JAN CHRZCICIEL

Wed

ług oświadczenia samego Jezusa Jan jest więcej niż prorokiem

(

Łk 7,26 paral.)

. Jako wys

łannik

poprzedzaj

ący Pana

(

Łk 1,76

;

Mt 11,10 paral.

; por.

Ml 3,1)

, zapocz

ątkowuje on ogłaszanie Dobrej Nowiny

(Dz 1,22

;

Mk 1,1-4)

. A

ż do Jana sięgało Prawo i Prorocy; odtąd głosi się Ewangelię o Królestwie Bożym

(

Łk 16,16 paral.)

.

Jako prorok wi

ększy od wszystkich proroków

(Mt 11,11 paral.)

, przygotowuje on drogi Panu

(Mt 3,3 paral.)

, którego

jest prekursorem

(Dz 13,24n)

i

świadkiem

(J 1,6n)

.

1.

Prekursor i jego chrzest.

Jeszcze przed przyj

ściem na świat z matki bezpłodnej aż do jego narodzin już był

Jan po

święcony Bogu i napełniony Duchem Świętym

(

Łk 1,7

;

Łk 1,15

; por.

Sdz 13,2-5

;

1Sm 1,5

;

1Sm 1,11)

. Ten,

który ma by

ć nowym *Eliaszem

(

Łk 1,16n)

, posta

ć tego wielkiego proroka przypomina swoim *ubraniem i

surowo

ścią życia

(Mt 3,4 paral.)

, sp

ędzanego od młodości na pustyni

(

Łk 1,80)

. Czy zosta

ł on uformowany

wewn

ętrznie w społeczności takiej, jak np. Qumran? W każdym razie gdy nadszedł czas jego publicznych wystąpień

w Izraelu, czas tak starannie okre

ślony przez Łukasza

(

Łk 3,1n)

, pojawia si

ę on już jako nauczyciel otoczony

uczniami

(J 1,35)

, których uczy po

ścić i modlić się

(Mk 2,18

;

Łk 5,33

;

Łk 11,1)

. Jego pot

ężny głos wstrząsa całą

Judea. Nawo

łuje do *nawrócenia, którego znakiem jest rytualne obmycie połączone z wyznawaniem grzechów.

Chrzest ten jednak do spowodowania w

łaściwych skutków domaga się nadto wysiłku odnowy

(Mk 1,4 n)

. Na nic si

ę

bowiem zda by

ć synem Abrahama, jeżeli się nie praktykuje *sprawiedliwości, której zasady podaje Jan rzeszom

ubogich

(

Łk 3,10-14)

.

Lecz faryzeusze i biegli w Prawie nie wierz

ą Janowi. Niektórzy sądzą, że jest opętany

(Mt 11,18

;

Łk 7,33)

. Tak

wi

ęc gdy ci ludzie pojawili się przed Janem, oświadczył im, że *gniew Boży strawi niczym ogień wszelkie drzewo,

które nie przynosi owoców

(Mt 3,10 paral.)

. Karci on rozpust

ę króla Heroda, wskutek czego ściąga na siebie

wi

ęzienie, a potem śmierć

(Mt 14,3-12 paral.

;

Łk 3,19 n

;

Łk 9,9)

. Przez swoj

ą *gorliwość Jan jest rzeczywiście

nowym Eliaszem, na którego lud czeka. On to ma przygotowa

ć ów lud na przyjście Mesjasza

(Mt 11,14)

. Nie uznano

go jednak, a jego

świadczenie nie było w stanie nie dopuścić do męki Syna Człowieczego

(Mk 9,11 paral.)

.

2.

Świadek światłości i przyjaciel Oblubieńca.

*

Świadectwo dawane przez Jana polega przede wszystkim na

przedstawieniu siebie jako zwyk

łego prekursora. Rzesze bowiem dopytują się, czy nie jest on *Mesjaszem

(

Łk 3,15)

.

Zapytany oficjalnie, Jan Chrzciciel odpowiada,

że nie jest nawet godzien rozwiązać rzemyka u sandałów Tego,

którego poprzedza i który „by

ł jeszcze przed nim"

(J 1,19-30

;

Łk 3,16 n paral.)

. Ten, „który przychodzi" i który

b

ędzie udzielał chrztu w Duchu Świętym

(Mk 1,8)

i w wodzie

(Mt 3, l1n)

— to Jezus. Na Niego to w

łaśnie zstąpił

Duch

Święty w chwili Jego chrztu

(J 1,31-34)

.

Og

łaszając przyjście *Baranka Bożego, który gładzi *grzech świata

(J 1,29)

, Jan nie przewidywa

ł, w jaki sposób

dokona si

ę owo zgładzenie grzechu, podobnie jak nie rozumiał, dlaczego Chrystus chciał, aby Jan Go *ochrzcił

(Mt

3,13nn)

. W celu zg

ładzenia grzechu Jezus miał otrzymać chrzest, którego zaledwie *typem był chrzest Jana. W

rzeczywisto

ści bowiem chodziło o chrzest męki

(Mk 10,38

;

Łk 12,50)

. Dope

łni się w ten sposób, dzięki Niemu,

wszelka *sprawiedliwo

ść

(Mt 3,15)

, nie przez zag

ładę grzeszników, lecz przez usprawiedliwienie wielu, których

grzechy w

łaśnie On poniósł

(por. Iz 53,7n

;

Iz 53,11n)

. Post

ępowanie Jezusa jeszcze przed Jego męką było

zaskoczeniem dla Jana i jego uczniów, którzy s

ądzili, że Jezus przyszedł, aby dokonać wymiaru sprawiedliwości.

Chrystus przypomina im proroctwa zapowiadaj

ące zbawienie. Oświadcza, że na Nim wypełniły się owe proroctwa i

poleca, by nie *gorszyli si

ę z Jego powodu

(Mt 11,2-6 paral.

; por.

Iz 61,1)

.

Lecz niektórzy spo

śród uczniów Jana nie staną się uczniami Jezusa. W Ewangeliach można znaleźć ślady polemik,

które mia

ły miejsce pomiędzy ich sektą a pierwotnym Kościołem

(np. Mk 2,18)

. Ko

ściół bowiem, pragnąc wykazać

wy

ższość Chrystusa, przypominał jedynie świadectwo Jana Chrzciciela

(J 1,15)

. Jako prawdziwy przyjaciel

Oblubie

ńca, napełniony radością z powodu Jego przyjścia, Jan niknął w Jego obecności

(J 3,27-30)

i sam zach

ęcał

swoich uczniów,

żeby szli za Jezusem

(J 1,35nn)

. W zamian za to Jezus otoczy

ł chwałą tego, który o Nim świadczył;

który by

ł pochodnią gorejącą i rozlewającą obfite *światło

(J 5,35)

; prorokiem najwi

ększym wśród narodzonych z

niewiast

(Mt 11,11)

. Jezus dodawa

ł jednak, że nawet najmniejszy w *Królestwie niebieskim większy jest od Jana.

Tak wi

ęc łaskę przynależenia do Królestwa stawiał Jezus ponad charyzmat prorokowania, nie umniejszając jednak

przez to wcale

świętości Jana Chrzciciela.

Chwa

ła tego pokornego przyjaciela Oblubieńca jest głoszona w prologu czwartej Ewangelii. Jan jest tu

wspomniany przy opisie S

łowa, które stało się ciałem: „Nie był on *światłością, lecz [posłanym], aby zaświadczyć o

światłości". O stosunku zaś Jana do Kościoła zostało powiedziane: „Przyszedł na świadectwo, aby zaświadczyć o

światłości, by wszyscy uwierzyli przez niego"

(J 1,7n)

.