48

Pionowy rozdzielacz hydrauliczny czy wyrównywacz ciÊnieƒ?

Ju˝ na samym poczàtku trafiamy

na pewien problem j´zykowy, jak
powinniÊmy nazywaç to urzàdzenie,
o którym chcemy porozmawiaç.
Sprz´g∏o hydrauliczne, hydraulicz-
na wajcha, pionowy rozdzielacz hy-
drauliczny, wyrównywacz ciÊnieƒ
czy jeszcze inaczej? Na poczàtku,
gdy tylko takie urzàdzenie zacz´∏o
pojawiaç si´ w naszej literaturze fa-
chowej, nazywano je z niemieckiego
wajchà (die Weiche - zwrotnica, roz-
jazd), ale ka˝da z wymienionych
wy˝ej nazw odpowiada zasadzie pra-
cy tego urzàdzenia. Zostawmy wi´c
rozwa˝ania j´zykowe na boku, a zaj-
mijmy si´ samym urzàdzeniem, na-
zywajàc je wajchà, bo jest to nazwa
najprostsza.

Pierwsze rysunki wajchy pokazy-

wa∏y jà jako pionowà rur´ z króçca-
mi: dwa na dole rury i dwa na górze

(rysunek 1). Ârednica rury pionowej
by∏a 2-3 razy wi´ksza ni˝ Êrednica
króçców.

Aby jednak w mo˝liwie prosty

sposób wyt∏umaczyç, jak takie urzà-
dzenie dzia∏a, musimy zaczàç od opi-
su instalacji centralnego ogrzewania,
ale nie takiej normalnej, lecz instala-
cji w szczególnej sytuacji, gdy prze-
p∏ywy przez kocio∏ ró˝nià si´ znacz-
nie od przep∏ywu przez instalacj´.
Do tego potrzebne jest nam par´
wzorów, bo bez nich nie da si´
wszystkiego wyt∏umaczyç. Moje ulu-
bione powiedzenie „bilans musi
wyjÊç na zero“ b´dzie nam bardzo
pomocne, gdy˝ w∏aÊnie wajcha jest
tego najlepszym dowodem, ˝e po-
wiedzenie to jest prawdziwe.

Patrzàc na rysunek 2 widzimy, ˝e

iloÊç ciep∏a przekazywanego od kot∏a
do instalacji zale˝y od strumienia
wody G

K

przep∏ywajàcego przez ko-

cio∏ i ró˝nicy temperatury wody mi´-
dzy wylotem t

z

i wlotem do kot∏a t

p

.

Podobnie jest z ciep∏em oddawanym
w grzejnikach, z tym ˝e mamy tu
strumieƒ wody przep∏ywajàcy w in-
stalacji i ró˝nice temperatur wody
zasilajàcej i powrotnej z instalacji.
Je˝eli kocio∏ jest przy∏àczony bezpo-
Êrednio do instalacji, bez urzàdzeƒ
poÊrednich, to iloÊç dostarczanego
przez kocio∏ ciep∏a i odbieranego
przez instalacj´ jest dok∏adnie taka
sama (przypadek 1), ale nale˝y pa-
mi´taç, ˝e b´dzie to iloÊç ciep∏a in-
na, ni˝ obliczona w projekcie. Oba
uk∏ady - kocio∏ i instalacja - dopasu-
jà si´ wzajemnie, a okreÊlone warto-
Êci b´dà zale˝ne od oporów przep∏y-
wu w uk∏adzie i charakterystyki
pompy obiegowej. Przy ma∏ej ró˝ni-
cy mi´dzy Q

K

i Q

G

(wartoÊci oblicze-

niowe) w praktyce nie b´dzie to
mia∏o ˝adnego znaczenia dla prawi-
d∏owej pracy kot∏a i instalacji. Przy-
s∏owiowe „schody“ zaczynajà si´ do-
piero wtedy, gdy obie wartoÊci ró˝nià
si´ znacznie (przypadek 2 lub 3).

Instalacja
z wajchà

miesi´cznik informacyjno - techniczny

nr 10 (62), paêdziernik 2003

Jeden z Czytelników zwróci∏ si´ do Redakcji z proÊbà, aby przy-
gotowa∏a artyku∏ na temat tzw. wajchy stosowanej coraz cz´Êciej
w instalacjach centralnego ogrzewania. G∏ównie chodzi∏o o wyja-
Ênienie, kiedy i po co stosuje si´ takie urzàdzenie. Mimo paru ar-
tyku∏ów, które przeczyta∏ na ten temat, Czytelnik nie by∏ w pe∏-
ni przekonany, ˝e rozumie zasad´ dzia∏ania wajchy. Dlatego ten
tekst jest ju˝ mniej teoretyczny, a bardziej praktyczny

www.instalator.pl