwać, że uczniowie poznają na lekcjach języka
polskiego pojęcia wyrazów bliskoznacznych i
przeciwstawnych. Program nie przewiduje uczenia
dzieci gramatyki w sposób bezpośredni (np. zasad
tworzenia czasu). Dzieci w tym wieku bowiem uczÄ… siÄ™
konkretnych wyrażeń i zwrotów automatycznie i stosują
je w wypowiedziach ustnych a stopniowo także
pisemnych, bez analizy kategorii i reguł gramatycznych.
rzeczownik
liczba mnoga rzeczowników
forma dzierżawcza 's
zaimki
3.3. Grupy leksykalne
osobowe (w funkcji podmiotu i dopełnienia*)
liczby 1-100
dzierżawcze* (mine, yours, his, her, its, ours, theirs)
kolory
wskazujÄ…ce (this, that, these* those*)
zabawki
przymiotnik
zwierzęta (domowe; żyjące w lesie i w wodzie)
dzierżawczy my, your, his, her, its, our, their
przybory szkolne
stopniowanie przymiotników pozycja
wyposażenie klasy
przymiotników w zdaniu
pomieszczenia w szkole
liczebnik
kształty i rozmiary
liczebniki główne 1-100
części ciała
liczebniki porzÄ…dkowe lst-31st
części ubrania
produkty żywnościowe i posiłki
przysłówki*
członkowie rodziny
now, today every
okolicznik czasu
zabawy i zabawki na podwórku
day, never well,
okolicznik częstotliwości
instrumenty muzyczne
slowly, fast very, too,
okolicznik sposobu
pomieszczenia w domu
enough*
okolicznik stopnia
wyposażenie domu
przyimek
dyscypliny sportowe
next to, behind, in front of on
okolicznik miejsca
urodziny
Friday, at nine, in May by
okolicznik czasu
dni tygodnia
bus, by car, on foot
okolicznik sposobu
miesiÄ…ce
przedimek
pory roku
the a,
określony
pogoda
an
nieokreślony
plan lekcji
and, but, because
czynności związane z ruchem
spójniki
instytucje: poczta, sklep, szpital, kino
* do zrealizowania w grupach szybko pracujÄ…cych
9
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
czasownik opisywanie kolegów w klasie i ich zainteresowań
oraz upodobań
to be to
określanie przynależności przedmiotów do osób
have
nazywanie pór roku i charakteryzowanie pogody
can
czasownik modalny
w różnych porach roku
the present continuous
czas teraz
niejszy ciągły
nazywanie grup różnych materiałów
tense dla określania
nazywanie sposobów segregowania różnych materiałów
czynności bieżącej
nazywanie instytucji i środków transportu
the simple present tense dla opisywanie krajobrazu Polski
czas teraz
niejszy prosty
nazywania zwyczajowo opowiadanie o rówieśnikach z innych krajów i ich
wykonywanych czynności zabawach oraz zainteresowaniach*
i wyrażania upodobań, nazywanie państw i narodowości*
zamiłowań itd.
nazywanie świąt i zwyczajów
pisanie kartek świątecznych
the imperative
tryb rozkazujÄ…cy
opisywanie niektórych zagranicznych miast na
do wydawania poleceń
podstawie zdjęć
i zakazów
the past simple tense
czas przeszły prosty*
stosowany w bajkach do
biernego rozumienia tekstu
3.5. Sytuacje i funkcje
komunikacyjne
Funkcje
witanie siÄ™
przedstawianie siÄ™
przedstawianie członków rodziny
podawanie wieku i daty swoich urodzin
pytanie o imiÄ™, wiek i samopoczucie
pytanie o godzinÄ™
pytanie o cenÄ™
pytanie o drogÄ™ i opisywanie drogi
pytanie o ilość i odpowiadanie na pytanie o ilość
pytanie o numer telefonu i podawanie numeru telefonu
Sytuacje i ćwiczenia komunikacyjne
opisywanie drzewa genealogicznego rodziny
opisywanie wyglądu zewnętrznego członków rodziny
opisywanie zainteresowań i upodobań członków
rodziny
nazywanie części ciała
nazywanie części ubrania
opisywanie ubioru
nazywanie poduktów żywnościowych, posiłków
przedstawianie swoich umiejętności
wyrażanie swoich upodobań, zamiłowań
opisywanie codziennych czynności
składanie życzeń z okazji Dnia Matki, Ojca, Babci
i Dziadka
nazywanie pokojów w domu
opisywanie położenia mebli w domu
nazywanie i opisywanie zwierzÄ…t
nazywanie ulubionych zabawek, zabaw
nazywanie kolorów
opowiadanie i odgrywanie bajek
nazywanie przyborów szkolnych
opisywanie klasy
* do zrealizowania w grupach szybko pracujÄ…cych
10
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
3.6. Przykładowe łączenie zakresów tematycznych z grupami
leksykalnymi, strukturami i funkcjami
Poniżej prezentujemy przykładowy sposób rozłożenia treści nauczania dla całego etapu nauczania. Jest to propozycja
powiązania materiału językowego, czyli struktur gramatycznych i grup leksykalnych, z funkcjami i sytuacjami, jak
również umieszczenia ich w konkretnych zakresach tematycznych.
zakresy grupy dyskudyjne struktury gramatyczne sytuacje i funkcje
tematyczne komunikacyjne
" części ciała Helia! Good morning! " witanie się
ja
" części ubrania
What's your name? My name is ...
" przedstawianie siÄ™
" produkty żywnościowe
How old are you ? I am seven.
" podawanie wieku i daty
" posiłki
How are you? I am ... (fine. O.K.)
swoich urodzin
" dyscypliny sportowe
Happy birthday!
" pytanie o imiÄ™
" miesiÄ…ce
When is your birthday?
" wiek i samopoczucie
" czynności związane
What I do/don'! you like?
" nazywanie części ciała
z ruchem
I like .../I don t like...
" nazywanie części ubrania
" liczby
Can you ...? I can ...
" opisywanie ubioru
What is your favourite sport?
" nazywanie produktów
What do you want? I want...
żywnościowych i
I am wearing ...
posiłków
What time is it?/What 's the time?
" przedstawianie swoich
What time do you get up? / get up at
umiejętności
" wyrażanie swoich życzeń
I speak English.
i upodobań
" pytanie o godziny
" opisywanie codziennych
czynności
" rozpoznawanie liczb
i liczenie
Who is it? " drzewo genealogiczne
ja i moja " członkowie rodziny
This is my mother, father...
" przedstawianie członków
rodzina
What is your mother's/father's
rodziny
name?
" opisywanie ich wyglÄ…du
Her name is...
zewnętrznego i
His name is...
zainteresowań
She likes ...
" składanie życzeń z okazji
He likes...
Dnia Matki, Ojca, Babci
How many brothers or sisters have
i Dziadka
you got?
I've got one sister/brother.
What's this? This is ...
ja i mój dom " pomieszczenia w domu " nazywanie pokojów w
Where is...?
domu
" wyposażenie domu
" opisywanie położenia
" zwierzęta domowe
mebli
" nazywanie i opisywanie
zwierzÄ…t domowych
ja i moje " zabawki What is it like? " opisywanie ulubionych
zabawy zabawek
" kolory What color is it?
" nazywanie kolorów
" bohaterowie bajek Good guess!
" nazywanie zabaw
It s my turn.
" opowiadanie i
Let s play!
odgrywanie bajek
You hide I seek
" zgadywanie
11
zakresy grupy leksykalne struktury gramatyczne sytuacje i funkcje
tematyczne komunikacyjne
ja i moja " dni tygodnia What day is it? " nazywanie przyborów
szkoła " plan lekcji What is your favourite subject? szkolnych
" instrumenty muzyczne Have you got a pen ? " opisywanie planu lekcji
" przybory szkolne How many books have you got? " pytanie o ilość
" pomieszczenia w szkole What have you got in your " opisywanie klasy
" wyposażenie klasy schoolbag ? " opisywanie kolegów w klasie
What is he/she wearing? ich zainteresowań oraz
Whose pencil is this? zamiłowań i upodobań
What is your telephone number? " określanie przynależności
przedmiotów do osób
" pytanie o numer telefonu
" opisywanie kolorów
przedmiotów w klasie
" odpowiadanie na pytania
o przedmioty w klasie i ich
położenie
ja i moje " pory roku What month is it? " nazywanie pór roku
środowisko " różne typy pogody What are the winter months? " charakteryzowanie pogody
" zwierzęta What is the weather like today? w różnych porach roku
Is it rainy/raining?
It is sunny/windy.
Don 't ...(waste water).
ja i moja " instytucje: poczta, sklep, There is ... /There are ... " nazywanie instytucji
miejscowość szpital, kino Where do you live? I live in ... i środków transportu
" środki transportu How much is it? " pytanie o cenę
Can I have a ....? " pytanie o drogÄ™ i opisywanie
Is there a ... in your town? drogi
Where is ...... ?
Turn left, turn right, go straight on.
ja i mój kraj " ukształtowanie terenu: Has it got ...? " opisywanie krajobrazu Polski
góry, morze, rzeki, jeziora, Where does it live? " nazywanie i opisywanie
lasy Is it...? zwierząt żyjących w lesie
" zwierzęta żyjące w lesie How many ...? i w wodzie
i w wodzie
ja i inne " nazwy państw Where are you from? " opowiadanie o rówieśnikach
kraje i narodowości* We wish you a Merry Christmas! z innych krajów i ich
" koledzy z innych krajów* Happy New Year! Happy Easter! zabawach oraz
" święta, zwyczaje, miasta What are the colours of your zainteresowaniach*
w obcych krajach, national flag ? " nazywanie państw
zwierzęta w obcych krajach What is the capital of your country? i narodowości*
" nazywanie zwyczajów
świątecznych
" pisanie kartek świątecznych
" opisywanie niektórych
zagranicznych miast
na podstawie zdjęć
* do zrealizowania w grupach szybko pracujÄ…cych
12
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Let s sing a song.
Lets listen to a story.
4. PROCEDURY
Bring me .../Give me ...
Stand up, stand in a circle.
OSI
GANIA CELÓW
Get into pairs./Get into (your) groups.
Put up your hand to speak.
W wypadku prowadzenia zajęć przez nauczyciela
Open your exercise books and write.
języka angielskiego zalecana jest ścisła współpraca z
Come to the blackboard.
nauczycielem nauczania poczÄ…tkowego w celu
Look at the blackboard.
zapewnienia integracji materiału, metod i form pracy z
I don't understand.
dziećmi.
I don 't know.
Jeżeli zajęcia prowadzi wychowawca klas 1-3, możliwe
What's ... in English?
będzie dopasowanie treści językowych do materiału
Yes, that s right.
nauczania początkowego. Nauczyciel może wówczas
No, try again.
wprowadzać wiadomości i ćwiczenia językowe w toku
Try to guess.
lekcji, zgodnie z potrzebami i możliwościami dzieci.
Can I have the scissors, please!
Mamy tu na myśli zarówno swobodny dobór godzin, jak
Can you help me?
i częstotliwości zajęć (np. dwie 45-minutowe lekcje w
Come here, please!
tygodniu, 15 minut lub 30 minut dziennie).
Here you are.
Nauczyciele nauczania poczÄ…tkowego nie posiadajÄ…cy
Thank you.
pełnych kwalifikacji językowych powinni stwarzać
Bless you!
dzieciom jak najwięcej możliwości słuchania języka
I 'm sorry.
angielskiego w formie nagrań audio, aby dostarczyć jak
What a lovely poster/picture!
najlepszych wzorów wymowy angielskiej.
Nauczyciel powinien pełnić rolę wychowawczą i
4.2. Metody i sposoby pracy
opiekuńczą w stosunku do dzieci. Sprzyja to
budowaniu poczucia bezpieczeństwa i poczucia
4.2.1. Metody
przynależności do jednej grupy. Nauczyciel powinien
Zalecamy swobodne korzystanie z różnych metod
stwarzać przyjazną atmosferę, w której dzieci czują się
odpowiednich do wieku rozwojowego dzieci.
bezpieczne i nie obawiają się popełniać błędów.
TPR (Metoda Reagowania Całym Ciałem) jest tym
Jak już wspomniano powyżej (1.4.3.), rodzice pełnią
bardziej przydatna, im niższy jest wiek dzieci. Metoda
ważną rolę w realizacji procesu nauczania. Współpraca
ta zakłada, że uczniowie pokazują zrozumienie poleceń
z rodzicami i pozyskanie ich zrozumienia dla sposobu
nauczyciela ruchem lub gestem, a nauczyciel wspomaga
uczenia siÄ™ dzieci oraz aprobaty dla technik nauczania
swoje polecenia językiem ciała. Dzieci zachęcane są do
wpływają pozytywnie na motywację dzieci do nauki.
przedstawiania za pomocÄ… pantomimy i zgadywania
znaczenia wyrazów (rzeczowników, przymiotników,
4.1. Zwroty i wyrażenia służące
czasowników itp.). Metoda ta służy rozwijaniu
sprawności słuchania. Jest ona przydatna w nauczaniu
komunikacji w klasie
tej grupy wiekowej, ponieważ wykorzystuje ruch w
Zwroty systematycznie powtarzane przez nauczyciela
nauce języka.
w codziennych interakcjach stanowiÄ… z
ródło języka
Metoda audiolingwalna jest bardzo często
używanego do komunikacji w klasie. Początkowo
wykorzystywana w nauczaniu na poziomach
zrozumienie ich jest ułatwione poprzez gesty i kontekst,
początkowych. Szczególnie przydatne jest powtarzanie
a także pewną przewidywalność sytuacji w klasie.
za wzorem (nauczycielem lub kasetą), chórem i
Stopniowo uczniowie zaczynają sami stosować te
indywidualnie, wielokrotne powtarzanie (drills)
zwroty w typowych sytuacjach w klasie.
wyrażeń, zwrotów, słów, zdań dla wyrobienia nawyków
Good morning class/Good morning teacher!
językowych oraz uczenie się na pamięć wierszyków,
Who is absent/away? Who is present?
ćwiczeń rytmicznych (chants), piosenek dla
Are you ready?
usprawnienia płynności, wymowy i intonacji. Jest to
Ready, steady, go.
metoda służąca rozwijaniu zarówno sprawności
Repeat please!
słuchania, jak i mówienia. Dzięki temu, że wprowadza
Altogether,
ona wspólne recytowanie i śpiewanie, zachęca nawet
Say it with me!
nieśmiałe dzieci do powtarzania tekstów (tj. słów,
Now you!
wyrażeń, zwrotów itd.).
Now, it s your turn.
Metoda komunikacyjna może być wykorzystywana w
Whose go is it?
przygotowaniu do mówienia, zachowania się w
Quiet please! You are too noisy!
sytuacjach dnia codziennego, zdobywania
Listen to the cassette!
13
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
podstawowych informacji w rozmowie, np. poprzez nauczycielowi indywidualny kontakt z uczniami,
technikÄ™ luki informacyjnej (information gap). Tego a zadaniem nauczyciela jest wykorzystanie tej sytuacji
typu ćwiczenia nadają się do pracy w parach i grupach, do zachęcania dzieci do używania języka obcego.
czyli raczej dla dzieci z klasy II i III.
W klasie trzeciej możemy wprowadzić już,
Gry i piosenki przydatne są szczególnie w nauczaniu wykorzystywaną często w klasach starszych, metodą
najmłodszych dzieci. W okresie beztekstowym jest to pracy projektowej. Praca projektowa składa się
główny sposób zapamiętywania języka. Pracując z zazwyczaj z trzech faz. Faza pierwsza to uzgodnienie z
dziećmi starszymi, wprowadzamy więcej gier. uczniami, jaki temat będą opracowywać i w jakiej
Ćwiczenia językowe w formie gry są dla dzieci formie. Może to być na przykład plakat lub album na
atrakcyjne, ponieważ przypominają im lubiane zabawy. temat zwierząt egzotycznych. Druga faza to grupowa
Dzieci są wrażliwe i większość z nich lubi śpiewać, lub indywidualna praca nad projektem (często poza
dlatego warto wykorzystywać piosenki lub ćwiczenia klasą, w domu, w bibliotece), zbieranie materiałów i
rytmiczne (chants) do nauczania ustalonych zwrotów i przygotowanie prezentacji. Ostatnia i bardzo ważna
zdań. Trzeba też pamiętać, że niektóre dzieci w III klasie faza to przedstawienie projektu całej klasie (np. plakatu)
zaczną unikać śpiewania połączonego z i omówienie go po angielsku. Praca projektowa ma
 pokazywaniem całym ciałem". prawie zawsze charakter międzyprzedmiotowy lub
nawet ponadprzedmiotowy. Wymaga szukania
Opowiadanie historyjek lub czytanie bajek przez
informacji z innych dziedzin i przekazywania ich w
nauczyciela wprowadza atmosferÄ™ sprzyjajÄ…cÄ…
języku angielskim. Jest też doskonałym treningiem
koncentracji, słuchaniu i uwadze dzieci. Najlepiej usiąść
samodzielności w uczeniu się (np. korzystanie ze
wtedy w kole lub na dywanie. UÅ‚atwia to zmianÄ™ pozycji
słownika), przez co pomaga rozwijać kompetencje
i nawiązuje do sytuacji domowej, a więc znanej.
kluczowe (poszukiwania). Niejednokrotnie angażuje też
Początkowo bajki służą rozwijaniu sprawności
rodziców, którzy pomagają w realizacji np. części
rozumienia tekstu słuchanego, kiedy to nauczyciel czyta
plastycznej.
lub opowiada bajkę. Z czasem dzieci mogą być
zachęcane do udziału w opowiadaniu, streszczaniu, a Jak już wspominaliśmy (patrz 2.2. Cele szczegółowe),
następnie we wspólnym tworzeniu bajki. W klasie II i spośród sprawności językowych rozwijamy przede
III bajki i historyjki służą do rozwijania sprawności wszystkim sprawność słuchania i mówienia. Czytanie
czytania (patrz 4.5.2. Podręczniki i materiały i pisanie pełnią rolę drugorzędną i pomocniczą
dodatkowe). w poznawaniu słownictwa i podstawowych struktur
gramatycznych.
Drania to kolejna przydatna metoda pracy z dziećmi.
Polega ona na odgrywaniu scenek, inscenizacji i W poznawaniu języka nacisk kładziemy na wzbogacanie
improwizacji. Działa na wyobraz
nię dzieci i uczy słownictwa, natomiast ograniczamy do koniecznego
współpracy z innymi, komunikacji i pracy w grupie. minimum nowe struktury językowe. Nauczyciel tworzy
Należy jednak zaznaczyć, że nie wszystkie dzieci muszą sytuacje komunikacyjne i przeprowadza ćwiczenia,
być chętne do występowania przed innymi i na pewno
wymagające użycia nowych wyrazów i odpowiednich
nie należy ich do takich wystąpień zmuszać.
form gramatycznych. Utrwala ich znajomość dzięki
wierszykom i piosenkom.
W pracy z dziećmi bardzo dobrze sprawdzają się
wizualizacja i ćwiczenia relaksacyjne. Polega to na
4.2.2. Sposoby indywidualizacji pracy w
stwarzaniu sytuacji, w których dzieci wyobrażają sobie
grupach zróżnicowanych
na przykład inne otoczenie lub siebie w innym miejscu.
Większość grup uczniowskich, zwłaszcza w szkołach
Nauczyciel opisuje dzieciom po angielsku to, gdzie sÄ…,
publicznych, zróżnicowana jest pod wieloma
jak się czują, a dzieci wyobrażają to sobie. Następnie
względami. Istotne jest więc, aby nauczyciel potrafił
dzieci opowiadają lub odpowiadają na pytania, czy też
ocenić indywidualne różnice w poziomie uczniów i
biorą udział w scenkach. Tego typu ćwiczenia są okazją
odpowiednio na nie reagował.
do słuchania języka, rozwijają wyobraz
niÄ™. RelaksujÄ…ca
atmosfera tego typu ćwiczeń zmniejsza zahamowania w
Dzieci różnią się na przykład pod względem:
mówieniu.
" tempa pracy;
" zdolności koncentracji;
Zajęcia plastyczne (art and craft) stanowią ważny
" osłuchania z językiem (okres przedszkolny
element kształcenia zintegrowanego w I etapie
z dodatkową nauką języka angielskiego);
edukacyjnym. Ułatwiają poznawanie języka. Ćwiczenia
" stylów poznawczych: dzieci wzrokowe, słuchowe,
tego typu wykorzystują naturalną aktywność dzieci i
kinestetyczne, dotykowe (visual, auditory,
umożliwiają uczenie się przez działanie. Wykonywanie
kinesthetic, tactile);
prac plastycznych motywuje uczniów do mówienia o
" pomocy otrzymywanej ze strony rodziców.
swoich pracach i słuchania opowiadania innych. Służy
to utrwalaniu słownictwa i zwrotów, a poprzez swoją
Zróżnicowaniu uczniów w grupie powinien odpowiadać
atrakcyjną formę motywuje do zapamiętywania. Ta
zindywidualizowany styl nauczania:
metoda pracy umożliwia
" nauczyciel planuje dodatkowe ćwiczenia dla dzieci
pracujÄ…cych szybciej;
14
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
" planuje zadania dwufazowo (część prostsza
" praca w całej klasie (lockstep) - nauczyciel kieruje
dla wszystkich, a trudniejsza dla zdolniejszych
pracą całej klasy, np. chóralnym powtarzaniem
czy lepiej znających język);
tekstu lub wspólnym śpiewaniem piosenki;
" przygotowuje dwie wersje tego samego ćwiczenia
" praca indywidualna - dzieci skupione na rysowaniu,
(patrz przykład l poniżej);
kolorowaniu, wypełnianiu plansz;
" nauczyciel przydziela dzieciom różne role i zadania
" praca w całej klasie (turn-taking) - nauczyciel
w zależności od ich umiejętności, zainteresowań
kieruje pracą poszczególnych uczniów na forum
czy predyspozycji (patrz przykład 2 poniżej);
całej klasy, np. uczniowie zadają sobie nawzajem
" szybsi i lepsi uczniowie mogą po skończeniu swojej
pytania, ale pod kontrolÄ… nauczyciela;
pracy być zachęcani do pomocy innym uczniom;
" praca w parach;
" okres cichy może trwać dłużej dla dzieci, które
" praca w grupach.
nie są jeszcze gotowe do mówienia.
Powyższe formy pracy są wymienione w kolejności,
Przykład 1:
w jakiej będą stopniowo wprowadzane w kolejnych
Uczniowie otrzymujÄ… zadanie typu guided writing
klasach (np. klasa I - głównie dwie pierwsze formy).
i parallel writing na dany temat. W ćwiczeniu guided
writing oprócz wzoru dzieci dostają tekst
4.4. Techniki nauczania
z niedokończonymi zdaniami i lukami do wypełnienia.
Niektóre z wymienionych poniżej technik nadają się
Uczniowie lepsi językowo mogą pisać na ten sam temat,
bardziej do pracy z dziećmi z klasy pierwszej, inne zaś
ale bez tekstu z lukami, jedynie na podstawie wzoru.
lepiej sprawdzajÄ… siÄ™ w klasie drugiej lub trzeciej.
Przykład 2:
Dlatego też czasami wskazujemy taką specyfikę w
Podczas przygotowywania projektu dzieci o wizualnym
nawiasie. Techniki zostały ułożone od najprostszych i
typie percepcji mogą pisać tekst, dzieci uzdolnione
stosowanych w klasie pierwszej do bardziej
plastycznie chętnie wykonają ilustracje plakatu,
skomplikowanych i używanych w klasach drugiej i
a słuchowcy, zwykle lubiący występować i dużo mówić,
trzeciej.
zaprezentujÄ… projekt klasie.
4.4.1.Techniki nauczania słownictwa
Techniki przydatne dla dzieci nadpobudliwych
i nieskoncentrowanych to:
" prezentowanie słówek poprzez pomoce wizualne
" porównywanie obrazków (znajdz
różnice);
(karty, plansze, plakaty, zdjęcia, przedmioty
" ułóż rozsypankę wyrazów.
- ważne, aby były kolorowe i atrakcyjnie
wyglądały);
Techniki przydatne uczniom wzrokowym wykorzystujÄ…
" gromadzenie przez dzieci nowo poznanych słówek
pomoce wizualne, również pisanie, rysowanie, łączenie,
w słowniczkach (obrazki wklejane do specjalnego
kolorowanie, puzzle. Słuchowcy oczywiście potrzebują
zeszytu);
jak najwięcej dz
więku i nudzą ich dłuższe ćwiczenia
wzrokowe. Lubią śpiewać piosenki i odgrywać scenki. " częste przepytywanie dzieci z wcześniej poznanych
Wszelkie wierszyki, bajki i rymowanki aktywizują ich słówek przy pomocy obrazków lub zdjęć
na lekcji. Uczniom kinestetycznym czy dotykowym (flashcards);
(kinesthetic i tactile) trzeba umożliwić rozładowanie " wykorzystywanie znanych słówek w nowych
energii, więc lepiej przynajmniej raz w czasie lekcji sytuacjach językowych, np. w nowej strukturze,
przeprowadzić ćwiczenie typu alphabet race - wyścig w nowej funkcji;
do tablicy: kto skreśli właściwą literę? Razem ze " wprowadzanie nowego słownictwa przy okazji
wzrokowcami chętnie rozwiążą krzyżówkę albo ułożą czytania i omawiania bajki, historyjki;
puzzle. Ze słuchowcami mogą odgrywać scenki i " rozszerzanie słownictwa na podstawie jednego
wykonywać ćwiczenia wymagające reagowania całym tematu (patrz diagram w l .3. l.);
ciałem. " stosowanie gier pamięciowych typu chain drill,
np. / went to the market and I bought...
Sposoby pracy z dziećmi ambitnymi i szybko uczącymi
(patrz 5.3.1. Techniki kontroli ustnej
siÄ™ to:
oraz scenariusze lekcji w 6.3.).
" wprowadzanie dodatkowego, ponadobowiÄ…zkowego
słownictwa;
4.4.2. Techniki nauczania wymowy
" zadawanie czytania książeczek, które dzieci póz
niej
" kilkakrotne powtarzanie za nauczycielem jednego
opowiadają lub czytają na głos w klasie (od klasy II);
słowa;
" zadawanie dodatkowych prac pisemnych (raczej
" powtarzanie zwrotu lub zdania (dla utrwalenia
od klasy III).
intonacji);
" powtarzanie, wspólne śpiewanie i uczenie się
4.3. Formy pracy
na pamięć piosenek, a zwłaszcza tzw. chants
Zalecana jest różnorodność form pracy w ramach jednej do ćwiczenia intonacji i wymowy;
lekcji, np.:
15
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
" pokazywanie uczniom wyrazów rymujących się tym etapie nauki zalecamy wyrabianie nawyków
i zachęcanie do poszukiwania takich par; samokształcenia, które będą rozwijane w póz
niejszych
" rozpoznawanie konkretnych dz
więków w wyrazach. etapach nauki.
Techniki temu sprzyjajÄ…ce to:
4.4.3. Techniki nauczania gramatyki
" zakładanie i prowadzenie własnych słowniczków
" częste powtarzanie stałych wyrażeń i zwrotów
(najpierw obrazkowych) i zeszytów ze słówkami;
językowych (formulaic chunks), np. w wierszykach,
" wzajemne sprawdzanie ćwiczeń i porównywanie
w ćwiczeniach rytmicznych (chants), bajkach;
odpowiedzi;
" stymulowanie obrazkiem, kolorem (np. zaznaczanie
" wzajemne przepytywanie się ze słówek;
części zdania różnymi kolorami);
" korzystanie ze słowników obrazkowych;
" układanie rozsypanek w zdania.
" samodzielne czytanie uproszczonych książeczek,
tzw. readers (dla dzieci chętnych);
4.4.4. Techniki nauczania słuchania
" kąciki doskonalenia umiejętności językowych
" słuchanie i wykonywanie poleceń nauczyciela
(learning centres with self-access materials);
(tzw. listen and do activities);
" planowanie własnej pracy (np. wybór pracy
" słuchanie tekstów do komiksu lub piosenki
domowej).
i odpowiadanie na pytanie nauczyciela;
" stymulowanie przewidywania treści tekstu
4.5. Materiały nauczania
słuchanego (pre-listening prediction);
" słuchanie w celu zrozumienia ogólnego sensu bajki
4.5.1. Pomoce naukowe i środki nauczania
lub historyjki;
Podstawowe pomoce to podręcznik i ćwiczenia
" słuchanie w celu wyszukania szczegółowych
oraz magnetofon i zestaw kaset.
informacji.
Ponadto przydatne sÄ…:
4.4.5. Techniki nauczania mówienia
" karty do przedstawiania słownictwa, scenek
(flashcards);
" powtarzanie zdań za wzorem (nauczycielem
" plakaty, plansze, duże ilustracje, mapy do ekspozycji
lub nagraniem);
czasowej lub stałej;
" zadawanie pytań innym osobom w grupie;
" zabawki oraz kukiełki klasowe (class puppets);
" samodzielne używanie ustalonych zwrotów
" materiały autentyczne (opakowania, bilety, broszury,
i wyrażeń w pracy w parach w celu uzyskania
zdjęcia itp.);
prawdziwych informacji, np. What's your name?;
" materiały plastyczne (farby, duże kartony, papier
" opowiadanie o sobie;
kolorowy itp.);
" opisywanie obrazka;
" słowniki obrazkowe do użycia w klasie i słowniki
" opowiadanie historyjki według serii obrazków;
dwujęzyczne (starsze dzieci);
" opowiadanie lub streszczanie bajki czy historyjki.
" książeczki w uproszczonej wersji językowej
4.4.6. Techniki nauczania czytania
(tzw. graded readers).
" odczytywanie na głos pojedynczych wyrazów
Tablicy należy używać zgodnie z zasadami
przez rozpoznawanie pisemnej formy wyrazu
wykorzystywania jej w nauczaniu poczÄ…tkowym,
i kojarzenie jej z dz
więkowym odpowiednikiem;
zwracając szczególną uwagę na polską kaligrafię
" odczytywanie na głos ról w komiksie;
oraz rozplanowanie materiału na całej powierzchni.
" czytanie na głos krótkiego tekstu;
Istotna jest też umiejętność nauczyciela w zakresie
" czytanie ciche ze zrozumieniem i odpowiadanie
rysowania prostych rysunków (tzw. stick figures),
na pytanie do tekstu.
zwłaszcza w klasie pierwszej w okresie
beztekstowym.
4.4.7. Techniki nauczania pisania
4.5.2. Podręczniki i materiały dodatkowe
pisanie po śladzie (klasa I); zabawy w literowanie
słów; przepisywanie wyrazów i prostych zdań;
Podręczniki
podpisywanie obrazków pojedynczymi wyrazami;
Super Me (do okresu beztekstowego)
wykonywanie zadań z wypełnieniem luk
Zig Zag Island (do okresu beztekstowego)
(wpisywanie pojedynczych słów, zwrotów, zdań);
I-Spy
" pisanie krótkich tekstów na podstawie wzoru.
Cool! (Cool! Starter również do okresu beztekstowego)
Chatterbox
4.4.8. Techniki rozwijania umiejętności
Chit Chat
samodzielnego uczenia siÄ™
Happy House
Za szczególnie ważne uważamy przygotowanie dzieci
Happy Street
do samodzielności w nauce języka. Dlatego też już na
Fanfare
Materiały pomocnicze
The Snowman
Super Songs
Winnie the Witch
16
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Winnie in Winter Nowy materiał jest wprowadzany po rozgrzewce,
Professor Puffendorf's Secret Potions wtedy kiedy dzieci nie są jeszcze zmęczone. Jest on
Jazz Chants for Children ćwiczony w różnorodny sposób, tak aby zintegrować
Holiday Jazz Chants sprawności językowe i zaangażować dzieci w zajęcia
plastyczne lub ruchowe.
SÅ‚owniki obrazkowe
Oxford Children's Picture Dictionary Dobrze jest zakończyć lekcję refleksją nad tym, czego
dzieci się nauczyły. Pytania podsumowujące lekcję to:
Bajki i opowiadania dla różnych poziomów
Czego się nauczyły?, Co było trudne i dlaczego?, Co
językowych
im się podobało?
Classic Tales
Oxford Graded Readers
Spellbinders
Stepping into English
Start with English Readers
5. OPIS ZAA
OŻONYCH
English Today Readers
Oxford Storyland Readers
OSI
GNI
Ć l SPOSÓB
Video
Super Me video
ICH OCENIANIA
Wizadora Winnie
the Witch Top
Songs
5.1. Poziomy osiągnięć ucznia
Poradniki metodyczne dla nauczycieli
Poniższe poziomy osiągnięć uczniów dotyczą całego
Oxford Basics
etapu nauczania. Zostały one zaprezentowane w
Resource Books for Teachers, w tym
kolejności chronologicznej.
Storytelling with Children
Rozumienie ze słuchu
Creating Stories with Children
Uczeń:
Young Learners
" wykonuje polecenia wydawane przez nauczyciela
Very Young Learners
po angielsku;
Projects with Young Learners
" reaguje całym ciałem na pojedyncze zwroty
Drama with Children
i wyrazy;
Games for Children
" rozumie sens bajek i historyjek (przy pomocy
obrazków i gestów);
4.6. Zasady planowania lekcji
" rozumie wypowiedzi kolegów w klasie
oraz nagrania na kasetach audio;
Planując lekcje należy pamiętać o podobnym układzie
" potrafi wyróżnić najważniejsze informacje
każdej z nich. Oznacza to, że pewne fazy lekcji
z tekstu słuchanego.
powinny być przewidywalne dla uczniów. Daje to
dzieciom poczucie bezpieczeństwa.
Mówienie
Uczeń:
Z uwagi na krótki czas koncentracji dzieci w tej grupie
" potrafi powtarzać za nauczycielem lub nagraniem;
wiekowej, lekcje powinny składać się z 5-, 10-
" potrafi naśladować wymowę angielską;
minutowych ćwiczeń. Każde z nich powinno też różnić
" odpowiada na pytania pojedynczymi słowami
się od poprzedniego i angażować dzieci w inny sposób
lub stałymi zwrotami i wyrażeniami
(różne formy, metody, techniki pracy, przy użyciu
(formulaic chunks);
różnych środków dydaktycznych - nie tylko
" umie nazwać i krótko opisać np. zwierzęta, ludzi
podręcznik).
i przedmioty;
W ten sposób struktura lekcji jest znana uczniom, a w
" używa wybranych zwrotów i wyrażeń do
ramach tej struktury wprowadza się różnorodne
komunikacji w klasie;
ćwiczenia, aby utrzymać zainteresowanie dzieci.
" samodzielnie zadaje proste pytania nauczycielowi
W planowaniu lekcji dobrze jest stosować zasadę stir
i kolegom w klasie.
and settle, czyli równoważenie ćwiczeń angażujących
Czytanie
dzieci na przemian fizycznie i umysłowo.
Uczeń:
Ważną rolę na lekcji pełni rozgrzewka językowa
" czyta pojedyncze wyrazy poprzez kojarzenie formy
(warm-up). Jest to okazja do przypomnienia materiału
pisemnej języka z fonetyczną;
leksykalnego i struktur gramatycznych w różnej
" rozumie powtarzane często polecenia pisemne;
formie, np. znanej piosenki lub wierszyka. Jest ona
" śledzi tekst czytany przez nauczyciela i potrafi
potrzebna ze względu na szybkie tempo zapominania u
wskazać na przeczytany wyraz;
dzieci.
17
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
" czyta głośno proste zdania znane z interakcji dziecka na lekcji oraz zbierania przykładowych prac
w klasie lub z często powracających tekstów dzieci. Odnotowywanie indywidualnych osiągnięć
mówionych; dzieci (record of achievement) (przykład l i 2
" czyta bardzo prosty, krótki tekst. poniżej) można prowadzić na tzw. kartach osiągnięć
uczniów.
Pisanie
Uczeń: Proponujemy dwa rodzaje kart osiągnięć: jeden z
" przepisuje pojedyncze wyrazy i zdania z tablicy; zasugerowanymi opisami postępów i zachowań dzieci
" wstawia wyrazy w luki w tekście na podstawie do zaznaczania, a drugi tylko z kategoriami
podanego wzoru; umiejętności językowych i zachowań do wypełnienia
" pisze krótki i prosty tekst według przedstawionego przez nauczyciela. Pod drugim wzorem znajdują się
wzoru (parallel writing); przykładowe formuły do wypełnienia w karcie.
" samodzielnie pisze bardzo krótki i prosty tekst
(np. o sobie, swoich bliskich, rodzinie i kolegach).
Przykład l
SÅ‚ownictwo
KARTA OSI
GNI
Ć UCZNIA*
Uczeń:
W odpowiedniej kolumnie po prawej stronie tabeli
" rozpoznaje i rozumie słowa w bajkach
należy zaznaczyć (v) poziom osiągnięć ucznia.
i historyjkach, choć nie wszystkie potrafi użyć;
" zna podstawowe słownictwo (potrafi powiedzieć)
dotyczące własnej osoby, części ciała, ubrań,
członków rodziny, zwierząt, owoców, warzyw,
kolorów, liczb, zabawek, nazw dni tygodnia,
miesięcy, pór roku, sportów, pomieszczeń w domu,
wyposażenia mieszkania, przyborów szkolnych,
środków transportu, instytucji w mieście,
zna także słownictwo określające czynności
związane z ruchem oraz czynności wykonywane
regularnie;
" umie zapisać słowa i pogrupować je w kategorie
semantyczne, zestawić wyrazy przeciwstawne.
Dzieci osiągają sprawności językowe w różnym tempie i
niektórzy uczniowie mogą osiągnąć powyższe poziomy
na przykład w połowie drugiej klasy. Należy wówczas
wykorzystać pozostały czas na doskonalenie
wymienionych sprawności. Dzieci takie mogą również
pomagać kolegom w klasie w codziennej pracy na lekcji.
5.2. Opis zasad oceniania
wewnątrzszkolnego uczniów
Program poleca wprowadzenie oceny opisowej jako
kolejnej płaszczyzny integracji w nauczaniu
poczÄ…tkowym. Ten typ oceny nie przewiduje
wystawiania ocen cząstkowych i oceny końcowej w
postaci stopni. Zamiast tego ocena opisowa dostarcza
informacji o postępach dziecka w nauce bez
porównywania go z innymi dziećmi. Ocena opisowa
powinna podkreślać to, co dziecko umie, to, co już
osiągnęło oraz jaki wysiłek włożyło w naukę lub
wykonanÄ… pracÄ™. Stanowi to istotny czynnik
motywujący do dalszej nauki, a także wzmacnia
poczucie własnej wartości.
Zaleca się prowadzenie ciągłej oceny uczniów
(continuous assessment) w postaci notatek o pracy
* Poniższa Karta Osiągnięć Ucznia podaje informacje o osiągnięciach na koniec III klasy, czyli całego etapu edukacyjnego.
Nauczyciele mogą jednak korzystać z w/w kart wcześniej, tzn. w klasie pierwszej czy drugiej, do oceny semestralnej i rocznej.
Sporządzając wówczas kartę, należy pominąć zakresy osiągnięć, które nie zostały jeszcze zrealizowane.
18
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
IMI
I NAZWISKO ......
klasa ................................ data ..........................................................................
Zakres osiągnięć Poziom osiągnięć
słuchanie pełny częściowy minimalny
uważnie słucha wypowiedzi innych uczniów i nauczyciela
rozumie polecenia nauczyciela
rozumie sens historyjek i bajek
potrafi wyróżnić proste informacje z tekstu słuchanego
mówienie
potrafi powtórzyć za nauczycielem, nagraniem
wypowiada się pełnymi słowami
wypowiada siÄ™ zdaniami
posługuje się słownictwem poznanym na lekcjach
udziela odpowiedzi na pytania
samodzielnie zadaje pytania
czytanie
czyta pojedynczymi wyrazami
czyta zdaniami
czyta głośno ze zrozumieniem
czyta cicho ze zrozumieniem
czyta z podziałem na role
czyta dodatkowe książeczki
pisanie
przepisuje poprawnie
pisze poprawnie ze słuchu
pisze poprawnie z pamięci
potrafi napisać krótki tekst według wzoru
potrafi samodzielnie zredagować krótki tekst
słownictwo
rozpoznaje znaczenie słów, gdy je usłyszy
rozpoznaje znaczenie słów, gdy je zobaczy
potrafi nazwać przedmioty, rzeczy, zwierzęta, których nazwy były
wprowadzane i utrwalane na lekcjach
przypomina sobie dawno poznane słowa
prawidłowo używa liczby mnogiej
prowadzi słowniczek obrazkowy
rozwój emocjonalno-społeczny
posiada umiejętność pracy w zespole
chętnie pomaga innym
łatwo komunikuje się z rówieśnikami
jest pracowity/a i obowiÄ…zkowy/a
potrafi sam/a ocenić swoją pracę
chętnie bierze udział w lekcji
uważa na lekcji
19
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Przykład 2
KARTA OSI
GNI
Ć UCZNIA*
W prawej kolumnie poniższej tabeli należy wpisać zdania opisujące osiągnięcia ucznia według wyszczególnionych
kategorii. Pod tabelą znajdują się przykłady komentarzy. Zachęcamy jednak nauczycieli do wpisywania samodzielnie
sformułowanych obserwacji i uwag o uczniu.
IMI
I NAZWISKO .............
klasa ..............................
data ......................................................................................................................................................................
słuchanie
mówienie
czytanie
pisanie
słownictwo
rozwój emocjonalno-
społeczny
inne uwagi dotyczÄ…ce
postępów w semestrze
Słuchanie Pisze poprawnie ze słuchu.
Uważnie słucha wypowiedzi innych kolegów. Potrafi opisywać różne przedmioty.
Rozumie i wykonuje polecenia nauczyciela. Potrafi napisać kartkę z pozdrowienami lub
Rozumie sens bajek i historyjek. Potrafi wyróżnić życzeniami.
najważniejsze informacje z tekstu. Pisanie sprawia dziecku jeszcze trochę trudności.
Mówienie
SÅ‚ownictwo
Posiada duży zasób słów i umie się ładnie
Rozpoznaje znaczenie słów, gdy je usłyszy.
wypowiedzieć.
Rozpoznaje znaczenie słów, gdy je zobaczy.
Potrafi opisać obrazek.
Potrafi nazwać przedmioty, rzeczy, zwierzęta,
Umie opisywać przedmioty.
których nazwy były wprowadzane i utrwalane na
Trudno zachęcić dziecko do wypowiadania się.
lekcjach.
Na pytania odpowiada jednym słowem.
Przypomina sobie słowa dawno poznane.
Potrafi odpowiadać całym zdaniem.
Posiada bogaty zasób słownictwa.
Potrafi wypowiedzieć się w kilku zdaniach.
Ma kłopoty z przypominaniem sobie słów.
Czytanie
Rozwój emocjonalno-społeczny
Czyta pojedynczymi wyrazami.
Zawsze przychodzi na lekcje przygotowan-y/a.
Czyta poprawnie.
Pomaga innym.
Czyta dodatkowe książeczki. Rozumie ich treść.
Potrafi współdziałać w grupie.
Dziecko zrobiło duże postępy w czytaniu.
A
atwo komunikuje się z rówieśnikami.
Ma jeszcze kłopoty z czytaniem.
Zawsze kończy rozpoczętą pracę.
Niepowodzenia zniechęcają dziecko.
Pisanie
Zawsze odrabia pracę domową./Często nie odrabia
Prowadzi zeszyt starannie/niestarannie.
pracy domowej.
Poprawnie przepisuje wyrazy z tablicy.
Nie koncentruje siÄ™./Dobrze koncentruje siÄ™ na
Poprawnie przepisuje tekst. Potrafi pisać z
zadaniach wykonywanych w klasie.
pamięci bez błędów.
* Powyższa Karta Osiągnięć Ucznia podaje informacje o osiągnięciach na koniec III klasy, czyli całego etapu edukacyjnego.
Nauczyciele mogą jednak korzystać z w/w kart wcześniej, tzn. w klasie pierwszej czy drugiej, do oceny semestralnej i rocznej.
Sporządzając wówczas kartę, należy pominąć zakresy osiągnięć, które nie zostały jeszcze zrealizowane.
20
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Ocena opisowa jest ważnym z
ródłem informacji dla nieformalnej, kiedy to dzieci nie zdają sobie sprawy z
rodziców. Dobrze jest dzielić się z rodzicami uwagami tego, że są oceniane.
na temat postępów i zachowania dziecka. Pomocne w
5.3.1. Techniki kontroli ustnej
tym będą w/w karty oceny opisowej.
Pomimo tego, iż poniżej omawiamy techniki kontroli
Program podkreśla wagę oceny nieformalnej, czyli
ustnej, należy zauważyć, że przy okazji są sprawdzane
obserwacji i notowania postępów poszczególnych
różne sprawności. Tak więc oprócz mówienia dzieci
dzieci. Ocena formalna (testy oceniane punktowo czy
muszą również rozumieć polecenia nauczyciela i
procentowo) traktowana jest marginalnie i jest
wypowiedzi swoich kolegów. Często wymagane jest
stosowana w celach diagnostycznych, a nie po to, by
zapisanie lub przeczytanie krótkiej informacji.
różnicować dzieci między sobą. Pragniemy w ten
sposób zapobiec tworzeniu się atmosfery " Odpowiedz
na bodziec rysunkowy (np.flashcards)
współzawodnictwa, zachęcić do współpracy w grupie i a. Nauczyciel pyta: Is it...?, wskazując na
wspólnego uczenia się. przedmiot, a uczeń odpowiada jedynie: Yes, it is.
lub No, it isn 't. Uczeń rozpoznaje słowo angielskie
i udziela odpowiedzi.
5.3. Przykładowe techniki
b. Nauczyciel pyta: What's this?, wskazujÄ…c na
sprawdzania postępów w nauce
jedną rzecz na większym obrazku, na tablicy
lub plakacie albo pokazujÄ…c kartkÄ™ przedstawiajÄ…cÄ…
Jak już wspominałyśmy (patrz 5.2.), w nauczaniu dzieci
ten przedmiot. Uczeń przywołuje z pamięci słowo i
kładziemy nacisk na ocenę nieformalną. Jest ona
wypowiada je.
szczególnie istotna, ponieważ ocena dzieci polega
głównie na obserwacji i notowaniu postępów. Formalne " Dialogi w parach pod kontrolą nauczyciela
testy stosujemy rzadko i tylko w funkcji pomocniczej. Nauczyciel wyznacza uczniom zadanie ustne, które
Poniższe przykłady mogą być wykorzystane jako formy wykonują w parach, a sam przysłuchuje się kolejnym
kontroli nieformalnej, jak również jako formalny test, parom uczniów. Możemy w ten sposób sprawdzać
chociaż testów w tej grupie wiekowej nie zalecamy. umiejętność zadawania pytań i dawanie na nie
odpowiedzi, zrozumienie pytań i gotowość uczniów do
Podane poniżej przykłady technik kontroli ustnej i
interakcji w języku angielskim.
pisemnej są jednocześnie technikami
wykorzystywanymi do rozwijania sprawności Przykład l: Ankieta/wywiad
językowych. Dzieje się tak nie przez przypadek, ale Uczniowie otrzymują kartki z rubrykami, w które mają
dlatego, że cały czas mówimy głównie o ocenie wpisać zdobyte w rozmowie informacje.
name Tadek Ola Mateusz
age
telephone number
pets
favourite colour
favourite number
favourite food
Uczniowie kolejno próbują podać z pamięci jak
Przykład 2: Gra
najwięcej nazw rzeczy lub przedmiotów: / like tea and
Uczniowie w parach lub małych grupkach dostają
juice and cola and milk and lemonade and...
zestaw kart przedstawiających słowa, które niedawno
poznali. Karty leżą na środku ławki (awersem w dół),
5.3.2. Techniki kontroli pisemnej
dzieci na zmianÄ™ biorÄ… karty i pozwalajÄ… reszcie lub
Podczas sprawdzania postępów uczniów w formie
drugiej osobie zgadywać (Is it a pen?, Is it a rubber?
pisemnej kontrolujemy jednocześnie sprawność
itd.). Osoba, która odgadnie, zdobywa kartę.
słuchania i czytania.
" Odgrywanie dialogów lub scenek
Przykłady technik:
Nauczyciel daje uczniom czas na przygotowanie lub
" przyporządkowywanie usłyszanych słów obrazkom,
nauczenie siÄ™ dialogu w parze i albo odczytanie go
np. number 1 is a dog; jest to dyktando obrazkowe
przed klasÄ…, albo odegranie w formie scenki. Daje to
- sprawdza rozumienie ze słuchu; podobnie jak
możliwość sprawdzenia wymowy oraz umiejętności
kolorowanie poszczególnych przedmiotów na
płynnego odtwarzania zdań.
rysunku składającym się z wielu elementów;
" Zabawy pamięciowe
Przykład: Sprawdzanie zapamiętanego słownictwa
21
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
" słuchanie i zakreślanie rysunku przedstawiającego
słowo, które jest wymawiane (jedno z czterech);
6. WARIANTY PRACY
" słuchanie i pisanie liczby, która jest wymawiana
(dyktando liczbowe);
Z PROGRAMEM
" słuchanie i kolorowanie według tego, co jest
mówione;
" słuchanie i określanie, które zdania są prawdziwe,
6.1. Zasady modyfikowania
a które fałszywe;
programu w zależności od
" łączenie wyrazów z obrazkami, które je
przedstawiajÄ… (matching);
momentu rozpoczęcia nauki
" słuchanie i wypełnianie tabeli według tego, co jest
Jeżeli dzieci rozpoczynają naukę w klasie I, wówczas:
mówione;
" należy pierwszy semestr traktować jako beztekstowy
" słuchanie i zapisywanie kolejności, w której
i wprowadzać elementy pisania (pojedyncze słowa)
są przytaczane opisy obrazków w historyjce;
nie wcześniej niż w drugim semestrze;
" wybieranie odpowiednich słów w celu uzupełnienia
" można w tym wypadku rozpocząć naukę z książek
luk w tekście (guided writing);
opartych na pracy bez tekstu (patrz propozycje
rozwiązywanie krzyżówek;
w 4.5.2.). Jeżeli dzieci rozpoczynają naukę w klasie
grupowanie wyrazów według kategorii;
podpisywanie rysunków; uzupełnianie i II, to:
przekształcanie zdań; poprawianie błędów w
" na okres bezpodręcznikowy wystarczy przeznaczyć
zdaniach; układanie rozsypanek w wyrazy lub
jeden lub dwa miesiÄ…ce.
zdania; pisanie paru zdań o sobie (free writing).
6.2. Zasady modyfikowania
5.4. Wdrażanie do samooceny
programu w zależności od
Umiejętność samooceny jest jedną ze strategii
warunków pracy
efektywnego uczenia siÄ™ i krokiem w kierunku
samodzielności w nauce. Jest też formą
Aby rozszerzyć materiał do 5 spotkań 30-minutowych,
odpowiedzialności za własną naukę, do czego dzieci
można:
mogą być wdrażane już na pierwszym etapie
" stosować więcej powtórzeń;
edukacyjnym.
" wprowadzać więcej prac plastycznych;
Zachęcanie do samooceny rozpoczynamy jak " wzbogacać słownictwo w ramach omawianych grup
najwcześniej i początkowo w bardzo prosty sposób. Pod leksykalnych;
koniec każdej lekcji lub co kilka lekcji pytamy dzieci, " wprowadzać dodatkowe piosenki i wierszyki;
czego się ostatnio nauczyły, co potrafią po angielsku " czytać i omawiać bajkę lub historię związaną
powiedzieć, czy zadanie było trudne czy łatwe i z zakresem tematycznym;
dlaczego. Można się też z dziećmi zastanowić nad " wprowadzić wspólne pisanie i wykonanie
innymi sposobami rozwiązania danego zadania. książeczki;
Rozmowa taka może być prowadzona po polsku. " w klasie trzeciej wprowadzić prostą pracę
projektowÄ…;
Następnym krokiem ku samoocenie jest refleksja nad
" dodatkowo uatrakcyjnić zajęcia korespondowaniem
tym, czy dzieci się starały, czy uważają, że włożyły w
z rówieśnikami za granicą, niekoniecznie
wykonanie zadania dużo wysiłku. Dobrze jest zadać im
w Wielkiej Brytanii.
pytanie, czy uważają, że mogły bardziej przyłożyć się
do nauki i bardziej się starać. Jeśli trzeba ograniczyć materiał do l lekcji tygodniowo,
należy założyć:
Bardziej zaawansowana forma samooceny i kolejny
" węższy zakres materiału;
etap to samodzielne sprawdzanie swojego testu. Dzieci
" mniejszą ilość powtórzeń;
mogą napisać pracę kontrolną po zakończeniu rozdziału
" mniejszą ilość słownictwa;
lub tematu i po napisaniu takiej pracy same jÄ… oceniÄ…,
" ograniczenie materiałów uzupełniających.
zwracając uwagą na zagadnienia, których jeszcze
dobrze nie opanowały. Możemy zachęcić uczniów, aby
ocenili swoje postępy w nauce w formie rysunku lub
6.3. Prezentacja przykładowych
symbolu (np. gwiazdki, słoneczka czy uśmiechniętej/
sposobów modyfikacji
zmartwionej buzi).
Prezentujemy dwa przykłady modyfikacji programu
Wiele przykładów samooceny możemy znalez
ć w
nauczania. Oba przykłady obejmują sekwencję 2
nowoczesnych podręcznikach dla dzieci. Proponują one
lekcji, jakie można przeprowadzić na dany temat w
ćwiczenia lub wręcz karty samooceny do wypełniania
wymiarze 2 lekcji 45-minutowych w tygodniu.
przez uczniów.
Pierwszy zestaw scenariuszy poświęconych
tematowi Animals pokazuje jednocześnie sposób
22
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
planowania lekcji w sytuacji, w której mamy do Ćwiczenie w mówieniu
dyspozycji tylko jedną godzinę w tygodniu. Lekcje te Każde dziecko dostaje zestaw karteczek z obrazkami
są zaplanowane tak, że można wtedy wykorzystać przedstawiającymi zwierzątka znane i nowo poznane.
tylko pierwszÄ… z nich. Nauczyciel pisze na tablicy My farm i pyta: Which
animals would you like to have on your farm? Look, this
Przykład l: lekcje 1A i
is my farm. On my farm I 've got two horses, three cows,
2A Lekcje o temacie
a hen and five chickens.
Animals
" jedna lekcja 45-minutowa w tygodniu lub Teraz nauczyciel pyta pojedynczych uczniów: What
" dwie lekcje 45-minutowe w tygodniu. have you got on your farm? Następnie prosi jedną parę o
odegranie dialogu przed grupą, a póz
niej uczniowie
Przykład 2
pytajÄ… siÄ™ nawzajem w parach.
Lekcje poświęcone bajce The Snowman
" dwie lekcje 45-minutowe Ćwiczenie w słuchaniu
Tradycyjna piosenka Old McDonald had a farm.
SCENARIUSZE LEKCJI
klasa II PRZYKA
AD l Nauczyciel mówi: You are now going to listen to a song
(lekcje o temacie Animals) about a farm, but an old man s farm. His name is
McDonald.
Moduł: l lekcja 45-minutowa w tygodniu
Patrz moduł: dwie lekcje 45-minutowe w tygodniu. Uczniowie słuchają piosenki i układają obrazki, które
Należy zrealizować pierwszą z dwóch dostali w poprzednim ćwiczeniu, w takiej kolejności, w
zaproponowanych lekcji (lA poniżej). jakiej pojawiają się w piosence. Starają się też zapamiętać
dz
więki, jakie wydają poszczególne zwierzęta. Po
Moduł: 2 lekcje 45-minutowe w tygodniu (l A i l B
wysłuchaniu nauczyciel sprawdza zadanie, pytając: Which
poniżej)
animals could you hear? Number one is....?
Uczniowie wpisujÄ… temat do zeszytu: Old McDonald had
LEKCJA lA
a farm i poniżej przyklejają obrazki w uzgodnionej
Temat: Animals
kolejności. Nauczyciel zapisuje angielskie nazwy zwierząt
Czas: 45 minut
na tablicy, a dzieci zapisujÄ… je pod rysunkami.
Klasa: druga
Ćwiczenie słownictwa
Materiały
Nauczyciel pyta o dz
więki, jakie wydają zwierzęta
kaseta z nagraniem Old McDonald had a farm, tekst
po angielsku: A cat goes miow-miow. How about a
piosenki, plakat/karty lub ilustracje przedstawiajÄ…ce
cow? itd. Dzieci podajÄ… dz
więki, a nauczyciel
zwierzęta do prezentacji, kartki z rysunkami zwierząt
zapisuje je na tablicy, np. moo-moo, quack, neigh,
(małe: 5 cm x 5 cm) - zestaw dla każdego dziecka, klej,
woof-woof, baa-baa, oink-oink.
kredki dla każdego dziecka.
Ćwiczenie w naśladowaniu dz
więków
Cele lekcji
Dzieci wychodzą na środek klasy lub pozostając na
" wprowadzenie słownictwa dot. farm animals;
miejscach, kolejno zgłaszają się i wymawiają dz
więki,
" wprowadzenie dz
więków, jakie wydają zwierzęta;
podczas gdy klasa zgaduje, jakie zwierzÄ™ jest
" ćwiczenie sprawności mówienia i wymowy
naśladowane. Na koniec dzieci zapisują dz
więki w
z użyciem nowych słów;
chmurkach obok rysunków zwierząt, które wcześniej
" ćwiczenie sprawności słuchania w celu wyszukania
wkleiły i podpisały w zeszycie.
szczegółowych informacji.
Podsumowanie
PRZEBIEG LEKCJI
Razem z nauczycielem dzieci śpiewają piosenkę Old
Rozgrzewka językowa
McDonald had a farm. Jeżeli zostało mało czasu, można
Nauczyciel wita klasÄ™ i pyta dzieci: Have you got a pet?
zaśpiewać tylko jedną lub dwie zwrotki.
What is it?, What other animals do you know?
Praca domowa
Prezentacja
Uczniowie dostają słowa piosenki i uczą sie ją śpiewać
Nauczyciel pyta dzieci o to, które zwierzęta mieszkają
w domu, a swojÄ… farmÄ™ rysujÄ… w zeszycie.
na wsi: Which animals live on a farm? Dzieci podajÄ…
słownictwo znane z poprzedniego roku, np: cat, dog,
mouse, rat, rabbit. Nauczyciel wprowadza nowe LEKCJA 2A
słówka: Here are some more animals from a farm. Temat: Animals
(słownictwo nowo wprowadzane: cow, horse, sheep, Czas: 45 minut
pig, hen, duck). Klasa: druga
Materiały
Nauczyciel prezentuje nowe słowa za pomocą plakatu,
kaseta z nagraniem Old McDonald had a farm, zdjęcia
kart (flashcards) lub rysujÄ…c na tablicy. Zwraca uwagÄ™
zwierzÄ…t domowych dla dzieci, kartki z rysunkami
dzieci na liczbę mnogą (zwłaszcza nieregularną) i jej
zwierząt i miejscami, w których mieszkają - jedno dla
wymowÄ™, np. horses lub sheep.
każdego dziecka, plakat lub karty lub
23
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
ilustracje przedstawiające zwierzęta (do prezentacji), dla stable pond cage pigsty barn (po prawej stronie).
każdego dziecka - kredki.
Kiedy dzieci skończą łączyć obrazki, nauczyciel podaje
Cele lekcji wzór odpowiedzi: Number one is a duck. It lives in a
" wprowadzenie słownictwa: pomieszczenia i miejsca, pond, i pyta kilkoro dzieci o opisanie połączonych
gdzie zwierzęta przebywają; obrazków.
" powtórzenie części ciała, np. legs, arms, tail
Ćwiczenie pisania i utrwalanie słownictwa
i czasowników związanych z ruchem, np. walk,
Dzieci podpisują obrazki słowami napisanymi na
jump, run;
tablicy przez nauczyciela. Następnie dzieci dorysowują
" utrwalenie piosenki Old McDonald had a farm.
nowo poznane słowa  domów" zwierząt do rysunku
Rozgrzewka językowa swojej farmy, którą narysowały w domu.
Zaśpiewanie piosenki: Old McDonald had a farm
Ćwiczenie słownictwa związanego z częściami ciała i
Najpierw wszystkie dzieci razem śpiewają jedną zwrotkę
ruchem
piosenki dla przypomnienia. Póz
niej dzieci podzielone sÄ…
Nauczyciel pyta: What parts of body can animals have?
na grupy, a każdej z grup przydzielone jest jedno zwierzę
Dzieci podają słowa, a nauczyciel wypisuje je na
(ilustracja, karta lub plakat). Dzieci są więc podzielone na
tablicy. Następnie nauczyciel pyta: What can animals
grupki: cows, sheep, horses etc. Podział może odbywać
do? Dzieci podają słowa, a nauczyciel również zapisuje
się na przykład według rzędów. Zadaniem każdej grupy
je na tablicy.
uczniów jest śpiewanie tylko tej zwrotki, w której mowa
Nauczyciel wręcza każdemu dziecku zdjęcie zwierzęcia
o zwierzętach, których podobizny dostali.
i prosi, żeby nie pokazywać go koledze z pary: Look at
Sprawdzanie pracy domowej
the photo of a farm animal. What has it got? What can
Nauczyciel pyta dzieci o obrazki wykonane w domu:
it do? Nauczyciel opisuje przykładowo jeden obrazek.
What animals have you got on the farm? Pojedynczy
Na tablicy nauczyciel podaje początkowe słowa zdań
uczniowie (ochotnicy) przedstawiają swój obrazek.
jako wzór do ćwiczenia w parach: It has got.... It can....
Jeżeli nauczyciel nie jest pewny, czy dzieci pamiętają
It lives in...
wszystkie słowa, może jednocześnie pokazywać obrazki
Dzieci pracujÄ… w parach. Nie pokazujÄ…c koledze
i przypominać angielskie słowa.
obrazka, opisujÄ… zwierzÄ…tko. Kolega zgaduje po
Prezentacja
zakończonym opisie.
Po prawej stronie tablicy nauczyciel umieszcza obrazki
Praca domowa
zwierząt (w pionowym rzędzie), a po lewej stronie
Uczniowie dostają przykładowy opis zwierzęcia, np.
(również w pionowym rzędzie) miejsca i pomieszczenia,
kota. Poniżej mają tekst z lukami, w które należy wpisać
w których zwierzęta żyją. Nauczyciel prezentuje nowe
informacje o ich ulubionym zwierzÄ…tku domowym na
słowa, np. barn, pigsty, pond itd. Dzieci chóralnie i
podstawie tego opisu. Opisy wraz z przyklejonymi do
indywidualnie powtarzają słowa za nauczycielem.
nich zdjęciami dzieci przygotowują na oddzielnych
Nauczyciel pisze na tablicy nowo poznane słowa.
kartkach papieru i przynoszą na następną lekcję. Chętni
Następnie nauczyciel pyta: Who lives in a pond? Dzieci
mogą dopisać dodatkowe informacje.
podają właściwe odpowiedzi po angielsku.
Aby przygotować dzieci do tego zadania, nauczyciel prosi
Dzieci dostają kartkę z dwoma grupami obrazków i
jedno dziecko o przeczytanie opisu wzorcowego, a póz
niej
mają połączyć zwierzęta z miejscem, w którym te
umieszcza na tablicy jakieś zdjęcie i wspólnie z grupą (ale
zwierzęta żyją lub zwykle przebywają (matching), np.
ustnie) uzupełniają tekst z lukami (patrz załącznik l).
horse cow duck pig rabbit (po lewej stronie)
Załącznik nr l
This is a cat. It is black and white. It's got four legs and a long tail. It's got small ears and small but sharp teeth. It can
run, jump and climb. It can't swim. It lives in a barn. It likes milk and mice.
This is a ................................ It is ....................... It's got
............................................. and ........................ It's got
............................................. It can
............................................. It can't ................... It lives in
............................................. It likes ...................
24
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym
Gra pamięciowa (jeżeli czas pozwoli) Każdy uczestnik Uczniowie porównują rysunki swoje i kolegów/koleżanek
zabawy dodaje do zdania nowy element, aż do w klasie. Nauczyciel wprowadza słówko: snowman.
momentu, kiedy ktoś nie zdoła powtórzyć sekwencji
Ćwiczenie w rozumieniu tekstu słuchanego
(lepiej jest skończyć w momencie, gdy nikt jeszcze nie
Nauczyciel pokazuje okładkę książki i prosi uczniów,
przegrał). Uczeń l: I went to the market and I bought a
aby spróbowali odgadnąć, o czym będzie książka.
cow., Uczeń 2: I went to the market and ł bought a cow
Rozmowa ta może być przeprowadzona w języku
and a sheep ...
polskim.
Na następnej lekcji można zrobić plakat z prac dzieci i
Nauczyciel czyta pierwszą część bajki i prosi uczniów
zatytułować go OUR FARM lub OUR FARM ANIMALS.
o wskazanie (na stronie 3) ilustracji przedstawiajÄ…cej
Można wszystkie prace nakleić na dużym kolorowym
aktualnie czytany tekst.
kartonie, napisać tytuł i pozwolić tym dzieciom, które
 Once upon a time there was a boy called James. One
chcą, zaprezentować swoją pracę.
cold, winter morning in December, James woke up and
SCENARIUSZE LEKCJI
looked out of the window. 'Great!' he shouted. 'Its
klasa III PRZYKA
AD 2
snowing!'. He got dressed quickly. He put on his red
(wykorzystanie bajki The Snowman)
pullover and his blue jeans. 'Mum! Can I go outside,
please?' he asked. 'Yes, James. But don't forget to put
on your boots' she said. So James put on his black
Lekcja l B
boots, his red hat and his red gloves and ran outside
Czas: 45 minut
into the cold, white snow. "
Klasa: trzecia
Materiały: The Snowman wyd. OUP (kaseta) Nauczyciel prosi o wskazanie w książce
Zakładana wiedza: części ciała, kolory wprowadzonych części ubrań.
Cele lekcji Ćwiczenie w mówieniu
" wprowadzenie do tematu bajki; Nauczyciel wprowadza konstrukcjÄ™ On a winter day
" przypomnienie słownictwa dotyczącego części ciała; I am wearing ... Uczniowie powtarzają ten zwrot
" wprowadzenie słownictwa dotyczącego elementów i uzupełniają go o nazwy wybranych części garderoby.
ubioru;
Ćwiczenie w pisaniu
" rozwijanie sprawności rozumienia tekstu słuchanego
Uczniowie piszą krótki opis tego, co noszą w zimowy
na podstawie bajki.
dzień. Nauczyciel zwraca uwagę na pozycję
Rozgrzewka językowa przymiotnika.
Nauczyciel wita klasÄ™ i zadaje pytania o pogodÄ™: What
Podsumowanie
is the weather like today?, Is it snowing/ raining?, Is it
Nauczyciel proponuje zaśpiewanie piosenki This is the
cloudy?, What are the winter months?
way I put on my pullover ...
Prezentacja
Na zakończenie zajęć nauczyciel prosi uczniów o
Nauczyciel pokazuje poniższe części ubrania na
odegranie ciałem pierwszej części The Snowman w
oddzielnych kartach (flashcards) lub używając
trakcie powtórnego czytania tekstu przez nauczyciela
prawdziwych ubrań: a red pullover, blue jeans, black
(lub słuchania nagrania).
boots, a red cap and red gloves.
Praca domowa
(Nauczyciel może rozszerzyć słownictwo o inne części
Uczniowie mają wykonać karty do powtarzania
garderoby, np.: an anorak, a scarf, socks, a coat, a
wprowadzanego słownictwa. Na jednej stronie każdej z
sweatshirt).
kart ma się znajdować rysunek ubrania, a na odwrocie
Nauczyciel prosi o chóralne powtórzenie nowych słówek. jego angielska nazwa.
Następnie nauczyciel pokazuje pisemną formę nowych
słów i prosi o dopasowanie (matching) nowych słów do
Lekcja 2B
rzeczy lub obrazków. Uczniowie zapisują nowo
Czas: 45 minut
poznane słówka do zeszytu.
Klasa: trzecia
Wprowadzenie do bajki
Materiały: The Snowman wyd. OUP
Nauczyciel wprowadza ćwiczenie typu dyktando
Cele lekcji
obrazkowe. Nauczyciel wydaje następujące instrukcje:
" powtórzenie słownictwa dotyczącego części ciała
Draw a small circle. Under that circle draw a medium
i ubrań;
circle and then under the two circles draw a big one.
" wprowadzenie konstrukcji Can I... ? w celu
(Jeśli dzieci mają problemy ze zrozumieniem poleceń,
wyrażenia prośby o pozwolenie;
nauczyciel sam powinien wykonać rysunek na tablicy).
" rozwijanie sprawności rozumienia tekstu
Add two eyes on the top circle. Add a nose, mouth, and
słuchanego.
a hat. Draw a scarf and three buttons on the medium
circle.
25
Język angielski w nauczaniu zintegrowanym l etap edukacyjny
Rozgrzewka językowa zapisane na oddzielnym pasku. Uczniowie powtórnie
Nauczyciel wita klasę i zadaje pytania: Can you make a wysłuchują części opowiadania, nagranego tym razem
snowman today?, How do you make a snowman? na kasecie i szeregują zdania według kolejności.
(nauczyciel pomaga w budowaniu zdań z czasownikami:
Podsumowanie
take, add, make), How many snowballs are there in a
Åšpiewanie piosenki Head and shoulders z
snowman?
jednoczesnym wskazywaniem części ciała.
Prezentacja
O ile czas pozwala, można wprowadzić ćwiczenie, w
Zastosowania zwrotu Can I... dla wyrażenia prośby
którym uczniowie w parach pytają się o poszczególne
o uzyskanie zgody
części ubrania na kartach wykonanych jako prace
Nauczyciel przypomina zdania z czasownikiem can dla domowe.
wyrażenia umiejętności np. I can ski. Can you ski?,
Praca domowa
i pyta pojedynczych uczniów o to, co potrafią robić.
Uczniowie mają wkleić do zeszytu zdania, które
Następnie nauczyciel zadaje parę przykładowych pytań z układali na lekcji, tworząc opowiadanie o lepieniu
czasownikiem can w celu wyrażenia prośby bałwana.
o pozwolenie np. Can I open the window?, Can I take
your copybook?, Can I go out?. Nauczyciel prosi
uczniów o wyjaśnienie tych pytań.
Uczniowie zadajÄ… nauczycielowi i sobie nawzajem
BIBLIOGRAFIA
pytania o pozwolenie, np. Can I wash my hands?, Can
I have a pencil, please?, Can I stand up?
Brich A., Malim T., Psychologia rozwojowa w zarysie
Wprowadzenie do bajki
od niemowlęctwa do dorosłości, Warszawa 1995.
Nauczyciel prosi uczniów o powtórzenie historyjki
Dzierzgowska L, Rodzice w szkole, Warszawa 1999.
z poprzedniej lekcji. Uczniowie prostymi zdaniami
przypominają treść. Fisher R., Uczymy się jak myśleć, Warszawa 1999.
Nauczyciel prosi o wyjaśnienie zwrotu Can I go
Fisher R., Uczymy się jak uczyć, Warszawa 1999.
outside, please?
Fontana D., Psychologia dla nauczycieli, Poznań 1998.
Ćwiczenie w rozumieniu tekstu słuchanego
Komorowska H., O programach prawie wszystko,
Nauczyciel czyta dalszą część bajki, a dzieci wskazują
Warszawa 1999.
na kolejne ilustracje odpowiadajÄ…ce kolejnym
Vasta R., Haith M. M., Miller S. A., Psychologia
fragmentom czytanym przez nauczyciela ze str. 6, 7.
dziecka, Warszawa 1995.
 James started to make a snowball. Then he had a
brilliant idea. 7
'I know' he said. 'I'll build a snowman!'. First he made a
big body. That was hard work so he had a quick cup of
tea. Then he put the snowball onto the body to make the
snowman s head and he shaped his arms. 'I know!'
thought James. 'He needs a hat and a scarf... Mum!
Can I have a hat and a scarf for my snowman, please?'
He put them on the snowman, gave him a tangerine for
a nose and lumps of coal for his buttons and for his
eyes. Finally, he drew a line for his mouth.
 Finished said James.  What a wonderful snowman! 
.(Dzieci porównują opis bałwana z książki z
bałwanem narysowanym na poprzedniej lekcji).
Nauczyciel prosi dzieci o wyjaśnienie zwrotu Can I
have a hat and a scarf for my snowman, please?
Ćwiczenie w pisaniu
Nauczyciel prosi uczniów o narysowanie bałwana z
bajki albo rozdaje dzieciom gotowe rysunki.
Uczniowie podpisujÄ… rysunki przedstawiajÄ…ce
poszczególne części ciała bałwana i elementy
garderoby.
Ćwiczenie w czytaniu
Nauczyciel rozdaje uczniom zdania zawierajÄ…ce opis
czynności przy lepieniu bałwana. Każde zdanie jest
26