Występowanie bakterii mlekowych w mikroflorze przewodu pokarmowego człowieka

Trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych

•

Podstawowymi czynnościami układu pokarmowego jest trawienie i wchłanianie substancji pokarmowych

Układ pokarmowy

•

Rozpoczyna się od jamy ustnej, potem poprzez gardło i przełyk pokarm dociera do żołądka, z niego
przechodzi do jelita cienkiego.

•

Niestrawione resztki przesuwane są poprzez jelito grube do odbytu.

•

Długość tej drogi wynosi 8-9 metrów.

Dzieli się na kilka połączonych ze sobą odcinków:

•

jama ustna

•

gardło

•

przełyk

•

żołądek

•

jelito cienkie

•

jelito grube

Liczba drobnoustrojów zasiedlających zależy od miejsca ich zasiedlenia w kolejnych odcinkach przewodu

pokarmowego.

Mikroflora autochtoniczna

•

Naturalna mikroflora człowieka bytuje zarówno na zewnętrznych powierzchniach ciała jak i wewnątrz.

•

Jest to tzw. mikroflora autochtoniczna, której obecność odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymywaniu zdrowia
i prawidłowych funkcji organizmu.

Skład ilościowy i jakościowy mikroflory autochtonicznej zależy od warunków środowiskowych, stanu zdrowia (np.

kuracji antybiotykowej, infekcji), sposobu żywienia, jak również od trybu życia (np. stresu).

Ślina pH 6,7 - 6,8 - około 10

3

jtk / cm

3

•

W trawieniu i przesuwaniu pokarmów niezbędne jest wydzielanie przez gruczoły trawienne enzymów i śluzu.

•

Pierwszą taką wydzieliną jest ślina, tworzona w śliniankach.

•

Oprócz funkcji trawiennej (zawiera w sobie enzym amylazę trawiącą skrobię) pełni również rolę ochronną,
ma bowiem właściwości bakteriobójcze i nawilża jamę ustną, chroniąc ją przed twardymi składnikami
pokarmu.

Sok żołądkowy - u zdrowego człowieka jest to miejsce prawie sterylne (pH 1,2 - 3).

•

Jest mieszaniną kwasu solnego, wody i czynnika wewnętrznego wydzielanego przez komórki okładzinowe
oraz pepsynogenu (komórki główne) i śluzu (komórki śluzowe).

•

Pepsynogen jest nieaktywnym enzymem ulegającym uczynnieniu do pepsyny w środowisku kwaśnym
zapewnianym przez kwas solny. Pepsyna bierze udział w trawieniu białek.

•

Wydzielany przez niektóre komórki śluz ma podstawowe znaczenie dla ochrony błony śluzowej żołądka
przed "agresywnym" wpływem kwasu.

•

Znajduje się tam nie więcej niż 10

2

- 10

3

jtk/g przy średnim pH < 3.

•

Są to głównie drobnoustroje względnie beztlenowe Gram(+): Lactobacillus, Streptococcus, Enterobacterium
i drożdże.

•

Niektóre bakterie są chronione przed pH żołądka cząstkami pokarmu i dzięki temu mogą „przebić” się do
jelit.

•

W stanach chorobowych, gdy żołądek jest "odkwaszony" (pH bliskie lub ponad 7), przestaje on być naturalną
barierą chroniącą przewód pokarmowy przed drobnoustrojami z zewnątrz.

Wątroba

•

Jedną z funkcji wątroby jest wydzielanie żółci.

•

Żółć nie spływa bezpośrednio do dwunastnicy, ale gromadzi się w pęcherzyku żółciowym.

•

Główna droga wyprowadzająca żółć nosi nazwę przewodu żółciowego.

Jelita

•

Enzymy trawienne znajdują się również w samych jelitach.

•

Żółć jest mieszaniną wody, kwasów żółciowych, cholesterolu, bilirubiny i innych substancji.

•

Sole żółciowe odgrywają bardzo dużą rolę w trawieniu tłuszczów i rozpuszczalnych w nich witamin.

•

Żółć spływa najpierw do pęcherzyka żółciowego, gdzie jest zagęszczana (do 20 razy). W momencie
pojawienia się w jelicie pokarmów, zwłaszcza z dużą zawartością tłuszczów, skurcz pęcherzyka uwalnia
zgromadzoną żółć do dwunastnicy.

•

pH alkaliczne

•

jelito czcze - znajduje się tam do 10

5

jtk/g treści pokarmowej, w tym głównie: Bifidobacterium, Streptococcus,

Bacteroides, drożdże.

•

jelito kręte - znajduje się tam do 10

9

jtk/g treści pokarmowej, w tym głownie: Bifidobacterium,

Enterobacterium, Streptococcus, Clostridium, Bacteroides, drożdże.

•

jelito grube - znajduje się tam około 10

10

- 10

11

jtk/g treści pokarmowej, w tym głównie ścisłe beztlenowce

Gram(+) i Gram(-): Streptococcus, Eubacterium, Bacteroides, Bifidobacterium, Clostridium, Lactobacillus,
Enterobacterium, drożdże.

Podstawowe funkcje mikroflory jelitowej

•

degradacja resztek pożywienia (oligosacharydów, pektyn, hemiceluloz, peptydów, lipidów)

•

biosynteza witamin: biotyny, ryboflawiny, kobalaminy, pirydoksyny, folacyny, kwasu pantotenowego,
witaminy K. Synteza jelitowa pokrywa część zapotrzebowania organizmu na te witaminy, dlatego długotrwałe
kuracje antybiotykowe mogą doprowadzić do niedoborów witamin z grupy B.

•

ochrona przed zagrożeniem ze strony bakterii chorobotwórczych - wytwarzanie bakteriocyn, kwasu
mlekowego lub H

2

O

2

. Bakterie stymulują układ immunologiczny organizmu do produkcji przeciwciał

zwalczających specyficzne patogenny.

Trzustka

•

Jest prawdziwą "fabryką" enzymów.

•

Narząd ten wydziela na dobę do 4 litrów soku, w którym znajdują się enzymy trawiące białka, tłuszcze i
skrobię.

•

W przeciwieństwie do żołądka wydzielina ta ma odczyn zasadowy, dzięki zawartym w niej wodorowęglanom.

•

Trzustka oprócz enzymów wydziela również hormony; najważniejsze z nich to insulina i glukagon.

Stolec

•

Gatunkiem bakterii obecnym w stolcu dziecka karmionego piersią są Bifidobacterium, szczególnie Bif.
bifidum (99 % populacji przy pH stolca 4,5 - 5,5).

•

W stolcu dziecka karmionego dietą mieszaną skład mikroflory przewodu pokarmowego ulega zmianie.
Wciąż dominują bifidobakterie (Bif. longum i Bif. adolescentis), to jednak pH wzrasta do 7, co świadczy o
obecności mikroflory patogennej.

•

Podobnie jest w przypadku ludzi dorosłych.