„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jarosław Stępień

Żywienie zwierząt gospodarskich 612[01].Z1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Beata Wawryn–Żmuda
mgr inż. Bożena Stępień



Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka








Opracowanie zawiera obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 612[01].Z1.03
„Żywienie zwierząt gospodarskich”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu pszczelarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Podstawy żywienia zwierząt

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Charakterystyka pasz.

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Żywienie poszczególnych grup zwierząt gospodarskich

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

17

7. Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie pszczelarz.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem następujących metod nauczania, np. pokaz z objaśnieniem,
pokaz z instruktażem, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych oraz metody projektów.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

612[01].Z1.01

Wykonywanie zabiegów

agrotechnicznych

612[01].Z1.02

Prowadzenie produkcji roślin

uprawnych

Moduł 612[01].Z1

Produkcja rolnicza

612[01].Z1.03

Żywienie zwierząt

gospodarskich

612[01].Z1.04

Wykonywanie zabiegów

612[01].Z1.05

Prowadzenie produkcji

zwierzęcej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP, ochrony przeciwpożarowej,

−

przestrzegać przepisów BHP, ochrony przeciwpożarowej podczas pracy w budynkach
inwentarskich i przy obsłudze zwierząt gospodarskich,

−

przestrzegać zasad postępowania ze zwierzętami,

−

posługiwać się prostymi narzędziami stosowanymi do obsługi zwierząt,

−

rozpoznawać rośliny i ich nasiona używane w żywieniu zwierząt gospodarskich,

−

wykonywać podstawowe obliczenia,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować składniki pokarmowe i wartość pokarmową pasz,

−

scharakteryzować czynniki wpływające na trawienie

i procesy przemiany materii,

−

określić rolę biologiczną składników pokarmowych oraz objawy ich niedoboru
i nadmiaru,

−

scharakteryzować czynniki decydujące o wartości pokarmowej pasz,

−

sklasyfikować pasze według określonych kryteriów,

−

scharakteryzować normy spożycia poszczególnych pasz,

−

dobrać pasze do dawek pokarmowych dla poszczególnych gatunków zwierząt,

−

scharakteryzować procesy kiszenia i suszenia pasz,

−

scharakteryzować mieszanki oraz dodatki paszowe,

−

określić czynniki decydujące o kosztach żywienia,

−

przygotować pasze do karmienia zwierząt,

−

określić warunki transportu i przechowywania pasz,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej,
bezpieczeństwa zdrowotnego żywności oraz ochrony środowiska dotyczące żywienia
zwierząt gospodarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Pszczelarz 612[01]

Moduł:

Produkcja rolnicza 612[01].Z1

Jednostka modułowa:

Żywienie zwierząt gospodarskich 612[01].Z1.03

Temat: Ocena organoleptyczna pasz własnych.

Cel ogólny: Charakteryzować pasze na podstawie oceny organoleptycznej.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
–

dokonać oceny jakości pasz w gospodarstwie,

–

potrafi oszacować zasoby pasz w gospodarstwie,

–

stosować różne metody przyrządzania konserwowania i magazynowania pasz,

–

określić przydatność pasz do skarmiania.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczeń praktycznych.

Środki dydaktyczne:
–

plansze i foliogramy przedstawiające wartość pokarmową pasz,

–

film dydaktyczny konserwacja pasz,

–

normy żywienia zwierząt gospodarskich,

–

próbki pasz.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

uczniowie pracują w grupach 4–5–osobowych.

Czas: 2 godziny zajęć dydaktycznych.

Przebieg zajęć
1. Faza wstępna

–

czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie gotowości
uczniów do zajęć,

–

podanie tematu zajęć,

–

podanie do zapisania w zeszycie przedmiotowym celu oceny organoleptycznej pasz,

–

podział grupy uczniów na zespoły 4–5 osobowe.

2. Faza właściwa

–

pogadanka nauczyciela z elementami pokazu (film dydaktyczny) na temat: terminu
i sposobu oceny pasz metodą organoleptyczną, konserwacji pasz,

–

wspólne omawianie w trakcie oglądania filmu, poszczególnych czynności przy
konserwacji pasz,

–

szczegółowe omówienie metod szacowania ilości pasz w gospodarstwie,

–

prezentacja plansz i foliogramów przedstawiających wartości pokarmowe pasz, oraz
wytyczne do oceny organoleptycznej siana, słomy i kiszonki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

3. Realizacja zadań

Praca w grupach 4–5 osobowych

–

nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

–

uczniowie zapoznają się z treścią przydzielonego zadania,

–

na podstawie, informacji uzyskanych z treści zadania oraz próbek pasz uczniowie
dokonują analizy organoleptycznej kiszonki z kukurydzy, kiszonki z liści buraków
cukrowych oraz sianokiszonki,

–

w przybliżeniu szacują ilość zasobów pasz w gospodarstwie.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

–

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

–

czy prawidłowo interpretują wyniki,

–

czy zachowują zasady BHP.

Zakończenie zajęć.
–

uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy interpretując je na forum klasy,

–

dyskutują na temat magazynowania pasz, oceny pasz oraz, szacowania ich zasobów,

–

nauczyciel ocenia pracę każdej grupy.

Praca domowa

Przeprowadź ocenę organoleptyczną pasz w swoim gospodarstwie lub sąsiada.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

uczeń samodzielnie rozwiązuje zadanie domowe, potrafi odpowiedzieć na postawione
pytania podczas rekapitulacji lekcji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………..

Modułowy program nauczania:

Pszczelarz 612[01]

Moduł:

Produkcja rolnicza 612[01].Z1

Jednostka modułowa:

Żywienie zwierząt gospodarskich 612[01].Z1.03

Temat: Żywienie tuczników.

Cel ogólny: Charakteryzować zasady żywienia tuczników.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:
–

omówić poszczególne rodzaje pasz stosowanych w żywieniu zwierząt,

–

scharakteryzować najlepsze pasze dla tuczników,

–

określić potrzeby pokarmowe tuczników w różnym wieku,

–

obliczyć dawkę pokarmową dla tuczników,

–

obliczyć koszty żywienia tuczników.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

uczniowie podczas zajęć pracują w grupach 4–5–osobowych.

Czas: 2 godziny zajęć dydaktycznych.

Środki dydaktyczne:
–

plansze i foliogramy przedstawiające skład pasz stosowanych w żywieniu tuczników,

–

normy żywienia zwierząt gospodarskich,

–

próbki pasz treściwych, okopowych i objętościowych stosowanych w żywieniu świń,

–

kalkulator.

Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjno–przygotowawcze

–

sprawdzenie obecności,

–

sprawdzenie wiedzy uczniów.

2. Faza właściwa

–

pogadanka nauczyciela z elementami pokazu na temat żywienia świń,

–

szczegółowe omówienie poszczególnych rodzajów pasz stosowanych w żywieniu
tuczników,

–

prezentacja plansz i foliogramów zawierających skład pasz,

–

przedstawienie sposobów liczenia kosztów żywienia,

–

pokaz, konstruowania dawek pokarmowych dla tuczników.

3. Realizacja ćwiczenia

Praca w grupach 4–5 osobowych

–

nauczyciel wyjaśnia cele ćwiczenia, jego zakres i sposób wykonania,

–

przydzielenie poszczególnym grupom zadania do wykonania,

–

zapoznanie się grup z przydzielonym zadaniem,

–

uczniowie przystępują do wykonania zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

–

układają dawkę pokarmową, sporządzają preliminarz żywienia tuczników, liczą koszty
sporządzają projekt.

Nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek:

–

czy uczniowie prawidłowo wykonują ćwiczenie,

–

czy prawidłowo interpretują wyniki.

Zakończenie zajęć.
–

uczniowie przedstawiają napisane projekty,

–

dyskutują na forum klasy na temat poszczególnych projektów i dokonają wyboru
najlepszego,

–

nauczyciel ocenia pracę każdej grupy oraz indywidualnie każdy projekt.

Praca domowa.

Sporządź dawkę pokarmową dla maciory z prosiętami i oblicz koszty dziennego

żywienia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

samodzielnie odrobił prace domową, potrafi odpowiadać na zadawane pytania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Podstawy żywienia zwierząt

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Analizując poniższą tabelę wypisz dzienne zapotrzebowanie na składniki pokarmowe

(Ca, Mg, P i Na) dla krowy produkującej 10 kg mleka i 25 kg mleka. Wybierz pasze, które
w sposób optymalny zaspokoją dzienne zapotrzebowanie na wapń i fosfor.

Tabela: Dzienne dawki składników mineralnych dla krów o masie ciała 650 kg [wg Mańkowski W.2001]

Dzienna dawka w gramach

Wydajność
mleczna
kg/dzień

Ca

P

Mg

Na

5
10
15
20
25
30
35

42
58
74
90
106
122
138

34
43
51
59
68
76
84

16
19
22
25
29
32
35

12
15
18
22
25
28
31

Tabela: zawartość wapnia w 1kg suchej masy niektórych pasz. [wg Mańkowski W.2001]

Pasza

g

Pasza

g

Kukurydza, ziarno
Ziemniaki
Otręby pszenne
Owies
Słoma pszenna
Siano łąkowe
Liście

buraków

cukrowych

0,18
0,57
1,32
1,37
2,43
7,15

12,40

Makuch lniany
Kiszonka
z kukurydzy
Siano z koniczyny
Siano lucerny
Mleko chude
Mączka mięsno
– kostna

3,43

5,93
21,15
18,30
12,43

104,61

Tabela: zawartość fosforu na 1kg suchej masy niektórych pasz [wg Mańkowski W.2001]

Pasza

g

Pasza

g

Kukurydza, ziarno
Ziemniaki
Otręby pszenne
Owies
Słoma pszenna
Siano łąkowe
Buraki pastewne

3,00
2,16
13,50
4,20
0,79
2,53
1,85

Makuch rzepakowy
Kiszonka
z kukurydzy
Siano z koniczyny
Siano lucerny
Mleko chude
Drożdże suszone

11,14

3,76
21,15
2,60
9,52
14,00

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować tabele zawartości składników mineralnych,
2) dokonać wyboru pasz,
3) ocenić otrzymane wyniki,
4) dokonać oceny ewentualnych skutków niedoboru lub nadmiaru pierwiastków.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

Poradnik dla ucznia,

−

Normy żywienia zwierząt.

Ćwiczenie 2

Analizując tabelę z dziennymi dawkami składników mineralnych (Ca, P, Mg, Na) dla

krów mlecznych o masie ciała 650 kg, oblicz zapotrzebowanie wyżej wymienionych
składników na produkcję 1 kg mleka.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) zgromadzić materiały potrzebne do wykonania zadania,
3) dokonać obliczeń,
4) otrzymane wyniki zapisać w karcie odpowiedzi,
5) zinterpretować otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz odpowiedzi,

−

Poradnik dla ucznia,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Charakterystyka pasz

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź analizę, metod suszenia siana i wybierz tę, która powoduje najmniejsze

straty składników pokarmowych (białka właściwego i jednostek owsianych).

Tabela Straty przy suszeniu na ziemi[Jamroz D.2001]

Straty w %

Okres suszenia / dni

Opady w mm

Białka właściwego

Jednostek owsianych

2,0
5,5
8,0
8,0

–
9
12
63

25,0
28,5
44,9
62,4

36,3
48,1
61,7
59,2

Tabela Straty przy suszeniu na pokosach i na rusztowaniach [Jamroz D.2001]

Straty
Suszenie w %

Wyszczególnianie

Na kozłach

Na plotach

a)

przy

dobrej

pogodzie

straty:

białka strawnego,
jednostek
owsianych;
b)

przy

niekorzystnej
pogodzie:
straty białka,
jednostek
owsianych

11
10


67
64

0
8


52
55

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) wykonać notatki,
3) przeanalizować otrzymane wyniki,
4) przedstawić wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

Poradnik dla ucznia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

–

normy żywienia.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny organoleptycznej kiszonki z kukurydzy, kiszonki z liści buraków

i sianokiszonki. Wyniki zapisz w tabeli zamieszczonej poniższej.

Wyszczególnienie

Kiszonka
z kukurydzy

Kiszonka

z

liści

buraków

Sianokiszonka
z kukurydzy

Barwa

Zapach

Struktura

Obecność
zanieczyszczeń

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) dokonać oceny przykładowych kiszonek i sianokiszonki,
3) otrzymane wyniki zapisać w arkuszu,
4) przedstawić wyniki analizy i ocenić przydatność kiszonek do skarmiania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczenia,

−

Poradnik dla ucznia,

−

próbki kiszonek i sianokiszonki,

−

pęseta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Żywienie poszczególnych grup zwierząt gospodarskich

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

W gospodarstwie znajdują się tuczniki,opracuj program żywienia tuczników. Oblicz

koszty paszy treściwej zużytej do odchowu tuczników wykorzystując poniższą tabelę.

Tabela: Wykorzystanie paszy przez tuczniki [Jamroz D.2001]

Wiek w miesiącach

Przyrost masy ciała na 100kg

mieszanki zjedzonej

kg

Zużycie mieszanki na 1kg

przyrostu

kg

2–3
3–4
4–6

40–50
25–30
18–20

2

3–4

4,5–5

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaplanować tok pracy,
2) opracować program żywienia tuczników,
3) obliczyć koszty paszy treściwej zużytej do odchowu tuczników.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz odpowiedzi,

−

Poradnik dla ucznia,

−

Normy żywienia zwierząt gospodarskich,

−

tabela cen pasz treściwych w żywieniu świń,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2.

Ułożyć dawkę pokarmową dla krowy o masie 500 kg, wieku 5 lat, wydajność dzienna

15 kg mleka o zawartości 3,5% tłuszczu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne krowy,
2) dobrać pasze,
3) ustalić jaka jest wartość pokarmowa dobranych pasz,
4) wykonać obliczenia, zbilansować dawkę,
5) zapisać wyniki w arkuszu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

pokaz z instruktażem,

−

ćwiczenie praktyczne,

−

metoda projektu.

Środki dydaktyczne:

−

Poradnik dla ucznia,

−

normy żywienia zwierząt,

−

pasze dla bydła mlecznego,

−

arkusz papieru formatu A–4,

−

kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Żywienie zwierząt
gospodarskich”

Test składa się z 20 zadań, zktórych:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 13, 14 15, 18, 20, są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 8, 12, 16, 17, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. a, 6. c, 7. c, 8. a, 9. c,10. b, 11. a,
12. c, 13. c, 14. b, 15. c, 16. c, 17. a, 18. b, 19. c, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżnić pasze objętościowe soczyste

B

P

b

2

Określić pasze w żywieniu cieląt

B

P

d

3

Określić zapotrzebowanie bytowe na białko
przez krowy

B

P

a

4

Określić ilość zadawanej kiszonki dal krów

B

P

b

5

Definiować żywienie pełnodawkowe

B

P

a

6

Określić wpływ wody na produkcję mleka

B

P

c

7

Charakteryzować żywienie cieląt
w pierwszych dniach życia

C

PP

c

8

Charakteryzować opis jałówek

C

PP

a

9

Rozróżnić termin odsądzania jagniąt

B

P

c

10

Określić wiek jagniąt z pełną zdolnościa
trawienia

B

P

b

11 Określić wielkość żołądka u konia

B

P

a

12 Charakteryzować wielkości dawki owsa

C

PP

c

13

Określić zawartość tłuszczu w mączkach
rybnych

B

P

c

14 Zdefiniować ocenę organoleptyczną pasz

B

P

b

15 Określić zawartość białka

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

w superkoncentratach

16

Scharakteryzować technologię zakiszania
pasz

C

PP

c

17 Scharakteryzować skład pasz dla kur

C

PP

a

18 Rozróżnić pasze treściwe

B

P

b

19

Określić zawartość białka w paszach
uzupełniających

C

PP

c

20 Zdefiniować pojęcie premiksów

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi, nawet poprawnej, bez uzasadnienia
nie będzie uznane.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Do pasz objętościowych soczystych zaliczamy

a) buraki pastewne.
b) zielonki.
c) siano.
d) ziarno zbóż.

2. Najlepszą dla cieląt paszą z okopowych jest

a) burak cukrowy.
b) burak pastewny.
c) ziemniaki.
d) marchew.

3. Dzienne zapotrzebowanie na białko ogólne krów mlecznych o masie 500 kg wynosi

a) 400 g białka ogólnego.
b) 500 g białka ogólnego.
c) 600 g białka ogólnego.
d) 700 g białka ogólnego.

4. Krowa o masie 500 kg może zjeść dziennie

a) 15–20 kg kiszonki.
b) 25–30 kg kiszonki.
c) 45–50 kg kiszonki.
d) 55–60 kg kiszonki.

5. Żywienie pełnodawkowe krów polega na

a) żywieniu sianem i okopowymi.
b) żywieniu sianokiszonką i okopowymi.
c) żywieniu kiszonką i sianem.
d) sporządzanie jednej karmy w postaci mieszaniny pasz objętościowych i treściwych.

6. Na produkcję jednego kilograma mleka krowa zużywa

a) 6–7 litrów wody.
b) 3.5–5 litrów wody.
c) 7–8 litrów wody.
d) 9–10 litrów wody.

7. W pierwszym dniu życia najcenniejszą pasza dla cielęcia jest

a) mleko odtłuszczone.
b) serwatka.
c) siara.
d) preparaty mleko zastępcze.

8. Przy opasie jałówek przyrosty dzienne wynoszą ponad

a) 500 g.
b) 600 g.
c) 700 g.
d) 800 g.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

9. Jagnięta od matki odsadzą się zwykle w wieku

a) 60 dni.
b) 70 dni.
c) 100 dni.
d) 80 dni.

10. Jagnięta mają bardzo dobrze rozwinięty żołądek wielokomorowy w wieku

a) 1 miesiąca.
b) 1,5 miesiąca.
c) 3 miesięcy.
d) 2 miesięcy.

11. Pojemność żołądka konia wynosi

a) 18 l.
b) 20 l.
c) 15 l.
d) 25 l.

12. Dzienna dawka owsa dla konia wynosi

a) 4–6 kg.
b) 1–2 kg.
c) 7–9 kg.
d) 10–12 kg.

13. Mączki rybne chude zawierają do

a) 10% tłuszczu.
b) 12% tłuszczu.
c) 14% tłuszczu.
d) 7% tłuszczu.

14. Ocena organoleptyczna pasz polega na analizie

a) Chemicznej.
b) przy pomocy zmysłów.
c) komputerowej.
d) laserowej.

15. Superkoncentraty białkowe zawierają

a) ponad 60% białka.
b) około 20% białka.
c) ponad 40% białka.
d) około 15% białka.

16. W czasie zakiszania pasz pożądany jest kwas

a) octowy.
b) mrówkowy.
c) mlekowy.
d) stearynowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

17. W paszach przeznaczonych dla kur niosek powinna być duża koncentracja

a) białka.
b) tłuszczów.
c) węglowodanów.
d) soli.

18. Mieszanka DKA to pasza dla

a) kur nieśnych.
b) kurcząt.
c) indyków.
d) kaczek.

19. Mieszanki uzupełniające zawierają powyżej

a) 15% białka.
b) 20% białka.
c) 10% białka.
d) 30% białka.

20. Premiksami (polfamiksami) nazywamy

a) mączki kostne.
b) mączki rybne.
c) koncentraty białkowe.
d) mieszanki mineralno–witaminowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Żywienie zwierząt gospodarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedzi

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Żywienie zwierząt
gospodarskich”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12 13, 14, 17, 20, są poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 9, 15, 16, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące

oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. a, 5. d, 6. b, 7. b, 8. d, 9. c,10. a, 11. c,
12. c,13. d, 14. b, 15. c, 16. d,17. a, 18. d, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić zawartość białka ogólnego w paszach
soczystych zielonych dla zwierząt gospodarskich,

B

P

b

2

Określić zawartość wody w organizmie
zwierzęcym.

B

P

d

3

Wymienić rośliny w których znajduje się najwięcej
tłuszczu

A

P

a

4

Wymienić związki organiczne, które są
składnikami pasz i zawierają największą ilość
energii

B

P

a

5

Scharakteryzować budowę układu pokarmowego

C

PP

d

6

Określić wartość pasz objętościowych suchych

B

P

b

7

Rozpoznać pasze treściwe

B

P

b

8

Określić zawartość wody w paszach zielonych

B

P

d

9

Scharakteryzować systemy wypasu

C

PP

c

10

Zastosować ulepszacze pasz dla określonych grup
zwierząt

B

P

a

11 Ocenić zawartość wody w sianie łąkowym

B

P

c

12

Rozpoznać pasze pochodzące z produkcji ubocznej
przemysłu rolno–spożywczego

B

P

c

13 Określić zawartość białka w koncentratach

B

P

d

14 Określić termin najwyższej wydajność z pastwiska

B

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

15 Scharakteryzować proces zakiszania pasz

C

PP

c

16

Scharakteryzować zapotrzebowanie dzienne na
zielonkę dla krowy

C

PP

d

17

Określić jakość pasz okopowych stosowanych
w żywieniu cieląt

B

P

a

18 Określić dzienną dawkę siana dla krowy

C

PP

d

19

Przeliczyć ile kilogramów siana może pobrać
krowa o określonej masie ciała

C

PP

a

20

Rozpoznać jakie, mieszanki pełnoporcjowe
stosowane są w żywieniu kurcząt

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Najwięcej białka ogólnego jest w paszy soczystej zielonej z

a) kukurydzy.
b) lucerny.
c) koniczyny czerwonej.
d) traw.

2. Zawartość wody w organizmie zwierząt wynosi

a) 30–40%.
b) 45–50%.
c) 20–25%.
d) 60–70%.

3. Najwięcej tłuszczu znajduje się w nasionach

a) lnu.
b) pszenicy.
c) gryki.
d) żyta.

4. Spośród wszystkich związków organicznych największą koncentrację energii mają

a) tłuszcze.
b) białka.
c) węglowodany.
d) witaminy.

5. Największą pojemność żołądka posiadają

a) owce.
b) konie.
c) świnie.
d) bydło.

6. W żywieniu dorosłego bydła najbardziej wartościową paszą objętościową suchą jest

a) słoma.
b) siano.
c) otręby.
d) sieczka.

7. Do pasz treściwych zaliczamy

a) zielonki.
b) ziarno zbóż.
c) okopowe.
d) kiszonki.

8. Zielonki zawierają

a) 25–30% wody.
b) 30–45% wody.
c) 90–95% wody.
d) 65–90%wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

9. Najracjonalniejszą formą wypasu jest

a) wypas dziki.
b) wypas wolny.
c) wypas kwaterowy.
d) wypas na uwięzi.

10. Mocznikowanie paszy stosuje się w karmieniu

a) owiec.
b) koni.
c) świń.
d) drobiu.

11. Zawartość wody w sianie wynosi

a) 20–22%.
b) 24–26%.
c) 15–17%.
d) 27–29%.

12. W wyniku wytłaczania oleju z nasion roślinnych otrzymujemy

a) plewy.
b) wysłodki.
c) makuchy.
d) młóto.

13. Koncentraty białkowe zawierają

a) 15% białka.
b) 20% białka.
c) 25% białka.
d) ponad 30% białka.

14. Największe plony zielonek z pastwiska występują w miesiącu

a) maju.
b) czerwcu.
c) lipcu.
d) sierpniu.

15. W czasie zakiszania pasz pożądany jest kwas

a) octowy.
b) mrówkowy.
c) mlekowy.
d) stearynowy.

16. Krowa o masie 500 kg może zjeść dziennie zielonki

a) 100 kg.
b) 90 kg.
c) 70 kg.
d) 50 kg.

17. Najlepszą pasza z okopowych dla cieląt jest

a) marchew.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

b) burak pastewny.
c) burak cukrowy.
d) ziemniaki.

18. Dzienna dawka siana dla krowy wynosi

a) 6–7% masy ciała.
b) 5–6% masy ciała.
c) 8–9% masy ciała.
d) 1–4% masy ciała.

19. Krowa o masie 500 kg może zjeść dziennie siana

a) 5–15 kg.
b) 20–30 kg.
c) 40–45 kg.
d) 50–55 kg.

20. Mieszanka DKM to pasza dla

a) kur nieśnych.
b) indyków.
c) kurcząt.
d) kaczek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Żywienie zwierząt gospodarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7. LITERATURA

1. Chachułowa J.: Hodowla zwierząt. PWRiL, Warszawa 1996
2. Jamroz D.: Żywienie zwierząt i paszoznawstwo fizjologiczne i biochemiczne podstawy

żywienia zwierząt. PWN, Warszawa 2001

3. Langenfeld M.: Aparat trawienny zwierząt. AR, Kraków 1991
4. Manikowski W., Weinder S. (red.): Biochemia kręgowców. PWN, Warszawa 1998
5. Truchliński J., Wójcik S.: Przewodnik do ćwiczeń z biochemii i z elementami fizyki. AR,

Lublin 1993

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz–Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000