12. Przywileje stanowe szlachty – regulacje

dotyczące urzędów

A. Przywilej koszycki (1374r.):

- urzędy ziemskie są dożywotnio udzielane z
nominacji monarszej (nie z wyboru) szlachcie
osiadłej posiadającej włości w danym okręgu
- urzędnik nie jest odpowiedzialny i jest
nieusuwalny
- starostwa grodowe mogą obejmować
wyłącznie Polacy urodzeni w Królestwie
- starostą nie może zostać książę
- starosta nie musi pochodzić z danej ziemi i nie
jest mianowany dożywotnio – może być
odwołany

B. Przywilej piotrkowski (1388r.):

- monarcha zrzeka się prawa wydawania listów
zapowiednich (ekspektatyw, obietnic objęcia
urzędu)
- obietnica zniesienia urzędu oprawcy (ścigał
ciężkie przestępstwa, wydawał wyroki i
egzekwował je – otrzymywał połowę wartości
skonfiskowanych majątków)

C. Przywilej czerwiński (1422r.):

- zakaz łączenia urzędów starosty i sędziego
ziemskiego
- Rada Królewska decyduje o systemie
monetarnym

D. Statut warcki (1423r.) – sprecyzowanie

kompetencji starosty

E. Przywileje nieszawskie (1454r.):

- zakaz łączenia urzędów starosty z urzędem
wojewody lub kasztelana
- równy dostęp do urzędów centralnych dla
szlachty z Małopolski i Wielkopolski
- wprowadzenie taksy wojewódzkiej (cenników
na wyroby rzemieślnicze).