Artykuł pochodzi z dodatku:

Zasady odliczania VAT naliczonego

Dodatek nr 26 do Biuletynu Informacyjnego dla Służb Ekonomiczno - Finansowych

nr 25 (708) z dnia 2010-09-01

www.czasopismaksiegowych.pl

wydawca: Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp.

www.gofin.pl sklep internetowy: www.sklep.gofin.pl

Odliczanie VAT z duplikatu faktury

Co do zasady, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego jedynie z oryginału faktury VAT. Niekiedy
jednak zdarza się, że oryginał faktury zaginie lub ulegnie zniszczeniu. Wówczas nabywca towaru lub usługi powinien zwrócić
się do dostawcy o wystawienie duplikatu tej faktury. Zgodnie bowiem z § 20 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
28 listopada 2008 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur, sprzedawca na wniosek nabywcy ponownie wystawia fakturę lub
fakturę korygującą, zgodnie z danymi zawartymi w kopii tej faktury lub faktury korygującej. Ponownie wystawiona faktura musi
zawierać wszystkie elementy faktury pierwotnej oraz dodatkowo:

wyraz DUPLIKAT,

datę jej wystawienia.

W praktyce okoliczności wystawienia duplikatu faktury są różne. Może bowiem się zdarzyć, że:

1) oryginał faktury nigdy nie dotarł do nabywcy,

2) oryginał faktury dotarł do nabywcy, lecz uległ zniszczeniu, zagubieniu lub został odesłany do wystawcy,

3) oryginał faktury uległ zniszczeniu lub zagubieniu po zaewidencjonowaniu i odliczeniu VAT naliczonego.

Każda z przedstawionych sytuacji wywołuje inne skutki w VAT, które omawiamy poniżej.

VAT z duplikatu, gdy oryginał faktury nie dotarł do nabywcy

Duplikat faktury daje prawo do odliczenia podatku naliczonego na takich samych prawach, jak faktura oryginalna (czyli według
zasady ogólnej w rozliczeniu za okres jego otrzymania lub w rozliczeniu za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych).

Przykład

W kwietniu br. podatnik zakupił towar, lecz oryginał faktury nie dotarł do firmy. Podatnik zwrócił się do kontrahenta o wystawienie
duplikatu, który otrzymał w czerwcu. Prawo do odliczenia podatku naliczonego z duplikatu faktury może być zrealizowane w rozliczeniu
za czerwiec, lipiec lub sierpień br. (w miesiącu otrzymania duplikatu lub w jednym z dwóch kolejnych miesięcy).

Odliczenie VAT z duplikatu faktury, gdy dokument pierwotny dotarł do nabywcy

Organy skarbowe zazwyczaj uznawały, że w przypadku, gdy oryginał faktury zaginął, uległ zniszczeniu lub został odesłany
do wystawcy (np. w celu skorygowania ceny), podatnik miał prawo do odliczenia VAT naliczonego w okresie, w którym
otrzymał duplikat faktury. Taką decyzję wydał np. Urząd Skarbowy Poznań-Nowe Miasto (postanowienie z 24 stycznia 2007 r.,
nr ZPA/443-82/2007):

„(…) w zakresie prawa do odliczenia duplikat faktury, jak i faktury korygującej, ma moc prawną równą fakturze pierwotnej,
stanowiąc na równi z nią podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

W związku z powyższym (…) podatnik będzie miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku
naliczonego, w przypadku otrzymania duplikatu faktury VAT, w miejsce otrzymanej uprzednio faktury pierwotnej, która
została odesłana i zaginęła. Podstawą do obniżenia, w sytuacji podatnika, będzie otrzymany (…) duplikat faktury. (…)”

Do powyższego stanowiska przychylały się również sądy (por. wyrok NSA w Warszawie z 21 listopada 2003 r., sygn. akt III SA
781/03).

Obecnie jednak przeważa pogląd, że w sytuacji, gdy faktura dotarła do nabywcy, lecz została zagubiona lub odesłana
do dostawy przed dokonaniem odliczenia VAT, prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje z chwilą otrzymania
faktury pierwotnej. Ta zmiana stanowiska organów skarbowych jest następstwem wyroku Naczelnego Sądu
Administracyjnego z 15 marca 2007 r., sygn. akt I FSK 541/06. Sąd uznał bowiem, że przyjęcie innego terminu do odliczenia
VAT, niż data otrzymania faktury pierwotnej, oznaczałoby możliwości wyboru terminu odliczenia podatku naliczonego przez
samego podatnika, a to - zdaniem Sądu - jest niedopuszczalne. Zgodnie z powyższym wyrokiem, Izba Skarbowa w Opolu
w decyzji z 4 lipca 2007 r., nr PP-I/443-87/07/AR uznała:

„(…) Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 marca 2007 r. (sygn. akt I FSK 541/06)orzekł, że jeśli podmiot nie
zakwestionuje skutecznie, że oryginały faktur zostały mu jednak doręczone, to fakt ten wywoła określone skutki prawne dla
VAT, tj. ustanowi prawo do odliczenia z nich podatku naliczonego. Doręczenie kolejnych dokumentów faktur, tj. duplikatów,
tego prawa już nie ustanowi. Wówczas rozliczenia VAT z otrzymanych duplikatów faktur należy dokonać wyłącznie w drodze
korekty deklaracji. Uznanie, że podatnik zawsze ma prawo do dokonania odliczenia w momencie otrzymania duplikatu
faktury, doprowadziłoby do destabilizacji obrotu gospodarczego. Wtedy to podatnik, a nie przepisy, decydowałby, kiedy
powstaje prawo do odliczenia VAT: w momencie otrzymania oryginału, czy otrzymania duplikatu. W świetle powyższego
wyroku sam fakt wpływu faktury pierwotnej do podmiotu rodzi termin podatkowy, uprawniający do zastosowania odliczenia,
zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 oraz ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Odesłanie faktury
do wystawcy z żądaniem jej sprostowania nie wstrzymywało tego terminu. Nie zmieni tego terminu również zgubienie
faktury pierwotnej, której wpływ uprzednio odnotowano. Gdyby natomiast faktura pierwotna w ogóle nie dotarła do podmiotu,
wówczas mógłby on dokonać stosownego obniżenia w rozliczeniu za okres, w którym otrzymano duplikat faktury, lub
w miesiącu następnym. (…)”

Podobne stanowisko zaprezentowała również Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 28 listopada
2007 r., nr IP-PP2-443-337/07-2/SAP.

Warto jednak podkreślić, że organy podatkowe kwestionują prawo do odliczenia VAT w miesiącu otrzymania duplikatu
faktury wówczas, gdy faktura pierwotna została podatnikowi skutecznie doręczona. W praktyce, za skutecznie doręczony
dokument uznaje się również dokument odebrany bezpośrednio przez pracownika.

Otrzymanie duplikatu, gdy VAT odliczono z faktury pierwotnej

W praktyce występują również sytuacje, gdy podatnik odliczy VAT z oryginału faktury, która następnie zaginie lub ulegnie
zniszczeniu. W takiej sytuacji duplikat potwierdza jedynie prawo do dokonanego już (we właściwym terminie) odliczenia.
Wówczas otrzymanie duplikatu pozostaje bez wpływu na rozliczenie VAT.