1
1
Temat: Mi
Temat: Mi
ę
ę
dzynarodowe aspekty
dzynarodowe aspekty
zarz
zarz
ą
ą
dzania finansami przedsi
dzania finansami przedsi
ę
ę
biorstwa
biorstwa
1. Handel zagraniczny jako p
1. Handel zagraniczny jako p
ł
ł
aszczyzna
aszczyzna
dzia
dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci przedsi
ci przedsi
ę
ę
biorstwa
biorstwa
2. Ryzyko w handlu zagranicznym
2. Ryzyko w handlu zagranicznym
3. Kurs walutowy
3. Kurs walutowy
4.
4.
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
a i koszty mi
a i koszty mi
ę
ę
dzynarodowego
dzynarodowego
finansowania kr
finansowania kr
ó
ó
tko
tko
-
-
i d
i d
ł
ł
ugoterminowego
ugoterminowego
Janusz Kostecki
2
2
Przedsi
Przedsi
ę
ę
biorstwo w strukturze gospodarki
biorstwo w strukturze gospodarki
rynkowej
rynkowej
Z. Stachowiak, Ekonomia, Warszawa 1998,s.74.
Z. Stachowiak, Ekonomia, Warszawa 1998,s.74.
3
3
Mapa polityczna
Mapa polityczna
ś
ś
wiata
wiata
4
4
Mapa gospodarcza
Mapa gospodarcza
ś
ś
wiata
wiata
5
5
1. Handel zagraniczny jako płaszczyzna
działalno
ś
ci przedsi
ę
biorstwa
Handel zagraniczny to odpłatna wymiana
towarów lub usług z partnerami maj
ą
cymi swoj
ą
siedzib
ę
poza granic
ą
celn
ą
pa
ń
stwa.
Import to przywóz towarów z zagranicy na rynek
wewn
ę
trzny oraz przyj
ę
cie usług zagranicznych.
Export to wywóz za granic
ę
towarów krajowych
lub
ś
wiadczenie usług cudzoziemcom.
Handel tranzytowy to obrót towarowy gdzie
firma realizuj
ą
ca transakcj
ę
nie znajduje si
ę
ani
w kraju importera ani eksportera
Istota handlu zagranicznego
7
7
•export i import,
•przepływ kapitału,
•obroty maj
ą
tkowo-kredytowe,
•obrót dobrami niematerialnymi,
•zobowi
ą
zania wynikłe z ruchu ludno
ś
ci,
•obrót uszlachetniaj
ą
cy i reparacyjny,
•obrót licencjami i know-how,
•franchising i leasing,
•transakcje wi
ą
zane, kompensacyjne (np. offset),
•transakcje barterowe (towar za towar),
•obrót projektami inwestycyjnymi (pod klucz,
konsorcja)
•bezpo
ś
rednie inwestycje zagraniczne.
Handel zagraniczny obejmuje:
8
8
(wykazuje rosn
ą
c
ą
tendencj
ę
)
•ni
ż
sze koszty transakcyjne,
•dobra inwestycyjne,
•bezpo
ś
redni kontakt z klientem,
•dobra znajomo
ść
rynku,
•własna akwizycja lub własny dział eksportu,
•dłu
ż
sza droga zbytu,
•własny magazyn wysyłkowy, własny serwis i
magazyn cz
ęś
ci,
•wzrost zaanga
ż
owania kapitału,
•cz
ę
sto finansowany przez długoterminowy kredyt,
•wysokie ryzyko kredytowe.
Eksport bezpo
ś
redni
9
9
Eksport po
Eksport po
ś
ś
redni
redni
producent eksportuje za pomoc
ą
firmy eksportowej,
która obsługuje rynek zagraniczny
stosowany najcz
ęś
ciej w obrocie dobrami
konsumpcyjnymi
mo
ż
e tak
ż
e obejmowa
ć
nieregularne dostawy ( przy
produktach seryjnych producent sprzedaje wyroby w
kraju)
dystrybucja poprzez PHZ
po
ś
rednicy specjalizuj
ą
si
ę
w produktach
wymóg przekazania praw do sprzeda
ż
y
preferowany przez
ś
rednie przedsi
ę
biorstwa
producent nie tworzy własnej sieci sprzeda
ż
y
nie anga
ż
uje kapitału producenta w sie
ć
dystrybucji
10
10
Import bezpo
Import bezpo
ś
ś
redni
redni
(wykazuje tendencje rosn
ą
c
ą
)
dotyczy szczególnie surowców i prefabrykatów,
dysponowanie przez długi czas du
ż
ym zapasem,
nieprzerwany przepływ materiałów,
bezpo
ś
redni kontakt z dostawc
ą
,
wymaga orientacji na rynku
własna akwizycja,
własny magazyn importowy,
ryzyko transportowe importera,
wi
ę
ksze zaanga
ż
owanie kapitału.
11
11
- stosowany do importu nieregularnego, niewielkich partii
towaru, PHZ kupuje hurtowo, umo
ż
liwia uszlachetnianie
w magazynie importera.
-w Polsce do 1989 r. obowi
ą
zywał pa
ń
stwowy monopol
handlu zagranicznego.
•rozproszony z wielu krajów,
•znajomo
ść
rynku przez importera,
•korzystne ceny,
•brak problemu poszukiwania
ź
ródeł zaopatrzenia,
•stała gotowo
ść
dostaw.
Import po
Import po
ś
ś
redni
redni
12
12
•targi - UFI Pary
ż
•giełdy - towarowe, surowcowe, zbo
ż
owe: Chicago,
metale: Londyn, paliwa: Amsterdam
•giełdy frachtów - Londyn, Nowy Jork, Hamburg
•giełdy ubezpiecze
ń
- Loyds of London
•aukcje – wełny: Australia, kauczuk: Kalkuta, konie: Janów Podl.
•przetargi publiczne: Bank
Ś
wiatowy, Unia Europejska
•wolne obszary celne -
- wolne porty - Hamburg, Brema, Kopenhaga,Sztokholm
- strefy wolnocłowe - Barcelona, Kadyks
- strefy wolnego handlu - Singapur, Hong-Kong
- sklepy wolnocłowe (duty free)
Formy handlu na rynkach
zorganizowanych
13
13
Oddzia
Oddzia
ł
ł
ywanie h. z. na gospodark
ywanie h. z. na gospodark
ę
ę
narodow
narodow
ą
ą
wp
wp
ł
ł
yw na zmian
yw na zmian
ę
ę
struktury dochodu narodowego
struktury dochodu narodowego
wp
wp
ł
ł
yw na wielko
yw na wielko
ść
ść
i dynamik
i dynamik
ę
ę
dochodu narodowego
dochodu narodowego
wp
wp
ł
ł
yw na zwi
yw na zwi
ę
ę
kszenie efektywno
kszenie efektywno
ś
ś
ci gospodarowania
ci gospodarowania
Ź
ródło: Rola h. z. w gospodarce. www.univ.gda.pl
Handel zagraniczny jest wa
Handel zagraniczny jest wa
ż
ż
nym czynnikiem
nym czynnikiem
dynamizuj
dynamizuj
ą
ą
cym og
cym og
ó
ó
lny rozw
lny rozw
ó
ó
j gospodarczy, zapewnia
j gospodarczy, zapewnia
sta
sta
ł
ł
e dostawy niezb
e dostawy niezb
ę
ę
dnych surowc
dnych surowc
ó
ó
w, p
w, p
ł
ł
od
od
ó
ó
w rolnych,
w rolnych,
d
d
ó
ó
br kooperacyjnych oraz technologii.
br kooperacyjnych oraz technologii.
Teoria oparta na marketingowym poj
Teoria oparta na marketingowym poj
ę
ę
ciu cyklu
ciu cyklu
ż
ż
ycia
ycia
produktu
produktu
Wejście na rynek
Wzrost
Dojrzałość
Spadek
S
p
rz
ed
aż
Czas
Mi
Mi
ę
ę
dzynarodowy cykl
dzynarodowy cykl
ż
ż
ycia produktu
ycia produktu
15
15
Ewolucja postaw i strategii
eksportowych przedsi
ę
biorstw
OPERACJE
KRAJOWE
D
ąż
enie do
działa
ń
eksportowych
Sposób prowadzenia
operacji
eksportowych
Formy
zaanga
ż
owania
Ilo
ść
krajów
Stopie
ń
podobie
ń
stwa
rynku
du
ż
e
jeden
małe
wiele
zleca
pasywnie
samodzielnie
eksport - import
Joint-venture
Ź
ródło: Biznes mi
ę
dzynarodowy. www.spp.org
aktywnie
16
16
Wp
Wp
ł
ł
yw h. z. na zwi
yw h. z. na zwi
ę
ę
kszenie efektywno
kszenie efektywno
ś
ś
ci
ci
gospodarowanie
gospodarowanie
4. Konkurencyjno
ść
wyrobów zagranicznych na rynku
krajowym.
3. Transfer technologii - import nowoczesnej technologii jest
cz
ę
sto najta
ń
szym sposobem zlikwidowania luki technologicznej.
2. Specjalizacja mi
ę
dzynarodowa wpływa na obni
ż
enie kosztów
produkcji za po
ś
rednictwem post
ę
pu technicznego.
1. Wpływ handlu zagranicznego na efektywno
ść
gospodarowania, czyli racjonalniejsze u
ż
ytkowanie posiadanego
zasobu czynników produkcji dokonuje si
ę
poprzez:
a) zmniejszenie przeci
ę
tnego kosztu jednostkowego dóbr
wytwarzanych w kraju,
b) obni
ż
enie jednostkowych kosztów wytwarzania przez
zwi
ę
kszenie skali produkcji (pełniejsze wykorzystanie aparatu
produkcyjnego, gromadzenie do
ś
wiadcze
ń
).
Ź
ródło: Rola h. z. w gospodarce. www.univ.gda.pl
17
17
Otwarto
Otwarto
ść
ść
gospodarki polskiej
gospodarki polskiej
Ź
ródło: G. Grotowska, Makroekonomia. www.wne,edu,pl
18
18
Struktura geograficzna handlu
Struktura geograficzna handlu
zagranicznego w 2008 r
zagranicznego w 2008 r
Ź
ródło: Ministerstwo Gospodarki
19
19
Wybrane dane dotycz
Wybrane dane dotycz
ą
ą
ce polskiego
ce polskiego
eksportu
eksportu
0,7% wynosi udzia
0,7% wynosi udzia
ł
ł
polskiego eksportu w
polskiego eksportu w
mi
mi
ę
ę
dzynarodowym handlu
dzynarodowym handlu
40% polskiego PKB stanowi eksport
40% polskiego PKB stanowi eksport
50% eksportu przypada na 200 najwi
50% eksportu przypada na 200 najwi
ę
ę
kszych firm
kszych firm
60% eksportowanych towar
60% eksportowanych towar
ó
ó
w stanowi
w stanowi
ą
ą
produkty
produkty
wysoko przetworzone (samochody by
wysoko przetworzone (samochody by
ł
ł
y w
y w
ostatnich latach motorem naszego eksportu)
ostatnich latach motorem naszego eksportu)
najwi
najwi
ę
ę
kszym partnerem handlowym Polski s
kszym partnerem handlowym Polski s
ą
ą
Niemcy (eksport wynosi 35%)
Niemcy (eksport wynosi 35%)
20
20
Relacja eksportu do PKB w latach 2000
Relacja eksportu do PKB w latach 2000
-
-
2008 (towaru i us
2008 (towaru i us
ł
ł
ugi)
ugi)
Ź
ródło: Ministerstwo Gospodarki
21
21
Wska
Wska
ź
ź
niki dzia
niki dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci eksportowej
ci eksportowej
Ź
ródło: Ministerstwo Gospodarki
22
22
Terms of treade
Terms of treade
Terms of trade (TOT)
Terms of trade (TOT)
–
–
relatywne ceny d
relatywne ceny d
ó
ó
br eksportowanych do
br eksportowanych do
importowanych (w danym pa
importowanych (w danym pa
ń
ń
stwie), okre
stwie), okre
ś
ś
lane warunkami wymiany
lane warunkami wymiany
mi
mi
ę
ę
dzynarodowej. TOT mo
dzynarodowej. TOT mo
ż
ż
e by
e by
ć
ć
cenowe (nominalne) lub ilo
cenowe (nominalne) lub ilo
ś
ś
ciowe
ciowe
(realne). Wska
(realne). Wska
ź
ź
nik ten pokazuje zmiany si
nik ten pokazuje zmiany si
ł
ł
y
y
nabywczej
nabywczej
eksportu
eksportu
w
w
stosunku do
stosunku do
importu
importu
poszczeg
poszczeg
ó
ó
lnych kraj
lnych kraj
ó
ó
w.
w.
Zmiany tego wska
Zmiany tego wska
ź
ź
nika przedstawiaj
nika przedstawiaj
ą
ą
kszta
kszta
ł
ł
towanie si
towanie si
ę
ę
korzy
korzy
ś
ś
ci
ci
kraj
kraj
ó
ó
w prowadz
w prowadz
ą
ą
cych wymian
cych wymian
ę
ę
. Poprawa TOT nast
. Poprawa TOT nast
ę
ę
puje gdy ceny
puje gdy ceny
d
d
ó
ó
br eksportowanych w okresie danego roku rosn
br eksportowanych w okresie danego roku rosn
ą
ą
szybciej ni
szybciej ni
ż
ż
ceny
ceny
d
d
ó
ó
br importowanych . Oznacza to,
br importowanych . Oznacza to,
ż
ż
e dane pa
e dane pa
ń
ń
stwo zap
stwo zap
ł
ł
aci mniej za
aci mniej za
produkty importowane, innymi s
produkty importowane, innymi s
ł
ł
owy musi mniej
owy musi mniej
‘
‘
wyeksportowa
wyeksportowa
ć
ć
’
’
aby
aby
zr
zr
ó
ó
wnowa
wnowa
ż
ż
y
y
ć
ć
bilans handlowy. Je
bilans handlowy. Je
ż
ż
eli sytuacja jest odwrotna
eli sytuacja jest odwrotna
-
-
relacja
relacja
jest odwrotna
jest odwrotna
-
-
za eksport mo
za eksport mo
ż
ż
na kupi
na kupi
ć
ć
mniej.
mniej.
W opracowaniach statystycznych GUS wykorzystuje si
W opracowaniach statystycznych GUS wykorzystuje si
ę
ę
poni
poni
ż
ż
szy
szy
wz
wz
ó
ó
r:
r:
TT
TT
=
=
le
le
/
/
li
li
Gdzie:
Gdzie:
TT
TT
= wska
= wska
ź
ź
nik "terms of trade"
nik "terms of trade"
Ie
Ie
= wska
= wska
ź
ź
nik cen eksportu
nik cen eksportu
Ii
Ii
= wska
= wska
ź
ź
nik cen importu
nik cen importu
Wikipedia
23
23
Udzia
Udzia
ł
ł
nieop
nieop
ł
ł
acalnego eksportu w
acalnego eksportu w
przychodach ze sprzeda
przychodach ze sprzeda
ż
ż
y przedsi
y przedsi
ę
ę
biorstw
biorstw
Ź
ródło: NBP
24
24
1. Rachunek bie
1. Rachunek bie
żą
żą
cy
cy
Obejmuje transakcje dotycz
Obejmuje transakcje dotycz
ą
ą
ce p
ce p
ł
ł
atno
atno
ś
ś
ci za towary, us
ci za towary, us
ł
ł
ugi,
ugi,
dochody, przekazy transfer
dochody, przekazy transfer
ó
ó
w bie
w bie
żą
żą
cych oraz saldo
cych oraz saldo
niesklasyfikowanych obrot
niesklasyfikowanych obrot
ó
ó
w bie
w bie
żą
żą
cych.
cych.
Towary
Towary
Us
Us
ł
ł
ugi
ugi
–
–
np. transportowe, pocztowe,
np. transportowe, pocztowe,
telekomunikacyjne, podr
telekomunikacyjne, podr
ó
ó
ż
ż
e, turystyka,
e, turystyka,
Dochody
Dochody
–
–
np. wynagrodzenia pracownik
np. wynagrodzenia pracownik
ó
ó
w, odsetki od
w, odsetki od
ś
ś
rodk
rodk
ó
ó
w na rachunkach bankowych,
w na rachunkach bankowych,
Transfery bie
Transfery bie
żą
żą
ce
ce
–
–
np. dary, pomoc bezzwrotna,
np. dary, pomoc bezzwrotna,
podatki i op
podatki i op
ł
ł
aty na rzecz polskiego sektora rz
aty na rzecz polskiego sektora rz
ą
ą
dowego,
dowego,
spadki, renty itp.
spadki, renty itp.
Niesklasyfikowane obroty bie
Niesklasyfikowane obroty bie
żą
żą
ce
ce
–
–
np. transakcje
np. transakcje
skupu i sprzeda
skupu i sprzeda
ż
ż
y walut obcych.
y walut obcych.
25
25
Bilans p
Bilans p
ł
ł
atniczy (obrot
atniczy (obrot
ó
ó
w bie
w bie
żą
żą
cych)
cych)
wrzesie
wrzesie
ń
ń
2009
2009
26
26
Ranking wg indeksu globalnej
Ranking wg indeksu globalnej
konkurencyjno
konkurencyjno
ś
ś
ci
ci
27
27
2.Kurs walutowy
2.Kurs walutowy
28
28
Istota kurs walutowy
Istota kurs walutowy
Ź
ródło: G. Grotowska, Makroekonomia. www.wne,edu,pl
29
29
Przyk
Przyk
ł
ł
ad kursu walutowego
ad kursu walutowego
( PLN/USD i PLN/EUR)
( PLN/USD i PLN/EUR)
30
30
Przekroje kurs
Przekroje kurs
ó
ó
w walutowych
w walutowych
Kursy walutowe
ogłaszane s
ą
jako:
Kurs kupna
Kurs sprzeda
ż
y
Ró
ż
nic
ę
mi
ę
dzy kursem sprzeda
ż
y a kursem kupna
stanowi mar
żę
zarobkow
ą
( tzw. spread)
31
31
Tabela kurs
Tabela kurs
ó
ó
w walutowych
w walutowych
Dewizy- bezgotówkowo; pieni
ą
dze - gotówkowo
32
32
Co determinuje kurs walutowy?
Co determinuje kurs walutowy?
Ź
ródło: G. Grotowska, Makroekonomia. www.wne,edu,pl
33
33
Systemy (re
Systemy (re
ż
ż
imy) kursowe
imy) kursowe
Ź
ródło: G. Grotowska, Makroekonomia. www.wne,edu,pl
34
34
Zmiany kursu walutowego (nazewnictwo)
Zmiany kursu walutowego (nazewnictwo)
Ź
ródło: G. Grotowska, Makroekonomia. www.wne,edu,pl
dewaluacji
35
35
3. Ryzyko w handlu zagranicznym
3. Ryzyko w handlu zagranicznym
36
36
Ryzyko i niepewno
Ryzyko i niepewno
ść
ść
w h. z.
w h. z.
Decyzje dotycz
ą
ce transakcji handlu zagranicznego podejmowane s
ą
w
warunkach:
Niepewno
ś
ci
- wyst
ę
puje gdy podejmuj
ą
cy decyzj
ę
nie zna
ż
adnej warto
ś
ci
determinuj
ą
cej transakcje, ani nie mo
ż
e okre
ś
li
ć
prawdopodobie
ń
stwa ich
wyst
ą
pienia. Zjawiska te nie s
ą
zale
ż
ne od woli podmiotu, lecz maj
ą
wpływ
na wyniki jego działalno
ś
ci.
Ryzyka
- gdy cho
ć
by jedna z zale
ż
no
ś
ci przyczynowych zachodz
ą
cych w
sytuacji, wobec której nale
ż
y podj
ąć
decyzj
ę
, nie jest znana i obliczane jest
jej obiektywne prawdopodobie
ń
stwo. Inaczej mo
ż
na okre
ś
li
ć
ryzyko jako
"mo
ż
liwo
ść
niepowodzenia, a w szczególno
ś
ci zaistnienia zdarze
ń
niezale
ż
nych od działaj
ą
cego podmiotu, których nie mo
ż
e on dokładnie
przewidzie
ć
i którym nie mo
ż
e w pełni zapobiec, a które - przez
zmniejszenie wyników u
ż
ytecznych i/lub przez zwi
ę
kszenie nakładów -
odbieraj
ą
działaniu zupełnie lub cz
ęś
ciowo cech
ę
skuteczno
ś
ci,
korzystno
ś
ci lub ekonomiczno
ś
ci"
Ź
ródło: S. Kuczy
ń
ski, Ryzyko w transakcjach handlu zagranicznego
37
37
Ryzyko w handlu zagranicznym
Ryzyko w handlu zagranicznym
Ź
ródło: S. Kuczy
ń
ski, Ryzyko w transakcjach handlu zagranicznego
38
38
Ryzyko si
Ryzyko si
ł
ł
y wy
y wy
ż
ż
szej
szej
Termin „siła wy
ż
sza” pochodzi z terminologii prawa
anglosaskiego Act Of God, "czyn Boga", "dopust
Bo
ż
y". W europejskim prawie kontynentalnym
u
ż
ywa si
ę
terminów łac. Vis major, fr. Force majeur,
niem. Höhere Gewahlt i dotycz
ą
one zdarze
ń
,
których skutkom nie mo
ż
na zapobiec przy doło
ż
eniu
nawet najwy
ż
szej staranno
ś
ci. Inaczej mówi
ą
c, jest
to zdarzenie zewn
ę
trzne, którego skutkom nie
mo
ż
na zapobiec.
Ź
ródło: S. Kuczy
ń
ski, Ryzyko w transakcjach handlu zagranicznego
39
39
Makro
Makro
-
-
i mikroekonomiczne ryzyko w h. z.
i mikroekonomiczne ryzyko w h. z.
Ryzyko w handlu zagranicznym mo
ż
na
podzieli
ć
na:
•ryzyko makroekonomiczne, zwi
ą
zane z
naruszeniem równowagi bilansu płatniczego i
handlowego kraju,
•ryzyko mikroekonomiczne, obejmuj
ą
ce
kwestie ryzyka kursowego, logistycznego
(transportowe i składowania) oraz kontraktowego
(prawnego).
40
40
Starty losowe w h. z.
Starty losowe w h. z.
Straty zwi
ą
zane z realizacj
ą
transakcji handlu wynikn
ąć
mog
ą
z
nast
ę
puj
ą
cych zdarze
ń
losowych:
a) kl
ę
ski i wypadki
ż
ywiołowe o du
ż
ym zasi
ę
gu działania, np. trz
ę
sienia
ziemi, powodzie, skutki wyładowa
ń
atmosferycznych itp.,
b) wypadki, których
ź
ródłem s
ą
konflikty społeczne i czyny
niedozwolone, np. strajki, wojny domowe, kradzie
ż
, skutki terroryzmu
itp.,
c) awarie i inne wypadki techniczne, np. zawalenie si
ę
mostu lub tunelu,
uszkodzenie urz
ą
dze
ń
chłodniczych,
d) wypadki transportowe, np. zatoni
ę
cie statku i zwi
ą
zana z tym
całkowita lub cz
ęś
ciowa utrata ładunku, kolizje i ich skutki ,
d) wypadki losowe wynikaj
ą
ce z poczyna
ń
organów suwerennego
pa
ń
stwa w stosunku do działaj
ą
cych na jego terenie obcych osób
fizycznych i prawnych oraz ich mienia, np. nacjonalizacja mienia ,
ograniczenia w transferze zysków ,
41
41
Straty losowe w h. z. (c.d.)
Straty losowe w h. z. (c.d.)
Ź
ródło: S. Kuczy
ń
ski, Ryzyko w transakcjach handlu zagranicznego
e) wypadki losowe z sferze finansowych operacji zagranicznych, np.
ryzyko kursowe, ryzyko nie
ś
ci
ą
galno
ś
ci płatno
ś
ci kredytowych itp.,
f) wypadki losowe, których
ź
ródłem jest po
ś
rednia lub bezpo
ś
rednia
działalno
ść
eksportera na zagranicznym rynku zbytu, np. wybór
nieodpowiedniego agenta, skutki nieprzemy
ś
lanej decyzji co do
inwestycji bezpo
ś
redniej,
g) wypadki w zatrudnieniu powoduj
ą
ce
ś
mier
ć
lub trwałe inwalidztwo
osób pracuj
ą
cych w bezpo
ś
redniej lub po
ś
redniej obsłudze wymiany z
zagranic
ą
, np. wypadki podczas zatrudnienia za granic
ą
, wypadki
powstałe w zwi
ą
zku z dokonywaniem lub usiłowaniem pochwycenia lub
zatrzymania samolotu, wypadki powstałe przy ratowaniu mienia i
ż
ycia
w wyniku kolizji statków na morzu.
42
42
Struktura zarz
Struktura zarz
ą
ą
dzania ryzykiem
dzania ryzykiem
I ETAP
I ETAP
-
-
Analiza ryzyka
Analiza ryzyka
Identyfikacja ryzyka,
Identyfikacja ryzyka,
Oszacowanie skali ryzyka,
Oszacowanie skali ryzyka,
Ustalenie hierarchii ryzyka
Ustalenie hierarchii ryzyka
II ETAP
II ETAP
-
-
Aktywne podej
Aktywne podej
ś
ś
cie do ryzyka
cie do ryzyka
Eliminowanie ryzyka,
Eliminowanie ryzyka,
Ograniczanie ryzyka,
Ograniczanie ryzyka,
Segmentowanie ryzyka
Segmentowanie ryzyka
Podzia
Podzia
ł
ł
ryzyka,
ryzyka,
Transfer ryzyka,
Transfer ryzyka,
III ETAP
III ETAP
-
-
Finansowanie ryzyka
Finansowanie ryzyka
Rozpoznanie mo
Rozpoznanie mo
ż
ż
liwo
liwo
ś
ś
ci samoubezpieczenia lub ubezpieczenia w
ci samoubezpieczenia lub ubezpieczenia w
systemie ubezpiecze
systemie ubezpiecze
ń
ń
gospodarczych
gospodarczych
Ź
ródło: S. Kuczy
ń
ski, Ryzyko w transakcjach handlu zagranicznego
43
43
Sposoby ograniczenia ryzyka w obrocie
Sposoby ograniczenia ryzyka w obrocie
mi
mi
ę
ę
dzynarodowym
dzynarodowym
Całkowite eliminowanie ryzyka nie jest mo
ż
liwe ale ka
ż
dy
podmiot gospodarczy powinien zastosowa
ć
wszelkie dost
ę
pne
ś
rodki i metody
ż
eby ograniczy
ć
ryzyko
Metody prewencyjne
– polegaj
ą
one na nie dopuszczeniu do
realizacji negatywnych zdarze
ń
. Działania polegaj
ą
m.in. na
wła
ś
ciwym rozpoznaniu partnera, na prawidłowym
sprecyzowaniu klauzul kontraktowych, na odpowiedniej kontroli
jako
ś
ci i zapewnieniu prawidłowego odbioru towarów,
zabezpieczeniu zapłaty czyli zastosowaniu takich form płatno
ś
ci,
które zagwarantuj
ą
prawidłowy przebieg transakcji.
Metody kompensacyjne
– polegaj
ą
one na tworzeniu rezerw
przeznaczonych na pokrycie szkód.
44
44
Podstawowe formy tworzenia rezerw w h. z.
Podstawowe formy tworzenia rezerw w h. z.
1. Samoubezpieczanie
– polega na tym,
ż
e zagro
ż
ony ryzykiem podmiot
samodzielnie gromadzi
ś
rodki na pokrycie strat. Zasadnicz
ą
wad
ą
jest
zamro
ż
enie
ś
rodków finansowych , tak
ż
e trudno
ś
ci w okre
ś
leniu
wysoko
ś
ci
ś
rodków.
2. Forma bud
ż
etowa
– ma ona mały zasi
ę
g w zastosowaniu w
gospodarce rynkowej. Stosuje si
ę
taka form
ę
przy pokrywaniu szkód
katastroficznych. Takie szkody maj
ą
du
ż
y wymiar społeczny.
3. Ubezpieczenie
– jest one okre
ś
lane jako wy
ż
sza forma organizacji
rezerw finansowych. Ubezpieczenia maj
ą
cechy, które odgrywaj
ą
szczególn
ą
rol
ę
w dziedzinie handlu zagranicznego. W wyniku
specjalizacji w danej dziedzinie a tak
ż
e dzi
ę
ki badaniom statystycznym
zakład ubezpiecze
ń
mo
ż
e z du
żą
dokładno
ś
ci
ą
okre
ś
li
ć
jaka b
ę
dzie
wysoko
ść ś
rodków potrzebnych na pokrycie strat. Ubezpieczonym zostaje
si
ę
-w ekonomicznym sensie - poprzez zawarcie ubezpieczenia i zapłat
ę
składki zwolniony z ryzyka.
45
45
Dokumenty ubezpieczeniowe w h. z.
Dokumenty ubezpieczeniowe w h. z.
Podstawowym ubezpieczeniem jest
polisa ubezpieczeniowa
, która
stwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia. Zawiera ona nast
ę
puj
ą
ce
informacje
: nazw
ę
ubezpieczyciela i ubezpieczaj
ą
cego, okre
ś
lenie ilo
ś
ci,
jako
ś
ci i rodzaju towaru, zakres odpowiedzialno
ś
ci towarzystwa
ubezpieczeniowego, okre
ś
lenie ryzyka, za jakie odpowiedzialny jest
ubezpieczycie, okre
ś
lenie kwoty, na jak
ą
ubezpieczony jest towar, sposób
udokumentowania i tryb zgłoszenia roszczenia, sposób transportu i
ś
rodek
transportu.
Inny dokument wyst
ę
puj
ą
cy w handlu zagranicznym to
ś
wiadectwo
ubezpieczeniowe
(certyfikat asekuracyjny, certyfikat ubezpieczeniowe).
Jest to dokument wystawiany na podstawie polisy generalnej. Stanowi on
dowód istnienia polisy generalnej. W certyfikacie stwierdza si
ę
,
ż
e wszystkie
ładunki ubezpieczaj
ą
cego, wi
ę
c tak
ż
e ładunek wskazany w certyfikacie,
zostały obj
ę
te polisa generalna.
46
46
K.U.K.E.
K.U.K.E.
Korporacja Ubezpiecze
Korporacja Ubezpiecze
ń
ń
Kredyt
Kredyt
ó
ó
w Eksportowych Sp
w Eksportowych Sp
ó
ó
ł
ł
ka
ka
Akcyjna (KUKE S.A.) jest firm
Akcyjna (KUKE S.A.) jest firm
ą
ą
ubezpieczaj
ubezpieczaj
ą
ą
c
c
ą
ą
transakcje
transakcje
handlowe polskich przedsi
handlowe polskich przedsi
ę
ę
biorc
biorc
ó
ó
w.
w.
Od 1991 roku oferuje
Od 1991 roku oferuje
us
us
ł
ł
ugi zapewniaj
ugi zapewniaj
ą
ą
ce bezpieczn
ce bezpieczn
ą
ą
wymian
wymian
ę
ę
handlow
handlow
ą
ą
zar
zar
ó
ó
wno w
wno w
kraju, jak i za granic
kraju, jak i za granic
ą
ą
.
.
Dzia
Dzia
ł
ł
alno
alno
ść
ść
K.U.K.E. skupia si
K.U.K.E. skupia si
ę
ę
na
na
ubezpieczaniu nale
ubezpieczaniu nale
ż
ż
no
no
ś
ś
ci z tytu
ci z tytu
ł
ł
u sprzeda
u sprzeda
ż
ż
y towar
y towar
ó
ó
w i us
w i us
ł
ł
ug z
ug z
odroczonym terminem p
odroczonym terminem p
ł
ł
atno
atno
ś
ś
ci, a tak
ci, a tak
ż
ż
e na udzielaniu
e na udzielaniu
gwarancji ubezpieczeniowych.
gwarancji ubezpieczeniowych.
Prowadzimy ubezpieczenia eksportowe gwarantowane przez
Prowadzimy ubezpieczenia eksportowe gwarantowane przez
Skarb Pa
Skarb Pa
ń
ń
stwa, zapewniaj
stwa, zapewniaj
ą
ą
c bezpiecze
c bezpiecze
ń
ń
stwo w handlu na
stwo w handlu na
rynkach podwy
rynkach podwy
ż
ż
szonego ryzyka. Dzi
szonego ryzyka. Dzi
ę
ę
ki ubezpieczeniom
ki ubezpieczeniom
gwarantowanym przez Skarb Pa
gwarantowanym przez Skarb Pa
ń
ń
stwa polscy eksporterzy mog
stwa polscy eksporterzy mog
ą
ą
bezpiecznie prowadzi
bezpiecznie prowadzi
ć
ć
sprzeda
sprzeda
ż
ż
do partner
do partner
ó
ó
w handlowych z
w handlowych z
odleg
odleg
ł
ł
ych, cz
ych, cz
ę
ę
sto egzotycznych kraj
sto egzotycznych kraj
ó
ó
w. Jako jedyna
w. Jako jedyna
ubezpiecza tak
ubezpiecza tak
ż
ż
e d
e d
ł
ł
ugoterminowe projekty eksportowe
ugoterminowe projekty eksportowe
finansowane kredytem o okresie sp
finansowane kredytem o okresie sp
ł
ł
aty dw
aty dw
ó
ó
ch i wi
ch i wi
ę
ę
cej lat.
cej lat.
47
47
Powi
Powi
ą
ą
zanie krajowych rynk
zanie krajowych rynk
ó
ó
w z
w z
zagranic
zagranic
ą
ą
i ich skutki p
i ich skutki p
ł
ł
atnicze
atnicze
Ź
ródło: G. Grotowska, Makroekonomia, www.coin.wne.uw.edu.pl
48
48
4.
4.
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
a i koszty
a i koszty
mi
mi
ę
ę
dzynarodowego finansowania
dzynarodowego finansowania
kr
kr
ó
ó
tko
tko
-
-
i d
i d
ł
ł
ugoterminowego
ugoterminowego
49
49
Wybrane
Wybrane
ź
ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
a finansowania
a finansowania
zewn
zewn
ę
ę
trznego przedsi
trznego przedsi
ę
ę
biorstw w Polsce
biorstw w Polsce
w latach 2002
w latach 2002
-
-
2005
2005
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: M. Kukurba, Finansowanie handlu zagranicznego
o: M. Kukurba, Finansowanie handlu zagranicznego
50
50
Kredyt jako
Kredyt jako
ź
ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o finansowania h. z.
o finansowania h. z.
.
W finansowaniu handlu zagranicznego kredyt
mo
ż
e wyst
ę
powa
ć
w nast
ę
puj
ą
cych formach:
1.Kredyt kupiecki – kredytu udziela eksporter
importerowi.
2.Kredyt eksportowy udzielany przez bank – kredyt
słu
ż
y sfinansowaniu transakcji eksportowej.
3.Kredyt bankowy – na przykład na sfinansowanie
produkcji eksportowej lub cyklu rozliczeniowego
transakcji handlowej, tj. czasu, na jaki został udzielony
kredyt kupiecki.
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: M. Kukurba, Finansowanie handlu zagranicznego
o: M. Kukurba, Finansowanie handlu zagranicznego
51
51
Odroczona p
Odroczona p
ł
ł
atno
atno
ść
ść
w h. z.
w h. z.
Obecnie ponad 80% handlu
ś
wiatowego prowadzi si
ę
z
odroczonym terminem płatno
ś
ci (kredyt kupiecki).
Długo
ść
okresu kredytu kupieckiego zale
ż
na jest od
rodzaju towarów. Najkrótszy okres kredytowania
wyst
ę
puje w handlu towarami konsumpcyjnymi (ok. 30
dni), najdłu
ż
szy za
ś
- inwestycyjnymi (od 1 roku wzwy
ż
).
Gospodarka
ś
wiatowa staje si
ę
coraz bardziej
konkurencyjna, co pozwala kupuj
ą
cemu negocjowa
ć
lepsze dla siebie warunki i coraz dłu
ż
sze terminy
płatno
ś
ci. Aby odpowiada
ć
wymaganiom rynku,
sprzedaj
ą
cy jest zmuszony podejmowa
ć
wi
ę
ksze ryzyko i
oferowa
ć
coraz wygodniejsze warunki zakupu swoich
wyrobów
.
52
52
Dzi
Dzi
ę
ę
kuj
kuj
ę
ę
za uwag
za uwag
ę
ę
czas
Sprzedaż krajowa
Produkcja w kraju
Eksport
Import
Eksport z kraju
Produkcja
zagraniczna
Konkurencja
zagraniczna
Konkurencja z
importem
Mi
Mi
ę
ę
dzynarodowy cykl
dzynarodowy cykl
ż
ż
ycia produktu
ycia produktu
S
p
rz
ed
aż
54
54
Handel mi
ę
dzynarodowy
to
to
ł
ą
ł
ą
czna warto
czna warto
ść
ść
eksportu i importu
eksportu i importu
z/do poszczeg
z/do poszczeg
ó
ó
lnych kraj
lnych kraj
ó
ó
w
w
jest wa
jest wa
ż
ż
nym czynnikiem
nym czynnikiem
dynamizuj
dynamizuj
ą
ą
cym og
cym og
ó
ó
lny rozw
lny rozw
ó
ó
j
j
gospodarczy, zapewnia sta
gospodarczy, zapewnia sta
ł
ł
e dostawy
e dostawy
niezb
niezb
ę
ę
dnych surowc
dnych surowc
ó
ó
w, p
w, p
ł
ł
od
od
ó
ó
w
w
rolnych, d
rolnych, d
ó
ó
br kooperacyjnych oraz
br kooperacyjnych oraz
technologii.
technologii.