47. Mity i rytuały totemiczne na przykładzie Australii
Mity totemiczne (obok nazw totemicznych klanów, ceremonii inticziuma i wiary w reinkarnację) stanowią bardzo ważny element totemizmu australijskiego. Dotyczą one pochodzenia przodków członków danego plemienia i są ściśle związane z krajobrazem, który świadczy o wydarzeniach mitycznych (jest ich potwierdzeniem). Obrzędy odbywają się w miejscach, które w micie odwiedzali bohaterowie- przy których się zatrzymywali lub zeszli do podziemi. W czasie, gdy żyli przodkowie, nie było różnicy między człowiekiem a zwierzęciem, co widoczne jest np. w jednym z mitów ludu Aranda.
Opowiada on o ludziach- Krukach (Ngapa), których przywódca, zainteresowany pojawieniem się ptasiego puchu niewiadomego pochodzenia, postanowił sprawdzić, skąd jest. Udał się w podróż, zmieniając postać z ptasiej na ludzką, spotkał mężczyzn, którzy ofiarowali mu pęk korzeni, którym żywił się on i jego plemię. Wodzowi jednak było mało i wykradł korzenie, które należały do tamtejszej społeczności. Spotkała go kara- został powalony pałkami-kopaczkami, a oba ludy (ludzie-Kruki i społeczność od korzeni) zniknęły w pieczarze, gdzie zamienili się w czuringi. W niej przebywają dusze nienarodzonych dzieci.
Innym mitem, związanym z obrzędami totemicznymi jest związany ze świętą skałą Ayers Rock (Uluru). Wyłoniła się w wyniku sporu między klanami: Windulka (ludzi Ziarna Mugla z Kikingura), Kunia (Węży Dywanowych) i Mala (Szczurów workowatych). Pierwszy z nich za pośrednictwem Dzwonecznika (ptaka) zaprosił pozostałe na ucztę. Kunia nie dotarli, ponieważ spotkali nad sadzawką Śpiące Jaszczurki, które następnie poślubili. Mala stworzyli swoje ceremonie i też zapomnieli o zaproszeniu. Nie spodobało się to Windulkom, dlatego poprosili o wsparcie Jadowite Węże, by napadli na niesłownych sąsiadów. W trakcie walk wyłoniła się Ayers Rock, którą zajęli przodkowie:
pd-wsch. część-> Jadowite Węże;
pd-zach. -> Węże Dywanowe
pn-> Szczury Workowate
pn-zach.-> miejsce dla mniejszych klanów na czas świąt
Ayers Rock jest miejscem, w którym odbywają się uroczystości i obrzędy totemiczne, np. inicjacyjne. Na północ od skały znajdują się klany fratrii Słońca, a na południe- klany fratrii cienia. Każda z nich ma swoje obrzędy. Wspólne jest coroczne odnawianie rysunków znajdujących się na skale.
Obrzędem totemicznym u Aborygenów jest przede wszystkim INTICZIUMA (u środkowoaustralijskiego plemienia Aranda)- uczta mająca pomnożyć zwierzę/roślinę totemową.
Etapy:
1. Wprowadzenie- przybranie postaci przodka totemicznego
2. Rozegranie dramatu mitycznego, który łączy się z mitem- złapanie, zabicie i złożenie w ofierze zwierzęcia totemowego (często przekazanie totemu następuje z rąk przeciwnego plemienia, bo dla nich nie jest ono sacrum), np. ceremonia gąsienicy Witchetty u Aranda- przedstawienie przepoczwarzania się poczwarki w gąsienicę.
3. Uczta Totemiczna- zjedzenie zwierzęcia, któremu czasami towarzyszy skropienie świętych miejsc i skał. Ma ona odnowić nie tylko zapas zwierzyny, ale odświeżyć więzy między członkami plemienia. Wtedy też składa się ofiarę z krwi
4. Desakralizacja- pozwolenie uczestnikom wmieszać się w tłum, przeciwieństwo obrzędu początkowego (izolowania się od pozostałych)
Szczegóły: święta skała dla plemion Pitjanjara i Aluritja. Wymiary: 2,5 x 1,5 km, wys. 350m, obwód: 8 km, czerwona skała kambryjska, leży nad jez. Amadeus