16. Narzędzia zmieniające kulturę ludzką, na przykład strzemię, koło.

Strzemię – częśd rzędu kooskiego, metalowe (lub drewniane) pałąki zawieszone na skórzanych paskach, tzw. puśliskach, po obu

stronach siodła. Kiedy jeździec wsiada na konia wsuwa nogę do strzemienia, po czym drugą nogę do drugiego strzemienia.

Jednym z najwcześniejszych egzemplarzy strzemion są, pochodzące z 302 roku n.e. rzemienne pętle, pełniące rolę strzemienia,

które znaleziono w Chinach na cmentarzysku w miejscowości Changsa. Znajdują się tam rzeźby 14. jeźdźców, z których 4 posiadają
pętlę strzemienną po lewej stronie siodła, na wysokości połowy brzucha konia. Jeźdźcy przedstawieni na figurkach nie mają nóg
włożonych w owo prowizoryczne strzemię, nie było ono więc używane do jazdy, a jedynie do szybkiego wsiadania.

Najwcześniejsze znaleziska archeologiczne, przedstawiające strzemię ze stałą podstawką, znaleziono na terenie dzisiejszej Korei

oraz na terenie sąsiadującego z nią północno – wschodniego pogranicza chioskiego. Najstarsze egzemplarze datuje się na III – IV
wiek n.e. i pochodzą ze starokoreaoskich paostw „Kogurio” oraz „Silla” (cmentarzyska w Ykmok, Dalson, Okbogdong oraz królewska
nekropolia w Kyongu). Strzemiona te maja gruszkowaty lub, co zdarza się częściej, okrągły kształt. Są to strzemiona drewniane,
okute żelaznymi, pozłacanymi lub brązowymi blaszkami. Do koreaoskich wzorców wyraźnie nawiązują egzemplarze znalezione w,
graniczącej z terytoriami koreaoskimi, chioskiej prowincji Jilin, datowane na koniec III wieku n.e. lub pierwszą połowę IV wieku n.e.

Znamiennym jest fakt braku archeologicznych śladów strzemion w innych rejonach Chin. Wynika z tego jednoznacznie, że

wynalazek strzemienia o stałej, płaskiej i sztywnj podstawie, przypisad można ludom koreaoskim i mandżurskim. Pierwsza
informacja o przyswojeniu sobie strzemion przez Chioczyków pochodzi w kooca pierwszej połowy V wieku, z zapisków generała Lu
Suna. Wynalazek rozprzestrzenia się jednak błyskawicznie: w drugiej połowie V wieku dociera do Japonii (figurki grobowe Haniwa),
pod koniec V wieku strzemiona przejmują ludy koczownicze środkowej Azji. Jednymi z pierwszych jeźdźców stepowych, którzy
zaczęli szeroko stosowad nowy „rewolucyjny” wynalazek, byli Turcy Ałtajscy. Znali oni umiejętnośd wytapiania i obróbki żelaza, nie
było więc na pewno dla nich problemem kopiowanie Chioskich egzemplarzy.

Warto wspomnied, iż wielu uważa, że pierwsze próby konstruowania „prastrzemienia” można dostrzec w kulturze indyjskiej pod

koniec II wieku p.n.e. Były to różne rodzaje żelaznych haków z podnóżkiem, podwieszanych za sznurki do siodła. Do dziś nie wiemy
jakie było właściwie ich praktyczne zastosowanie; nie wiadomo nawet, czy można ową konstrukcję uznad za strzemię.

Do Europy strzemię dotarło poprzez konflikty Cesarstwa Bizantyjskiego z plemieniem Awarów, którzy przenieśli ów wynalazek

poprzez długą wędrówkę od granic Chin. W latach 50tych VI w. zdominowali oni obszar południowej Ukrainy oraz Kotliny Karpackiej,
podporządkowując sobie plemiona germaoskie, sarmackie, resztki ludności romaoskiej oraz częśd Słowian. Byli bardzo
ekspansywnym ludem, co przejawiało się w akcjach przeciw Konstantynopolowi i Frankom.

Do pierwszego starcia Awarów z Bizantyjczykami doszło około roku 582, gdy Awarowie wraz ze Słowianami dokonali głębokiego

rajdu przez graniczny Dunaj. Jak łatwo się domyśled konny wojownik z kopią, wsparty na strzemieniu wprawił bizantyjskich
teoretyków wojny w spore zakłopotanie. Szok wywołany skutecznością tego wynalazku był ogromny. Awarowie przeorali całe
Bałkany, dochodząc do Grecji. Bizantyjczycy jednak nie próżnowali - głębokie obserwacje plądrujących kraj barbarzyoców
zaowocowały stworzeniem zarysów nowego traktatu wojskowego, o dumnej nazwie Strategikon, w którym już na pierwszej stronie
zaznaczają, że strzemię to rzecz niezwykle przydatna. Bizantyjski traktat zaleca posiadanie żelaznych strzemion do walki, zaś w
jednostkach konnych sanitariuszy - dwóch strzemion z lewej strony (jedno przy tylnym łęku, drugie przy przednim, co miało ułatwid
wsiadanie i przewożenie rannych w boju jeźdźców).

W średniowieczu ostateczna „rewolucja strzemienna” zachodzi około 1000. roku, wraz z rozpowszechnieniem stylu walki kopią

trzymaną pod pachą, a nie, jak do tej pory, używanej jedynie siłą ramienia. Kopia trzymana pod pachą stawała się wypadkową siły
galopującego konia, nie zaś siły ramienia człowieka. Była to zmiana rewolucyjna, której rozpowszechnienie w największym stopniu
przypisuje się Normanom osiadłym w północnej Francji. Pierwszym namacalnym dowodem takiego stylu walki była wygrana przez
nich bitwa pod Hastings w 1066 roku i zwycięska inwazja na wyspy brytyjskie, pod wodza Wilhelma Bękarta, zwanego Wilhelmem
Zdobywcą.

Strzemię zrewolucjonizowało walkę kopią na koniu, co poskutkowało wykształceniem się rycerstwa, będącego podstawą kultury

średniowiecza.

Kopia – jest bronią drzewcową wywodzącą się z włóczni, którą konny wojownik umieszczał pod pachą i atakował przeciwnika

szarżując na niego galopem. Niezbędne dla rozwoju tej techniki walki było upowszechnienie się strzemion i siodeł z wysokimi łękami.
Stała się tradycyjną bronią europejskich rycerzy.

Kopie turniejowe różniły się zdecydowanie od tych używanych na wojnie. W turniejowych koniec (grot) był zakooczony tępo,

gdyż nikomu nie zależało na tym, aby trwale okaleczyd przeciwnika; były również często nacinane, aby łatwiej pękały. W zmaganiach
turniejowych głównym celem było skruszenie kopii na tarczy lub zbroi przeciwnika.

Kopia rozpowszechniła się w średniowieczu w XII wieku. i przetrwała do kooca XVI wieku w Europie Zachodniej (w Polsce do

połowy XVIII wieku), kiedy wyewoluowała w lancę. Na początku XVI wieku zaczęła znikad z europejskich pól bitew, wraz z utratą
znaczenia rycerstwa, wypieranego przez zwarte formacje piechoty oraz broo palną. Jeszcze w XVI wieku wciąż popularne były
turnieje, w których udział zaczęło brad również bogate mieszczaostwo.

Była bronią dającą jeźdźcowi wielką siłę uderzenia w pierwszej fazie walki, ale jednorazową - przy trafieniu w przeciwnika łamała

się. W czasie niektórych bitew po pierwszej szarży zdarzały się nawroty rycerstwa po nowe kopie i ponowne ataki - takich
manewrów mogło byd nawet kilka. W innych przypadkach, po skruszeniu kopii, rycerstwo przechodziło do walki wręcz na inną broo,
najczęściej miecze.

Długośd, masa i konstrukcja kopii wykluczały jakąkolwiek formę szermierki, poza atakiem na wprost, gdzie jeździec kierował

głównie koniem. Jej zdolnośd przebijania zbroi była bardzo duża, z racji przyłożenia masy rozpędzonego konia i jeźdźca na koocu
wąskiego, ostrego grotu. Stymulowała rozwój coraz doskonalszych i grubszych pancerzy, co z kolei wymuszało zwiększanie długości i
masy samej kopii. Długośd kopii dochodziła do 4,5 m, z czego tylna, grubsza częśd, na którą przypadało ok. 1/4 długości, stanowiła
przeciwwagę. Chwyt był osłonięty okrągłą tarczką, chroniącą dłoo rycerza. W XV wieku na zbrojach pojawiają się specjalne haki do
podtrzymywania coraz cięższych kopii. Była także bardzo kosztowna.

Od czasu upowszechnienia się kopii w XIII wieku, nieokopana piechota była bezbronna wobec szarży ciężkiego rycerstwa.

Dopiero pojawianie się na polach bitew zachodniej Europy w XV wieku zwartej i formacji dobrze wyszkolonej najemnej piechoty
(głównie szwajcarskiej i niemieckiej), używających długich pik, przyczyniło się do upadku taktyki walki rycerstwa i stopniowego
wyjścia z powszechnego użycia zarówno kopii jak i szarż ciężkozbrojnej jazdy jako głównej siły rozstrzygającej bitwy.

Na wyróżnienie zasługuje kopia husarska zwana potocznie "drzewem". Do 2 poł. XVI w. była robiona z jodły i nie przekraczała 3 m

długości. W XVII-XVIII w. dokonano jej ulepszeo broni. Wykonywana odtąd z drewna osikowego była drążona w środku od grotu do
gałki (średniowieczna miała w jej miejsce tarczkę chroniącą dłoo), po to by zmniejszyd ciężar i powiększyd długośd. Kopia husarska
była najdłuższą bronią drzewcową używaną kiedykolwiek przez jakąkolwiek jazdę. Osiągała 4,5-5,5 m długości (niekiedy nawet 6,2
m). Doczepiano do niej proporzec dł. 2,5 m. Tak wielkie wymiary maskowały sylwetkę husarza podczas szarży (powiewający materiał
dotykał wtedy kooskich uszu), a jego jaskrawe barwy (gł. biało-czerwony) dodatkowo drażniły konie przeciwnika.

Zachowało się do naszych czasów pięd oryginalnych kopii husarskich: trzy w Muzeum w Kurnickiej, jedna w Muzeum Okręgowym

w Tarnowie (z oryginalnym proporcem) i jedna w zbrojowni na Wawelu.

Co ciekawe, kopia husarska była jedyną bronią kupowaną husarzom przez króla (czyli skarb paostwa) w całej historii I

Rzeczypospolitej. W czasach saskich była już tylko bronią paradną.

Koło i strzemię – jest przy transporcie

Telefon - Już w XVII w. ludzie zaczęli zdawad sobie sprawę z możliwości przesyłania głosu za pośrednictwem metalowego

przewodu. Można tego dowieśd w prosty sposób, za pomocą dwóch metalowych naczyo połączonych drutem.

[1]

Telefonu nie wynalazł Alexander Graham Bell, któremu przez dziesiątki lat przypisywano to osiągnięcie, lecz Antonio Meucci

[2]

.

Kiedy jego żona zachorowała, Meucci skonstruował telefon, dzięki któremu kobieta mogła z domu porozumiewad się z warsztatem.
Później Włoch zmodernizował wynalazek tak, by można było się nim porozumiewad na znaczną odległośd. Nie było go jednak stad na
opłacenie patentu. Podobnych prób dokonywał także Niemiec Philipp Reis.

W roku 1876, dwóch wynalazców, Elisha Gray i Alexander Bell, samodzielnie zaprojektowali swoje telefony. Obaj mężczyźni

szybko udali się do urzędu patentowego z różnicą kilku godzin; Bell opatentował jako pierwszy swój telefon. Elisha Gray i Alexander
Graham Bell przeszli przez słynną bitwę prawną o wynalezienie telefonu, którą wygrał Bell. Telegraf i telefon są zbudowane na bazie
przewodów elektrycznych, a sukces telefonu Bella wyniknął bezpośrednio z jego prób udoskonalenia telegrafu.

[3]

.

Elektromagnes przesłonił drgania cienkiej metalowej membrany mikrofonu, powstające pod wpływem fal dźwiękowych

wytwarzanych przez mówiącego.Drugi elektromagnes odbierał i ponownie przekształcał w fale dźwiękowe drgania podobnej
membrany umieszczonej w słuchawce, która początkowo była oddzielona od mikrofonu.

[1]

Do łączenia abonentów zatrudniano operatorów. Opatentowany w 1877 przez Thomasa Alvę Edisona mikrofon węglowy wkrótce

jednak na ponad sto lat wyparł mikrofon elektromagnetyczny, natomiast słuchawka używana w aparatach nadal działała w oparciu o
efekt elektromagnetyczny i stalową membranę.

W 1889 roku Amerykanin Almon Brown Strowger wynalazł automatyczną centralę telefoniczną, która początkowo łączyła

telefony, z których numer wybierało się za pomocą trzech przycisków, oznaczających kolejno jedności, dziesiątki i setki. Po raz
pierwszy telefon z tarczą do wybierania numerów użyto w 1896 roku, a telefon z klawiaturą w 1963 roku.

Powstanie telefonu komórkowego wiąże się z wynalezieniem układów scalonych, co spopularyzowało bezprzewodową łącznośd

radiotelefoniczną. Działa ona na zasadzie centrali, która wysyła sygnały nadawczo-odbiorcze do szeregu podstacji, obsługujących
lokalnie posiadaczy telefonów komórkowych w swoim zasięgu działania. Istniejące od początku lat osiemdziesiątych przesyłały
dźwięki zapisane w sposób analogowy (NMT). Po opracowaniu cyfrowego systemu łączności (GSM), telefonia komórkowa była
najdynamiczniej rozwijającym się działem gospodarki światowej. W obecnym czasie upowszechniają się również telefony III
generacji (UMTS, 3G), umożliwiające nie tylko łącznośd wizyjną z rozmówcą, ale także wykonywanie przy pomocy aparatu operacji
bankowych, oglądanie telewizji, komfortową łącznośd z Internetem czy też obsługę domowych urządzeo.

Telegraf - urządzenie do przekazywania informacji, przeważnie tekstowych, na odległośd.

Telegraf igiełkowy skonstruowali w 1833 roku w Getyndze uczeni niemieccy Carl Friedrich Gauss i Wilhelm Weber.

Pierwszy elektryczny telegraf zbudowany został w 1837 roku przez angielskiego fizyka i wynalazcę, Sir Charlesa Wheatstone'a.

Telegraf ten wykorzystywał pięd przewodów do kierowania wskazówką w odbiorniku, która wskazywała różne litery alfabetu.

W tym samym roku Samuel Finley Breese Morse opracował pierwszy amerykaoski telegraf, który był oparty (w przeciwieostwie

do wynalazku Wheatstone'a) na dużo prostszym systemie kropek i kresek, zwanym alfabetem Morse'a, przesyłanym tylko przez

jedną parę przewodów. Dzięki prostocie budowy linii telegraficznych i niezawodności działania system Morse'a został w koocu
uznany za standard.

Aparat fotograficzny, kamera…

Telewizor - http://telewizor.eu/telewizja.html (historia telewizora)

1883 Elektryczny teleskop

Wynalazcą sposobu na przekazywanie obrazów był Paul Nipkow. Jego pomysł bazował na spiralnie nacinanym perforowanym

dysku nazywanym dyskiem Nipkowa. Tak narodziła się telewizja mechaniczna.

1897 Kineskop (CRT – lampa elektronopromieniowa)

Ferdinand Braun i Jonathan Zenneck wynaleźli lampę elektronopromieniową, potocznie nazywaną kineskopem, i tym samym

stworzyli najważniejszy element telewizorów CRT.

1906 Eksperyment telewizyjny

Max Dieckmann jako pierwszy użył lampy elektronopromieniowej, nazywanej również kineskopem Brauna, do transmisji

statycznego, czarno-białego obrazu.

1923 Ikonoskop

Amerykanin Wladimir Kosma Zworykin zbudował pierwszą w pełni funkcjonalną elektroniczną lampę analizującą obraz. Sygnał

mógł zostad wykorzystany do odtworzenia obrazu za pomocą kineskopu.

1924 Migoczące obrazy

Szkotowi Johnowi Logie Bairdowi jako pierwszemu udało się przesład obraz na odległośd trzech metrów. Określany jest on

mianem ojca telewizji.

1928 Telewizja kolorowa

Kolejny wkład Bairda. Cztery lata po pierwszym sukcesie wynalazł telewizję kolorową.

1935 Pierwszy przekaz telewizyjny

Pierwszy przekaz telewizyjny został wysłany w eter z berlioskiego Haus der Rundfunks (domu nadawczego). Odbiorniki

telewizyjne zwykle znajdowały się wtedy w pomieszczeniach publicznych.

Dynamit – materiał wybuchowy wynaleziony przez Alfreda Nobla (opatentowany w 1867 roku). Początkowo zawierał 75%

nitrogliceryny i 25% ziemi okrzemkowej. Wykorzystanie tego ostatniego składnika i wytworzenie dynamitu było właściwie dziełem
przypadku - ziemia okrzemkowa zwykle służyła do uszczelniania metalowych naczyo, w których przechowywano alkoholowy roztwór
nitrogliceryny. Miał byd stosowany do kruszenia utworów geologicznych, znalazł zastosowanie w militariach.

Bagnet - Nazwa wywodzi się od nazwy francuskiego miasta Bayonne znanego niegdyś z wytwarzania najlepszych bagnetów w

Europie. Pierwsze bagnety - szpuntowe, wprowadzone do użytku w połowie XVII wieku - były zwykłymi ostrzami obsadzanymi we
wnętrzu lufy muszkietu. Stosowane były nie tylko w czasie wojen, ale także podczas polowao, np. na dziki. Powtórne naładowanie
muszkietu zabierało dużo czasu i mimo wypracowania technik kontrmarszu, po oddaniu strzału żołnierze byli niemal bezbronni, w
szczególności wobec ataku szybkiej jazdy wyposażonej w długie kopie, wobec których krótka broo boczna była nieskuteczna.
Muszkieterzy wymagali więc ochrony pikinierów, uzbrojonych w długie piki, którymi zasłaniali się przed szarżą kawalerii. Podczas
walki ogniowej pikinierzy byli jednak nieużyteczni. Wyposażenie muszkieterów w bagnety dawało im dodatkową broo osobistą -
przekształcając muszkiet w rodzaj włóczni, użytecznej tak podczas polowania w celu dobicia rannego zwierzęcia, jak w czasie bitwy
do walki wręcz. Wobec rezygnacji z kopii i lanc przez większośd zachodnich oddziałów kawalerii w XVIII w., najeżone bagnetami (i
wciąż prowadzące ogieo) czworoboki piechoty były formacją niemal nie do pokonania przez jazdę, o ile utrzymały dyscyplinę. W
czasie wojen napoleooskich było tylko kilka przykładów rozbicia uformowanego czworoboku piechoty. W połowie XIX wieku
używane były bagnety długości nawet ponad pół metra, którymi walczyd można było nie tylko po obsadzeniu na lufie broni
strzeleckiej, ale podobnie jak szablą lub pałaszem.

Muszkiet – gładkolufowa broo palna długa, z zamkiem lontowym, ładowana od wylotu lufy czyli odprzodowo, kalibru od 17 do

25 milimetrów. Pojawił się na polach bitew w początkach XVI wieku w armiach włoskich i hiszpaoskich (pierwsze wzmianka pochodzi
z roku 1512 z Rawenny), następnie rozpowszechnił się w całej Europie. Niewielka szybkostrzelnośd i zasada oddawania ognia
salwami spowodowała, że oddziały piechoty ustawiane były w szyki złożone z kilku szeregów i stosowały taktykę walki zwaną
kontrmarszem. Wyglądało to w ten sposób, że po oddaniu ognia pierwszy szereg przemieszczał się na koniec szyku dla nabicia broni,
dając jednocześnie miejsce do oddania strzału drugiemu szeregowi. Rosła dzięki temu intensywnośd prowadzonego ognia. Dla

ochrony muszkieterów w sytuacji bezpośredniego starcia z kawalerią służyli pikinierzy, później dzięki pojawieniu się bagnetu
muszkieterzy sami byli zdolni bronid się przed atakami jazdy.

Historia żarówki – Pod koniec I połowy XIX wieku podjęto w różnych krajach próby skonstruowania żarówki elektrycznej, czyli

urządzenia, którego włókno żarowe (tzw. żarnik) rozżarza się pod wpływem przepływającego przezeo prądu elektrycznego i świeci.
Pionierzy żarówki mieli do przezwyciężenia duże trudności: musieli dobrad właściwy materiał na włókno żarowe, aby przewodził
prąd elektryczny nie topiąc się jednocześnie pod wpływem gorąca, następnie zaś uzyskad stosunkowo wysoką próżnię, aby
umieszczone w niej włókno nie utleniało się. Z uwagi na powyższe ograniczenia ich osiągnięcia były raczej znikome.
Pierwszym odnotowanym w historii wynalazcą żarówki był Francuz de Moleyns, który w 1841 roku opatentował skonstruowaną
przez siebie lampkę elektryczną. Lampka miała cienki drucik platynowy, który rozżarzał się pod wpływem prądu elektrycznego. Jego
żarówki nie znalazły uznania, gdyż platyna pod wpływem wysokiej temperatury miękła i topiła się.

Znacznie lepsza była żarówka wyposażona we włókienko węglowe, którą wynalazł w 1854 roku niemiecki emigrant, nowojorski

optyk, mechanik i zegarmistrz Henry Goebel. Jako że przywiązywał dużą wagę do reklamy swojej firmy, pewnego wieczoru na dachu
domu w którym mieszkał zapłonęła wielka lampa łukowa, która ponod dawała fantastyczny efekt. Policja kazała mu jednak usunąd
lampę w obawie o możliwośd zaprószenia ognia. Nieustępliwy pan Goebel po kilku latach prób zareklamował się w inny sposób.
Otóż oświetlił swoją wystawę dziwnie wyglądającymi lampkami. Zainteresowanym objaśniał, ze są to baoki próżniowe zawierające
zwęglone włókna bambusa przez które przepływał prąd elektryczny. Były zasilane bateriami ogniw galwanicznych. Wówczas nie
znano jeszcze dynamomaszyny - dopiero w kilka lat później Gramme i Siemens zbudowali pierwsze generatory elektryczne.

Trzecim wynalazcą żarówki był rosyjski fizyk, mieszkaniec Petersburga, Aleksander Łodygin. Żarówka Łodygina wynaleziona w

1873 roku dawała silne światło, osiągnęła też dośd długi, jak na ówczesne czasy, okres świecenia - pół godziny. Była to szklana kula z
kawałkiem węgla w środku, rozżarzonym przez prąd elektryczny.
Wśród wczesnych pionierów żarówki wyróżniał się Joseph Wilson Swan, stosujący włókno węglowe już w roku 1848, który uzyskał
na tyle zadowalające wyniki w roku 1878, że otrzymał na swój wynalazek patent - jego żarówka świeciła przez 13,5 godziny i miała
włókno z bambusa, zasadniczą różnicą był cokół bagnetowy, w przeciwieostwie do edisonowskiego gwintu.
Praktyczną, w pełni użyteczną żarówkę wynalazł zespół badawczy w laboratorium w Menlo Park (USA) pod kierownictwem T.A.
Edisona. Jego pierwsza żarówka paliła się tylko 8 minut, ale po kilkumiesięcznych żmudnych pracach udało się im w roku 1879
skonstruowad żarówkę z włóknem węglowym świecącą przez kilkadziesiąt godzin, a później przedłużyd czas jej świecenia do ponad
100 godzin. Przy następnych próbach wybrano pewien gatunek japooskiego bambusa, którego zwęglone włókna okazały się
najtrwalsze. Umieszczone w szklanej banieczce, z której wypompowano powietrze paliły się przez kilkaset godzin jasnym żółtym
światłem.

W noc sylwestrową 1879 roku Edison mógł już oświetlad Menlo Park przy użyciu ponad 800 żarówek.

W bardzo krótkim czasie Edison wykonał całą resztę: elektrownie, przeciągnął kable elektryczne, wykonał przełączniki,

bezpieczniki, liczniki, system dystrybucji prądu i całą resztę potrzebną żeby oświetlenie wyszło poza ciasne ściany laboratorium.
4 września 1882 w jednej z dzielnic Nowego Jorku rozbłysło pierwsze światło elektryczne bijące sponad czternastu tysięcy żarówek a
zasilane przez pierwszą na świecie elektrownię miejską, uruchomioną przez Edisona na Pearl Street.
Patent który uzyskał J. W. Swan, zablokował Edisonowi rynek europejski, na który jego produkty mogły wejśd dopiero po zawarciu
umowy finansowej ze Swanem. Powstała wówczas w Anglii firma, do dziś funkcjonująca pod nazwą "Siemens Edison Swan" i
sygnująca swe produkty marką EDISWAN.

W XX wieku zaczęto używad w żarówkach drucików z wolframu (1907) i wypełniad je rozrzedzonym gazem obojętnym (najpierw
argonem, a następnie kryptonem). Nowoczesną żarówkę skonstruował w 1913 roku Irving Langmuir.
Do dzisiejszego dnia żarówki do zastosowania domowego (gdzie nie są narażone na wstrząsy) posiadają trzonek gwintowy (Edisona –
E27), zaś np. samochodowe – trzonek bagnetowy (Swana). Trwałośd typowych żarówek wynosi około 1000 godzin, chod firma Philips
wymyśliła żarówkę, której trwałośd wynosi 60 tysięcy godzin. Ich żarówka używa indukcji magnetycznej.
Podczas prac nad żarówką Edison przebadał ogromną ilośd materiałów (około 1600) z których można by zrobid włókno - żarnik.
Kosztowało go to około 100 tysięcy dolarów, o czym powiadomił całą Amerykę. Pośród jego zachowanych notatek można znaleźd
wpis z dnia, w którym włókno chciał zrobid z włosów z brody rudego Szkota!