zarzadzanie finansami jedn pub

Strona tytułowa

dr hab. Marta Postuła

ródła regulacji w zakresie finansów

publicznych

•

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej -
najwa

niejszy akt prawny (ustawa zasadnicza)

Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia
1997 r.,

•

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z pó

n. zm.),

•

Rozporz

dzenia Rady Ministrów i Ministra Finansów.

Konstytucja a finanse publiczne

•

rodki finansowe na cele publiczne s

gromadzone i wydatkowane

w sposób okre

lony w ustawie o finansach publicznych.

•

Nabywanie, zbywanie i obci

ąż

anie nieruchomo

ci, udziałów lub

akcji oraz emisja papierów warto

ciowych przez Skarb Pa

stwa,

Narodowy Bank Polski lub inne pa

stwowe osoby prawne nast

puje

na zasadach i w trybie okre

lonych w ustawie.

•

Zaci

ganie po

yczek oraz udzielanie gwarancji i por

cze

finansowych przez pa

stwo nast

puje na zasadach i w trybie

okre

lonych w ustawie o finansach publicznych.

•

Nie wolno zaci

yczek lub udziela

gwarancji i por

cze

finansowych, w nast

pstwie których pa

stwowy dług publiczny

przekroczy 3/5 warto

ci rocznego produktu krajowego brutto.

Sposób obliczania warto

ci rocznego produktu krajowego brutto

oraz pa

stwowego długu publicznego okre

la ustawa o finansach

publicznych

Główne zało

enia ustawy

o finansach publicznych

•

Ograniczenie rodzaju jednostek działaj

cych w

ramach sektora finansów publicznych;

•

Poprawa przejrzysto

ci;

•

Uregulowanie szczególnych zasad gospodarki

niepodatkowymi nale

ciami bud

etowymi;

•

Nowe regulacje w zakresie bud

etu zadaniowego;

•

Planowanie wieloletnie - nowe instrumenty;

Główne założenia ustawy o finansach
publicznych

•

Racjonalizacja gospodarki finansowej jednostek

samorz

du terytorialnego;

•

Nowy system przepływów

rodków unijnych;

•

Wzmocnienie kontroli nad wydatkami publicznymi

•

Kontrola zarz

dcza w jednostkach sektora finansów

publicznych;

•

Nowe regulacje w obszarze audytu wewn

trznego.

Poprawa przejrzysto

sektora finansów publicznych

Dostosowanie zakresu jednostek zaliczanych do sektora
finansów publicznych do tzw. systemu ESA`95 –
europejskiego systemu rachunków narodowych
i regionalnych we Wspólnocie Europejskiej, wył

czaj

c z

sektora jednostki badawczo-rozwojowe oraz instytuty
naukowe PAN i jednocze

nie wł

czaj

c pa

stwowe

instytucje filmowe.

Finanse publiczne obejmuj

procesy zwi

zane z

gromadzeniem

rodków publicznych oraz ich

rozdysponowywaniem, w szczególno

ci:

gromadzenie dochodów i przychodów publicznych,

wydatkowanie

rodków publicznych,

finansowanie potrzeb po

yczkowych bud

etu

stwa,

zaci

ganie zobowi

anga

cych

rodki

publiczne,

zarz

dzanie

rodkami publicznymi,

zarz

dzanie długiem publicznym,

rozliczenia z bud

etem Unii Europejskiej.

Sektor finansów publicznych tworz

organy władzy publicznej, w tym organy administracji rz

dowej, organy

kontroli pa

stwowej i ochrony prawa oraz s

dy i trybunały;

jednostki samorz

du terytorialnego (jst) oraz ich zwi

zki;

jednostki bud

etowe;

samorz

dowe zakłady bud

etowe;

agencje wykonawcze;

instytucje gospodarki bud

etowej;

stwowe fundusze celowe;

ZUS i zarz

dzane przez niego fundusze oraz KRUS i fundusze zarz

dzane

przez Prezesa KRUS;

Narodowy Fundusz Zdrowia;

10.

samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

11.

uczelnie publiczne;

12.

PAN i tworzone przez ni

jednostki organizacyjne;

13.

stwowe i samorz

dowe instytucje kultury oraz pa

stwowe instytucje

filmowe;

14.

inne pa

stwowe lub samorz

dowe osoby prawne utworzone na podstawie

odr

bnych ustaw w celu wykonywania zada

publicznych, z wył

czeniem

przedsi

biorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa

handlowego.

Jednostki bud

etowe

Jednostkami bud

etowymi s

jednostki organizacyjne

sektora finansów publicznych nieposiadaj

ce osobowo

prawnej, które pokrywaj

swoje wydatki bezpo

rednio z

bud

etu, a pobrane dochody odprowadzaj

na rachunek

odpowiednio dochodów bud

etu pa

stwa albo bud

etu

jednostki samorz

du terytorialnego.

Jednostki bud

etowe s

tworzone, ł

czone i likwidowane, z

zastrze

eniem odr

bnych ustaw, przez: ministrów,

kierowników urz

dów centralnych, wojewodów oraz inne

organy działaj

ce na podstawie odr

bnych ustaw -

stwowe jednostki bud

etowe, organy stanowi

jednostki samorz

du terytorialnego - gminne, powiatowe

lub wojewódzkie jednostki bud

etowe.

Jednostki bud

etowe c.d.

stwowe jednostki bud

etowe, dla których organem

prowadz

cym s

organy administracji pa

stwowej

gromadz

na wydzielonym rachunku dochody

uzyskiwane:

ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieni

ęż

nej na rzecz jednostki

bud

etowej;

z odszkodowa

i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie b

ce w

zarz

dzie b

ytkowaniu jednostki bud

etowej;

z działalno

ci wykraczaj

cej poza zakres działalno

ci podstawowej,

okre

lonej w statucie, polegaj

cej mi

dzy innymi na

wiadczeniu usług, w

tym szkoleniowych i informacyjnych;

z opłat egzaminacyjnych, za wydawanie

wiadectw i certyfikatów, jak

równie

za sprawdzanie kwalifikacji;

z tytułu odpłatno

ci za wy

ywienie i zakwaterowanie uczniów i młodzie

y w

bursach i internatach, ponoszonych przez rodziców lub opiekunów;

z dopłat bezpo

rednich i innych płatno

ci stosowanych w ramach Wspólnej

Polityki Rolnej Unii Europejskiej, otrzymanych na podstawie odr

bnych

przepisów.

Jednostki samorz

du terytorialnego

Jednostki samorz

du terytorialnego wykonuj

zadania w

zakresie:

gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami u

ytkowymi,

dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

wodoci

gów i zaopatrzenia w wod

, kanalizacji, usuwania i

oczyszczania

cieków komunalnych, utrzymania czysto

ci i

porz

dku oraz urz

dze

sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania

odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energi

elektryczn

ciepln

oraz gaz,

lokalnego transportu zbiorowego,

targowisk i hal targowych,

zieleni gminnej i zadrzewie

kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów
rekreacyjnych i urz

dze

sportowych,

Jednostki samorz

du terytorialnego c.d.

pomocy społecznej, reintegracji zawodowej i społecznej oraz
rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,

utrzymywania ró

nych gatunków egzotycznych i krajowych zwierz

w tym w szczególno

ci prowadzenia hodowli zwierz

t zagro

onych

wygini

ciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego

wyst

powania,

Cmentarzy.

Powy

sze zadania mog

wykonywane przez

samorz

dowe zakłady bud

etowe.

Nowa organizacja sektora finansów
publicznych zakłady bud

etowe

•

likwidacja wszystkich centralnych zakładów bud

etowych;

•

ograniczenie zakresu działania cz

ęś

ci zakładów

bud

etowych wykonuj

cych zadania własne jednostki

samorz

du terytorialnego do takich, które prowadz

działalno

ść

w zakresie spraw:

gospodarki mieszkaniowej,

wodoci

gów i zaopatrzenia w wod

, kanalizacji,

gospodarki komunalnej (m.in. usuwania i oczyszczania

cieków komunalnych, utrzymania czysto

ci, wysypisk),

zaopatrzenia w energi

ciepln

oraz gaz,

kultury fizycznej i sportu, w tym terenów rekreacyjnych
urz

dze

sportowych,

cmentarzy.

Samorz

dowy zakład bud

etowy

Samorz

dowy zakład bud

etowy wykonuje zadania odpłatnie, pokrywaj

koszty swojej działalno

ci z przychodów własnych oraz mo

e otrzymywa

bud

etu jednostki samorz

du terytorialnego:

dotacje przedmiotowe;

dotacje celowe na zadania bie

żą

ce finansowane z udziałem

rodków publicznych;

dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

e by

tworzony, ł

czony i przekształcany w inna form

organizacyjno-prawn

oraz zlikwidowany.

W zakresie okre

lonym w odr

bnych ustawach samorz

dowy zakład bud

etowy

e otrzymywa

dotacj

podmiotow

Dotacje nie mog

przekroczy

50% kosztów działalno

ci zakładu.

Nowotworzony zakład bud

etowy mo

e otrzyma

jednorazow

dotacj

z bud

etu na

pierwsze wyposa

enie w

rodki obrotowe.

Samorz

dowy zakład bud

etowy wpłaca do bud

etu jednostki samorz

terytorialnego nadwy

ę ś

rodków obrotowych, ustalon

na koniec okresu

sprawozdawczego, chyba

e organ stanowi

cy jednostki samorz

du terytorialnego

postanowi inaczej.

Agencja wykonawcza

Agencja wykonawcza jest pa

stwow

osob

prawn

tworzon

na podstawie odr

bnej ustawy

w celu realizacji zada

stwa.

Agencja wykonawcza prowadzi gospodark

finansow

na zasadach

okre

lonych w ustawie o finansach publicznych oraz w ustawie j

tworz

cej. Podstaw

gospodarki finansowej agencji wykonawczej

jest roczny plan finansowy, obejmuj

cy:

przychody z prowadzonej działalno

ci;

dotacje z bud

etu pa

stwa;

zestawienie kosztów funkcjonowania agencji wykonawczej oraz
realizacji zada

ustawowych, z wyszczególnieniem kosztów

realizacji tych zada

przez inne podmioty

wynik finansowy;

rodki na wydatki maj

tkowe;

rodki przyznane innym podmiotom;

stan nale

ci i zobowi

na pocz

tek i koniec roku;

stan

rodków pieni

ęż

nych na pocz

tek i koniec roku.

Agencja wykonawcza c.d

Projekt rocznego planu finansowego agencji wykonawczej ustala jej
wła

ciwy organ w porozumieniu z ministrem sprawuj

cym nadzór

nad agencj

wykonawcz

. Po zatwierdzeniu przez ministra

sprawuj

cego nadzór projekt jest przekazywany Ministrowi

Finansów, w trybie i terminach okre

lonych w przepisach

dotycz

cych prac nad projektem ustawy bud

etowej.

Agencja wykonawcza jest obowi

zana corocznie wpłaca

bud

etu pa

stwa, na rachunek bie

żą

cy dochodów pa

stwowej

jednostki bud

etowej obsługuj

cej ministra sprawuj

cego nadzór

nad t

agencj

, nadwy

ę ś

rodków finansowych ustalon

na koniec

roku, pozostaj

po uregulowaniu zobowi

podatkowych (w

szczególnie uzasadnionych przypadkach Rada Ministrów mo

e, na

wniosek ministra sprawuj

cego nadzór nad agencj

wykonawcz

wyrazi

zgod

, w formie uchwały, na niewpłacenie nadwy

ki).

Agencje wykonawcze - przykłady

•

Narodowe Centrum Bada

i Rozwoju,

•

Narodowe Centrum Nauki,

•

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa,

•

Polska Agencja Rozwoju Przedsi

biorczo

ci,

•

Agencja Rynku Rolnego.

Instytucja gospodarki bud

etowej

Instytucja gospodarki bud

etowej jest jednostk

sektora

finansów publicznych tworzon

w celu realizacji zada

publicznych, która:

•

odpłatnie wykonuje wyodr

bnione zadania;

•

pokrywa koszty swojej działalno

ci oraz zobowi

zania z

uzyskiwanych przychodów.

e by

tworzona przez:

•

ministra lub Szefa KPRM, za zgod

RM, udzielon

na jego wniosek,

•

organ lub kierownika jednostki m.in. Kancelarii Sejmu, Kancelarii
Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunału
Konstytucyjnego, Najwy

szej Izby Kontroli i innych, jako organu

wykonuj

cego funkcje organu zało

ycielskiego.

Instytucja gospodarki bud

etowej samodzielnie gospodaruje

mieniem, kieruj

c si

zasad

efektywno

ci jego wykorzystania.

Instytucja gospodarki bud

etowej c.d.

Instytucja gospodarki bud

etowej mo

e otrzymywa

dotacje z

bud

etu pa

stwa na realizacj

zada

publicznych, je

eli odr

bne

ustawy tak stanowi

Podstaw

gospodarki finansowej instytucji gospodarki bud

etowej

jest roczny plan finansowy, obejmuj

cy:

•

przychody z prowadzonej działalno

ci;

•

dotacje z bud

etu pa

stwa;

•

zestawienie kosztów:
-

funkcjonowania instytucji gospodarki bud

etowej,

realizacji wyodr

bnionych zada

( z wyszczególnieniem

wynagrodze

i składek od nich naliczanych, płatno

odsetkowych wynikaj

cych z

zaci

gni

tych zobowi

oraz zakupu towarów i usług);

•

rodki na wydatki maj

tkowe;

•

wynik finansowy;

•

stan nale

ci i zobowi

na pocz

tek i koniec roku.

Instytucje gospodarki bud

etowej-przykłady

•

Pomorska Instytucja Gospodarki Bud

etowej

„POMERANIA”,

•

Centralny O

rodek Sportu,

•

Centralny O

rodek Dokumentacji Geodezyjnej

i Kartograficznej,

•

Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta RP,

•

Centrum Bada

i Edukacji Statystycznej GUS.

stwowy fundusz celowy

•

stwowy fundusz celowy jest tworzony na podstawie odr

bnej ustawy.

•

Przychody pa

stwowego funduszu celowego pochodz

rodków

publicznych, a koszty s

ponoszone na realizacj

wyodr

bnionych zada

stwowych.

•

stwowy fundusz celowy nie posiada osobowo

ci prawnej.

•

stwowy fundusz celowy stanowi wyodr

bniony rachunek bankowy,

którym dysponuje minister wskazany w ustawie tworz

cej fundusz albo inny

organ wskazany w tej ustawie.

•

Do pa

stwowych funduszy celowych nie zalicza si

funduszy, których

jedynym

ródłem przychodów, z wył

czeniem odsetek od rachunku

bankowego i darowizn, jest dotacja z bud

etu pa

stwa.

•

Podstaw

gospodarki finansowej pa

stwowego funduszu celowego jest

roczny plan finansowy.

stwowy fundusz celowy c.d.

•

rodków pa

stwowego funduszu celowego mog

udzielane po

yczki

jednostkom samorz

du terytorialnego, je

eli ustawa tworz

ca fundusz tak stanowi.

•

Koszty pa

stwowego funduszu celowego mog

pokrywane tylko w ramach

posiadanych

rodków finansowych obejmuj

cych bie

żą

ce przychody, w tym dotacje z

bud

etu pa

stwa i pozostało

rodków z okresów poprzednich.

•

W planie finansowym pa

stwowego funduszu celowego mog

dokonywane

zmiany polegaj

ce na zwi

kszeniu prognozowanych przychodów i odpowiednio

kosztów.

•

Zmiany planu finansowego pa

stwowego funduszu celowego nie mog

powodowa

zwi

kszenia dotacji z bud

etu pa

stwa.

•

eli pa

stwowy fundusz celowy posiada zobowi

zania wymagalne, w tym kredyty i

yczki, zwi

kszenie przychodów w pierwszej kolejno

ci przeznacza si

na ich

spłat

•

Zmiany kwot przychodów i kosztów pa

stwowego funduszu celowego uj

tych w

planie finansowym dokonuje odpowiednio minister lub organ dysponuj

cy tym

funduszem po uzyskaniu zgody Ministra Finansów i opinii sejmowej komisji do spraw
bud

etu.

stwowe fundusze celowe - przykłady

•

Fundusz Gwarantowanych

wiadcze

Pracowniczych,

•

Fundusz Pracy,

•

Fundusz Modernizacji Sił Zbrojnych,

•

Fundusz Promocji Kultury,

•

Fundusz Ubezpiecze

Społecznych.

stwowe i samorz

dowe osoby

prawne

•

stwowe i samorz

dowe osoby prawne s

tworzone

na podstawie odr

bnych ustaw.

•

Podstaw

gospodarki finansowej pa

stwowych i

samorz

dowych osób prawnych jest plan finansowy.

•

Plany finansowe pa

stwowych i samorz

dowych osób

prawnych s

sporz

dzane zgodnie z ustawami o ich

utworzeniu, z uwzgl

dnieniem przepisów ustawy o f.p.

•

Projekty planów finansowych pa

stwowych osób

prawnych (inne pa

stwowe lub samorz

dowe osoby

prawne utworzone na podstawie odr

bnych ustaw) s

przekazywane Ministrowi Finansów w trybie i terminach
okre

lonych w przepisach dotycz

cych prac nad

projektem ustawy bud

etowej.

stwowe i samorz

dowe osoby

prawne c.d.

stwowe i samorz

dowe osoby prawne wyodr

bniaj

w swoich planach finansowych:

•

przychody z prowadzonej działalno

ci;

•

dotacje z bud

etu pa

stwa lub bud

etów jednostek samorz

terytorialnego;

•

koszty, w tym:-
- wynagrodzenia i składki od nich naliczane,
- płatno

ci odsetkowe wynikaj

ce z zaci

gni

tych zobowi

- zakup towarów i usług;

•

rodki na wydatki maj

tkowe;

•

rodki przyznane innym podmiotom;

•

stan nale

ci i zobowi

na pocz

tek i koniec roku;

•

stan

rodków pieni

ęż

nych na pocz

tek i koniec roku.

stwowe i samorz

dowe osoby

prawne - przykłady

•

Polska Organizacja Turystyczna,

•

Polski Klub Wy

cigów Konnych,

•

Urz

d Dozoru Technicznego,

•

Polski Instytut Spraw Mi

dzynarodowych,

•

Rzecznik Ubezpieczonych.

rodki publiczne

dochody publiczne

przychody jednostek sektora finansów

publicznych pochodz

ce z prowadzonej przez

nie działalno

ci oraz pochodz

z innych

ródeł

ze sprzeda

y papierów warto

ciowych

z prywatyzacji maj

tku Skarbu Pa

stwa oraz maj

tku jst

ze spłat po

yczek i kredytów udzielonych ze

rodków publicznych

z otrzymanych po

yczek i kredytów

z innych operacji finansowych

rodki pochodz

ce z bud

etu UE oraz

niepodlegaj

ce zwrotowi

rodki z pomocy udzielanej

przez pa

stwa członkowskie EFTA

inne

rodki pochodz

ce ze

ródeł

zagranicznych niepodlegaj

ce zwrotowi

przychody bud

etu pa

stwa i bud

etów jst

oraz innych jednostek sektora finansów

publicznych

Przeznaczenie

rodków publicznych

wydatki

publiczne

rozchody publiczne

spłaty otrzymanych po

yczek i kredytów

wykup papierów warto

ciowych

udzielone po

yczki i kredyty

płatno

ci wynikaj

ce z odr

bnych ustaw,

których

ródłem finansowania s

przychody

z prywatyzacji maj

tku Skarbu Pa

stwa

inne operacje finansowe zwi

zane z zarz

dzaniem

długiem publicznym i płynno

płatno

ci zwi

zane z udziałami Skarbu Pa

stwa

w mi

dzynarodowych instytucjach finansowych

Dotacje - s

to podlegaj

ce szczególnym zasadom rozliczania

rodki z bud

etu

stwa, bud

etu jednostek samorz

du terytorialnego oraz z pa

stwowych funduszy

celowych przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, odr

bnych ustaw lub umów

dzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zada

publicznych, dzieli si

je na:

Dotacje celowe

•

na finansowanie lub dofinansowanie okre

lonych wydatków niezb

dnych do wykonania

wskazanego zadania publicznego lub kosztów realizacji inwestycji oraz dop

aty do

oprocentowania kredytów bankowych w zakresie okre

lonym w odr

bnych ustawach;

•

tak

rodki przeznaczone na:

realizacj

programów finansowanych z udziałem

rodków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 i ust. 3 pkt 6 ustawy o

finansach publicznych, wydatkowane przez podmioty realizuj

ce te programy, inne ni

stwowe jednostki bud

etowe;

realizacj

projektów pomocy technicznej finansowanych z udziałem

rodków europejskich i

rodków, o których mowa w

art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b ustawy o finansach publicznych;

finansowanie lub dofinansowanie zada

realizowanych przez jst oraz inne podmioty, ze

rodków przekazywanych przez

jednostki, o których mowa w art. 9 pkt 5, 7 i 14 ustawy o finansach publicznych;

realizacj

programów finansowanych z udziałem

rodków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d ustawy o

finansach publicznych;

współfinansowanie realizacji programów finansowanych z udziałem

rodków europejskich;

wyprzedzaj

ce finansowanie WPR, o którym mowa w odr

bnych przepisach, w cz

ęś

ci podlegaj

cej refundacji ze

rodków UE.

Dotacje podmiotowe

•

rodki dla podmiotu wskazanego w odr

bnej ustawie lub umowie mi

dzynarodowej, wy

łą

cznie na

dofinansowanie dzia

alno

ci bie

żą

cej w zakresie okre

lonym w odr

bnej ustawie lub umowie

dzynarodowej.

Dotacje przedmiotowe

•

rozumie si

przez to

rodki przeznaczone na dop

aty do okre

lonych rodzajów wyrobów lub us

ug,

kalkulowane wed

ug stawek jednostkowych.

Co warto wiedzie

o dotacjach (1)

•

dotacje udzielone z bud

etu pa

stwa w cz

ęś

ci niewykorzystanej do ko

ca roku

bud

etowego lub w terminie okre

lonym w rozporz

dzeniu o wydatkach

niewygasaj

cych, podlegaj

zwrotowi do bud

etu pa

stwa odpowiednio do dnia

31 stycznia nast

pnego roku albo w terminie 21 dni od dnia okre

lonego w

tym rozporz

dzeniu;

•

dotacje udzielone z bud

etu pa

stwa na realizacj

zada

za granic

w cz

ęś

niewykorzystanej do ko

ca roku bud

etowego podlegaj

zwrotowi do bud

etu

stwa do 28 lutego nast

pnego roku;

•

od kwot dotacji zwróconych po terminie, nalicza si

odsetki w wysoko

okre

lonej jak dla zaległo

ci podatkowych, pocz

wszy od dnia nast

puj

cego

po dniu, w którym upłyn

ł termin zwrotu dotacji;

•

dotacje udzielone z bud

etu pa

stwa:

wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,

pobrane nienale

nie lub w nadmiernej wysoko

- podlegaj

zwrotowi do bud

etu pa

stwa wraz z odsetkami w wysoko

okre

lonej jak dla zaległo

ci podatkowych, w ci

gu 15 dni od dnia stwierdzenia

jednej z powy

szych okoliczno

ci.

Co warto wiedzie

o dotacjach (2)

•

dotacjami pobranymi w nadmiernej wysoko

ci s

dotacje

otrzymane z bud

etu pa

stwa w wysoko

ci wy

szej ni

okre

lona w

odr

bnych przepisach, umowie lub wy

szej ni

niezb

dna na

dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania;

•

dotacjami nienale

nymi s

dotacje udzielone bez podstawy prawnej;

•

zwrotowi do bud

etu pa

stwa podlega ta cz

ęść

dotacji, która została

wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienale

nie udzielona lub

pobrana w nadmiernej wysoko

ci;

•

odsetki od dotacji podlegaj

cych zwrotowi do bud

etu pa

stwa

nalicza si

, pocz

wszy od dnia:

1) przekazania z bud

etu pa

stwa dotacji wykorzystanych niezgodnie z

przeznaczeniem,
2) stwierdzenia nieprawidłowego naliczenia lub nienale

nego pobrania

dotacji
- z zastrze

eniem,

e je

eli dotacja stanowi pomoc publiczn

, odsetki

nalicza si

od dnia przekazania dotacji beneficjentowi.

Inne poj

cia zwi

zane ze

rodkami

publicznymi

Rezerwy celowe :

•

mog

tworzone na:

1) wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji bud

etowej nie jest mo

liwy do dokonania w

okresie opracowywania projektu ustawy bud

etowej,

2) na wydatki, których realizacja jest uwarunkowana zaci

gni

ciem kredytu w mi

dzynarodowej instytucji

finansowej lub pozyskaniem

rodków z innych

ródeł,

3) na wydatki zwi

zane z realizacj

programów współfinansowanych z udziałem

rodków, o których mowa w art. 5

ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych,

4) gdy odr

bne ustawy tak stanowi

;

•

suma rezerw, o których mowa w punkcie 1 i 4 nie mo

e przekroczy

5% wydatków bud

etu;

•

dzieli Minister Finansów w porozumieniu z wła

ciwymi ministrami lub innymi dysponentami cz

ęś

ci bud

etowych, nie

pó

niej ni

do dnia 15 pa

dziernika, z niewielkimi wyj

tkami;

•

podziału rezerwy celowej, przeznaczonej na finansowanie programów realizowanych z udziałem

rodków

pochodz

cych z bud

etu UE, dokonuje Minister Finansów na wniosek ministra wła

ciwego do spraw rozwoju

regionalnego a z udziałem

rodków pochodz

cych z Europejskiego Funduszu Rybackiego i na WPR - dokonuje

Minister Finansów na wniosek ministrów wła

ciwych do spraw: rybołówstwa, rozwoju wsi i rynków rolnych;

•

podziału rezerwy celowej na zwi

kszenie wynagrodze

wynikaj

cych ze zmian organizacyjnych i nowych zada

stwowych jednostkach bud

etowych dokonuje Rada Ministrów;

•

mog

przeznaczone, wył

cznie na cel, na jaki zostały utworzone;

•

Minister Finansów mo

e, po uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji wła

ciwej do spraw bud

etu, dokona

zmiany przeznaczenia rezerwy celowej.

Rezerwa ogólna

•

nie wy

sza ni

0,2% wydatków bud

etu pa

stwa;

•

dysponuje ni

Rada Ministrów;

•

Rada Ministrów mo

e upowa

, w drodze rozporz

dzenia, Prezesa Rady Ministrów i Ministra Finansów do

dysponowania rezerw

ogóln

do wysoko

ci okre

lonych kwot, uwzgl

dniaj

c zró

nicowanie tych kwot.

Rezerwy, w cz

ęś

ciach bud

etu pa

stwa, których dysponentami s

wojewodowie

•

w wysoko

ci do 1 % planowanych wydatków, z wył

czeniem dotacji dla jst.

Bud

Budżżżżet pa

et pa

et pańńńństwa

stwa

Ustawa bud

etowa:

stanowi podstaw

gospodarki finansowej pa

stwa

w danym roku bud

etowym.

uchwalana jest na okres roku bud

etowego, który

jest rokiem kalendarzowym.

składa si

- bud

etu pa

stwa,

- zał

czników,

- postanowie

, których obowi

zek zamieszczania

i w ustawie bud

etowej wynika z ustawy

o finansach publicznych lub z odr

bnych ustaw.

Bud

et pa

stwa:

•

składa si

z cz

ęś

ci odpowiadaj

cych

organom władzy publicznej, kontroli
pa

stwowej, s

dom, trybunałom i innym

organom oraz organom administracji
rz

dowej;

•

w ramach bud

etu pa

stwa wyodr

bnia

bud

rodków europejskich.

Dochody podatkowe i
niepodatkowe bud

etu pa

stwa

•

podatki i opłaty, w części, która nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów

państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;

•

cła;

•

wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;

•

wpłaty z tytułu dywidendy;

•

wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;

•

wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych;

•

dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;

•

dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, dotyczące składników

majątkowych Skarbu Państwa, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;

•

odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych

lub organów władzy publicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;

•

odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku

bieżącym budżetu państwa;

•

odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;

•

grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;

•

spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;

•

dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt

4 lit. a i b ustawy o finansach publicznych, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;

•

inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych;

•

środki europejskie i środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b ustawy o finansach publicznych,

na realizację projektów pomocy technicznej oraz środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d

oraz pkt 6 ustawy o finansach publicznych, po ich przekazaniu na rachunek dochodów budżetu

państwa;

•

odsetki wykupywane przez nabywców obligacji skarbowych lub nadwyżka wynikająca z różnicy

pomiędzy ceną emisyjną a wartością nominalną zbywanych obligacji skarbowych.

Wydatki bud

etu

stwa

przeznacza si

na:

•

funkcjonowanie organów władzy publicznej, w tym organów
administracji rz

dowej, organów kontroli i ochrony prawa oraz

dów i trybunałów;

•

zadania wykonywane przez administracj

dow

;

•

subwencje ogólne dla jednostek samorz

du terytorialnego;

•

dotacje dla jednostek samorz

du terytorialnego;

•

wpłaty do bud

etu Unii Europejskiej, zwane dalej "

rodkami

własnymi Unii Europejskiej";

•

subwencje dla partii politycznych;

•

dotacje na zadania okre

lone odr

bnymi ustawami;

•

obsług

długu publicznego;

•

wkład krajowy na realizacj

programów finansowanych

z udziałem

rodków europejskich lub

rodków, o których mowa

w art. 5 ust. 3 pkt 3, 5 i 6 ustawy o finansach publicznych.

Bud

rodków europejskich

obejmuje:

•

dochody z tytułu realizacji programów
finansowanych z udziałem

rodków europejskich;

•

wydatki na realizacj

programów finansowanych

z udziałem

rodków europejskich w cz

ęś

podlegaj

cej refundacji.

Bud

rodków

europejskich

•

deficyt

bud

etu

rodków

europejskich

albo

nadwy

rodków europejskich nie s

wliczane do,

odpowiednio, deficytu albo nadwy

ki bud

etu

stwa;

•

deficyt

bud

etu

rodków

europejskich

jest

finansowany w ramach potrzeb po

yczkowych

bud

etu pa

stwa;

•

nadwy

ka bud

etu

rodków europejskich jest

ródłem spłaty zobowi

bud

etu pa

stwa

zaci

gni

tych na pokrycie deficytu bud

etu

rodków

europejskich.

Ograniczenia
ustanowione przez Konstytucj

•

zwi

kszenie

wydatków

lub

ograniczenie

dochodów

planowanych przez Rad

Ministrów nie mo

e powodowa

ustalenia przez Sejm wi

kszego deficytu bud

etowego ni

przewidziany w projekcie ustawy bud

etowej;

•

zakaz pokrywania deficytu bud

etowego przez zaci

ganie

zobowi

zania w centralnym banku pa

stwa;

•

inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy bud

etowej

przys

uguje wy

łą

cznie Radzie Ministrów;

•

zakaz zaci

gania po

yczek lub udzielania gwarancji i por

cze

finansowych, w nast

pstwie których pa

stwowy dług publiczny

przekroczy 3/5 warto

ci rocznego PKB.

Ograniczenia
ustanowione przez ustaw

o finansach publicznych:

Wprowadzenie tzw. wydatkowej regu

dyscyplinuj

cej, która polega na

ograniczeniu wzrostu wydatków
elastycznych bud

etu pa

stwa do

maksymalnie 1 pkt procentowego
ponad stop

inflacji.

Opracowanie - I etap

Prognoza warunków realizacji planu bud

etowego (luty/marzec).

Strona rz

dowa - do 10 maja - przedstawia Trójstronnej Komisji

ds. Społeczno-Gospodarczych wst

prognoz

wielko

makroekonomicznych.

Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów zało

enia projektu

bud

etu pa

stwa na rok nast

pny, uwzgl

dniaj

ce ustalenia przyj

w Wieloletnim Planie Finansowym Pa

stwa oraz kierunki działa

zawarte

w przyj

tym przez Rad

Ministrów Programie Konwergencji.

Strona rz

dowa - do 15 czerwca - kieruje do Komisji Trójstronnej

zało

enia projektu bud

etu pa

stwa na rok nast

pny; Komisja Trójstronna

do 31 lipca ma czas na ustosunkowanie si

do zało

projektu bud

etu

stwa.

Dysponenci cz

ęś

ci bud

etowych opracowuj

plany rzeczowe zada

realizowanych ze

rodków bud

etowych.

Minister Finansów opracowuje projekt ustawy bud

etowej wraz

z uzasadnieniem i przedkłada go Radzie Ministrów do 10 wrze

nia.

Komisja Trójstronna ma 20 dni na zaj

cie stanowiska.

Rada Ministrów uchwala projekt ustawy bud

etowej i wraz

z uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi do 30 wrze

nia.

Zało

enia projektu bud

etu

obejmuj

zazwyczaj:

•

priorytety ekonomiczne i społeczne, którymi kierowano si

ustalaj

c limity wydatków bud

etowych;

•

prognozy makroekonomiczne dotycz

ce produktu krajowego

brutto, cen, stopy procentowej, kursu walutowego, bilansu
płatniczego, zatrudnienia i bezrobocia oraz wynagrodze

w gospodarce narodowej;

•

przewidywane wielko

ci dochodów i wydatków bud

etowych;

•

wielko

ść

przewidywanego deficytu bud

etu pa

stwa oraz

sposoby jego pokrycia;

•

zasady ustalania limitów wydatków dla poszczególnych
cz

ęś

ci bud

etu.

Projekt ustawy bud

etowej

powinien okre

•

czne kwoty prognozowanych dochodów bud

etu pa

stwa oraz

planowanych wydatków bud

etu pa

stwa;

•

kwot

planowanego deficytu bud

etu pa

stwa wraz ze

ródłami

jego pokrycia;

•

czne kwoty prognozowanych dochodów bud

etu

rodków

europejskich oraz planowanych wydatków bud

etu

rodków

europejskich;

•

wynik bud

etu

rodków europejskich;

•

czne kwoty planowanych przychodów bud

etu pa

stwa oraz

planowanych rozchodów bud

etu pa

stwa;

•

planowane saldo przychodów i rozchodów bud

etu pa

stwa;

•

limit zobowi

z tytułu zaci

ganych kredytów i po

yczek oraz

emitowanych papierów warto

ciowych.

W za

W załą

łą

łącznikach do projektu ustawy

cznikach do projektu ustawy

bud

budżżżżetowej nale

etowej nale

etowej należżżży uj

y uj

y ująć

ąć

ąć::::

•

podatkowe i niepodatkowe dochody bud

etu pa

stwa według

ródeł dochodów, cz

ęś

ci i działów klasyfikacji bud

etowej;

•

wydatki bud

etu pa

stwa

w podziale na cz

ęś

ci, działy

i rozdziały klasyfikacji bud

etowej wydatków oraz grupy

wydatków;

•

dochody bud

etu

rodków europejskich według cz

ęś

ci klasyfikacji

bud

etowej

oraz

programów

finansowanych

z udziałem

rodków europejskich;

•

wydatki bud

etu

rodków europejskich w podziale na cz

ęś

i działy klasyfikacji wydatków oraz programy finansowane
z udziałem

rodków europejskich w ramach cz

ęś

ci i działów

klasyfikacji wydatków.

W zał

cznikach do projektu ustawy

bud

etowej zamieszcza si

tak

•

plany finansowe agencji wykonawczych, instytucji gospodarki budżetowej, państwowych funduszy

celowych, państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach

publicznych;

•

wykaz jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i celowe oraz kwoty dotacji;

•

wykaz programów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu UE oraz

niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie EFTA i środków

pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, wraz z limitami wydatków budżetu

państwa przeznaczonych na finansowanie tych programów

;

•

wykaz wieloletnich limitów zobowiązań w kolejnych latach realizacji programów finansowanych

z udziałem środków europejskich wraz z wykazem wieloletnich limitów wydatków realizowanych w ich

ramach;

•

plan wydatków budżetu państwa w roku budżetowym na:

realizację projektów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków

europejskich i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 ustawy o finansach publicznych,

realizację programów współfinansowanych z udziałem środków europejskich i wpłat do wspólnych

budżetów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa

w art. 5 ust. 3 pkt 5 ustawy o finansach publicznych,

realizację programów, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d ustawy o finansach publicznych

;

•

zestawienie programów wieloletnich w układzie zadaniowym;

•

zestawienie zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostkom samorządu

terytorialnego odrębnymi ustawami;

•

zakres i kwoty dotacji przedmiotowych i podmiotowych;

•

plan przychodów i rozchodów budżetu państwa

Do projektu ustawy bud

Do projektu ustawy budżżżżetowej za

etowej za

etowej załą

łą

łącza

cza

sięęęę uzasadnienie zawieraj

uzasadnienie zawieraj

uzasadnienie zawierająąąące

ce w

szczeg

szczegóóóólno

lno

lnośśśści:

ci:

•

ówne cele polityki spo

ecznej i gospodarczej, zgodne z Wieloletnim Planem Finansowym

Państwa;

•

ożenia makroekonomiczne na rok budżetowy i trzy kolejne lata;

•

kierunki polityki fiskalnej, zawierające w szczególności za

ożenia dotyczące średniookresowego

celu budżetowego oraz dzia

ania z zakresu polityki fiskalnej i polityki gospodarczej zmierzające do

jego osiągnięcia;

•

przewidywane wykonanie budżetu państwa za rok budżetowy poprzedzający rok budżetowy,

którego dotyczy projekt ustawy budżetowej;

•

omówienie projektowanych przychodów i rozchodów oraz dochodów i wydatków budżetowych,

przychodów i kosztów państwowych funduszy celowych, przychodów i kosztów agencji

wykonawczych, wykazów określonych w art. 122 ust. 1 pkt 2 lit. b i c ustawy o finansach

publicznych;

•

omówienie przewidywanych dochodów i wydatków, nadwyżki lub deficytu oraz d

ugu sektora

finansów publicznych;

•

omówienie wielkości środków w

asnych UE oraz środków ujętych w budżecie środków

europejskich;

•

informacje o udzielonych przez Skarb Państwa kwotach poręczeń i gwarancji, wed

przewidywanego wykonania na koniec roku budżetowego poprzedzającego rok budżetowy,

którego dotyczy projekt ustawy budżetowej;

•

kierunki prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;

•

zestawienie zadań i celów priorytetowych na dany rok budżetowy;

•

skonsolidowany plan wydatków na rok budżetowy i dwa kolejne lata państwowych jednostek

budżetowych, państwowych funduszy celowych, agencji wykonawczych, instytucji gospodarki

budżetowej oraz państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy o finansach

publicznych, sporządzany w uk

adzie zadaniowym.

Uchwalanie bud

Uchwalanie budżżżżetu

etu

etu –––– II etap

II etap

Sejm ma 4 miesi

ce na uchwalenie ustawy

bud

etowej.

Senat ma 20 dni na wniesienie poprawek.

Prezydent ma 7 dni na podpisanie ustawy.

Prezydent nie ma uprawnie

do zawetowania

ustawy bud

etowej – mo

e zwróci

jednak do

Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie
zgodno

ci ustawy bud

etowej z Konstytucj

, który

orzeka nie pó

niej ni

w ci

gu 2 miesi

ce od

zło

enia wniosku.

Wykonanie bud

Wykonanie budżżżżetu

etu

etu –––– III etap

III etap

Rada

Ministrów

kieruje

wykonaniem

bud

etu

oraz

uchwala

zamkni

cie

rachunków pa

stwowych.

Kontrola bud

Kontrola budżżżżetu

etu

etu –––– IV etap

IV etap

Wykonanie ustawy budżetowej podlega kontroli Sejmu

•

Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku

budżetowego przedk

ada Sejmowi

roczne

sprawozdanie

z wykonania ustawy budżetowej wraz z informacją o stanie

zad

użenia państwa;

•

Sejm rozpatruje przed

ożone sprawozdanie i po zapoznaniu się z

opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje, w ciągu 90 dni od dnia

przed

ożenia Sejmowi sprawozdania, uchwa

o udzieleniu lub o

odmowie udzielenia Radzie Ministrów absolutorium;

•

Wykonawcy budżetu

stwa

ponoszą odpowiedzialność polityczną

za proces jego wykonania

Państwowy dług
publiczny

stwowy dług publiczny

to wartość nominalna zobowiązań jednostek sektora finansów
publicznych tj. wartość:

wyemitowanych papierów wartościowych,

zaciągniętej pożyczki, kredytu lub innego zobowiązania,
tj. kwotę świadczenia głównego, należną do zapłaty
w dniu wymagalności zobowiązania,

−

przy wyłączeniu wzajemnych zobowiązań między
jednostkami tego sektora.

Ogólne zasady w zakresie długu publicznego

Minister Finansów sprawuje kontrol

nad sektorem finansów publicznych w zakresie

przestrzegania zasady stanowi

cej,

e pa

stwowy dług publiczny nie mo

e przekroczy

60%

warto

ci rocznego produktu krajowego brutto;

Skarb Pa

stwa mo

e zaci

yczki i kredyty wył

cznie na finansowanie potrzeb

yczkowych bud

etu pa

stwa, z zastrze

eniem sytuacji, w której:

a) na wniosek Rady Polityki Pieni

ęż

nej, Skarb Pa

stwa mo

e zaci

ąć ś

rednioterminowe po

yczki

i kredyty od Wspólnoty Europejskiej i jej pa

stw członkowskich w celu wsparcia bilansu

płatniczego,

b) na wniosek Rady Unii Europejskiej, Skarb Pa

stwa mo

e uczestniczy

w udzieleniu po

yczki na

wsparcie bilansu płatniczego innego pa

stwa członkowskiego, na zasadach okre

lanych

w ustawie bud

etowej;

w imieniu Skarbu Pa

stwa po

yczki i kredyty mo

e zaci

wył

cznie Minister Finansów.

Jednak

e w przypadku zaci

gania po

yczki lub kredytu w drodze umowy, w tym umowy

dzynarodowej, w której wymagane jest, aby organem działaj

cym w imienne

yczkobiorcy (kredytobiorcy) była Rada Ministrów upowa

nia ona Ministra Finansów

do podpisania umowy i okre

la warunki jej wykonywania;

kwota zaci

gni

tych przez Skarb Pa

stwa po

yczek i kredytów nie mo

e przekroczy

limitów

okre

lonych w ustawie bud

etowej;

do zaci

gania po

yczek i kredytów przez Skarb Pa

stwa, emisji skarbowych papierów

warto

ciowych oraz innych operacji zwi

zanych bezpo

rednio z zarz

dzaniem pa

stwowym

długiem publicznym, nie stosuje si

przepisów o zamówieniach publicznych.

Minister Finansów
zarz

dza długiem Skarbu Pa

stwa

przez

dokonywanie czynno

ci prawnych i faktycznych zwi

zanych z:

a) pozyskiwaniem zwrotnych

rodków finansuj

cych potrzeby po

yczkowe bud

etu pa

stwa,

b) obsług

zobowi

Skarbu Pa

stwa z tytułu wyemitowanych papierów warto

ciowych oraz

zaci

gni

tych kredytów i po

yczek;

zarz

dzanie wolnymi

rodkami bud

etu pa

stwa, a tak

e zarz

dzanie pasywami

finansowymi oraz aktywami finansowymi Skarbu Pa

stwa, w tym

rodkami

publicznymi wyodr

bnionymi w zwi

zku z zarz

dzaniem długiem Skarbu Pa

stwa,

w celu:

a) zwi

kszenia bezpiecze

stwa finansowego potrzeb po

yczkowych bud

etu pa

stwa,

b) obni

enia ryzyka lub kosztów obsługi długu Skarbu Pa

stwa,

c) realizacji innych zada

zwi

zanych z zarz

dzaniem długiem Skarbu Pa

stwa, okre

lonych w

czteroletniej strategii zarz

dzania długiem Skarbu Pa

stwa oraz oddziaływania na

stwowy dług publiczny.

Przyjmowanie w depozyt lub zarz

dzanie wolnych

rodków przez Ministra Finansów (1)

Minister Finansów, który działa w imieniu Skarbu Pa

stwa, w celu

sfinansowania potrzeb po

yczkowych bud

etu pa

stwa oraz w zwi

zku

z zarz

dzaniem długiem Skarbu Pa

stwa, upowa

niony został

do przyjmowania wolnych

rodków w depozyt.

Jednostki sektora finansów publicznych, które zostały zobowi

zane

do lokowania wolnych

rodków, z wyj

tkiem

rodków pochodz

cych

z dotacji z bud

etu pa

stwa, w formie depozytu u Ministra Finansów to:

- agencje wykonawcze,
- Narodowy Fundusz Zdrowia,
- inne pa

stwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy

o finansach publicznych;

Minister Finansów przyjmuje w depozyt wolne

rodki na czas oznaczony

i zgodnie z dyspozycj

zło

przez jednostk

sektora finansów

publicznych zwraca je danej jednostce.

Przyjmowanie w depozyt lub zarz

dzanie

wolnych

rodków przez Ministra Finansów (2)

Minister Finansów, w ramach zarz

dzania długiem Skarbu Pa

stwa

oraz w celu sfinansowania potrzeb po

yczkowych bud

etu pa

stwa,

upowa

niony został tak

e do przyjmowania w zarz

dzanie wolnych

rodków pa

stwowych funduszy celowych, o których mowa w art. 9 pkt 7

ustawy o finansach publicznych.

Dysponenci tych funduszy przekazuj

Ministrowi Finansów w zarz

dzanie wolne

rodki,

z wyj

tkiem

rodków pochodz

cych z dotacji z bud

etu;

art. 78e ustawy o finansach publicznych okre

lił

zasady obliczania

stopy procentowej lokat dla wolnych

rodków przyj

tych w depozyt

lub zarz

dzanie

Wysoko

ść

oprocentowania zale

na jest od okresu, na

jaki wolne

rodki zostały przyj

te;

w przypadku rozwi

zania depozytu lub zwrotu

rodków przekazanych

w zarz

dzanie przed upływem terminu na jaki zostały one utworzone lub

oddane w zarz

dzanie Ministrowi Finansów, odsetki nie przysługuj

Strategia Zarz

dzania długiem Skarbu Pa

stwa

opracowywana jest przez Ministra Finansów zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy
o finansach publicznych;

sporz

dzana jest na cztery lata;

przedstawia oddziaływanie ró

nych czynników na pa

stwowy dług publiczny, uwzgl

dniaj

w szczególno

ci:

uwarunkowania zarz

dzania długiem, zwi

zane ze stabilno

makroekonomiczn

gospodarki,

analiz

poziomu pa

stwowego długu publicznego,

prognozy poziomu pa

stwowego długu publicznego i długu Skarbu Pa

stwa,

prognozy kosztów obsługi długu Skarbu Pa

stwa,

kształtowanie struktury zadłu

enia,

prognozy i analiz

niewymagalnych zobowi

z tytułu por

cze

i gwarancji Skarbu Pa

stwa;

strategi

zatwierdza Rada Ministrów i przedstawia j

Sejmowi wraz z uzasadnieniem

projektu ustawy bud

etowej.

Procedury ostro

ciowe i sanacyjne (1)

W przypadku, gdy warto

ść

relacji kwoty pa

stwowego długu

publicznego do produktu krajowego brutto,

1) jest wi

ksza od 50%, a nie wi

ksza od 55%, to na kolejny rok:

Rada Ministrów uchwala projekt ustawy
bud

etowej, w którym relacja deficytu

bud

etu pa

stwa do dochodów bud

etu

stwa nie mo

e by

sza ni

analogiczna relacja z roku bie

żą

cego

Procedury ostro

ciowe i sanacyjne (2)

2) jest wi

ksza od 55%, a mniejsza od 60%, to na kolejny rok:

a) Rada Ministrów uchwala projekt ustawy bud

etowej, w którym:

−

nie przewiduje si

deficytu bud

etu pa

stwa lub przyjmuje si

poziom

ró

nicy dochodów i wydatków bud

etu pa

stwa, zapewniaj

cy,

e relacja

długu Skarbu Pa

stwa do produktu krajowego brutto przewidywana na

koniec roku bud

etowego, którego dotyczy projekt ustawy, b

dzie ni

sza

od tej relacji z roku poprzedniego,

−

nie przewiduje si

wzrostu wynagrodze

pracowników pa

stwowej sfery

bud

etowej, w tym pracowników jednostek, o których mowa w art. 139

ust. 2 ustawy o finansach publicznych,

−

waloryzacja

rent

emerytur

nie

przekroczy

poziomu

odpowiadaj

cego wzrostowi cen towarów i usług konsumpcyjnych,

ogłoszonego przez Główny Urz

d Statystyczny za poprzedni rok

bud

etowy,

−

wprowadza si

zakaz udzielania po

yczek i kredytów z bud

etu pa

stwa

z wyj

tkiem rat kredytów i po

yczek udzielonych w latach poprzednich,

−

nie przewiduje si

wzrostu wydatków w jednostkach, o których mowa

w art. 139 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, na poziomie wy

szym

w administracji rz

dowej;

b) Rada Ministrów dokonuje przegl

du wydatków bud

etu pa

stwa finansowanych

rodkami pochodz

cymi z kredytów zagranicznych oraz przegl

du programów

wieloletnich;

c) Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny maj

cy na celu

obni

enie relacji pa

stwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto;

d) wydatki bud

etu jednostki samorz

du terytorialnego okre

lone w uchwale

bud

etowej na kolejny rok mog

sze ni

dochody tego bud

etu

powi

kszone o nadwy

bud

etow

z lat ubiegłych i wolne

rodki, jedynie

o kwot

zwi

zan

z realizacj

zada

rodków innych ni

ż ś

rodki pochodz

m.in. z bud

etu Unii Europejskie, tj. pochodz

cych ze

ródeł zagranicznych,

które niepodlegaj

zwrotowi;

e) Rada Ministrów dokonuje przegl

du obowi

zuj

cych przepisów w celu

przedstawienia propozycji rozwi

prawnych maj

cych wpływ na poziom

dochodów bud

etu pa

stwa, w tym dotycz

cych stosowania stawek podatku od

towarów i usług;

f) Pa

stwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych otrzymuje dotacj

celow

z bud

etu pa

stwa w wysoko

ci do 30%

rodków zaplanowanych na

realizacj

na dany rok zada

, wskazanych w art. 26a ustawy o rehabilitacji

zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

Procedury ostro

ciowe i sanacyjne (3)

Procedury ostro

ciowe i sanacyjne (4)

g) organy administracji rz

dowej mog

zaci

nowe zobowi

zania na

przygotowanie inwestycji, je

eli maj

zapewnione finansowanie z udziałem

rodków publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, na

maksymalnym dopuszczalnym poziomie, okre

lonym w przepisach lub

procedurach dotycz

cych danego rodzaju inwestycji, nie mniejszym ni

50%

cało

ci kosztów.

Powy

sze ograniczenie nie dotyczy:

−

odbudowy lub przebudowy dróg krajowych w celu usuni

cia zagro

enia

naruszenia bezpiecze

stwa w ruchu drogowym,

−

inwestycji, o których mowa w art. 37 ust. 1 ustawy o szczególnych
rozwi

zaniach zwi

zanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r.,

−

przygotowania,

wdro

enia,

budowy

lub

eksploatacji

systemów

elektronicznego poboru opłat, o których mowa w art. 13i ustawy o drogach
publicznych,

−

zobowi

zania z tytułu odszkodowa

za nieruchomo

ci przej

te w trybie

ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych;

jest równa lub wi

ksza od 60%, to:

stosuje si

odpowiednio postanowienia przedstawione w pkt 2,

pkt a, b oraz e-g;

Rada Ministrów, najpó

niej w terminie miesi

ca od dnia ogłoszenia

relacji, o której mowa w we wcze

niejszych punktach, przedstawia

Sejmowi program sanacyjny maj

cy na celu ograniczenie tej relacji

do poziomu poni

ej 60%;

wydatki bud

etu jednostki samorz

du terytorialnego okre

lone

w uchwale bud

etowej na kolejny rok nie mog

sze ni

dochody tego bud

etu;

poczynaj

c od siódmego dnia po dniu ogłoszenia relacji, o której

mowa we wcze

niejszych punktach, jednostki sektora finansów

publicznych nie mog

udziela

nowych por

cze

i gwarancji.

Procedury ostro

ciowe i sanacyjne (5)

Program sanacyjny obejmuje:

podanie przyczyn kształtowania si

relacji pa

stwowego długu

publicznego, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a ustawy
o finansach publicznych;

program

przedsi

wzi

ęć

maj

cych

celu

doprowadzenie

do ograniczenia relacji, o której mowa w art. 38 pkt 1 lit. a ustawy
o

finansach

publicznych,

uwzgl

dniaj

szczególno

propozycje rozwi

prawnych maj

cych wpływ na poziom

wydatków i rozchodów w sektorze finansów publicznych;

trzyletni

prognoz

dotycz

relacji

stwowego

długu

publicznego do produktu krajowego brutto wraz z przewidywanym
rozwojem sytuacji makroekonomicznej kraju.

Zaci

ganie zobowi

przez pozostałe jednostki

sektora finansów publicznych

jednostki samorz

du terytorialnego mog

zaci

kredyty

i po

yczki oraz emitowa

papiery warto

ciowe na:

pokrycie wyst

puj

cego w ci

gu roku przej

ciowego deficytu

bud

etu jednostki samorz

du terytorialnego,

finansowanie planowanego deficytu bud

etu jednostki samorz

terytorialnego,

spłat

wcze

niej zaci

gni

tych zobowi

z tytułu emisji papierów

warto

ciowych oraz zaci

gni

tych po

yczek i kredytów,

wyprzedzaj

ce finansowanie działa

finansowanych ze

rodków

pochodz

cych z bud

etu Unii Europejskiej;

zaci

gni

te kredyty i po

yczki oraz wyemitowane papiery

warto

ciowe, przeznaczone na pokrycie wyst

puj

cego w ci

roku przej

ciowego deficytu bud

etu jednostki samorz

terytorialnego, podlegaj

spłacie lub wykupowi w tym samym

roku, w którym zostały zaci

gni

te b

wyemitowane.

Czy pozostałe jednostki sektora finansów
publicznych mogą zaciągać zobowiązania?

TAK

ale

Pozostałe jednostki sektora finansów publicznych, z wyjątkiem Skarbu

Państwa, nie mogą zaciągać pożyczek lub kredytów, emitować papierów

wartościowych oraz udzielać poręczeń i gwarancji, których wartość

nominalna należna do zapłaty w dniu wymagalności, wyrażona

w złotych, nie została ustalona w dniu zawierania transakcji.

Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, przypadki, w których

nie stosuje się

ww. ograniczeń, uwzględniając w szczególności

specyfikę kredytów i pożyczek z instytucji międzynarodowych lub

od pożyczkodawców rządowych, jak również biorąc pod uwagę

możliwość

wywiązywania się

z zaciągniętych zobowiązań

oraz

ograniczenie wzrostu poziomu państwowego długu publicznego.

Audyt

Niezale

na i obiektywna działalno

ść

, której celem

jest wspieranie ministra kieruj

cego działem lub

kierownika jednostki w realizacji celów i zada

, przez:

•

systematyczn

ocen

kontroli

zarz

dczej,

szczególno

dotycz

adekwatno

ci,

skuteczno

ci i efektywno

ci kontroli zarz

dczej

w dziale administracji rz

dowej lub jednostce,

•

czynno

ci doradcze.

W zwi

W związku z procedur

zku z procedur

zku z procedurą tworzenia, wykonania i

tworzenia, wykonania i

kontroli ustawy bud

kontroli ustawy budżetowej wskaza

etowej wskaza

etowej wskazać trzeba

trzeba

nast

następuj

puj

pujące

ce zasady

zasady

•

w przypadku naruszenia konstytucji lub ustawy wszczynana jest procedura
postawienia odpowiedzialnych osób przed Trybunałem Stanu;

•

wył

czno

ść

Rady Ministrów w przedstawianiu Sejmowi projektu ustawy

bud

etowej lub projektu ustawy o prowizorium bud

etowym oraz ustawy o

zmianie ustawy bud

etowej;

•

nieobowi

zywanie

zasady

dyskontynuacji

wobec

projektu

ustawy

bud

etowej;

•

konieczno

ść

opracowania i doł

czenia do projektu ustawy bud

etowej

uzasadnienia według okre

lonych wymogów;

•

cisłe okre

lenie tre

ci ustawy bud

etowej i zakaz zamieszczania

w niej postanowie

przekraczaj

cych ten zakres;

•

nakaz uchwalenia projektu ustawy bud

etowej oraz niemo

liwo

ść

odrzucenia projektu ustawy bud

etowej en bloc;

•

ograniczone mo

liwo

ci dokonywania zmian w ustawie bud

etowej

w toku jej wykonywania.