Analiza rynku spirytusowego w Polsce Raport[1]

R a p o r t y S e k t o r o w e

Autorzy:

Michał Górzyński

Jarosław Osiak

Magdalena Rokicka

współpraca:

Andrzej Cylwik

Raport:

„Analiza rynku spirytusowego

w Polsce”

W a r s z a w a , 2005

CASE – Doradcy Sp. z o.o.

© CASE-Doradcy Sp. z o.o.
Warszawa 2005
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Zabronione jest kopiowanie, przetwarzanie
i rozpowszechnianie w jakimkolwiek celu i postaci
bez pisemnej zgody autora i wydawcy.

Projekt okladki – Agnieszka Natalia Bury

ISBN 83-918289-8-0

Wydawca:
CASE-Doradcy Sp. z o.o.
00-010 Warszawa
Sienkiewicza 12
tel./fax 0 -22 525 41 12
tel. 0-22 622 66 27 w. 28
fax 0-22 828 60 69
e-mail: doradcy@case.com.pl

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Wprowadzenie ........................................................................................................................................................ 5

Rozdział 1. Charakterystyka polskiego rynku spirytusowego na tle rynku światowego ................................... 6

1.1. Charakterystyka światowego rynku alkoholi – trendy i tendencje...................................................................... 6

1.2. Charakterystyka krajowego rynku alkoholi....................................................................................................... 11

Rozdział 2. Analiza krajowego przemysłu spirytusowego ................................................................................. 15

2.1. Produkcja wyrobów spirytusowych.................................................................................................................. 15

2.2. Spożycie napojów alkoholowych ..................................................................................................................... 16

2.3. Marki wódek.................................................................................................................................................... 22

2.4. Charakterystyka głównych uczestników sektora wyrobów spirytusowych....................................................... 27

2.5. Charakterystyka głównych uczestników sektora dystrybucji alkoholi............................................................... 27

Rozdział 3. Charakterystyka ekonomiczno-finansowa branży spirytusowej w Polsce ..................................... 30

3.1. Porównanie wielkości podstawowych.............................................................................................................. 30

3.2. Przyrost aktywów i majątku............................................................................................................................. 33

3.3. Analiza kosztów............................................................................................................................................... 34

3.4. Analiza wyników finansowych ......................................................................................................................... 35

Rozdział 4. Przekształcenia własnościowe przemysłu spirytusowego w Polsce............................................... 37

4.1. Własności niematerialne Polmos...................................................................................................................... 40

Rozdział 5. Wpływ uwarunkowań fiskalnych na funkcjonowanie

branży oraz nielegalny import artykułów spirytusowych............................................................... 43

5.1. Polityka akcyzowa............................................................................................................................................ 43

5.2. Podatek akcyzowy w branży spirytusowej ....................................................................................................... 45

5.3. Nielegalny import artykułów spirytusowych .................................................................................................... 46

Rozdział 6. Podsumowanie i wnioski................................................................................................................... 49

6.1. Charakterystyka światowego rynku alkoholi .................................................................................................... 49

6.2. Charakterystyka krajowego rynku alkoholi....................................................................................................... 49

6.3. Charakterystyka głównych producentów i dystrybutorów wyrobów spirytusowych na rynku krajowym ........ 50

6.4. Sytuacja ekonomiczno-finansowa krajowej branży producentów wyrobów spirytusowych ............................ 50

6.5. Przekształcenia własnościowe przemysłu spirytusowego w Polsce .................................................................. 50

6.6. Wpływ uwarunkowań fiskalnych oraz nielegalnego importu artykułów

spirytusowych na funkcjonowanie branży ....................................................................................................... 52

Spis tabel i rysunków .......................................................................................................................................... 53

SPIS TREŚCI

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Celem niniejszego opracowania jest analiza rynku

i sektora produkcji wyrobów spirytusowych w Polsce,

a następnie identyfikacja czynników wpływających na je-

go konkurencyjność oraz prezentacja przewidywanego

rozwoju branży.

Raport został przygotowany w okresie, w którym na-

stępuje intensywny proces konsolidacji branży i ostatni

etap jej prywatyzacji, przygotowujący krajowych produ-

centów do funkcjonowania w warunkach otwartego ryn-

ku unijnego.

W rozdziale 1 prezentujemy charakterystykę polskie-

go rynku spirytusowego na tle rynku europejskiego i ryn-

ku światowego, analizując zmiany i tendencje spożycia

napojów alkoholowych, w tym w szczególności wysoko-

procentowych. W rozdziale następnym została przedsta-

wiona analiza krajowego przemysłu spirytusowego ze

szczególnym uwzględnieniem najważniejszych producen-

tów i dystrybutorów wyrobów spirytusowych. Rozdział

3 zawiera analizę ekonomiczno-finansową krajowej bran-

ży spirytusowej (klasa 1591 wg PKD). Kolejny rozdział

prezentuje proces przekształceń własnościowych krajo-

wego przemysłu spirytusowego w okresie ostatnich lat.

W rozdziale ostatnim opisano dwa najważniejsze czynni-

ki wpływające na funkcjonowanie branży: politykę akcy-

zową i nielegalny import wyrobów spirytusowych.

Opracowanie zostało napisane na podstawie infor-

macji pozyskanych z wyspecjalizowanych raportów i ana-

liz, przygotowanych przez instytucje monitorujące rynek

wyrobów spirytusowych w kraju i na świecie (The Global

Drinks Record, Euromonitor International, World Drink

Trends, The International Wine and Spirit Records, AC

Nielsen), prasy branżowej („Rynki Alkholowe”, „Czysta

Energia”, „Wiadomości Handlowe”) oraz danych Główne-

go Urzędu Statystycznego.

Od 1999 roku Spółka CASE-Doradcy monitoruje

i analizuje polski rynek produkcji piwa, porównując go

również z rynkiem spirytusowym. Jest to nasz pierwszy

raport prezentujący sektor wyrobów spirytusowych

w sposób kompleksowy. W przyszłości planujemy corocz-

ną aktualizację raportu.

Wprowadzenie

ang. ready to drink.

Dane na podstawie Prospektu Emisyjnego Polmos Lublin 2004 r.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

1.1. Charakterystyka światowego rynku alkoholi –

trendy i tendencje

Wielkość całego rynku alkoholi na świecie w 2003 r. sza-
cuje się na ok. 196,7 miliarda litrów objętościowych –
w stosunku do 1998 r. nastąpił wzrost o ok. 20,6 miliar-
da litrów. Jednakże w ostatnich pięciu latach konsump-
cja wyrobów spirytusowych uległa zmniejszeniu o ok.
7%. Utrzymuje się wzrostowy trend konsumpcji piwa –
w analizowanym okresie odnotowano wzrost o ok.
14,2%; spożycie wina również wzrosło o ok. 4,4%. Na-
poje alkoholowe typu RTD

mają w strukturze światowej

sprzedaży niewielki udział, ale zainteresowanie konsu-
mentów tego typu alkoholami rośnie, o czym świadczy
wzrost konsumpcji o ok. 160,8%.

Największymi pod względem wartości sprzedaży rynka-
mi alkoholi są: Stany Zjednoczone (wartość sprzedaży
w 2003 r. to 83 miliardy dolarów), Japonia (60 mld
USD) oraz Niemcy (28 mld USD). Polska pod względem
wartości sprzedaży napojów alkoholowych w 2003 r.
zajmowała 7. miejsce na świecie, z wartością sprzedaży
detalicznej wynoszącą 7,7 mld USD

W tabeli 1 przedstawiono wielkość światowego rynku
napojów alkoholowych.

Na rysunku 1 przedstawiono najczęściej spożywane ro-
dzaje napojów alkoholowych w przeliczeniu na 100° al-
kohol.

Spożycie piwa w przeliczeniu na 100° alkohol w 1998 r.
było na poziomie ok. 7,1 mld litrów, a w 2003 wyno-
siło ok. 8,1 mld l. Konsumpcja wina wzrosła z 2,8 do
2,9 mld l. Jedynie spożycie wyrobów spirytusowych
w tym okresie spadło o ok. 546 mln l w przeliczeniu
na 100° alkohol.

Tendencje w spożyciu głównych rodzajów napojów alko-
holowych w latach 1998-2003 były bardzo podobne, za-
równo biorąc pod uwagę zmiany konsumpcji mierzone
w litrach objętościowych, jak i w przeliczeniu na czysty spi-
rytus.
W strukturze konsumpcji napojów alkoholowych (wg li-
trów objętościowych) prym wiedzie piwo, a jego udział
sukcesywnie rośnie – w 2003 r. wyniósł 75,4% i był
większy o 1,6 pp niż w roku 1998. Wyroby spirytusowe
odnotowały w tym okresie spadek z 11,2% (1998) do
9,3% (2003); podobnie, lecz wolniej maleje udział win,
dla których nastąpił spadek z 13,6% do 12,7%. Udział
alkoholi typu RTD w latach 1998-2003 wzrósł z 0,8% do
1,9%, czyli aż ponaddwukrotnie.
W tabeli 3 przedstawiono wielkość rynku alkoholi w po-

1. Charakterystyka polskiego rynku spirytusowego

na tle rynku światowego

Światowy rynek alkoholi, w tym:

1998

1999

2000

2001

2002

2003

1998=

100%

Piwo

129 870

132 917

136 886

141 290

144 986 148 360

114,2

Jabłecznik

1 117

1 202

1 205

1 210

1 212

1 225

109,7

Alkohole smakowe RTD – ready to drink

1 432

1 685

2 008

2 569

3 248

3 735

260,8

Wino

24 009

23 924

24 040

24 236

24 634

25 066

104,4

Wyroby spirytusowe

19 644

19551

18 978

18 627

18 344

18 278

93,0

Łącznie

176 071

179 278

183 118

187 932

192 424 196 665

111,7

Tabela 1. Wielkość światowego rynku alkoholi (w mln l objętościowych)

Źródło: Euromonitor International

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

szczególnych regionach świata.

Największymi regionami konsumpcji alkoholi na

świecie w 2003 r. były: Azja – ok. 27,8 %, Europa Zachod-

nia – ok. 24,1%, Ameryka Północna – ok. 15,8% oraz Eu-

ropa Wschodnia i Ameryka Łacińska – po ok. 13,2%.

1998

1999

2000

2001

2002

2003

1998=

100%

Europa Zachodnia

46 870

47 363

47 278

47 267

47 320

47 468

101,3

Europa Wschodnia

18 086

19 326

20 998

22 590

24 429

25 864

143,0

Ameryka Północna

29 150

29 664

30 078

30 326

30 792

31 146

106,8

Ameryka Łacińska

25 560

25 208

25 502

25 940

25 754

25 865

101,2

Azja

46 012

47 236

48 522

50 621

52 707

54 737

119,0

Australia i Nowa Zelandia

2 689

2 706

2 757

2 780

2 808

2 867

106,6

Afryka i Bliski Wschód

7 703

7 776

7 982

8 407

8 614

8 719

113,2

RAZEM

176 070

179 279 183 117 187 931 192 424 196 666 111,70

Tabela 3. Wielkość rynku alkoholi w poszczególnych regionach (w mln l objętościowych)

Źródło: dane Euromonitor International

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Piwo

73,8

74,1

74,8

75,2

75,3

75,4

Jabłecznik

0,6

0,7

0,6

Alkohole smakowe RTD – ready to drink

0,8

0,9

1,1

1,4

1,7

1,9

Wino

13,6

13,3

13,1

12,9

12,8

12,7

Wyroby spirytusowe

11,2

10,9

10,4

9,9

9,5

9,3

Tabela 2. Struktura światowego rynku alkoholi (w %) wg litrów objętościowych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Euromonitor International

Piwo Wino Wyroby spirytusowe

9000

8000

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Rysunek 1. Światowy rynek wybranych grup alkoholi w przeliczeniu na 100° alkohol

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Euromonitor International

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

W tabeli 4 przedstawiono dane dotyczące struktury kon-

sumpcji alkoholi na świecie.

Bardzo wysoka dynamika wzrostu rynku produktów

alkoholowych w Europie Wschodniej (por. tabela 3) spo-

wodowała w okresie 1998-2003 zwiększenie udziału tego

regionu w strukturze światowego rynku o 3 punkty pro-

centowe, do poziomu 13,15%. W efekcie rynek ten stał

się trzecim najważniejszym rynkiem na świecie – po azja-

tyckim (27,83%) i zachodnioeuropejskim (24,14%), a wy-

przedzając w ostatnich latach rynki amerykańskie.

W tabeli 5 przedstawiono światową sprzedaż tzw.

międzynarodowych wyrobów spirytusowych w poszcze-

gólnych regionach świata. Dane nie obejmują sprzedaży

wyrobów spirytusowych produkowanych lokalnie z wy-

jątkiem whisky, brandy i ginu.

Na podstawie danych Euromonitor International,

w 2003 r. światowa sprzedaż międzynarodowych wyro-

bów spirytusowych osiągnęła ok. 593 tys. kartonów 9-

-litrowych i zwiększyła się o ok. 9% w porównaniu do ro-

ku 1998. Wzrasta udział sprzedaży międzynarodowych

wyrobów spirytusowych – zwłaszcza w rejonie Azji i Wysp

Pacyfiku, gdzie wzrost wyniósł ok. 21%. Największy zaś

spadek konsumpcji międzynarodowych wyrobów spirytu-

sowych odnotowano w Australii i Nowej Zelandii – o ok.

11%. Eksperci branżowi przewidują znaczny wzrost

sprzedaży międzynarodowych wyrobów spirytusowych,

wyższy niż w omawianym okresie, głównie w Europie

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Europa Zachodnia

26,62

26,42

25,82

25,15

24,59

24,14

Europa Wschodnia

10,27

10,78

11,47

12,02

12,70

13,15

Ameryka Północna

16,56

16,55

16,43

16,14

16,00

15,84

Ameryka Łacińska

14,52

14,06

13,93

13,80

13,38

13,15

Azja

26,13

26,35

26,50

26,94

27,39

27,83

Australia i Nowa Zelandia

1,53

1,51

1,48

1,46

Afryka i Bliski Wschód

4,37

4,34

4,36

4,47

4,48

4,43

Tabela 4. Struktura rynku alkoholi w podziale na regiony (w %)

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych Euromonitor International

Wyszczególnienie

1998

2003

Dynamika 1998

2008*

Dynamika 2003

= 100%

W tys. kartonów 9-litrowych **

Świat

544 301

592 970

109

679 696

115

Europa Zachodnia

139 108

141 383

102

147 024

104

Europa Wschodnia

33 766

40 187

119

51 693

129

Ameryka Północna

111 715

122 038

109

134 752

110

Ameryka Łacińska

68 444

64 691

73 151

113

Azja i Wyspy Pacyfiku

166 952

202 338

121

249 197

123

Australia i Nowa Zelandia

6 912

6 130

6 190

101

Afryka i Bliski Wschód

17 403

16 203

17 744

110

Tabela 5. Wielkość rynku międzynarodowych wyrobów spirytusowych

* Prognoza

** Zestawienie nie obejmuje danych dotyczących wódek i lokalnych wyrobów spirytusowych z wyjątkiem lokalnie

produkowanych whisky, brandy i ginu

Źródło: Euromonitor International

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Lp.

Kraj

2000

2001

2002

1 Rosja

194 635,00

239 310,00

264 540,00

2 Ukraina

42 525,00

44 000,00

56 400,00

3 USA

36 055,00

37 380,00

39 040,00

4 Polska

25 920,00

25 409,50

25 040,50

5 Białoruś

12 560,00

12 105,00

11 391,00

6 Kazachstan

9 550,00

9 325,00

9 485,00

7 Uzbekistan

7 907,00

8 004,00

8 156,00

8 Wielka Brytania

5 110,00

5 529,00

5 640,00

9 Rumunia

3 900,00

4 160,00

4 415,00

10 Niemcy

3 160,00

3 180,00

3 340,00

11 Kanada

3 038,00

3 201,75

3 281,00

12 Brazylia

2 546,00

2 564,75

2 667,75

13 Czechy

2 714,50

2 622,00

2 552,00

14 Bułgaria

1 802,50

1 963,50

2 098,00

15 Finlandia

1 805,50

1 871,00

1 891,50

16 Kirgistan

1 545,00

1 600,00

1 650,00

17 RPA

1 693,00

1 608,50

1 516,50

18 Hiszpania

1 220,75

1 333,50

1 438,50

19 Estonia

1 124,75

1 231,75

1 383,00

20 Słowacja

1 655,00

1 475,25

1 350,25

21 Tadżykistan

1 200,00

1 255,00

1 280,00

22 Litwa

1 050,00

1 100,50

1 190,00

23 Łotwa

1 240,00

1 110,00

1 085,00

24 Armenia

1 110,00

1 035,00

997,50

25 Francja

806,00

905,00

987,50

26 Mołdowa

885,00

905,00

935,00

27 Szwecja

1 014,75

966,50

926,75

28 Turcja

932,00

904,00

905,00

29 Meksyk

868,00

881,00

893,50

30 Irlandia

755,00

812,00

871,00

31 Izrael

709,50

790,00

845,00

32 Węgry

946,50

867,00

830,50

33 Turkmenistan

830,00

815,00

820,00

34 Serbia

709,50

776,00

804,00

35 Gruzja

1 010,00

680,00

785,00

36 Grecja

562,50

627,50

625,50

37 Australia

539,00

575,50

b.d.

38 Indie

377,00

428,00

580,00

39 Japonia

524,00

537,50

553,00

40 Azerbejdżan

545,00

550,00

545,00

41 Włochy

354,00

422,00

472,00

42 Norwegia

342,50

329,75

357,25

43 Austria

332,00

335,75

342,50

44 Belgia/Luksemburg

219,00

269,00

293,00

45 Hiszpania

232,50

255,00

275,50

46 Bośnia

198,00

210,00

220,00

47 Kostaryka

169,75

202,00

209,50

48 Puerto Rico

256,00

225,25

202,00

49 Dania

205,00

201,25

198,25

50 Szwajcaria

147,00

160,00

187,00

Tabela 6. Światowy rynek wódki – wielkość spożycia wódek ponadnarodowych

z podziałem na kraje (w tysiącach kartonów 9-litrowych)

Źródło: Zestawienie na podstawie danych The International Wine and Spirit Records

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

i niektórych regionach Azji. Rynkami o największej dyna-

mice wzrostu sprzedaży międzynarodowych wyrobów

spirytusowych w Europie w najbliższych latach staną się

nowe państwa członkowskie UE. W krajach tych wzrost

sprzedaży będzie wywołany zmniejszeniem akcyzy na na-

poje alkoholowe, dzięki czemu staną się one dostępne dla

większej liczby konsumentów.

Powyższe informacje i prognozy nie są sprzeczne

z tendencjami zmian na rynku światowym przedstawio-

nymi w tabeli 1 i na rysunku 1, ponieważ dotyczą tylko

istotnej części rynku wyrobów spirytusowych, tzw. wyro-

bów międzynarodowych. Są one dowodem na to, że po-

stępy globalizacji dotyczą także rynku wysokoprocento-

wych napojów alkoholowych.

Przechodząc do badań bardziej szczegółowych, zajmu-

jemy się poniżej analizą rynku światowego i największych

krajowych rynków wódki oraz najbardziej znanych marek.

W tabeli 6 przedstawiono 50 największych krajowych

rynków wódki.

W zestawieniach głównych rynków wódki dominują

kraje byłego ZSRR oraz kraje Europy Środkowo-Wscho-

dniej. Polski rynek wyrobów spirytusowych zajmuje

czwarte miejsce pod względem wolumenu sprzedaży.

Lp.

Marka

Właściciel

Wielkość sprzedaży w latach:

Łączny udział

w 2002

2000

2001

2002

1 Stolichnaya

SPI

41 762,18

44 966,39

26 537,64

0,06

2 Smirnoff

Diageo

15 108,65

15 759,74

17 148,42

0,04

3 Istok

Istok

4 275,00

10 130,00

15 000,00

0,03

4 Absolut

V&S Group

7 152,22

7 270,34

7 374,98

0,02

5 Moskovskaya

SPI

10 378,33

9 985,10

6 161,50

0,01

6 Gzhelka

Gzhelka

600,00

2 700,00

5 500,00

0,01

7 Flagman Vodka

Roust

1 095,00

2 375,15

5 075,65

0,01

8 SoyuzViktan

SoyuzViktan

5 250,00

4 400,00

0,01

9 Nemiroff

Nemyriv Distillery

2 624,43

3 727,80

0,01

10 TopazVodka

Topaz Vodka

1 000,00

2 260,00

3 495,00

0,01

11 Absolwent

Polmos Białystok

4 220,00

3 850,00

3 337,85

0,01

12 Sibirskaya

SPI

3 401,55

3400,75

2 751,70

0,01

13 Krepkaya

SPI

3 450,20

3 250,00

1 951,40

0,00

14 BolsVodka

Remy Cointreau

2 128,50

2 241,40

1 764,95

0,00

15 Popov

Diageo

1 792,60

1 803,15

1 721,65

0,00

16 Finlandia

Brown Forman

1544,17

1 542,41

1 696,63

0,00

17 SkyyVodka

Campari

1 129,10

1386,60

1 630,57

0,00

18 McCormickVodka

McCormick

1 510,40

1 610,65

1 630,50

0,00

19 Gordons Vodka

Diageo

821,50

1 643,70

1 554,35

0,00

20 Koskenkorva

Altia Group

1 503,98

1512,22

1 536,40

0,00

21 Żołądkowa Gorzka

Polmos Lublin

1 200,00

1 350,00

1 502,25

0,00

22 Barton Vodka

Constellation Brands

1 385,00

1 460,00

1 480,00

0,00

23 Lviv Distillery

Lviv Distillery

1 665,00

1 435,00

0,00

24 Soplica

Bols

700,00

1 220,00

1 377,25

0,00

25 Gorbatschow

Henkell&Soehnlein

1 212,70

914,30

1 281,93

0,00

26 Żubrowka

Polmos Białystok

1 383,80

1 232,88

1 265,31

0,00

27 Skol

Constellation Brands

1 105,00

1 175,00

1 200,00

0,00

28 Grey Goose

Sydney Frank

259,65

593,69

1 195,15

0,00

29 Wyborowa

Pernod Ricard

1 363,81

1 027,51

1 150,81

0,00

30 Glen'sVodka

Glen Catrine

1 020,00

1 150,00

0,00

Razem

270 598,36

294 422,51

345 373,53

0,73

Tabela 7. Zestawienie najlepiej sprzedających się marek wódki oraz ich udział

w rynku światowym (w tysiącach kartonów 9-litrowych)

Źródło: Dane The IWSR/The Global Drinks Record, Rynki Alkoholowe, styczeń 2004, s. 38-39

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Przechodząc do badań bardziej szczegółowych, zajmu-

jemy się poniżej analizą rynku światowego i największych

krajowych rynków wódki oraz najbardziej znanych marek.

W tabeli 6 przedstawiono 50 największych krajowych

rynków wódki.

W zestawieniach głównych rynków wódki dominują

kraje byłego ZSRR oraz kraje Europy Środkowo-Wscho-

dniej. Polski rynek wyrobów spirytusowych zajmuje

czwarte miejsce pod względem wolumenu sprzedaży.

W 2002 r. odnotowano ok. 4% spadek wielkości sprzeda-

ży w porównaniu do roku 2000. Rynek USA w tym okre-

sie wzrósł o ok. 8%. Znacznie większą dynamikę wzrostu

odnotowano na rynku ukraińskim i rosyjskim – odpo-

wiednio 32% i 35%.

W tabeli 7 przedstawiono najlepiej sprzedające się

marki wódek oraz ich udział w światowym rynku wyro-

bów spirytusowych.

Wśród trzydziestu najlepiej sprzedających się marek

znajduje się sześć wódek produkowanych w Polsce. Naj-

wyższą, 11. pozycję, zajmuje marka Absolwent, lecz jej

udział w światowej sprzedaży w 2002 r. zmalał o ok. 21%

w porównaniu do 2000 r. Na 14. pozycji uplasował się

Bols, którego sprzedaż w tym czasie spadła o 17%.

W drugiej dziesiątce uplasowały się cztery inne wódki

produkowane w Polsce. W analizowanym okresie dyna-

micznie rosła sprzedaż wódki Żołądkowej Gorzkiej

(wzrost o ok. 25% w odniesieniu do 2000 r.) oraz Soplicy

(wzrost aż o 96%). Krajowe marki Żubrówka i Wyborowa

po spadku sprzedaży w 2001 r. zwiększyły sprzedaż w ro-

ku następnym, ale osiągnęły wyniki o ok. 10% gorsze niż

w roku 2000. Na podkreślenie zasługuje wysoka dynami-

ka sprzedaży Soplicy – wzrost o 97% w ciągu dwóch lat.

1.2. Charakterystyka krajowego rynku alkoholi

Krajowy rynek napojów alkoholowych zdominowany

jest przez piwo, wódki i wina. Inne gatunki alkoholu, ta-

kie jak: likiery, wermuty, brandy/koniaki, whisky, gin czy

rum cieszą się znacznie mniejszym zainteresowaniem pol-

skich konsumentów. Na rynku krajowym w ostatnim

okresie pojawia się coraz więcej napojów alkoholowych

typu RTD (ready to drink), stanowiących pewną alternaty-

wę pomiędzy piwami smakowymi a wódkami.

W tabeli 8 przedstawiono zmiany wielkości krajowe-

go rynku napojów alkoholowych.

W 2003 r. w Polsce sprzedaż wyrobów spirytusowych

wyniosła 93,6 mln litrów (w przeliczeniu na 100° alkohol)

i była niższa w porównaniu z rokiem 1994 o ok. 41%.

W 2004 r. przewiduje się sprzedaż wyrobów spirytuso-

wych na poziomie ok. 102 mln litrów

– byłby to wzrost

o ok. 8,5% w porównaniu do roku poprzedniego. W ana-

lizowanym okresie najniższą sprzedaż wyrobów spirytu-

sowych odnotowano w 2001 r. Był to koniec okresu sys-

tematycznego spadku sprzedaży wyrobów spirytuso-

wych. Na wzrost sprzedaży wódek w ostatnim okresie

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Wyroby spirytusowe
w przeliczeniu na 100°
alkohol (mln l)

156,9

153,6

122,3

110,2

93,5

85,7

77,8

67,9

71,6

93,6

Wina, miody pitne i inne
napoje fermentowane
(mln l objętościowych)

211

247

348

428

450

449

420

400

380

385

Piwo
(mln l objętościowych)

1 130

1 520

1 670

1 930

2 100

2 340

2 490

2 660

2 860

Tabela 8. Wolumen sprzedaży alkoholi w Polsce

Źródło: Dane GUS

Szacunki Krajowej Rady Przetwórstwa Spirytusu

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

miało wpływ obniżenie o ok. 30% akcyzy na wyroby spi-

rytusowe oraz istotne ograniczenie zainteresowania kon-

sumentów wyrobami spirytusowymi pochodzącymi z nie-

legalnych źródeł.

Spożycie win i innych napojów fermentowanych jest

w Polsce jest stosunkowo małe. Największa sprzedaż win

i alkoholowych napojów fermentowanych, w ujęciu ilo-

ściowym, miała miejsce w latach 1998-1999. Od roku

2000 ich sprzedaż systematycznie maleje; nieznaczny

wzrost nastąpił w 2003 r. – o ok. 1% w porównaniu do

roku poprzedniego. Sprzedaż w 2003 r., w zestawieniu

z najlepszym w tym okresie rokiem 1998, była niższa

o ok. 15%, ale w porównaniu z rokiem 1994 nastąpił

wzrost aż o ok. 82%.

Największa dynamika sprzedaży wystąpiła na rynku

piwa. W całym analizowanym okresie obserwujemy szyb-

ką tendencję wzrostową. Największy wzrost wystąpił

w roku 1995 (35%), przyrosty w kolejnych latach (1996-

1999) były nieco niższe, ale utrzymywały się na poziomie

kilkunastu procent, z wyjątkiem roku 1998, w którym

osiągnięto dynamikę ok. 9%. Od roku 2000 dynamika

wzrostu sprzedaży jest już tylko kilkuprocentowa, co

świadczy o postępującym nasyceniu rynku. W okresie

dziesięciu lat sprzedaż piwa wzrosła o ok. 153%. Jest to

największy wzrost w ujęciu ilościowym na krajowym ryn-

ku napojów alkoholowych.

Wartość sprzedaży alkoholi w handlu detalicznym

w Polsce przedstawiono w tabeli 9.

Dane zawarte w tabeli 9 wskazują, że w Polsce ciągle

wzrasta wartość sprzedaży detalicznej wyrobów alkoho-

lowych. Na koniec okresu 12-miesięcznego (VI 2003-VII

2004) sprzedaż osiągnęła wartość ok. 16 mld PLN.

W analizowanym okresie całkowita wartość sprzeda-

ży napojów alkoholowych w cenach bieżących wzrosła

w lipcu 2004 o ok. 26,2% w porównaniu z lipcem 2001.

Wzrost ten był wynikiem zwiększenia wartości sprzedaży

we wszystkich głównych grupach wyrobów alkoholo-

wych, w tym: piwa – o ok. 44,2%, wyrobów spirytuso-

wych – o ok. 10,7% i wina – o ok. 19,8%.

Strukturę krajowego rynku alkoholi wg wartości

sprzedaży przedstawiono na rysunku 2. Największy udział

w rynku mają wyroby spirytusowe i piwo. Na uwagę za-

sługuje zmiana udziału piwa w strukturze sprzedaży. Już

w lipcu 2002 r. udział piwa (48,6%) w strukturze sprze-

daży przewyższył wyroby spirytusowe (44,1%); trend ten

jest kontynuowany i na koniec okresu (VI 2003-VII 2004)

udział piwa wzrósł do 50,5%. Wzrost wartości sprzedaży

wina na rynku krajowym jest wolniejszy (por. tabela 9)

i dlatego jego udział w rynku nieznacznie spada.

Sprzedaż alkoholi na rynku krajowym według wolu-

menu przedstawiono w tabeli 10.

VII 2001

VII 2002

VII 2003

VII 2004

Wino

929 510

959 520

1 043 330

1 113 290

Piwo

5 644 630

6 441 370

7 508 660

8 139 700

Wódka

6 191 581

5 842 083

6 376 330

6 856 981

RAZEM

12 765 721

13 242 973

14 928 320

16 109 971

Tabela 9. Wartość sprzedaży wyrobów alkoholowych w handlu detalicznym w Polsce,

za okres 12 miesięcy zakończony w danym miesiącu (w tys. PLN)

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

7,3%

44,

48,

7,2%

48,

44,

7,0%

50,

42,

6,9%

50,

42,

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

VII 2001

VII 2002

VII 2003

VII 2004

Wódka
Piwo
Wino

Rysunek 2. Struktura wartości sprzedaży

wyrobów alkoholowych w Polsce za okres

12 miesięcy zakończony w danym miesiącu

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC

Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Sprzedaż napojów alkoholowych wg wolumenu

wzrosła na koniec lipca 2004 o ok. 45,5% w porównaniu

z lipcem 2001 i miała wyższą dynamikę niż odpowiedni

wzrost wartości sprzedaży (o ok. 19 pp)

. Wzrost wielko-

ści sprzedaży alkoholu wystąpił we wszystkich głównych

grupach wyrobów, w tym: piwa – o ok. 47,9%, wyrobów

spirytusowych – o ok. 36,7% i wina – o ok. 20,2%.

Wolumen sprzedaży napojów alkoholowych w całym

analizowanym okresie wykazuje trend wzrostowy. Największy

wzrost całkowity wielkości sprzedaży (prawie 19,5%) wystąpił

w okresie lipiec 2002-lipiec 2003. W tym samym okresie

wzrósł również wolumen sprzedaży wyrobów spirytusowych

o ok. 33,4%, piwa – o ok. 18,6% oraz wina – o ok. 10,9%.

Na rysunku 3 przedstawiono strukturę sprzedaży na-

pojów alkoholowych wg wolumenu.

W strukturze ilościowej sprzedaży napojów alkoholo-

wych w przeliczeniu na 100° alkohol piwo stanowiło ponad

50%. Największy udział piwa (57%) w strukturze sprzedaży

przypada na okres od lipca 2001 do lipca 2002; w kolejnych

okresach nastąpiło zmniejszenie tego udziału na rzecz wy-

robów spirytusowych. Udział win w strukturze sprzedaży

wg wolumenu malał stopniowo z 5,9% do 5,0%.

Niezbędnym uzupełnieniem powyższych porównań

jest analiza zmian cen napojów alkoholowych na rynku

krajowym. Średnia cena wódki w handlu detalicznym po

5,9%

51,

42,

5,9%

57,

37,

5,3%

54,

40,

5,0%

53,

41,

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

VII 2001

VII 2002

VII 2003

VII 2004

Wódka
Piwo
Wino

Rysunek 3. Struktura wolumenu

sprzedaży napojów alkoholowych w Polsce

(w przeliczeniu na 100° alkohol), za okres

12 miesięcy zakończony w danym miesiącu

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC

Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

VII 2001

VII 2002

VII 2003

VII 2004

Dynamika (w %)

VII 2004/VII 2001

W tys. kartonów 9-litrowych **

Wino

63 911

64 662

71 740

76 850

+20,25

Piwo

1 161 600

1 313 300

1 557 500

1 718 400

+47,93

Wódka

131 942

117 857

157 252

180 306

+36,66

RAZEM

1 357 453

1 495 819

1 786 492

1 975 556

+45,53

Tabela 10. Wolumen sprzedaży wyrobów alkoholowych

w Polsce za okres 12 mies. zakończony w danym miesiącu

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

Wartość sprzedaży rosła wolniej niż wolumen z powodu spadku cen wywołanego zmniejszeniem podatku akcyzowego oraz

zmianą struktury spożycia wódek (zob. tabela 11 i 12).

VII 2001

VII 2002

VII 2003

VII 2004

Wino

14,54

14,84

14,54

14,49

Piwo

4,86 4,90 4,82 4,74

Wódka

46,93 49,57 40,55 38,03

Tabela 11. Średnioroczna cena za litr napojów alkoholowych w cenach bieżących (w PLN)

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

2002 r. zmniejszyła się, tak że na koniec lipca 2004 wynio-

sła nieco ponad 38 PLN za litr – nastąpił spadek ceny o ok.

24%. Ceny litra piwa i wina zmalały w tym okresie nie-

znacznie, a dynamika zmian wyniosła odpowiednio -3,4%

i -2,4%.

Szczegółowe dane zawarte są w tabeli 11 i 12.

Zmiany cen za litr napojów alkoholowych przedsta-

wia tabela 12.

Spadek średniorocznej ceny litra wódki był spowodowa-

ny obniżeniem stawki akcyzy oraz dynamicznym wzrostem

udziałów w sprzedaży najtańszego segmentu cenowego

tzw.

economy. Na podstawie badań AC Nielsen, w lipcu 2004 r.

segment ten miał 28,7% udziału w wartości i 34,6% udziału

w wolumenie sprzedaży. W lipcu 2002 r. udziały te wyniosły

odpowiednio tylko 10,8% i 12,5%. Wzrost udziału segmentu

ekonomicznego odbywał się głównie przez zmniejszenie wo-

lumenu i wartości sprzedaży w segmencie mainstream.

VII 2002

VII 2003

VII 2004

Wino

2,0%

-2,0%

-0,4%

Piwo

0,9%

-1,7%

Wódka

5,6%

-18,2%

-6,2%

Tabela 12. Zmiana cen za litr wyrobów alkoholowych (w cenach bieżących rok do roku)

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

Na polskim rynku – w zależności od poziomu cen wyrobów oraz innych, subiektywnych i nieokreślonych ściśle parametrów:

wizerunku marki, jakości itp. – wyróżnić można według AC Nielsen następujące segmenty cenowe wódek: economy, mainstream,
premium oraz top premium.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Głównym źródłem zaopatrzenia w spirytus – podsta-

wowy surowiec do produkcji wyrobów spirytusowych –

są krajowe gorzelnie rolnicze produkujące spirytus suro-

wy. W tabeli 13 przedstawiono produkcję spirytusu suro-

wego w Polsce w latach 1994-2002.

Z danych zawartych w powyższej tabeli wynika, że

największą produkcję spirytusu surowego zanotowano

w 1997 r., a najniższą – w 1999 r. Już od 2000 r. produk-

cja spirytusu surowego sukcesywnie wzrasta ze 167 mln l

do poziomu 210 mln l w roku 2002 (wzrost o ok. 25%).

Spirytus odwodniony (bioetanol) jest komponentem

do produkcji paliw ciekłych. Po załamaniu się zapotrzebo-

wania w 2000 r., w kolejnych latach nastąpił wzrost pro-

dukcji. Trend ten powinien być kontynuowany w najbliż-

szych latach w związku z prawnymi uwarunkowaniami na

rynku paliw płynnych, określającymi procentowy udział

biokomponentów w strukturze paliw. Według szacun-

ków ekspertów branżowych docelowa chłonność krajo-

wego rynku wyrobów spirytusowych to ok. 280 mln li-

trów objętościowych.

2.1. Produkcja wyrobów spirytusowych

W przemyśle krajowym w latach 1994-2001 sukcesyw-

nie zmniejszała się produkcja wyrobów spirytusowych.

Spadek sprzedaży wyrobów spirytusowych był bezpośred-

nio związany ze zmianami, które nastąpiły na rynku krajo-

wym po okresie transformacji. Początek lat 90. charaktery-

zował się znacznym wzrostem sprzedaży piwa. W drugiej

Rok

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

Spirytus surowy

210

245

278

247

208

167

173

181

210

Spirytus odwodniony

101

111

100

Tabela 13. Produkcja spirytusu surowego i odwodnionego w zaokrągleniu

do 1 mln l, w przeliczeniu na 100° alkohol

Źródło: Czysta Energia, 10, 2003, s. 18-19

1990

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

czyste

87,4

109,0

118,0

96,8

90,2

78,9

73,9

66,9

57,5

60,7

79,6

gatunkowe

63,6

47,9

35,6

25,5

20,0

14,6

11,8

10,9

10,4

10,9

14,0

RAZEM

151,0

156,9

153,6

122,3

110,2

93,5 85,7

77,8

67,9

71,6

93,6

Udział procentowy
czyste

57,9%

69,5%

76,8% 79,1%

81,9% 84,4%

86,2%

86,0%

84,7% 84,8% 85,0%

gatunkowe

42,1%

30,5%

23,2% 20,9%

18,1% 15,6%

13,8%

14,0%

15,3% 15,2% 15,0%

RAZEM

100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

Tabela 14. Produkcja wyrobów przemysłu spirytusowego w Polsce

(w milionach litrów w przeliczeniu na 100° alkohol)

Źródło: Dane GUS

2. Analiza krajowego przemysłu spirytusowego

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

połowie lat 90. nastąpiła zmiana struktury rynku wyrobów

spirytusowych. Przeprowadzono komercjalizację państwo-

wych Polmosów, a na rynku pojawiły się silne marki, które

zaczęły stopniowo wypierać marki lokalne. Kolejnym istot-

nym powodem zmniejszenia sprzedaży wyrobów spirytu-

sowych była wysoka i rosnąca akcyza, a w konsekwencji

wysoka cena produktów, oraz wprowadzanie na krajowy

rynek znacznych ilości alkoholu ze źródeł niewiadomego

pochodzenia. Dopiero w roku 2002 odnotowano po raz

pierwszy od 8 lat wzrost produkcji. W 2003 r. kolejny raz

nastąpiło zwiększenie sprzedaży, o ok. 30%. Tak wysoki

wzrost statystycznego spożycia wyrobów spirytusowych

nie jest efektem faktycznego zwiększenia konsumpcji wó-

dek, lecz świadczy o rzeczywistym zmniejszeniu zaintereso-

wania zakupem alkoholu z nielegalnych kanałów dystrybu-

cji. Ograniczenie zainteresowania alkoholem nieznanego

pochodzenia zostało spowodowane tym, że jego cena nie

jest już tak atrakcyjna w stosunku do ceny produktów do-

stępnych w oficjalnych kanałach dystrybucji. Dotyczy to

zwłaszcza tzw. segmentu economy, czyli wódek takich ma-

rek jak: Starogrodzka, Polowa, Czysta czy Krakowska, któ-

rych cena jest konkurencyjna do cen wódek nielegalnego

pochodzenia. Według szacunków Narodowego Stowarzy-

szenia Producentów Spirytusu, w wyniku ostatniej obniżki

akcyzy wartość sprzedaży alkoholi pochodzących z niele-

galnych źródeł spadła z około 500 mln USD w 2001 r. do

około 25 mln USD w 2003 r.

Analizując strukturę wielkości produkcji wódek czy-

stych i gatunkowych należy zauważyć, że w pierwszej po-

łowie lat 90. wódki gatunkowe stanowiły od 42% (1990)

do ok. 23% (1995) całkowitej produkcji krajowej. W dru-

giej połowie lat 90. udział wódek gatunkowych w wolu-

menie sprzedaży spadł o ponad połowę. Na przestrzeni

ostatnich lat udział produkcji wódek gatunkowych usta-

bilizował się i obecnie stanowi jedynie 15% produkcji wy-

robów przemysłu spirytusowego w Polsce.

Zwraca uwagę znaczący spadek wielkości produkcji

krajowej wyrobów przemysłu spirytusowego w latach

1997-2001 oraz wysoka dynamika wzrostu w roku 2003

(+30,7%). Świadczy to o relatywnie wysokiej elastyczno-

ści cenowej krajowych wyrobów spirytusowych.

2.2. Spożycie napojów alkoholowych

Z badań przeprowadzonych we wrześniu 2004 r.

przez firmę SMG/KRC wynika, że rynek napojów alkoho-

lowych w Polsce jest zdominowany przez dwa rodzaje

wyrobów: piwo oraz wódkę. Picie piwa deklaruje ok.

64,2% Polaków, prawie połowa badanych (49,6%) pije

wódkę. Popularnym napojem jest także wino (41,2%). Pi-

cie pozostałych napojów alkoholowych przedstawia się

następująco: spożywanie likieru deklaruje 12,1%, we-

rmutu – 11,7%, brandy/koniaku – 10,9%, whisky – 6,5%,

ginu – 5,9%, rumu – 5% oraz innych alkoholi – 8,6%,

W tabeli 15 przedstawiono spożycie napojów alkoho-

lowych w latach 1994-2003 w przeliczeniu na statystycz-

nego mieszkańca Polski.

Polacy coraz chętniej piją piwo, a sukcesywnie

zmniejsza się konsumpcja wyrobów spirytusowych. Spo-

życie piwa w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosło 29,3

litra w 1994 r. a w roku 2003 wzrosło do ok. 75 litrów,

co stanowi 2,5-krotny wzrost konsumpcji. Zmiana mode-

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Wyroby spirytusowe

10,2

9,9

7,9

7,1

6,0

5,5

5,1

4,4

4,7

6,1

Wina, miody pitne
i inne napoje
fermentowane 5,5

6,4

9,0

11,1

11,6

11,0

10,5

9,9

10,1

Piwo 29,3

39,4

43,3

49,9

54,3

60,5

65,0

65,2

69,6

74,9

Stan ludności na
31 XII w mln
osób

38,6

38,7

38,3

38,2

Tabela 15. Spożycie napojów alkoholowych wg rodzajów w przeliczeniu

na mieszkańca Polski w litrach objętościowych (l na osobę)

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

58,

12,

29,

57,

11,

30,

46,

18,

34,

40,

21,

38,

34,

23,

42,

30,

22,

46,

28,

20,

51,

26,

18,

54,

26,

18,

54,

31,

17,

51,

31,

16,

51,

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004*

Wyroby spirytusowe

Wino i miody pitne

Piwo

5,00

5,50

6,00

6,50

7,00

7,50

8,00

8,50

9,00

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Rysunek 4. Struktura spożycia wyrobów alkoholowych (100° alkohol)

w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski, w %

* szacunkowo

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS

szacunek
prognoza

Rysunek 5. Spożycie ogółem alkoholu (100°) w litrach na jednego mieszkańca Polski

(oficjalne dane, bez spożycia z nielegalnych źródeł zaopatrzenia)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

lu konsumpcji alkoholi, a także niska siła nabywcza pol-

skiego społeczeństwa w powiązaniu ze znaczącym udzia-

łem nielegalnego rynku alkoholi

oraz pogorszeniem ja-

kości wódek ogólnopolmosowskich w drugiej połowie lat

90., wpłynęły na znaczący spadek konsumpcji wódek

w latach 1994-2001.

W tabeli 16 przedstawiono spożycie napojów alkoho-

lowych w litrach na jednego mieszkańca w przeliczeniu

na 100° alkohol.

Spośród trzech grup napojów alkoholowych najwięk-

szą dynamikę spożycia odnotowało piwo; w tej grupie na-

stąpił ponaddwukrotny wzrost konsumpcji w przeliczeniu

na jednego mieszkańca Polski. Spożycie wyrobów spirytu-

sowych w latach 1994-2001 sukcesywnie malało odpo-

wiednio z 4,06 do 1,78 l na osobę. Trend spadkowy od-

wrócił się dopiero w 2002 r. Prognozuje się, na podstawie

wstępnych danych, że w 2004 r., spożycie to wyniesie ok.

2,6 l na osobę. Spożycie wina w przeliczeniu na 100° alko-

Austria Belgia

Dania

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja Irlandia

Włochy

Luksemburg

Holandia Portugalia

Hiszpania

Szwecja W.Brytania

1991 10,6 9,4 9,9 7,5 11,9 10,9 8,6 7,7 9,1 12,5 8,2 11,6

11,0 5,5 7,4

1992 10,0 9,6 9,8 7,2 11,8 10,9 8,5 8,1 8,9 12,4 8,2 10,7

10,2 5,4 7,2

1993 10,1 9,6 9,7 6,8 11,5 10,4 9,2 8,3 8,7 12,0 7,9 10,7 9,9 5,3 7,4
1994 9,8 9,2 9,9 6,6 11,4 10,2 9,0 8,6 8,6 12,3 7,9 10,8 9,7 5,4 7,5
1995 9,8 9,1

10,0 6,8 11,4 11,1 8,8 9,3 8,3 12,1 8,0 12,0 9,5 5,2 7,3

1996 9,7 9,1

10,0 6,7 11,2 11,0 8,7 9,9 7,9 11,6 8,1 11,6 9,3 4,9 7,6

1997 9,5 9,1 9,9 6,8 10,9 10,8 8,3 9,7 7,8 11,4 8,2 11,3

10,2 5,1 8,2

1998 9,3 8,2 9,5 7,2 10,8 10,6 7,9 9,7 7,7 13,3 8,1 11,3

10,1 4,9 8,0

1999 9,3 8,4 9,5 7,2 10,7 10,6 8,2 9,6 7,6 12,2 8,2 11,0 9,9 4,9 8,4
2000 9,4 8,4 9,5 7,1 10,5 10,5 8,0 10,7 7,5 12,1 8,2 10,8 9,5 4,9 8,4
2001 9,2 8,2 9,5 7,4 10,5 10,4 7,9 10,8 7,6 12,4 8,1 10,6

10,5 4,9 8,5

1991
=100% 86,8

87,2 96,0

98,7

88,2

95,4

91,9 140,3

83,5

99,2

98,8

91,4

95,5

89,1 114,9

Tabela 17. Spożycie alkoholu na 1 mieszkańca w krajach UE (w litrach 100° alkoholu)

Źródło: World Drink Trends 2003

Obserwowany od początku lat 90., szczególnie wzmożony po kolejnych podwyżkach akcyzy na wyroby spirytusowe, po których

krajowe wódki stawały się coraz droższe w porównaniu z wyrobami spirytusowymi w krajach ościennych (z wyłączeniem rynku
niemieckiego).

Lata

Wyroby spirytusowe

Wino i miody pitne

Piwo

1994

4,06

0,83

2,00

1995

3,98

0,82

2,15

1996

3,17

1,24

2,35

1997

2,85

1,54

2,74

1998

2,42

1,64

2,98

1999

2,21

1,63

3,31

2000

2,03

1,43

3,64

2001

1,78

1,26

3,62

2002

1,87

1,34

3,89

2003

2,45

1,36

4,10

2004*

2,6

1,4

4,3

Tabela 16. Spożycie napojów alkoholowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski

(w l 100° alkoholu na osobę)

* Prognoza

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych GUS

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

hol w okresie 1994-1998 wzrosło z 0,83 do 1,64 l na oso-

bę, następnie malało do 2001 r., osiągając 1,34 l na oso-

bę, a w latach 2002-2003 znów nieznacznie wzrosło.

Zmiany ilościowe doprowadziły do istotnej zmiany

struktury spożycia napojów alkoholowych w Polsce, co

przedstawia rysunek 4.

W strukturze spożycia napojów alkoholowych (w prze-

liczeniu na 100° alkohol) widać wyraźną zmianę w zacho-

waniach konsumentów. Od 1994 r. wzrasta udział piwa

z 29% aż do 54,8% w 2002 r., a maleje spożycie wyrobów

spirytusowych, które odpowiednio wynosiło 58,9% (1994)

i 26,3% (2003). W 2003 r. nastąpił wzrost udziału wyro-

bów spirytusowych do poziomu 31% w strukturze spoży-

cia alkoholi; udział ten utrzymał się w roku następnym.

Na wykresie powyżej (rysunek 5) pokazano spożycie

ogółem alkoholu (w przeliczeniu na 100° alkohol) w li-

trach na jednego mieszkańca oraz przedstawiono pro-

gnozę do 2010 r.

Z danych GUS wynika, że w ostatnich dwunastu la-

tach spożycie napojów alkoholowych na 1 mieszkańca

Polski (w przeliczeniu na 100° alkohol) zwiększyło się

z ok. 6,5 l do ok. 7,9 l – nastąpił więc wzrost o ok. 21,5%.

Największa dynamika wzrostu spożycia wystąpiła w okre-

sie 2002-2003, w którym znacząco zwiększyło się spoży-

Austria Belgia

Dania

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja Irlandia

Włochy

Luksemburg

Holandia Portugalia

Hiszpania

Szwecja W.Brytania

1991 1,74 1,17 1,32 2,62 2,49 2,70 2,70 1,70 1,00 1,57 2,00 1,80 2,70 1,69 1,61
1992 1,26 1,20 1,19 2,25 2,63 2,70 2,70 1,60 1,00 1,60 1,90 1,70 2,70 1,60 1,48
1993 1,50 1,26 1,08 1,98 2,48 2,50 2,80 1,70 0,90 1,60 1,90 1,70 2,50 1,51 1,51
1994 1,40 1,17 1,09 1,85 2,49 2,40 2,80 1,60 0,90 1,60 1,80 1,80 2,50 1,44 1,57
1995 1,50 1,11 1,07 1,95 2,48 2,20 2,60 1,60 0,80 1,60 1,70 1,60 2,50 1,33 1,35
1996 1,50 1,14 1,11 1,96 2,53 2,10 2,40 1,80 0,60 1,60 1,80 1,50 2,40 1,17 1,39
1997 1,50 1,21 1,11 2,07 2,43 2,00 2,20 1,80 0,60 1,60 1,70 1,50 2,60 1,09 1,43
1998 1,40 1,13 1,12 2,23 2,43 2,00 2,00 1,90 0,60 1,60 1,70 1,50 2,50 1,05 1,34
1999 1,40 1,13 1,12 2,23 2,40 2,00 2,00 2,10 0,50 1,60 1,70 1,50 2,40 1,00 1,54
2000 1,40 1,21 1,15 2,23 2,41 1,90 1,90 2,40 0,50 1,60 1,70 1,40 2,40 1,00 1,57
2001 1,40 1,21 1,10 2,14 2,41 1,90 1,90 2,40 0,40 1,60 1,70 1,40 2,40 1,00 1,50
1991
=100% 80,5 103,4 83,3

81,7

96,8

70,4

70,4 141,2

40,0 101,9

85,0

77,8

88,9

59,2 93,2

Tabela 18. Spożycie wyrobów spirytusowych w przeliczeniu na

1 mieszkańca w krajach UE (w litrach 100° alkoholu)

Źródło: World Drink Trends 2003

Austria Belgia

Dania

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja Irlandia

Włochy

Luksemburg

Holandia Portugalia

Hiszpania

Szwecja W.Brytania

1991 3,71 2,69 2,42 0,82 7,37 2,66 3,56 1,12 6,83 6,63 1,68 6,91 4,10 1,35 1,25
1992 3,64 2,73 2,67 0,88 7,10 2,64 3,47 1,28 6,64 6,57 1,75 6,75 3,66 1,39 1,29
1993 3,77 2,82 2,77 0,91 6,99 2,49 3,87 1,65 6,47 6,63 1,67 6,60 3,75 1,40 1,34
1994 3,61 2,64 2,88 0,97 6,88 2,49 3,72 1,58 6,44 6,66 1,73 6,48 3,54 1,44 1,39
1995 3,52 2,75 3,04 1,27 6,93 2,44 3,80 2,10 6,13 6,40 1,83 6,39 3,37 1,39 1,35
1996 3,47 2,75 3,12 1,26 6,60 2,53 3,74 2,18 5,96 6,05 1,88 6,23 3,33 1,46 1,44
1997 3,30 2,75 3,23 1,44 6,60 2,53 3,84 2,49 5,89 5,72 1,93 6,00 3,86 1,60 1,56
1998 3,40 2,13 3,20 1,67 6,39 2,51 3,52 2,77 5,72 7,70 2,02 5,85 3,92 1,61 1,62
1999 3,37 2,20 3,17 1,91 6,29 2,52 3,87 3,16 5,67 6,71 2,05 5,69 3,71 1,63 1,72
2000 3,50 2,20 3,40 2,11 6,16 2,60 3,74 3,65 5,61 6,69 2,07 5,50 3,63 1,68 1,86
2001 3,41 2,06 3,43 2,21 6,26 2,63 3,74 1,30 5,50 7,08 2,08 5,50 3,98 1,71 1,93
1991
=100% 91,9

76,6 141,7 269,5

84,9

98,9 105,1 116,1

80,5 106,8 123,8

79,6

97,1 126,7 154,4

Tabela 19. Spożycie wina w przeliczeniu na

1 mieszkańca w krajach UE (w litrach 100° alkoholu)

Źródło: World Drink Trends 2003

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

cie wyrobów spirytusowych

oraz piwa. Przewiduje się

dalszy wzrost spożycia alkoholi w przeliczeniu na jednego

mieszkańca kraju. Według szacunków CASE-Doradcy spo-

życie alkoholu do 2010 r. osiągnie poziom ok. 8,9 l per

capita. W najbliższych latach – zgodnie z trendem, który

jest widoczny w Europie Zachodniej – nastąpi ustabilizo-

wanie spożycia wyrobów spirytusowych, wina i piwa na

poziomie niespełna 9 l alkoholu 100° na osobę.

Szczegółowe dane obejmujące spożycie napojów al-

koholowych na jednego mieszkańca w poszczególnych

krajach Unii Europejskiej przed jej rozszerzeniem o nowe

państwa członkowskie przedstawiono w tabelach 17-21.

Średnie spożycie na 1 mieszkańca UE w 2001 r. wynio-

sło 9,1 litra 100° alkoholu i było niższe o 3,7% w porów-

naniu do 1991 r. (9,5 l na osobę). Największe spożycie od-

notowano w Luksemburgu

(12,4 l na osobę), a najniższe

Austria Belgia

Dania

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja Irlandia

Włochy

Luksemburg

Holandia Portugalia

Hiszpania

Szwecja W.Brytania

1991 6,20 5,57 6,01 4,28 2,03 7,10 2,00 6,19 1,25 6,07 4,43 3,31 3,55 3,05 5,45
1992 6,11 5,60 6,05 4,44 2,05 7,10 2,00 6,53 1,30 6,04 4,51 3,31 3,53 3,12 5,26
1993 5,84 5,48 6,01 4,35 1,96 6,80 2,10 6,31 1,26 6,07 4,26 3,22 3,36 3,19 5,09
1994 5,83 5,30 6,07 4,22 1,97 6,90 2,10 6,75 1,31 5,82 4,30 3,21 3,11 3,37 5,19
1995 5,78 5,20 6,00 4,14 1,96 6,80 2,00 6,93 1,27 5,80 4,29 3,35 3,33 3,23 5,05
1996 5,70 5,10 5,88 4,11 1,98 6,60 1,95 7,28 1,20 5,67 4,28 3,26 3,31 2,96 5,09
1997 5,67 5,05 5,68 4,20 1,85 6,56 1,95 7,67 1,27 5,95 4,32 3,24 3,36 3,09 5,18
1998 5,41 4,90 5,25 4,00 1,93 6,38 2,10 7,70 1,35 5,55 4,21 3,27 3,35 2,87 4,97
1999 5,45 4,99 5,10 4,01 1,94 6,38 2,02 7,75 1,36 5,45 4,21 3,22 3,46 2,97 4,95
2000 5,41 4,91 4,99 3,92 1,91 6,28 1,98 7,65 1,41 5,40 4,13 3,27 3,59 2,82 4,77
2001 5,35 4,90 4,93 4,01 1,80 6,16 1,95 7,54 1,45 5,05 4,03 3,07 3,75 2,77 4,86
1991
=100% 86,3

88,0 82,0

93,7

88,7

86,8

97,5 121,8 116,0

83,2

91,0

92,7 105,6

90,8 89,2

Tabela 20. Spożycie piwa w przeliczeniu na 1 mieszkańca w krajach UE

(w litrach 100° alkoholu)

Źródło: World Drink Trends 2003

Austria Belgia

Dania

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja Irlandia

Włochy

Luksemburg

Holandia Portugalia

Hiszpania

Szwecja W.Brytania

1991

wyroby

spirytusowe

14,9

12,4 13,5

33,9

20,9

21,7

32,7

18,9

11,0

24,7

15,0

26,1

27,8 19,4

wino

31,8

28,5 24,8

10,6

62,0

21,3

43,1

12,4

75,2

46,5

20,7

57,5

39,6

22,2 15,0

piwo

53,2

59,1 61,6

55,4

17,1

57,0

24,2

68,7

13,8

42,5

54,6

27,5

34,3

50,1 65,6

2001

wyroby

spirytusowe

13,8

14,8 11,6

25,6

23,0

17,8

25,0

21,4

5,4

11,7

21,8

14,0

23,7

18,2 18,1

wino

33,6

25,2 36,3

26,4

59,8

24,6

49,3

11,6

74,8

51,6

26,6

55,2

39,3

31,2 23,3

piwo

52,7

60,0 52,1

48,0

17,2

57,6

25,7

67,1

19,7

36,8

51,6

30,8

37,0

50,5 58,6

Dynamika 1991 = 100%

wyroby

spirytusowe

92,6 119,4 85,9

75,5 110,0

82,0

76,5 113,2

49,1 106,4

88,3

93,3

90,8

65,5 93,3

wino

105,7

88,4 146,4 249,1

96,5 115,5 114,4

93,5

99,5 111,0 128,5

96,0

99,2 140,5 155,3

piwo

99,1 101,5 84,6

86,6 100,6 101,1 106,2

97,7 142,8

86,6

94,5 112,0 107,9 100,8 89,3

Tabela 21. Struktura spożycia napojów alkoholowych w przeliczeniu na 100° alkohol

na 1 mieszkańca w krajach UE (w %)

Źródło: World Drink Trends 2003

Wzrost wywołany był m.in. przez obniżenie cen detalicznych wódek (zmiana stawki akcyzy) oraz zmniejszeniem zaintereso-

wania spożyciem wyrobów spirytusowych pochodzących z nielegalnych źródeł zaopatrzenia.

Duży wpływ na tak wysoką konsumpcję napojów alkoholowych ma spożycie alkoholi przez turystów oraz osoby, które

podejmują pracę w tym kraju zamieszkując na stałe w innych krajach UE. Zaciemnia to statystyki wprowadzając zawyżoną
konsumpcję na jednego mieszkańca Luksemburga.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

w Szwecji (4,9 l na osobę). W ośmiu krajach spożycie alko-

holu na jednego mieszkańca było większe niż średnia

w UE. W większości krajów nastąpiło zmniejszenie kon-

sumpcji alkoholu na jednego mieszkańca z wyjątkiem Ir-

landii i Wielkiej Brytanii, w których porównując z 1991 r.

odnotowano odpowiednio wzrost o ok. 40% i 15%. We

Włoszech nastąpił największy spadek (16,5%) konsumpcji

alkoholu z 9,1 (1991) do 7,6 (2001) litra 100° alkoholu.

Średnie spożycie wyrobów spirytusowych na 1 miesz-

kańca UE w 2001 r. wyniosło 1,63 litra 100° alkoholu i by-

ło niższe o 15% w porównaniu do 1991 r. (1,92 l na oso-

bę). Najwięcej wyrobów spirytusowych spożywano we

Francji (2,41 l na osobę) oraz Irlandii i Hiszpanii (po 2,4 l

na osobę). We Włoszech spożycie wyrobów spirytuso-

wych było najniższe i wyniosło 0,4 l na osobę. W ośmiu

krajach konsumpcja wódek przypadająca na jednego

mieszkańca była niższa niż średnia w UE. W większości

krajów nastąpiło zmniejszenie konsumpcji wyrobów spi-

rytusowych na jednego mieszkańca z wyjątkiem Irlandii

(wzrost o 41,2%), Belgii (wzrost 3,4%) i Luksemburga

(wzrost o 1,9%). Na uwagę zasługuje silna dynamika

spadku spożycia wódek w porównaniu z 1991 r. odnoto-

wana we Włoszech (60%) i w Szwecji (40,8%).

Średnie spożycie wina na 1 mieszkańca UE w 2001 r.

wyniosło 3,5 litra 100° alkoholu i jest na tym samym po-

Marka

Rodzaj

Producent

Udział w wolumenie sprzedaży

Absolwent

czysta

Polmos Białystok

14,3%

Starogardzka

czysta

Grupa Belvedere

13,2%

Bols

czysta

Unicom Bols

7,2%

Krakowska

czysta

Grupa Belvedere

6,9%

Żołądkowa Gorzka

gatunkowa

Polmos Lublin

5,6%

Sobieski

czysta

Grupa Belvedere

4,9%

Luksusowa

czysta

V&S Luksusowa Zielona Góra

4,2%

Soplica

czysta

Unicom Bols

3,5%

Żubrówka

gatunkowa

Polmos Białystok

3,5%

Z Czerwoną Kartką

czysta

Polmos Józefów

2,7%

Tabela 22. Najlepiej sprzedające się marki wódek w Polsce

(okres 12-miesięczny na koniec listopada 2004 roku) wg litrów objętościowych

Źródło: AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

ogółem

wśród

ogółem wśród

ogółem

wśród

ogółem

wśród ogółem

wśród ogółem wśród

ogółem wśród

wódek

Wyborowa

123 23

Extra-Żytnia

Krakus

Premium

104 15

Żubrówka

103

Absolwent

Lodowa

Bols

ogólna liczba polskich
wódek klasyfikowanych
w danym roku

Tabela 23. Miejsca polskich marek wódek w rankingu światowym w latach 1996-2003

Źródło: Dane Drinks International, Rynki Alkoholowe, sierpień 2004, str. 46

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

ziomie, co w 1991 r. Największą dynamikę wzrostu spo-

życia wina zanotowano w Finlandii (wzrost o 169 %).

W krajach UE następuje wzrost zainteresowania winem,

szczególnie w tych krajach, w których dotychczas trunek

ten nie cieszył się dużym powodzeniem. Wynika to m.in.

ze zmiany modelu konsumpcji alkoholi – odchodzenia od

alkoholi wysokoprocentowych. Coraz częściej wino wy-

bierane jest przy konsumpcji w restauracjach, wzrasta

spożycie alkoholi wśród kobiet (w tym i wina) oraz coraz

częściej wino jest w spożywane w domu.

Średnie spożycie piwa na 1 mieszkańca UE w 2001 r.

wyniosło 4,1 litra 100° alkoholu i było niższe o 7,3% w po-

równaniu do 1991 r. (4,4 l na osobę). W siedmiu krajach

UE spożycie piwa na jednego mieszkańca jest wyższe od

średniej. Większość państw odnotowała spadek konsump-

cji piwa w 2001 r. Wzrost nastąpił jedynie w Irlandii, Wło-

szech i Hiszpanii. Najwięcej piwa spożywa Irlandczyk (7,5

l na osobę) i Niemiec (6,2 l na osobę), przy czym w Irlan-

dii odnotowano wzrost spożycia o 21,8%, a w Niemczech

– spadek o 13,2% w porównaniu do 1991 r.

Statystyczny mieszkaniec UE w roku 2001 spożywał

17,7% wyrobów spirytusowych, 37,9% wina i 44,4% pi-

wa. Przeprowadzając taką analizę w 1991 r. stwierdza

się, że spożycie wyrobów spirytusowych stanowiło

20,3%, wina – 34,1%, a piwa – 45,6%. W analizowanym

okresie w strukturze spożycia wzrósł udział wina o 3,8

punktu oraz nastąpił spadek udziału wyrobów spirytuso-

wych o 2,5 punktu i piwa o 1,3 punktu procentowego.

2.3. Marki wódek

Na podstawie badań AC Nielsen, w Polsce w pierwszej

dziesiątce najlepiej sprzedających się marek (w litrach ob-

jętościowych) dominują wódki czyste (57% udziału w wo-

lumenie sprzedaży). W tej grupie znajdują się jedynie dwie

wódki gatunkowe – Żołądkowa Gorzka i Żubrówka –

udział w wolumenie sprzedaży tych dwóch wódek wyno-

si 9,1%. Szczegółowe dane przedstawia tabela 22.

W tabelach 23 i 24 przedstawiono ranking najlepiej

sprzedających się polskich marek na światowym rynku

wyrobów spirytusowych oraz wartość najlepszych marek

na rynku krajowym.

W latach 1996-1998 pięć krajowych marek wódek

znajdowało się w rankingu najlepiej sprzedających się

alkoholi na rynku międzynarodowym. W rankingu tym

notowane są marki wyrobów spirytusowych, których

sprzedaż jest wyższa od 1 mln kartonów 9-litrowych –

taką sprzedaż musi osiągnąć marka, aby znaleźć się

w raporcie branżowego pisma Drinks International.

Wódki: Wyborowa, Extra-Żytnia, Krakus oraz Premium

plasowały się w pierwszej dziesiątce najlepiej sprzeda-

jących się wódek. Na początku drugiej dziesiątki znaj-

Lp.

Pozycja w

Nazwa marki

Główny użytkownik

Wartość

Moc

Siła marki

Postrzegana

Prestiż

Postrzegana Świadomość

rankingu

marki

sprzedaży

(max. 100)

wartość

(max. 100)

jakość

marki

(mln PLN)

pod marką

(max. 100)

(mln PLN)

Absolwent

Polmos

Białystok SA

89,2

100-500

573

Żołądkowa

Polmos

Gorzka

Lublin SA

53,6

100-500

568

Sobieski

Destylernia
Sobieski
Sp. z o. o.

47,9

50-100

589

Wyborowa

Wyborowa SA

39,4

50-100

530

100

Luksusowa

V&S "Luksusowa"

Zielona Góra SA

32,2

50-100

543

108

Żubrówka

Polmos

Białystok SA

30,4

50-100

604

120

Soplica

Bols Sp. z o.o.

25,2

50-100

506

Tabela 24. Ranking polskich marek wódek według wartości marki w 2003 r.

Źródło: AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Lp.

Data

Inwestor

Przejęty

Pakiet

Cena pakietu Ilościowy

Cena 1%

przejęcia

Polmos

(mln PLN)

udział

udziału

w rynku

I 2003

V&S Vin&Spirit AB

Zielona Góra

85%

129

7,5%

20,3

X 2002

Bartimpex

Wrocław

85%

3,5%

21,7

VII 2002

Caribbean
Distillers Corp.Ltd.

Łańcut

85%

5,5

IX 2001

Jabłonna S.A.

Lublin

80%

5,0

VIII 2001 Belvedere

Starogard

80%

7,5

VII 2001

Pernod Ricard

Poznań

80%

300

15%

25,0

Tabela 25. Transakcje prywatyzacji Polmosów

Źródło: DI BRE Banku SA

Lp.

Produkt

październik

-listopad 2002

-listopad 2003

-listopad 2004

wolumen

wartość

wolumen

wartość

wolumen

wartość

Grupa Belvedere

14,8

11,9

25,8

21,2

31,00

27,3

Polmos Białystok

22,9

19,2

19,1

20,60

20,4

Unicom Bols

16,3

13,4

14,7

11,40

13,2

Polmos Zielona
Góra V&S Luksusowa

8,9

9,5

7,4

8,2

7,50

8,3

Polmos Lublin

6,8

6,1

6,6

5,70

6,4

Wyborowa

12,5

10,2

9,8

4,50

4,6

Polmos Wrocław

3,5

3,4

2,8

2,7

3,30

3,1

Polmos Bielsko-Biała

2,1

2,2

2,60

2,3

RAZEM

88,3

85,1

87,1

84,3

86,6

85,6

Tabela 26. Struktura udziału w krajowym rynku wyrobów spirytusowych

Źródło: AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

Pozycja

Przychody

Dynamika

Wynik

Nazwa przedsiębiorstwa

ze sprzedaży

przychodów operacyjny

netto

2003 2002

(w tys. PLN)

03/02 (w %) (w tys. PLN) (w tys. PLN)

109

211

Sobieski Dystrybucja Sp. z o.o., GK

1 395 832

180,7

10 863

5 651

165

151

„Polmos” Białystok SA

973 522

94,4

54 799

35 687

207

Bols Sp. z o.o.

794 496

92,7

42 301

15 254

277

370

Destylernia Sobieski SA

591 382

144,1

4 808

2 520

367

322

V&S Luksusowa Zielona Góra SA

440 218

92,7

13 104

9 450

516

590

Diageo Polska Sp. z o.o.

308 920

119,1

20 226

16 899

528

653

„Polmos Lublin” SA

302 203

130,5

10 928

6 095

614

545

MWWiD „Polmos” SA

254 754

90,5

-1 345

-1 951

992

976

Akwawit PPF SA

144 459

101,8

8 699

4 942

994

Fabryka Wódek „Polmos Łańcut” SA

143 748

112,3

b.d.

-12 469

1026

WWW Koneser

137 152

126,4

b.d.

19 828

1087

Krokus Sp. z o.o.

129 447

165,6

b.d.

Tabela 27. Największe firmy przemysłu spirytusowego w latach 2002-2003

Źródło: Rynki alkoholowe, grudzień 2004

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Wyszczególnienie

Alco Pegro Kołaczkowo
(należy do Sobieski
Dystrybucja)
Bacardi - Martini Polska

Destylernia Polmos
w Krakowie (należy do
Sobieski Dystrybucja)

Diageo Polska

Fabryka Wódek Polmos
Łańcut (należy do Sobieski
Dystrybucja)

Finlandia Polska

Hamako Polska

Łódzkie Zakłady Przemysłu
Spirytusowego Polmos

Mazowiecka Wytwórnia
Wódek i Drożdży Polmos
w Józefowie

Podlaska Wytwórnia Wódek
Polmos w Siedlcach
Polmos Białystok

Polmos Lublin

Polmos Łódzkie Zakłady
Przemysłu Spirytusowego

Asortyment

spirytusy i marki czyste

alkohole wysokoprocentowe
oraz napoje alkoholowe typu
RTD
wódki czyste i gatunkowe

wysokogatunkowe alkohole
mocne

wódki czyste i gatunkowe

mocne alkohole markowe

napoje alkoholowe typu RTD na
bazie wódki

wódki czyste i gatunkowe, likiery

wódki czyste, likiery

wódki czyste, wyłączność na
sprzedaż whisky Gordon&MacPhail
wódki czyste i gatunkowe

wódki czyste, gatunkowe,
nalewki, likiery

wódki czyste, wódki gatunkowe,
long drinki

Wybrane marki handlowe

marki z portfolio Sobieski Dystrybucja

Martini Rosé, Martini Rosso, Martini
Bianco, Martini Extra Dry, Bacardi
Breezer
Cracovia Classic Polish Vodka, Cracovia
Supreme Vodka, Krakowska Wódka,
Półsłodka Krakowska, Przepalanka Kra-
kowska, Cracovia Very Old Vodka, Wi-
niak Luksusowy, Winiak Jagielloński
1410, Spirytus Krakowski

m.in. Johnnie Walker, Smirnoff, Smir-
noff Ice, Bailey's, J&B, Gordon's, Hen-
nessy, Capitan Morgan
Biała Dama, Złota Dama, Wódka Unij-
na, Polonaise, Polonaise Premium Qu-
ality, Łańcut Wódka, Oj Czysta, Wio-
senna, Rosolis Kawowy, Rosolis Zioło-
wy Gorzki, Krem Kawowy, Krem Cze-
koladowy, 2 1/2 Cross Vodka
Finlandia, Finlandia Redberry Fusion,
Jack Daniel's Tennessee Whiskey, Maxi-
mus Vodka i marka Ballantine's Finest
Scotch Whisky
Mudshake Vodka (Vanilla, Fraise, Car-
mel, Chocolate, De Menthe, Ice Coffee,
Banane), Cruiser Vodka (Guava, Blu-
eberry, Passionfruit, Raspberry, Cran-
berry, Cool Lime, Cruiser Ice), Wood-
stock Bourbon and Cola.
Prezydent Polish, Prezydent Gold,
Wódka Regnum, Wódka Weselna,
Wódka Delikatesowa, Pieprzówka, Żo-
łądkówka, Miodowa, Winiak Staro-
miejski, Winiak Rycerski, Wódka Leśna,
Gin Excellent
Wódka Żytnia, Wódka z Czerwoną
Kartką, Old Joseph Vodka, Classic Vod-
ka, Cherry Cordial, Wódka Kasztelań-
ska, Wódka Kasztelańska Excellent, Pri-
ma Vodka, Mazowiecka Gorzka, Silver
Gin
Millennium, Łagodna, Mazowiecka
Żytnia, Alpejska
Absolwent, Batory, Cytrynówka, Em-
bassy Whisky, Kompleet Vodka, Rum
Light, Winiak Białostocki, Winiak Pała-
cowy, Imbirowa Indyjska, Żubrówka,
Lider, Ludowa, Palace Vodka
Wódka Żołądkowa Gorzka, Nalewki
Kresowe (Żurawinowa, Wiśniowa,
Orzechowa, Ziołowa), Palikotówka,
Ajerkoniak, Żubr Strong
Columbus, Delikatesowa, Klubowa,
Prezydent, Prezydent Gold, Regnum
Delicious, Regnum Luxury, Romanoff,
Atut, Gin Excellent, Klubowa Specjal-

Zasięg

ogólnopolski i eksport

ogólnopolski

ogólnopolski i eksport

ogólnopolski

ogólnopolski i eksport

ogólnopolski

ogólnopolski oraz
niewielki eksport (Stany
Zjednoczone)

ogólnopolski i eksport

Tabela 28. Producenci i importerzy wyrobów spirytusowych

(firmy uszeregowano w kolejności alfabetycznej)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Polmos Toruń

Polmos Wrocław Kompania
Spirytusowa Wratislavia

Polmos Żyrardów

Przedsiębiorstwo Przemysłu
Spirytusowego Polmos
Warszawa

Sobieski Destylernia
Starogard Gdański (należy
do Sobieski Dystrybucja)

Sobieski Dystrybucja

Szczecińska Wytwórnia
Wódek Polmos

Śląska Wytwórnia Wódek
Gatunkowych Polmos
w Bielsku-Białej

Toorank Polska

Toruńskie Piwnice Win
Vinpol

Unicom Bols Group

wódki czyste i gatunkowe

wódki czyste i macerowane

wódki czyste i gatunkowe oraz
dystrybucja spirytusów, wódek i
win

wódki czyste, spirytus, wódki
gatunkowe, kremy

klasyczne polskie wódki czyste,
wódki kolorowe i naturalne

wódki czyste i inne alkohole
mocne

wódki, kremy, likiery

wódki, brandy, likiery, koktajle,
aperitify, wina

wódki, koniaki, likiery, szampany,
whisky, burbon, wina oraz
napoje alkoholowe typu RTD na
bazie wódki

na, Leśna Vodka, Pieprzówka, Whisky
Zamkowa, Winiak Staromiejski, Wódka
„-40”, Wódka Miodowa, Żołądkówka,
Long Drinks
Copernicus, Batory Vodka, Toruńska,
Sukces Vodka, Śliwowica Polska, Sigi-
smundus III Vasa, Valesius, Biała Wód-
ka Wytrawna, Śliwowica Plum Brandy
Krakus (Krakus Premium, Krakus Clas-
sic, Spirytus Krakus), Abstynent, Wrati-
slavia, Xiążęca, Arktica, Herbowa Gorz-
ka, Książęca Pępkówka, Turówka
Belvedere Vodka, Belvedere Vodka Po-
marańcza, Belvedere Vodka Cytrus
Victory Vodka, XXI Excellent Vodka, XXI
Excellent Vodka Miodowa, Wódka San-
domierska, Wódka Tania, Wódka Hu-
sarska, Wódka Wędkarska, Wódka Zbo-
żowa Mieszana, Spirytus Rektyfikowany
Luksusowy, Spirytus Rektyfikowany
95%, Spirytus Rektyfikowany 70%
Sobieski Vodka, Zawisza Czarny, Dwór
Artusa, Jazz Vodka, Wódka Gdańska,
Starogardzka Wódka, Spirytus Gdań-
ski, Krupnik, Sobieski Sweet Bitter, Sta-
ropolska, Posejdon Gin, Advocaat
Gdański, Likier Cytrynowy, Likier Po-
marańczowy
Alco Pegro Kołaczkowo, Destylernia
Polmos w Krakowie, Fabryka Wódek
Polmos Łańcut i Sobieski Destylernia
Starogard Gdański
Starka, Wirtuoz, Nestor, Winiak Jubile-
uszowy, Chief, Prymus, Wiking, Po-
morska Czysta, Pomorska Gorzka, Gin
Pomorski, Whisky Country 39%
Adler Vodka, Original Polish Vodka,
Orla, Złoty Kłos, Extra Żytnia, Karpatia
Polish Vodka, Spirytus Domowy, Pas-
sover Slivovitz, R Seniorita, Balsam Żo-
łądkowy, Medos, Miodunka Beskidzka,
Wiśniak na Rumie, Wiśniówka, Advo-
caat, Wódka Kasprowy
Apsinthion, Bolchoj Vodka, Cachaca Pi-
rassunga 51, Prince d'Orsay, Lord Win-
ston, Lawrence Scott Whisky, Śliwowi-
ca Podbeskidzka, Tequila Sombrero
Amarillo (Gold, Silver), Tequila Som-
brero Negro, Sherwood Pina Rolada,
Ponche Caballero, Amaretto Dream,
Blue Curacao, Caram'bola,
Creme de Chassis, Cherry Dream, Ca-
sco Dream, Coffee Dream, Creme de
Cacao, Gold Dream, Kiwi Dream, Le-
mon Dream, Melon Dream, Creme de
Menthe, Orange Curacao, Peach Dre-
am, Triple Sec Dream, Miodula
Wódka Gorbatschov, Skyy Vodka, Su-
miński Vodka, Special Silver Vodka, Le
Chevalier Noir, Le Cuvier, Les Armes,
1804, Imperator, Duclos, Ronsard, Ca-
nari, Dalkowski Advocaat, 18 Tropical
Fruit, Campari

ogólnopolski i eksport

ogólnopolski

ogólnopolski oraz
eksport

ogólnopolski

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

dowała się wódka Żubrówka. Rok 1999 był najlepszym

rokiem, bo już 6 krajowych wódek znalazło się na li-

ście. Do grona już wymienionych marek (z wyłącze-

niem Żubrówki) dołączyły dwie marki: Lodowa i Absol-

went

. W roku 2000 w raporcie Drinks International

były już tylko trzy polskie marki i to marki nie ogólno-

polmosowskie, tylko produkowane przez pojedynczych

producentów. Do tego grona dołączyła wódka Bols.

V&S Luksusowa Zielona Góra

Warszawska Wytwórnia
Wódek Koneser

Wyborowa S.A.

Zakłady Przemysłu
Spirytusowego Polmos
w Sieradzu

wódki czyste, gatunkowe,
brandy, whisky, likiery itp.

spirytus, wódki czyste i
gatunkowe

alkohole mocne

wódki czyste

Bols Vodka, Soplica Vodka, Niagara
Vodka, Remy Martin, Bols, Cointreau,
Passoa, Piper Heidsieck, Grant's, Glen-
fiddich, Balvenie, Jim Beam, Metaxa,
Ernest&Julio Gallo, Carlo Rossi, Jäger-
meister, Bols Fusion
Wódka Luksusowa, Wódka Królewska,
Polska Wódka, Pan Tadeusz, Gin Lubu-
ski, Dark Whisky, Old Family Whisky,
Siwucha, Golden Rum, Winiak Zielono-
górski, Winiak Specjalny, Polska Wód-
ka (odmiany gatunkowe), Brandy Cari-
gnac, Brandy Robespierre, Ballinel –
Whisky Cream Liqueur, Capri Bitter, Ja-
rzębiak na Winiaku, Złota Jesień, Ogni-
sty Ptak, Monastyrka oraz jedyny dys-
trybutor Absolut Vodka na polskim
rynku
Metropolis, Legenda, Warszawska,
Targowa, Stock Vodka, Wódka Zagło-
ba, Winiak Klubowy, Oleńka, Wódka
Kniejówka, Spirytus Rektyfikowany,
Koneser Vodka Leśna, Koneser Vodka
Miodowa, Koneser Vodka Żurawino-
wa, Koneser Vodka
Wódka Wyborowa, Wódka Wyborowa
smakowa (Orange, Lemon, Apple),
Premium Vodka, Premium Vodka sma-
kowa (Citron, Peach, Pepper), Wódka
Lodowa, Wódka Polowa, Wódka Baro-
wa, Gnesnania Boonekamp, Poznań-
ska Gorzka, Goldwasser
Marki handlowe (dystrybucja): dystry-
bucja w Polsce marek Grupy Pernod Ri-
card – Seagram's Gin, Seagram's Lime
Twisted Gin, Jameson, Chivas Regal,
Passport, Martell, Havana Club, Tequila
Olmeca, Jacob's Creek, Becherovka, Ri-
card i Pernod
Alaska Gold, Alaska Wódka Czysta,
Alaska Deluxe, DrOzda, Ginseng, Gren-
landia Wódka Wyborowa, Gvori Vod-
ka, Jarzębiak, Mata Hari,
Nie Urban Vodka, Nord Vodka Biała
Zimna, Nova Wódka Czysta, Pożarna
Wódka Czysta, Sieradzka Sigillum, Sie-
radzka Wódka Czysta, Sieradzka Wód-
ka Gorzka, Vip Vodka, Wódka Brydżo-
wa, Żeńszeniówka, Żywiecka

ogólnopolski i eksport
(największy eksporter -
ok. 50% całego
polskiego eksportu
alkoholi pochodzi z
Zielonej Góry)
ogólnopolski i eksport

ogólnopolski i eksport

ogólnopolski

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Wiadomości Handlowe nr 1, 2005

Marki wypromowane na światowym rynku przez pojedynczych producentów.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

W 2003 r. na międzynarodowym rynku pozostały już

tylko dwie marki: Absolwent i Bols.

W rankingu najlepszych marek na rynku krajowym

siedem marek należy do sektora produkcji wyrobów spi-

rytusowych. Najmocniejszą marką jest Absolwent w kate-

gorii wódek czystych i Żołądkowa Gorzka w kategorii wó-

dek gatunkowych.

Na uwagę zasługuje fakt, że Żubrówka jest lepiej po-

strzegana i ma większy prestiż wśród konsumentów niż

Żołądkowa Gorzka.

2.4. Charakterystyka głównych uczestników

sektora wyrobów spirytusowych

Na krajowym rynku działa 19 liczących się podmio-

tów zajmujących się rektyfikacją spirytusu i produkcją wy-

robów spirytusowych. Ze struktur Polmos wywodzi się 18

przedsiębiorstw. Największymi uczestnikami rynku pro-

dukcji wyrobów spirytusowych są firmy:

– Sobieski Dystrybucja Sp. z o.o. – polski oddział fran-

cuskiej firmy Belvedere SA; należy do niej Fabryka Wó-

dek Gdańskich w Starogardzie Gdańskim, Destylernia

Polmos w Krakowie i Fabryka Wódek Polmos Łańcut,

– Polmos Białystok S.A. – w trakcie prywatyzacji,

–

Polmos Zielona Góra – kontrolowany przez

Vin&Sprit AB – V&S Luksusowa Zielona Góra,

– były Polmos Poznań – należy obecnie do francuskie-

go koncernu Pernod Ricard – Wyborowa S.A.

Wśród firm nienależących uprzednio do Polmosu,

a odgrywających dzisiaj ważną rolę na rynku, możemy

wyróżnić Unicom Bols Sp. z o.o. z Obornik Wielkopol-

skich, kontrolowaną przez holenderski Royal Bols Destili-

re, część grupy Remy Cointreau.

W tabeli 25 przedstawiono proces przejmowania Po-

lmosów w ramach prywatyzacji.

W roku 2004 na rynku wyrobów spirytusowych od-

notowano korzystną koniunkturę oraz postępujący pro-

ces konsolidacji największych producentów i ich dobre

wyniki ekonomiczne. Dokładne dane o konsolidacji pro-

dukcji na rynku wyrobów spirytusowych przedstawia ta-

bela 26.

Obecnie ośmiu największych producentów ma około

85% udziału w rynku, który w najbliższych latach nadal

będzie wzrastał.

W tabeli 27 przedstawiono ranking większych przed-

siębiorstw przemysłu spirytusowego według wielkości

przychodów ze sprzedaży.

Szczegółowe dane dotyczące głównych uczestników

krajowego rynku produkcji i importu wyrobów spirytuso-

wych przedstawia tabela 28.

2.5. Charakterystyka głównych uczestników

sektora dystrybucji alkoholi

W Polsce w ostatnim okresie zaszły istotne zmiany

w sektorze dystrybucji wyrobów spirytusowych. Nastąpił

rozwój wyspecjalizowanych firm powiązanych kapitało-

wo z producentem (np. Belvedere Dystrybucja Sp. z o.o.).

W dystrybucji wzrasta także bezpośredni udział produ-

centów i importerów, przykładem może być Destylernia

Polmos w Krakowie S.A. i Diageo Polska Sp. z o.o.

Od roku 2002 obserwujemy intensywny proces kon-

solidacji sektora, który koncentruje się przede wszystkim

wokół Grupy CEDC – Central European Distribution Cor-

poration. Spółka została założona w roku 1990, a od

1998 jest notowana na NASDAQ w Nowym Jorku. Obec-

nie 75% akcji CEDC należy do inwestorów indywidual-

nych i instytucjonalnych, a głównym udziałowcem jest ro-

dzina Carey – założyciele spółki. Cała działalność opera-

cyjna Spółki (100%) została zlokalizowana w Polsce.

Obecnie CEDC tworzy 15 spółek, w tym 13 regionalnych

oddziałów dystrybucyjnych. Poza spółką macierzystą,

która jest zarejestrowana w USA, wszystkie inne spółki

grupy CEDC są zlokalizowane w Polsce. Oddziały opera-

cyjne zostały utworzone głównie na bazie firm krajowych

przejętych przez CEDC. W sumie Spółka przejęła 13 firm

dystrybucyjnych i jednego importera win (Piwnice Wybor-

nych Win). Proces konsolidacji nasilił się w latach 2002-

2003; CEDC przejęła wtedy następujących dystrybuto-

rów: Damianex (2002), Agis (2002), Onufry (2002), Dako

Galant (2003), Panta Hurt (2003), Multi-Ex SA (2003), Mi-

ro (2004), Saol (2004), Polnis (2004). Wcześniej CEDC ku-

piła firmy: MTC (1999), PWW (1999), PHA (2000), Fine

Wine & Spirits (2001) oraz Astor (2001).

W rezultacie od 2000 roku CEDC jest największą gru-

pą kapitałową w dystrybucji napojów alkoholowych

w Polsce. W 2004 roku przychody firmy wyniosły około

1,8 miliarda PLN, a zysk netto – 70 milionów PLN. Według

szacunków CEDC, udział Grupy w rynku dystrybucji napo-

jów alkoholowych wynosi obecnie ponad 30%. W 2005 r.

można się spodziewać dalszej konsolidacji sektora dystry-

bucji alkoholi, w tym z udziałem CEDC.

Według informacji opublikowanych przez Spółkę, pla-

nuje ona w 2005 r. wejść na Giełdę Papierów Wartościo-

wych w Warszawie i wziąć aktywny udział w procesie kon-

solidacji sektora produkcji, osiągając w ciągu następnych

12-18 miesięcy 40% udział w rynku dystrybucji wyrobów

spirytusowych w Polsce. CEDC zamierza to osiągnąć mię-

dzy innymi przez zakup akcji Polmos Białystok (CEDC zło-

żyła ofertę zakupu na co najmniej 51% akcji Polmosu, co

jest interesującym przypadkiem rozpoczęcia przez firmę

procesu konsolidacji pionowej) oraz dalsze przejmowanie

firm dystrybucyjnych. W tabeli 29 przedstawiono proces

konsolidacji rynku hurtowego alkoholi w Polsce.

Udział dziesięciu największych hurtowni w 2003 r.

wyniósł ok. 47%, co było przede wszystkim efektem kon-

solidacji sprzedaży hurtowej. Ponadtrzykrotnie zmniejszy-

ła się liczba hurtowni: z 952 w 1995 r. do 303 w 2003 r.

Za to ponadtrzykrotnie wzrosła średnia wielkość sprzeda-

ży rocznej realizowanej przez jedną hurtownię.

W tabeli 30 przedstawiono ranking największych

uczestników sektora dystrybucji alkoholi w Polsce.

Kanały dystrybucji detalicznej

W Polsce największe znaczenie w dystrybucji detalicz-

nej wyrobów spirytusowych (ok. 79% w ujęciu wartościo-

wym) przypada na sklepy spożywcze, monopolowe, ma-

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Liczba hurtowni

952

861

705

638

566

473

339

315

303

Razem sprzedaż hurtowni,
w tys. litrów 100° alkoholu

142334 122146 114760 101000

85583

78000

97355 98751 147848

Średnia sprzedaż na 1 hurtownię,
w tys. litrów 100° alkoholu

150

142

163

158

151

165

287

313

488

Sprzedaż 10 największych
hurtowni, w tys. litrów 100°
alkoholu

10508 11971

15405 19443

24661

26992

27064 35784 69266

Udział w sprzedaży 10 największych
hurtowni (%)

Tabela 29. Sprzedaż łączna wyrobów spirytusowych w Polsce wg danych hurtowni

Źródło: Rynki Alkoholowe, maj 2004, str. 51

Lp.

Nazwa firmy

Sprzedaż 2003

Dynamika

w tys. l 100° alkoholu

2003/2002 [%]

„BELVEDERE DYSTRYBUCJA” Sp. z o.o. – Warszawa

23 075,90

243,06

DESTYLERNIA „POLMOS” w Krakowie SA – Kraków

9 026,00

731,89

„ALTI PLUS” S.A. – Kraków

8 323,70

48,11

„MAKRO CASH & CARRY POLSKA” SA – Warszawa

6 577,87

92,05

„AMBRA” S.A. – Warszawa

4 739,75

1460,26

PHZ „ELMAR” – M. Glita – Jędrzejów

3 990,60

53,96

„MULTI-EX” SA – Kalisz (CEDC)

3 596,00

32,74

„MAZOWIECKIE CENTRUM ALKOHOLI” Sp. z o.o. – Warszawa

3 337,00

26,93

„MTC" SP. Z O.O. – Białystok (CEDC)

3 313,00

51,00

„POLSKIE HURTOWNIE ALKOHOLI” Sp. z o.o. – Zielona Góra (CEDC)

3 286,00

29,63

Tabela 30. Ranking 10 największych hurtowni w 2003 r.

wg wielkości sprzedaży w przeliczeniu na 100° alkohol

Źródło: Dane z Ministerstwa Gospodarki, Rynki Alkoholowe, maj 2004, str. 53

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

łe samy i sklepy z alkoholem. Sieci handlowe (Carrefour

Polska, Makro Cash & Carry Polska, Selgros, Eurocash)

mają ok. 21% rynku detalicznej dystrybucji alkoholi, ale

ich udział stopniowo rośnie. W ich ofercie znajdują się

wyroby spirytusowe oferowane po niższych cenach niż

w sklepach o małej powierzchni. Wynika to z większej si-

ły przetargowej w negocjacjach z dostawcami hurtowymi

i producentami.

Na rysunku 6 przedstawiono udział poszczególnych

typów sprzedaży detalicznej na rynku krajowym.

Rysunek 6. Kanały dystrybucji detalicznej wyrobów spirytusowych w ujęciu wartościowym,

dane za okres czerwiec 2003-czerwiec 2004

Du¿e sklepy; 12%

Sklepy ze

s³odyczami

/alkoholem; 8%

Ma³e sklepy; 25%

rednie sklepy;

34%

Supermarkety;

13%

Hipermarkety;

Źródło: Zestawienia własne na podstawie danych AC Nielsen, Prospekt Emisyjny Polmos Lublin

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Analiza ekonomiczno-finansowa branży spirytusowej

w Polsce została przeprowadzona w oparciu o zbierane

przez GUS informacje o produkcji napojów alkoholowych

destylowanych (klasa 1591 wg PKD). Obejmuje ona:

– produkcję destylowanych napojów alkoholowych: wó-

dek, whisky, brandy, ginu, likierów itp., nie dotyczy zaś:

– produkcji alkoholu etylowego oraz produkcji win

gronowych i owocowych, sklasyfikowanych w od-

rębnych kategoriach.

W celu pełniejszego scharakteryzowania sytuacji

branży spirytusowej, jej analiza została przeprowadzona

w zestawieniu z informacjami o produkcji piwa oraz na

tle sekcji D, obejmującej produkcję całego krajowego

przemysłu przetwórczego.

3.1. Porównanie wielkości podstawowych

Podstawowe wielkości charakteryzujące krajową bran-

żę spirytusową przedstawiono poniżej w tabeli 31 i 32.

W badanym okresie przychody krajowej branży spi-

rytusowej ulegały systematycznemu obniżaniu aż do roku

2003. W roku 2001 nastąpił prawie 10% spadek wartości

przychodów w stosunku do roku 2000, a zmiana ta na tle

ogólnej tendencji wzrostu przychodów (zarówno w prze-

myśle przetwórczym, jak i w produkcji piwa) nie może

być wyjaśniona ogólnym osłabieniem sytuacji gospodar-

czej i popytu konsumpcyjnego w Polsce. Jednak już w ro-

ku 2003 można było zaobserwować zmianę tego trendu

3. Charakterystyka ekonomiczno-finansowa

branży spirytusowej w Polsce

Rok

Przychody

Eksport

Inwestycje

Zatrudnienie-osoby

Produkcja napojów alkoholowych destylowanych

2000

4 900,93

86,79

31,59

4 749

2001

4 416,04

98,17

21,79

4 123

2002

4 204,83

187,03

22,12

4 144

2003

4 740,81

199,73

50,72

3 909

01-09/2004

3 821,69

166,20

b.d.

3 736

Produkcja piwa

2000

6 594,62

46,11

721,57

12 639

2001

7 110,73

39,92

695,96

10 552

2002

7 874,63

43,389

510,20

9 322

2003

8 415,02

49,709

640,35

8 907

01-09/2004

6 720,97

61,238

b.d.

8 784

Przemysł przetwórczy

2000

382 031,60

86 472,80

21 186,90

1 714 510

2001

410 786,80

97 125,70

20 591,40

1 763 903

2002

384 682,50

101 495,20

18 975,70

1 512 837

2003

439 234,90

134 343,00

22 137,80

1 524 007

01-09/2004

400 650,37

128 762,25

b.d.

1 578 980

Tabela 31. Produkcja napojów alkoholowych destylowanych w Polsce:

podstawowe parametry ekonomiczno-finansowe na tle produkcji piwa

oraz produkcji przemysłowej (w mln PLN)

Źródło: GUS (F-01)

b.d. - brak danych

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

i nieznaczny wzrost przychodów z produkcji napojów al-

koholowych. Niestety, wzrost o 12,75% nie zrekompen-

sował obniżek z lat poprzednich, co spowodowało, że

przychody w ujęciu nominalnym w 2003 r. wciąż pozo-

stawały na poziomie niższym niż w roku 2000. Można

oczekiwać, że jeśli w czwartym kwartale 2004 r. tempo

wzrostu przychodów z produkcji napojów alkoholowych

nie ulegnie obniżeniu, rok 2004 będzie kolejnym okresem

wzrostu przychodów w tej branży.

Warto zwrócić uwagę, że w badanym okresie przy-

chody z produkcji piwa wykazywały mocno zaznaczoną

tendencją rosnącą, a dane za trzy kwartały 2004 r. wska-

zują na utrzymanie tempa tych zmian.

Od roku 2000 wartość sprzedaży eksportowej branży

spirytusowej nieustannie rośnie. Największy wzrost odno-

towano w 2002 r., w którym przychody z eksportu wzro-

sły aż o 90,5% w stosunku do roku poprzedniego. Tak

spektakularny wzrost sprzedaży eksportowej w 2002 r.

nie miał miejsca ani w branży piwnej, ani w przemyśle

przetwórczym.

Wyhamowanie tempa wzrostu nastąpiło w 2003 r.,

kiedy to przychody z eksportu podniosły się zaledwie

o 6,79% w stosunku do roku poprzedniego. Jednakże

analiza wstępna eksportu napojów alkoholowych w roku

2004 pozwala przypuszczać, że kierunek zmian nie ule-

gnie odwróceniu i branża spirytusowa odnotuje wzrost

przychodów z eksportu również w 2004 r. Dzięki wysokiej

dynamice eksportu rośnie również udział przychodów

z eksportu w przychodach branży spirytusowej (por. ta-

bela 33). O ile w roku 2000 sprzedaż na eksport stanowi-

ła zaledwie 1,7% przychodów ze sprzedaży napojów al-

koholowych, to w 2004 r. udział ten zwiększył się do po-

ziomu 4,43%. Wzrost ten mógł być odzwierciedleniem

znoszenia barier i ograniczeń w handlu z krajami Unii Eu-

ropejskiej i poszerzeniem rynków zbytu za granicą. Nale-

ży jednak dodać, że choć branża produkcji napojów alko-

holowych wyróżnia się wyższym niż branża piwna udzia-

łem eksportu w przychodach, to proporcja ta pozostaje

na poziomie o wiele niższym niż wskaźnik notowany

w krajowym przemyśle przetwórczym.

Dynamika nakładów inwestycyjnych w branży spi-

rytusowej aż do 2002 r. – kiedy to odnotowano niewielki

1,5% wzrost inwestycji w zestawieniu z rokiem poprzed-

nim – charakteryzowała się tendencją malejącą. Dopiero

w roku 2003, dzięki zdumiewająco wysokiej 129% dyna-

mice, poziom nakładów inwestycyjnych przekroczył war-

tość z roku 2000. Dynamika nakładów inwestycyjnych

branży w 2003 r. była ponadsiedmiokrotnie wyższa od

średniej dla przemysłu przetwórczego i pięciokrotnie

przekraczała tempo zmian nakładów inwestycyjnych

w branży piwnej.

Zatrudnienie w krajowej branży spirytusowej wyka-

Rok

Przychody

Eksport

Inwestycje

Zatrudnienie

Produkcja napojów alkoholowych destylowanych

2001/2000

- 9,89

13,11

- 31,04

- 13,18

2002/2001

- 4,78

90,51

1,51

0,51

2003/2002

12,75

6,79

129,34

- 5,67

2004/2003

- 4,43

Produkcja piwa

2001/2000

7,83

- 13,44

- 3,55

- 16,51

2002/2001

10,74

8,70

- 26,69

- 11,66

2003/2002

6,86

14,57

25,51

- 4,45

2004/2003

- 1,38

Przemysł przetwórczy

2001/2000

7,53

12,32

- 2,81

2,88

2002/2001

- 6,35

4,50

- 7,85

- 14,23

2003/2002

14,18

32,36

16,66

0,74

2004/2003

3,61

Tabela 32. Dynamika podstawowych parametrów produkcji napojów alkoholowych, w %

Źródło: GUS (F-02)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

zuje trwałą tendencję spadkową. Najwięcej osób opuści-

ło branżę spirytusową w 2001 r.: poziom zatrudnienia

obniżył się wtedy o ponad 13%. Jedynie w 2002 r. nastą-

piło niewielkie (0,5%) i chwilowe jedynie zwiększenie za-

trudnienia. Spośród 4749 osób pracujących w branży

w roku 2000, we wrześniu 2004 r. pozostało 3736 pra-

cowników. Warto zauważyć, że podobny odpływ siły ro-

boczej wystąpił też w branży piwnej, natomiast w krajo-

wym przemyśle przetwórczym w 2003 r. odnotowano

stagnację zatrudnienia, a w 2004 – nawet jego stopnio-

we zwiększanie.

Podsumowując, głównymi czynnikami, które w okre-

sie 2000-2004 wpłynęły na sytuację w krajowej branży

spirytusowej, były z jednej strony: załamanie sprzedaży

na rynku lokalnym wskutek wysokiej stawki akcyzy w la-

tach 2000-2002 i zahamowanie procesu prywatyzacji

oraz wśród zmian pozytywnych: stopniowe zwiększenie

produkcji skierowanej do zagranicznych odbiorców i od-

wrócenie trendu sprzedaży począwszy od 2003 r. osią-

gnięte dzięki obniżce stawki podatku akcyzowego oraz

wysokiej aktywności inwestorów i producentów. W rezul-

tacie mogliśmy zaobserwować:

– w latach 2000-2002: spadek przychodów branży

przy równoczesnym wzroście eksportu;

– w okresie 2003-2004: dynamiczną intensyfika-

cję nakładów inwestycyjnych, wzrost przy-

chodów z produkcji oraz kontynuację rozwoju

eksportu.

Interesujących wniosków dostarcza analiza podsta-

wowych wielkości ekonomicznych w przeliczeniu na jed-

nego zatrudnionego. Jak wynika z przedstawionych da-

nych (tabela 34) branżę spirytusową cechuje bardzo wy-

soka efektywność i wydajność pracy: w roku 2000 po-

ziom przychodu na zatrudnionego był prawie dwukrotnie

wyższy niż w branży piwnej i prawie pięciokrotnie wyższy

niż średnia dla przemysłu przetwórczego.

Warto zauważyć, że przemysł przetwórczy zwiększa

sukcesywnie przychód na zatrudnionego, podobnie jak

branża piwna. W branży spirytusowej w roku 2002 przy-

chód ze sprzedaży w przeliczeniu na liczbę zatrudnionych

uległ niewielkiemu obniżeniu, co było rezultatem ogólnego

spadku przychodów sektora i wzrostu zatrudnienia w tym

okresie. Jednak już w 2003 r. pojawiła się tendencja rosną-

ca i prawdopodobnie zostanie ona utrzymana w roku 2004.

Niepokojący może być fakt, że branża spirytusowa

wyróżnia się niższą intensywnością inwestycyjną w po-

równaniu zarówno z branżą piwną, jak i z całym krajo-

wym przemysłem przetwórczym. Dopiero w 2003 r. po-

ziom inwestycji w przeliczeniu na jednego zatrudnionego

w sektorze produkcji napojów alkoholowych osiągnął

udział zbliżony do średniego w przemyśle przetwórczym,

jednak wciąż odbiegał on wielokrotnie od poziomu inwe-

stycji charakteryzującego branżę piwną.

Interesująco wygląda relacja eksportu w przeliczeniu

na 1 zatrudnionego. Wyraźna tendencja wzrostowa w la-

tach 2000-2004 w branży spirytusowej wynikała z więk-

szego otwarcia na rynki zagraniczne. Podobny kierunek

zmian miał miejsce również w dwóch omawianych gru-

pach – branży piwnej i przemyśle przetwórczym, choć dy-

namika tych zmian była słabsza. W okresie 2000-2004

wartość sprzedaży na eksport w przeliczeniu na jednego

zatrudnionego w branży spirytusowej zwiększyła się

o 143%, podczas gdy w sektorze piwnym – o 91%.

W 2003 r. wartość eksportu na zatrudnionego wyniosła

51 tys. PLN, co oznacza, że w przeliczeniu na zatrudnio-

nego krajowa branża napojów alkoholowych eksportuje

prawie pięciokrotnie więcej niż krajowa branża piwna. Na

podkreślenie zasługiwało wysokie tempo wzrostu ekspor-

tu, co w przypadku kontynuacji doprowadzi także do

wzrostu udziału wartości eksportu w przychodach bran-

ży. Tak wysoka wartość eksportu na jednego zatrudnio-

nego wynika z technologii produkcji oraz ceny wyrobu.

2000

2001

2002

2003

I-IX 2004

Produkcja napojów alkoholowych destylowanych

1,77

2,22

4,45

4,21

4,35

Produkcja piwa

0,70

0,56

0,55

0,59

0,91

Przemysł przetwórczy

22,60

23,60

27,30

30,59

32,14

Tabela 33. Udział eksportu w przychodach (w %) w latach 2000-2004

Źródło: GUS (F-02)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

3.2. Przyrost aktywów i majątku

Analiza zagregowanego bilansu branży spirytusowej

(tabela 35) wskazuje na dynamiczny przyrost aktywów

oraz wartości majątku rzeczowego w okresie 2000-2001.

Tak wysoki, 8,3% przyrost wartości aktywów branży spi-

rytusowej, jaki zaobserwowano w 2001 r., nie miał miej-

sca ani w przemyśle przetwórczym, ani w branży piwnej.

Był on efektem przedstawionych powyżej procesów in-

westycyjnych i jednocześnie miarą ich intensywności.

Jednak kierunek tych zmian uległ gwałtownemu odwró-

ceniu w roku następnym i w jego rezultacie branża spi-

rytusowa odnotowała spadek wartości aktywów i mająt-

ku rzeczowego. Rok 2003 przyniósł kolejna zmianę tren-

du: aktywa branży spirytusowej wzrosły o 3,9%, podczas

gdy wartość majątku rzeczowego pozostała praktycznie

Lata

Przychód

Eksport

Inwestycje

na 1 zatrudnionego

Produkcja napojów alkoholowych destylowanych

2000

1 031,99

18,28

6,65

2001

1 071,07

23,81

5,28

2002

1 014,68

45,13

5,34

2003

1 212,79

51,09

12,98

I-IX 2004

1 022,94

44,49

Produkcja piwa

2000

521,77

3,65

57,09

2001

673,87

3,78

65,95

2002

844,74

4,65

54,73

2003

944,77

5,58

71,89

I-IX 2004

765,14

6,97

Przemysł przetwórczy

2000

222,82

50,44

12,36

2001

232,89

55,06

11,67

2002

254,28

67,09

12,54

2003

288,21

88,15

14,53

I-IX 2004

253,74

81,55

Tabela 34. Podstawowe relacje ekonomiczne na zatrudnionego

w latach 2000-2004 (w tys. PLN)

Źródło: GUS (F-01)

Rok i wielkość (mln PLN)

Dynamika w %

Branża/wielkość

2000

2001

2002

2003

2001

2002

2003

/2000

/2001

/2002

Aktywa

Produkcja napojów
alkoholowych destylowanych

1 893

2 051

1 943

2 019

8,3

-5,3

3,9

Produkcja piwa

7 575

7 763

8 492

6 931

2,5

9,4

-18,4

Przemysł przetwórczy

290 449,67

294 891,59

308 886,34

345 308,16

1,5

4,7

11,8

Rzeczowy majątek trwały

Produkcja napojów
alkoholowych destylowanych

431

512

411

414

18,7

-19,7

0,5

Produkcja piwa

5 978

6 126

3 314

3 351

2,5

-45,9

1,1

Przemysł przetwórczy

153 905,98

159 038,44

138 968,79

149 793,40

3,3

-12,6

7,8

Tabela 35. Majątek sektora produkcji napojów alkoholowych destylowanych

Źródło: Rynki Alkoholowe, maj 2004, str. 51

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

na niezmienionym poziomie. W omawianym okresie dy-

namika przyrostu aktywów przemysłu przetwórczego

była odmienna. Wartość aktywów przemysłu przetwór-

czego w okresie załamania gospodarki w 2001 r. wzro-

sła zaledwie o 1,5% w porównaniu do roku poprzednie-

go, ale już w 2003 r., w okresie ożywienia gospodarcze-

go, przyrost wartości aktywów w przemyśle przetwór-

czym zwiększył się aż o 11,8%.

3.3. Analiza kosztów

Analiza kosztów branży spirytusowej (tabela 36)

wskazuje przede wszystkim na wysoki w porównaniu do

branży piwnej i przemysłu przetwórczego udział wydat-

ków na podatki i opłaty w ogólnym podziale kosztów, co

wynika ze specyfiki obciążeń fiskalnych nakładanych na

produkcję napojów alkoholowych. Jeszcze w 2000 r.

średni udział podatków i opłat stanowił w przedsiębior-

stwach produkujących alkohol destylowany i jego prze-

twory aż 77% poniesionych kosztów; proporcja ta w ro-

ku 2004 zmniejszyła się do poziomu 69%, ciągle jednak

pozostawała najważniejszą kategorią kosztów. Dla po-

równania, w branży piwnej udział podatków i opłat w la-

tach 2000-2004 nie przekroczył progu 35%, a średnia te-

go rodzaju kosztów dla przemysłu przetwórczego kształ-

towała się na poziomie tylko 7-8%.

Warto zwrócić uwagę na zmieniającą się w latach

2000-2004 strukturę kosztów branży spirytusowej. Po-

cząwszy od 2000 r. zanotowano rosnący udział wydat-

ków na materiały i energię oraz opłat związanych z wyna-

Udział

Udział Udział Udział Udział

Udział

usług

materiałów

wynagrodzeń amortyzacji

podatków

podatku

obcych

i energii

z narzutami

w kosztach opłat w kosztach akcyzowego

kosztach

w kosztach

ogółem

ogółem z

w kosztach

ogółem

uwzględnieniem

ogółem

podatku

akcyzowego

2000

Produkcja napojów
alkoholowych destylowanych

12,90

4,55

0,87

77,53

77,09

3,22

Produkcja piwa

31,31

12,05

6,86

30,74

29,10

13,65

Przemysł przetwórczy

57,30

15,70

4,50

8,30

11,40

2001

Produkcja napojów alkoholowych
destylowanych

13,16

4,98

0,97

76,25

75,77

3,25

Produkcja piwa

29,24

10,55

8,17

32,06

30,45

11,80

Przemysł przetwórczy

55,70

15,20

4,80

8,40

12,10

2002

Produkcja napojów alkoholowych
destylowanych

14,87

5,24

1,28

69,10

68,46

3,63

Produkcja piwa

27,99

8,73

6,66

33,78

32,65

13,28

Przemysł przetwórczy

47,80

13,70

4,30

8,00

10,90

2003

Produkcja napojów alkoholowych
destylowanych

15,97

11,59

1,24

69,94

69,24

4,26

Produkcja piwa

28,54

8,27

5,60

34,34

33,44

14,27

Przemysł przetwórczy

50,60

12,20

4,20

7,70

10,90

2004

Produkcja napojów alkoholowych
destylowanych

17,14

4,38

1,14

68,94

68,32

4,04

Produkcja piwa

30,17

7,69

5,57

34,02

33,23

14,19

Przemysł przetwórczy

56,01

11,17

3,87

7,13

5,98

9,99

Tabela 36. Porównanie struktury kosztów, w %

Źródło: GUS (F-01)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

grodzeniami; zmiany te były jednak niewielkie i oscylowa-

ły w granicach kilku procent. W porównaniu ze strukturą

wydatków branży piwnej, branża spirytusowa charaktery-

zowała się stosunkowo niewielkim udziałem kosztów

osobowych. O ile w trzech kwartałach 2004 r. wynagro-

dzenia stanowiły 4,3% ogólnych kosztów branży spirytu-

sowej, to odpowiednio dla branży piwnej wynosiły one

7,6%. Nieznaczna była też wartość wydatków na usługi

obce – stanowiły one zaledwie 4% ogólnych kosztów

branży, a w latach 2000-2004 nie uległy istotnym waha-

niom. Było to 2-3 razy mniej niż odpowiednie udziały

kosztów usług obcych w krajowym przemyśle przetwór-

czym lub branży piwnej.

3.4. Analiza wyników finansowych

Analiza wyników finansowych branży spirytusowej

(tabela 37) w okresie 2000-2004 jednoznacznie wskazu-

je na trudną sytuację sektora. Od roku 2000 produkcja

tej branży jest nierentowna, a w rekordowym 2001 r.

wynik finansowy netto obniżył się aż do poziomu

-183,66 mln PLN.

Warto zwrócić uwagę, że kryzys gospodarczy w ro-

ku 2001 spowodował gwałtowne obniżenie wyników fi-

nansowych również w branży piwnej i przemyśle prze-

twórczym. Przyczyn spadku rentowności branży spirytu-

sowej należy więc doszukiwać się nie tylko w jej nieko-

rzystnej sytuacji wewnętrznej, lecz również w niesprzy-

jającej kondycji gospodarki. Wprawdzie już w 2002 r.

wynik finansowy brutto branży spirytusowej zamknął

się pozycją dodatnią, to jednak po uwzględnieniu ko-

niecznych odliczeń podatku dochodowego oraz innych

obciążeń, wynik netto nie zdołał przekroczyć dodatnie-

go poziomu.

Pocieszający może się okazać fakt, że straty, które po-

nosi branża spirytusowa, są coraz mniejsze, a wstępna

analiza przeprowadzona na podstawie danych za trzy

kwartały 2004 r. pozwala przypuszczać, że rok 2004 przy-

niesie od dawna oczekiwaną poprawę kondycji branży

spirytusowej. Pod koniec września 2004 r. wskaźnik ren-

towności netto po raz pierwszy od 4 lat kształtował się na

poziomie dodatnim i wyniósł 5,75%.

Podsumowując porównanie wielkości wyniku finan-

sowego brutto i netto oraz ich udziałów w przychodach

należy stwierdzić, że:

– w latach 2000-2003 produkcja napojów alkoho-

lowych destylowanych była nierentowna, choć

od 2002 r. sytuacja powoli się poprawia;

– wyniki finansowe branży spirytusowej są

obecnie znacznie lepsze niż w roku 2000,

a analiza danych po trzech kwartałach 2004 r.

pozwala przypuszczać, że dzięki rosnącym

przychodom z eksportu, racjonalizacji zatrud-

nienia i przede wszystkim obniżeniu barier fi-

skalnych branża spirytusowa odzyska swoją

pozycję na rynku.

Wynik finansowy netto

2000

2001

2002

2003

2004

2001/

2002/

2003/

2000

2001

2002

Produkcja napojów alkoholowych
destylowanych

-7 -145

276 1

960

Produkcja piwa

238

662

684

653

-84

1 658

3,20

Przemysł przetwórczy

6 987 1 983

5 370

15 813 32 538

-58

194,50

Wynik finansowy netto

2000

2001

2002

2003

2004

2001/

2002/

2003/

2000

2001

2002

Produkcja napojów alkoholowych
destylowanych

-59

-184

-44

-26

220

211

-76

-41,07

Produkcja piwa

-120

454

446

543

-1,78

Przemysł przetwórczy

2 610 -1 641

1 138

10 424 27 082

-534

-201

816,30

Tabela 37. Wynik finansowy brutto i netto, w mln PLN

Źródło: GUS (F-01)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

2000

2001

2002

2003

2004

Wynik brutto/przychody

Produkcja napojów alkoholowych destylowanych

-0,14

-3,28

0,02

0,30

7,23

Produkcja piwa

3,61

0,53

8,41

8,12

9,72

Przemysł przetwórczy

1,83

0,48

1,40

3,60

8,12

Wynik netto/przychody

Produkcja napojów alkoholowych destylowanych

-1,20

-4,16

-1,05

-0,55

5,75

Produkcja piwa

0,94

-1,69

5,76

5,30

8,08

Przemysł przetwórczy

0,68

-0,40

0,30

2,37

6,7

Tabela 38. Udział wyniku brutto i netto w przychodach sektorów: produkcji napojów
alkoholowych, produkcji piwa i przemysłu przetwórczego w latach 2000 – 2004, w %

Źródło: GUS (F-01)

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Na początku grudnia 1997 r. Ministerstwo Skarbu

Państwa (MSP) wystąpiło do Rady Ministrów o zgodę na

komercjalizację przedsiębiorstw przemysłu spirytusowe-

go w celu ich prywatyzacji.

Po otrzymaniu odpowiedniej zgody MSP skomercjali-

zowało do końca 1998 r. większość (15 z 21) krajowych

przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego. Równocześnie

rozpoczęto prace nad określeniem strategii prywatyzacji.

W ramach powołanego przez MSP Zespołu ds. Restruktu-

ryzacji Przemysłu Spirytusowego rozpoczęto prace doty-

czące głównie podziału znaków towarowych wyrobów

produkowanych przez więcej niż dwa przedsiębiorstwa

oraz ewentualnej konsolidacji przedsiębiorstw.

W drugiej połowie 2000 r. rozpoczął się proces pry-

watyzacji branży. Ministerstwo Skarbu Państwa wystawi-

ło do sprzedaży wszystkie 16 Jednoosobowych Spółek

Skarbu Państwa (JSSP) oraz pięć Przedsiębiorstw Pań-

stwowych (PP).

W celu minimalizacji kosztów i przyspieszenia prywa-

tyzacji, przedsiębiorstwa zostały podzielone na cztery

grupy.

Wśród potencjalnych inwestorów znaleźli się naj-

więksi zagraniczni dystrybutorzy i producenci:

– Seagram Company Limited – działający w sektorach

rozrywki i napojów, istniejący w Polsce od 1993 r.

(udzielił on SZPS „Polmos” w Starogardzie Gdań-

skim licencji na produkcję wódki Kron i ginu Se-

agram’s Gin),

– Allied Domecq – druga pod względem wielkości

w sektorze światowa firma, notowana na Londyń-

skiej Giełdzie Papierów Wartościowych, produkują-

ca wina i wyroby spirytusowe, działająca w Polsce

od 1996 r. pod nazwą „Finlandia Ballantine’s Gro-

up” Sp. z o.o., na zlecenie której ŻZPS „Polmos”

w Żyrardowie produkuje wódki Finlandia, Maximus

i Źródlana, a LWWG „Polmos” SA w Zielonej Górze

– wódkę Białe Złoto,

– Pernod Ricard – grupa zajmująca się produkcją win

i wyrobów spirytusowych oraz przetworów owoco-

wych i napojów, dysponująca większością głosów na

Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy Agros Holding,

– United Distillers & Vintners (UDV) – właściciel marki

Smirnoff, najbardziej popularnej wódki czystej na

świecie, produkowanej przez MWWiD „Polmos” SA

w Józefowie,

– Bacardi-Martini – czwarty pod względem wielkości

sprzedaży producent wyrobów alkoholowych na

świecie,

– Ecker – jedna z największych korporacji przemysłu

napojów,

– Unicom Bols Group,

– Philips Millennium,

– Grupa Belvedere,

– Primalco Ltd. – wchodząca w skład Alko Group,

produkująca napoje alkoholowe, współpracująca

z ŻZPS „Polmos” w Żyrardowie.

Mimo zapowiedzi szybkiej prywatyzacji Polmosów,

proces ten następował ze znacznym opóźnieniem. Szcze-

gółowe dane o postępie prywatyzacji przedsiębiorstw Po-

lmos są zawarte w tabeli 39.

W końcowej fazie znajdują się prace nad prywatyzacją

przedsiębiorstwa Polmos Białystok. Pod koniec stycznia

2005 r. Ministerstwo Skarbu Państwa poinformowało, że

w odpowiedzi na ogłoszone publicznie 16 grudnia 2004 r.

zaproszenie do rokowań w sprawie zakupu akcji Przedsię-

biorstwa „POLMOS” Białystok S.A. z siedzibą w Białymsto-

ku, do 24 stycznia 2005 r. oferty wstępne złożyli:

1. CEDC – USA.

2. PERNOD RICARD – Francja.

3. SPI GROP – Cypr.

4. Polmos Siedlce S.A. – Siedlce.

5. Polmos Lublin S.A. – Lublin.

6. BOLS Sp. z o. o. – Oborniki Wlkp.

4. Przekształcenia własnościowe

przemysłu spirytusowego w Polsce

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Lp.

Nazwa podmiotu

Fabryka Wódek Gdańskich

w Starogardzie Gdańskim

Fabryka Wódek "Polmos

Łańcut" S.A.

Kompania Spirytusowa

"Wratislavia" Polmos

Wrocław S.A.

Lubelskie Zakłady

Przemysłu Spirytusowego i

Drożdżowego "Polmos" SA

Lubuska Wytwórnia

Wódek Gatunkowych

"Polmos" w Zielonej Górze

Mazowiecka Wytwórnia

Wódek i Drożdży

"Polmos" S.A.

Podlaska Wytwórnia

Wódek "Polmos" S.A.

"Polmos Toruń" SA

Przedsiębiorstwo "Polmos"

Białystok

Szczecińska Wytwórnia

Wódek "Polmos" SA

Śląska Wytwórnia Wódek

Gatunkowych "Polmos"

S.A. w Bielsku Białej

Zakład Badawczo-

-Rozwojowy "Polmos" S.A.

w Koninie

Zakłady Przemysłu

Spirytusowego w Kutnie

Poznańskie Zakłady

Przemysłu Spirytusowego

"Polmos" SA

Stan prac

01.08.2001 podpisano umowę sprzedaży 70% akcji.
Zamknięcie transakcji 17.01.2002. Nabywca: Belvedere
Dystrybucja Sp. z o.o. Cena: 36,4 mln PLN. Wartość
normalna akcji: 10 PLN. 18.12.2003 nabycie 9,99%
akcji przez Dystrybucja Belvedere Sp. z o.o.
26.07.2002 podpisano umowę sprzedaży 85% akcji.
Nabywca: Caribbean Distillers Corporation z siedzibą
w Anglii. Cena: 14 mln PLN. Cena nominalna akcji: 10
PLN. 01.04.2004 podpisano porozumienie trójstronne
pomiędzy MSP, CDC Ltd. oraz „Sobieski Dystrybucja” Sp.
z o.o. Na podstawie tego porozumienia nowy inwestor
„Sobieski Dystrybucja” Sp. z o.o. wszedł w prawa
i obowiązki wynikające z umowy sprzedaży akcji.
09.10.2002 podpisano umowę sprzedaży 85% akcji.
Nabywca: Bartimpex. Cena: 64,6 mln PLN.
Wartość nominalna akcji: 10 PLN.
21.09.2002 podpisano umowę sprzedaży 80% akcji.
Nabywca: Jabłonna S.A. Cena: 16 mln PLN. Wartość
nominalna akcji: 9,08 PLN.
15.01.2003 podpisano umowę sprzedaży 85% akcji.
Nabywca: Vin&Spirit AB. Cena: 129 mln PLN. Wartość
nominalna akcji: 10 PLN. Transakcję sfinalizowano
8.05.2003.
Do chwili obecnej zakład nie został sprywatyzowany.
Planowana jest sprzedaż 51-80% akcji/udziałów
przedsiębiorstwa. Trwa uszczegółowienie ofert
wiążących inwestorów.
7.08.2002 podpisano umowę sprzedaży 70% akcji.
Nabywca: Peacock Corporation – inwestor
amerykański. Cena: 15 mln PLN. Wartość nominalna
jednej akcji: 10 PLN. Transakcję sfinalizowano
30.01.2003.
19.12.2002 MSP odstąpiło od umowy sprzedaży
z powodu nieprzystąpienia inwestora do zamknięcia
transakcji. We wrześniu 2003 r. Minister Skarbu
Państwa opublikował zaproszenie do rokowań na
nabycie akcji spółki POLMOS Toruń SA Obecnie
wyłączność na negocjacje w sprawie prywatyzacji
uzyskała Elana S.A. Planuje się sprzedaż od 51% do
85% akcji/udziałów przedsiębiorstwa.
Wprowadzenie 95% akcji przedsiębiorstwa na Giełdę
Papierów Wartościowych.

Do chwili obecnej zakład nie został sprywatyzowany.
Trwa uszczegółowienie ofert wiążących inwestorów.
Planuje się sprzedaż do 85% akcji/udziałów
przedsiębiorstwa.
Do chwili obecnej zakład nie został sprywatyzowany.
Trwa uszczegółowienie ofert wiążących. Planuje się
sprzedaż inwestorowi do 85% akcji przedsiębiorstwa.
19.03.2001 podpisano umowę sprzedaży akcji.
Nabywca: Maciej Więckowski i Tadeusz Kaszubski.
Cena: 47999 PLN.
16.07.2001: podpisano umowę sprzedaży akcji.
28.08.2001: dokonano przeniesienia praw własności

Harmonogram prac

Transakcja zrealizowana

Porozumienie wejdzie w życie po
uzyskaniu przez firmę Sobieski Sp. z
o.o. zgody UOKiK oraz Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji
na nabycie akcji Polmosu.

Transakcja zrealizowana

Planowany termin oferty publicznej:
2005

Transakcja zrealizowana

Planowany termin sprzedaży: brak
danych

Planowany termin oferty publicznej:
2005
Chwilowo, ze względu na trudną
sytuację finansową przedsiębiorstwa,
zatrzymano prywatyzację.
Planowany termin oferty publicznej:
2005

Planowany termin oferty publicznej:
2005

Transakcja zrealizowana

Tabela 39. Stan prywatyzacji dawnych

Państwowych Przedsiębiorstw Przemysłu Spirytusowego POLMOS

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

7. Sobieski Dystrybucja Sp. z o.o.

8. ALTI PLUS S.A. – Kraków.

Ministerstwo Skarbu Państwa przewiduje w 2005 r.

prywatyzację Polmosów: Bielsko-Biała, Józefów, Toruń,

Konin. Na dalsze decyzje, w zakresie prywatyzacji lub in-

nych rozwiązań, czekają Polmosy: w Szczecinie, Łodzi,

Sieradzu i Koneser z Warszawy.

W najbliższych latach należy spodziewać się, że doj-

dzie do dalszej konsolidacji sektora producentów wyro-

bów spirytusowych. Przedsiębiorstwa o słabszej kondycji

finansowej będą najprawdopodobniej przejmowane

przez silniejszych uczestników rynku. Przypuszczalnie za-

chowają one prawo do dalszego wytwarzania swoich

marek i produkcja będzie odbywać się w dotychczaso-

wych zakładach. Na krajowym rynku pozostanie ok. 5-6

dużych producentów, obok których przetrwają produ-

cenci wyrobów niszowych. Konsolidacja będzie dotyczyła

nie tylko działalności na rynku wewnętrznym: te same

procesy mogą mieć miejsce w przekształceniach w eks-

porcie polskich wyrobów spirytusowych. Interesujący jest

kierunek konsolidacji sektora. Przewidujemy pionowy kie-

runek konsolidacji branży, przy czym w odróżnieniu od

np. branży piwnej, w której motorem konsolidacji były

międzynarodowe koncerny producenckie (np. Heineken,

Carlsberg, SAB), przewidujemy duże zaangażowanie

w proces prywatyzacji i następnie konsolidacji produkcji

sektora firm o charakterze dystrybucyjnym (np. CEDC, Be-

lvedere Dystrybucja, Sobieski Dystrybucja). Wynika to

z kluczowego czynnika konkurencyjności produktów sek-

Destylernia "Polmos" w

Krakowie

Przedsiębiorstwo

Przemysłu

Fermentacyjnego

"Akwawit" S.A.

Warszawska Wytwórnia

Wódek "Koneser"

Żyrardowskie Zakłady

Przemysłu Spirytusowego

"Polmos"

Łódzkie Zakłady Przemysłu

Spirytusowego "Polmos"

Zakłady Przemysłu

Spirytusowego "Polmos" w

Sieradzu

Przedsiębiorstwo

Przemysłu Spirytusowego

"Polmos" w Warszawie SA

akcji. Nabywca: Santa Lina S.A. działająca w grupie
Pernod Ricard S.A.
Uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia
Akcjonariuszy z dnia 20.02.2002 rozpoczęła proces
prywatyzacji w

trybie podwyższenia kapitału

zakładowego. 31.10.2002 Destylernia pozyskała
branżowego inwestora strategicznego firmę „Belvedere
Dystrybucja” Sp. z o.o. z Warszawy (obecnie, od dnia
2.07.2003, Sobieski Dystrybucja Sp. z o.o.).
21.01.2003 podpisano umowę sprzedaży 85% akcji.
Nabywca: Bartimpex. Cena: 53,03 mln PLN. Wartość
nominalna jednej akcji: 10 PLN.

Prywatyzacja przez sprzedaż przedsiębiorstwa.

27.07.2001 podpisano umowę inwestycyjną z Millennium
Import LLC. Umowa wniesienia podpisana została
10.10.2001.Wartość nominalna jednej akcji: 500 PLN.
Prywatyzacja przez sprzedaż przedsiębiorstwa.

Prywatyzacja bezpośrednia w trybie wniesienia
przedsiębiorstwa do spółki. Prywatyzacja wstrzymana
do czasu rozstrzygnięcia sprawy roszczeń repry-
watyzacyjnych. Doradca: DGA S.A.
1.03.2003 podpisano umowę oddania do odpłatnego
korzystania spółce pracowniczej.

Transakcja zrealizowana

Trwa przygotowywanie analiz
przedprywatyzacyjnych. W pierwszym
kwartale 2005 r. nastąpi zaproszenie
do rokowań w sprawie sprzedaży
firmy; ich wyniki będą znane w
trzecim lub czwartym kwartale 2005 r.
Transakcja zrealizowana

Trwa przygotowywanie analiz
przedprywatyzacyjnych. W pierwszym
kwartale 2005 r. nastąpi zaproszenie
do rokowań w sprawie sprzedaży
firmy. Rozstrzygnięcie planuje się w
trzecim lub czwartym kwartale 2005 r.
Ze względu na roszczenia
reprywatyzacyjne Skarb Państwa
wstrzymał prywatyzację.

Transakcja zrealizowana

Źródło: GUS (F-01)

Załoga Wytwórni Wódek "Koneser" postuluje, by Ministerstwo Skarbu wyraziło zgodę na sprywatyzowanie zakładu w drodze

utworzenia spółki pracowniczej

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

tora spirytusowego w Polsce, jakim jest dystrybucja

Wiąże się to między innymi z uwarunkowaniami prawny-

mi (np. zakaz reklamy produktów spirytusowych), wyso-

kim poziomem substytucyjności produktów sektora oraz

rozdrobnioną strukturą krajowego rynku wyrobów spiry-

tusowych (obecnie oferowanych jest około 200 marek

wódek). W rezultacie, o pozycji rynkowej firm z sektora

spirytusowego na rynku w Polsce (co niewątpliwie będzie

przekładać się na zdolności ekspansji na rynkach między-

narodowych) zdecyduje przede wszystkim pozycja w za-

kresie dystrybucji.

4.1. Własności niematerialne Polmos

W 1991 r., w trakcie dzielenia majątku przedsiębior-

stwa Polmos, nie dokonano podziału marek wyrobów

spirytusowych będących własnością ogólnokrajowego

Polmosu. Znaki towarowe zarejestrowano jako własność

Przedsiębiorstwa Przemysłu Spirytusowego Polmos z sie-

dzibą w Warszawie, które powołano zarządzeniem nr 89

z dnia 27 czerwca 1991 r. Ministra Rolnictwa i Gospodar-

ki Żywnościowej, jako właściciela prawnego w zakresie

znaków towarowych zarejestrowanych w kraju i za grani-

cą do dnia 30 czerwca 1991 r. Od tego czasu marki wy-

robów spirytusowych były używane przez wszystkie Po-

lmosy na zasadzie nieodpłatnego udzielania licencji przez

PPS „Polmos” w Warszawie.

W tabeli 40 przedstawiono pięć najlepiej sprzedają-

cych się marek wódek ogólnopolmosowskich, które były

produkowane równocześnie przez kilka zakładów (Po-

lmosów), w latach 1996-1999.

Spadek produkcji ww. marek

w 1999 r. był spowo-

dowany m.in. obniżeniem jakości wódek ogólnopolmo-

sowskich w wyniku walki cenowej pomiędzy Polmosami

oraz wprowadzaniem na rynek innych nowych marek kra-

jowych i zagranicznych. W omawianym okresie na rynku

zaczęły dominować marki należące do pojedynczych pro-

ducentów (por. tabela 41).

W 1997 r., w pierwszym etapie podziału marek, roz-

dzielono ok. 100 znaków towarowych, których używał

tylko jeden bądź dwóch producentów. Drugi etap po-

działu był efektem prac Międzyresortowego Zespołu ds.

Restrukturyzacji Przemysłu Spirytusowego. 15 lipca 1999

r. odbył się przetarg, w wyniku którego producenci kra-

jowi nabyli wyłączne prawo do 46 znaków towarowych

ogólnokrajowych. Podstawą wyceny znaków była ich

wartość rynkowa. a o znaki najwyżej wycenione mogły

konkurować Polmosy o najlepszej kondycji finansowej

(warunek ten miał gwarantować utrzymanie danej mar-

ki na rynku krajowym oraz na rynkach zagranicznych).

Trzeci etap obejmował znaki, które nie były produkowa-

ne w przedsiębiorstwach „Polmos” w ostatnich trzech

latach – do 1999. Znaki towarowe z pierwszego i trzecie-

go etapu zostały podzielone nieodpłatnie, a nowy wła-

ściciel znaku towarowego ma obowiązek udzielania nie-

odpłatnej licencji na ich produkcję innym producentom

do roku 2007.

Marka wódki

1996

1997

1998

1999

1996=100%

Wódka Luksusowa

10 044

11 759

8 686

9 368

93,3

Wódka Wyborowa

6 154

5 160

4 311

4 397

71,4

Krakus

16 061

10 007

5 248

934

5,8

Wódka Czysta

3 373

2 362

1 018

552

16,4

Extra Żytnia

2 349

534

204

126

5,4

Żołądkowa Gorzka

340

Tabela 40. Sprzedaż pięciu marek ogólnopolskich w tys. litrów

w przeliczeniu na 100° alkohol

Źródło: Dane NIK, luty 2000, Raport o wynikach kontroli restrukturyzacji i stanu przygotowania do prywatyzacji

przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego

Uwarunkowania prawne, takie jak np. zakaz reklamy napojów spirytusowych, dodatkowo osłabiają pozycję producentów i

wzmacniają znaczenie dystrybucji.

zróżnicowanie poziomu jakości wódek, w zakresie opakowań - stosowanie niejednorodnych etykiet

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Wielkość sprzedaży w latach:

Lp. Marka Wódki

Producent

1996

1997

1998

1999

1996=100%

1 Absolwent

Przedsiębiorstwo "Polmos"
SA w Białystoku

2 719

9 730

14 920

15 488

570

2 Wódka Lodowa

PZPS "Polmos" SA
w Poznaniu

6 669

13 726

11 108

7 688

115

3 Premium Vodka

PZPS "Polmos" SA
w Poznaniu

8 258

5 842

3 752

2 228

4 Łańcut Wódka

FW "Polmos-Łańcut" SA
w Łańcucie

3 274

2 797

2 067

1 131

5 Targowa

WWW "Koneser"
w Warszawie

2 782

1 827

1 102

669

6 Smirnoff Red

MWWiD "Polmos" SA
w Józefowie

1 083

1 448

1 195

110

7 Swojska Vodka

Destylernia "Polmos"
w Krakowie SA

2 908

1 825

1 002

Tabela 41. Wielkość produkcji ważniejszych marek wódek będących

własnością jednego producenta (w tys. litrów 100° alkoholu)

Źródło: Dane NIK, luty 2002, Raport o wynikach kontroli restrukturyzacji i stanu przygotowania do prywatyzacji

przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego i obliczenia własne

Marka - znak towarowy

Wódka Luksusowa

Wódka Żubrówka
Wódka Żołądkowa Gorzka

Extra Żytnia

Spirytus Rektyfikowany i Wódka Zbożowa Mieszana

Polonaise
Krakus
Wyborowa

Mazowiecka Żytnia
Starka, Winiak Jubileuszowy
Winiak Luksusowy
Soplica, Rum Senorita
Biała wytrawna, Śliwowica
Stołowa Wódka Czysta i Wódka Czysta

Wiśniówka i Cherry Cordial

Właściciel

Lubuska Wytwórnia Wódek Gatunkowych "Polmos" w Zielonej
Górze S.A.
Przedsiębiorstwo "Polmos" Białystok S.A.
Lubelskie Zakłady Przemysłu Spirytusowego i Drożdżowego
"Polmos" S.A. oraz Fabryka Wódek Gdańskich w Starogardzie
Gdańskim S.A.
Śląska Wytwórnia Wódek Gatunkowych "Polmos" S.A. w
Bielsku Białej oraz Mazowiecka Wytwórnia Wódek i Drożdży
"Polmos" S.A. w Józefowie
Przedsiębiorstwo Przemysłu Spirytusowego "Polmos"
Warszawa
Fabryka Wódek "Polmos Łańcut" S.A.
Kompania Spirytusowa "Wratislavia" Polmos Wrocław S.A.
Poznańskie Zakłady Przemysłu Spirytusowego "Polmos" S.A.
Poznań
Podlaska Wytwórnia Wódek "Polmos" S.A. Siedlce
Szczecińska Wytwórnia Wódek "Polmos" S.A. Szczecin
Destylernia "Polmos" w Krakowie S.A.
Śląska Fabryka Drożdży Sp. z o.o. w Wołczynie
"Polmos" Toruń S.A.
Żyrardowskie Zakłady Przemysłu Spirytusowego "Polmos"
Żyrardów
Mazowiecka Wytwórnia Wódek i Drożdży "Polmos" S.A. w
Józefowie

Tabela 42. Wybrane marki wódek i ich wyłączni właściciele

Źródło: Rynki Alkoholowe, wrzesień 2000, s. 26-32

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Spośród wspólnych znaków towarowych nie rozdzie-

lono dziesięciu, które stanowiły odmiany znaków Polmos

i Husarz oraz dwóch stanowiących wzory butelek. Do za-

rządzania tymi znakami w dniu 28 lipca 2000 r. Polmosy

powołały Przedsiębiorstwo Usługowe „Znaki Wspólne”

Sp. z o.o., którego przedmiotem było zarządzanie

i ochrona prawna wspólnych znaków towarowych

W tabeli 42 przedstawiono wybrane marki ogólno-

polskie, które były przedmiotem licytacji oraz przedsię-

biorstwa, które nabyły wyłączność na ich produkcję.

Pomimo oficjalnego podziału marek przeprowadzo-

nego pod koniec 2000 roku, Urząd Patentowy nie doko-

nał jeszcze przerejestrowania poszczególnych marek na

ich nowych właścicieli ze względu na zgłaszane różnego

rodzaju zastrzeżenia natury formalnej

. W wyniku prote-

stów oraz prowadzonych rozmów pomiędzy producenta-

mi następuje powolne wyjaśnianie zagadnień związanych

z roszczeniami do spornych wyrobów o podobnych ce-

chach, które nie były objęte przetargiem. Zakłady same

produkują nabyte marki wódek lub udzielają licencji na

produkcję innym przedsiębiorstwom z byłej grupy Po-

lmos. Dokonanie podziału marek uważane jest za przy-

czynę przyspieszenia procesów prywatyzacyjnych w tej

branży oraz zwiększenia aktywności inwestorów.

O ile podział marek wyrobów spirytusowych pomię-

dzy Polmosami doprowadził do uporządkowania obrotu

spirytualiami na krajowym rynku, uregulowania wyma-

gały zagranicznych rejestracji marek wódek polskich.

Spór sądowy pomiędzy Polmosami a Agrosem S.A.

o znaki towarowe alkoholi zarejestrowane za granicą to-

czył się od 1991 r. W dniu 30 czerwca 2000 r. Sejm,

uchwalając ustawę o własności przemysłowej, zdecydo-

wał, że prawa do różnych znaków towarowych powinny

zostać przekazane tym zakładom, które są ich właścicie-

lami w kraju.

W maju 2001 r. reprezentanci wszystkich Polmosów

i Agros S.A. podpisali w Ministerstwie Skarbu Państwa po-

rozumienie dotyczące przekazania praw do zagranicznych

rejestracji polmosowskich znaków towarowych ich krajo-

wym producentom. Zakończył się tym samym długotrwały

spór o zagraniczne prawa własności znaków towarowych.

Agros S.A. zrzekł się prawa do ok. 20 znaków i oddał je Po-

lmosom. W zamian za to, główny udziałowiec Agrosu –

francuski koncern Pernod-Ricard – nabył (od MSW formie

prywatyzacji) Polmos Poznań (obecnie Wyborowa S.A.),

a tym samym stał się właścicielem marki Wyborowa.

Znacząco zyskały na tej decyzji prywatyzowane

przedsiębiorstwa Polmos: stały się one bardziej atrakcyj-

ne dla potencjalnych inwestorów, dzięki uregulowaniu

praw do dysponowania znakami towarowymi na rynkach

zagranicznych.

Sprawozdanie NIK, luty 2002 r., Raport o wynikach kontroli restrukturyzacji i stanu przygotowania do prywatyzacji

przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego.

Stanowisko Krajowej Rady Przetwórstwa Spirytusu skierowane do Ministerstwa Skarbu i Komisji Sejmowych dotyczące

sytuacji w państwowych jednostkach gospodarczych przemysłu spirytusowego - Rynki Alkoholowe, grudzień 2000.

Centrala Handlu Zagranicznego "Agros" dokonała rejestracji tych znaków.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

5.1. Polityka akcyzowa

Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim, a staw-

ki podatku akcyzowego mają charakter kwotowy na jed-

nostkę produktu. W związku z tym, podatek akcyzowy

wpływa na wysokość ceny, ale jednocześnie jest od niej

niezależny.

Do ustalania stawek podatku akcyzowego ustawowo

upoważniony jest minister finansów. Obecnie obowiązu-

jąca ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzo-

wym wprowadziła kilka nowych, istotnych warunków,

które muszą być przestrzegane w toku ustalania stawek

tego podatku. Przede wszystkim, przyjęte stawki nie mo-

gą być niższe od minimalnych stawek określonych w dy-

rektywach Rady UE. Ponadto, zmieniając stawki ustawo-

we minister jest zobowiązany do uwzględnienia: przebie-

gu realizacji budżetu, sytuacji gospodarczej państwa oraz

poszczególnych grup podatników, a także sytuacji rynko-

wej w obrocie wyrobami akcyzowymi.

Akcyza od wyrobów alkoholowych stanowi około

20% dochodów z podatku akcyzowego ogółem. Najwięk-

szy udział ma podatek od alkoholu etylowego, a więc od

wyrobów spirytusowych (około 12%). W następnej kolej-

ności znajdują się wpływy z akcyzy od piwa i wina.

Dochody budżetowe od napojów alkoholowych są

determinowane przede wszystkim przez:

– poziom stawek podatku akcyzowego;

– wielkość sprzedaży.

Na początku 2000 r. stawka podatku akcyzowego (za

1 hl spirytusu 100% vol.) kształtowała się na poziomie

5790 PLN. We wrześniu 2000 r. została ona zwiększona

do wysokości 6020 PLN. W następnym okresie zdecydo-

wano się na kolejną podwyżkę, tak że w okresie 2001-

2002 stawka ta utrzymywała się na poziomie 6278 PLN za

1 hl spirytusu 100% vol. Dopiero w październiku 2002 r.

Ministerstwo Finansów podjęło konieczną decyzję o ob-

niżce akcyzy od wyrobów alkoholowych o 30%. Po wpro-

wadzonych zmianach stawka ta była stabilna i do końca

2004 r. wynosiła 4400 PLN. Politykę akcyzową realizowa-

ną w latach 2000-2005 przedstawiono w tabeli 43.

W uchwalonej przez Sejm RP ustawie budżetowej na

2005 r. przyjęto, że wzrost dochodów z podatku akcyzo-

wego powinien wynieść ponad 11% w stosunku do po-

przedniego 2004 r. W efekcie, ma miejsce zwiększenie

stawki podatku akcyzowego na 2005 r. o 3,4%, tj. do

kwoty 4550 PLN/hl 100% alkoholu etylowego. Jednak

uwzględniając oczekiwane zmiany inflacyjne (CPI), realna

wielkość akcyzy pozostanie na poziomie z 2004 r.

Jak wynikałoby z przyjętej do końca 2002 r. strategii

Ministerstwa Finansów, systematyczne zwiększanie kwo-

towej wielkości akcyzy na alkohol miało przyczynić się do

5. Wpływ uwarunkowań fiskalnych na funkcjonowanie

branży oraz nielegalny import artykułów spirytusowych

Data wprowadzenia

01.03.2000

01.09.2000

2001-01.10.2002

01.10.2002

2003

04.2004

2005

Stawka na 100 l spirytusu

5 790

6 020

6 278

4 400

4 550

Dynamika
(poprzednia stawka=100)

103,97

104,28

70,08

100,00

103,40

Tabela 43. Stawki akcyzy w PLN dla 100 l czystego spirytusu

Źródło: Ministerstwo Finansów

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

zwiększenia wpływów budżetowych. Okazało się jednak,

że w założeniach tych nie wzięto pod uwagę drugiego

znacznie mocniej oddziałującego czynnika, a mianowicie

wielkości sprzedaży, silnie ujemnie skorelowanej z podat-

kiem akcyzowym.

Jak wynika z analiz Departamentu Podatku Akcyzo-

wego Ministerstwa Finansów, dochody budżetu państwa

z akcyzy od wyrobów spirytusowych malały (w ujęciu no-

minalnym i procentowym) aż do 2003 r. Wydaje się więc,

że zwiększenie kwoty akcyzy, zamiast przynieść oczekiwa-

ne zyski, przyczyniło się faktycznie do spadku przycho-

dów budżetowych. Równocześnie, tak wysokie obciąże-

nia wpłynęły negatywnie na sprzedaż wyrobów alkoholo-

wych i kondycję branży spirytusowej oraz stworzyły bo-

dziec do rozwoju tzw. szarej strefy.

Od 1999 r. podwyższanie stawek akcyzowych na wy-

roby spirytusowe stało się nieracjonalne z fiskalnego

punktu widzenia. W 2001 r., pomimo podniesienia staw-

ki do 62,78 PLN za litr 100 proc. spirytusu, odnotowano

dalszy spadek wpływów z tego podatku do poziomu 4,2

mld PLN. Wpływy do budżetu z tytułu podatków od al-

koholi stanowiły około 12% ogółu wpływów budżeto-

wych. Udział wpływów z akcyzy od wyrobów spirytuso-

wych w ogólnych dochodach budżetu z akcyzy zmniej-

szył się z 16,2% w 2000 r. do 12,3% w 2001 r. W latach

2001-2002 zanotowano nawet nominalny spadek wpły-

wów z akcyzy od wyrobów spirytusowych w stosunku do

wpływów w roku 2000. W całym analizowanym okresie

następował systematyczny spadek udziału dochodów

z tytułu podatku akcyzowego od wyrobów spirytuso-

wych w ogólnych dochodach budżetu oraz w dochodach

podatkowych.

W okresie 2003-2004, w następstwie obniżki kwoty

akcyzy w 2002 r., zanotowano niewielki wzrost wpływów

budżetowych. Zdecydowanie zwiększone obroty alkoho-

lem sprawiły, że dochody budżetu z akcyzy na wyroby

spirytusowe produkcji krajowej wyniosły w 2003 r.

4092,6 mln PLN, były więc o 216,6 mln PLN większe niż

w roku poprzednim.

Interesujące jest porównanie wielkości opodatko-

wania alkoholu wysokoprocentowego w 2003 r. w Pol-

sce i w innych krajach europejskich. Stawki akcyzy wyra-

żone w euro w przeliczeniu na 100 l spirytusu 100% vol.

były w Polsce wyższe niż w większości nowych krajów

członkowskich (wyjątek stanowiła tu Malta ze stawką

akcyzy w wysokości 2332 Euro za 1 hl spirytusu). Kwota

podatku akcyzowego wyrażona w euro była w Polsce

większa od obciążeń podatkowych występujących we

Włoszech, Hiszpanii, Portugalii czy Grecji. W zestawie-

niu z dwudziestoma pięcioma krajami europejskimi

uszeregowanymi pod względem wysokości podatku ak-

cyzowego, Polska plasowała się na środkowej pozycji

(patrz tabela 46). Jednak należy pamiętać, że gdy

w analizie uwzględnimy także poziom dochodu i pary-

2000

2001

2002

2003

Dochody podatkowe ogółem

119 644

119 101

128 751

135 227

Wpływy z akcyzy ogółem

27 312

28 860

31 489

34 388

Wpływy z akcyzy od wyrobów
spirytusowych

4 420

4 199

3 876

4 093

Udział akcyzy od wyrobów
spirytusowych w dochodach
z podatku akcyzowego ogółem (w %)

16,2

14,5

12,3

11,9

Udział akcyzy od wyrobów
spirytusowych w dochodach
podatkowych ogółem (w %)

3,7

3,5

3,0

Tabela 44. Wpływy z akcyzy na tle dochodów budżetu państwa, w tys. PLN

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Departamentu Podatku Akcyzowego Ministerstwa Finansów

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

tet siły nabywczej, to relatywna wartość akcyzy w Polsce

znacznie wzrasta.

5.2. Podatek akcyzowy w branży spirytusowej

Skala opodatkowania branży spirytusowej wynika za-

równo z ustawy o wychowywaniu w trzeźwości i przeciw-

działaniu alkoholizmowi, jak i z corocznych szacunków

potrzeb budżetu państwa. Największym obciążeniem

producentów napojów alkoholowych jest podatek akcy-

zowy. Stawki podatku akcyzowego na wyroby spirytuso-

we stanowią zasadniczy element kosztów rodzajowych,

wpływając równocześnie na cenę i wielkość sprzedaży

wyrobów spirytusowych. W odniesieniu do wielkości

Rok/kwartał

III

RAZEM

2001

1112,0

973,0

1013,0

1102,0

4200,0

2002

1059,9

941,3

803,2

1071,6

3876,0

2003

943,0

1010,4

1034,0

1105,2

4092,6

2004

1090,9

1107,7

1116,1

b.d

Tabela 45. Dochody z podatku akcyzowego od wyrobów spirytusowych, w mln PLN

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Biuletynu Statystycznego Służby Celnej b.d. - brak danych

Kraj

Stawki akcyzy dla 100 l

czystego spirytusu

piwa o zawartości alkoholu 5%

Cypr

599

479

Słowacja

606

182

Słowenia

707

698

Włochy

731

398

Hiszpania

740

177

Węgry

756

413

Czechy

831

188

Łotwa

847

197

Portugalia

898

310

Estonia

927

352

Litwa

927

203

Grecja

945

282,5

Polska

963

375

Austria 1000

520

Luksemburg

1041

198

Niemcy

1303

197

Francja

1450

260

Belgia

1661

428

Holandia

1775

502

Dania

2020

931

Malta

2332

187

Wielka Brytania

2776

1787

Finlandia

2825

1948

Irlandia

3925

1987

Szwecja

5519

1618

Tabela 46. Stawki akcyzy w krajach europejskich, w euro

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Biuletynu Statystycznego Służby Celnej b.d. - brak danych

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

przychodów ze sprzedaży, które systematycznie malały

od roku 1998, wzrastał procentowy udział akcyzy. Ogól-

nie, wielkość podatku akcyzowego ma zasadniczy wpływ

na sytuację branży spirytusowej, w której rosną ceny fi-

nalne produktów, wzrastają koszty, a maleje sprzedaż.

Dodatkowym utrudnieniem dla firm wytwarzających al-

kohol był obowiązek płacenia przez nie podatku akcyzo-

wego i VAT po 25 dniach od przekroczenia bram fabryki

przez produkt – konieczność kredytowania hurtowników

powodowała zatory płatnicze i brak gotówki na bieżące

funkcjonowanie firm.

Wydatki poniesione na wpłatę należnej akcyzy do bu-

dżetu państwa, w zestawieniu z wielkością ogólnych przy-

chodów branży spirytusowej, stanowiły w 2000 r. aż 73,66%

wielkości przychodów netto; poziom ten obniżył się w roku

2002, a w roku 2003 wyniósł 68,4% (patrz tabela 47).

Okazało się jednak, że poziom obciążeń płatnościami

obowiązkowymi jest nie do udźwignięcia przez branżę

spirytusową borykającą się ze spadkiem rentowności i ob-

niżką przychodów ze sprzedaży. Jak wskazuje NIK w ra-

porcie „Restrukturyzacja i stan przygotowania do prywa-

tyzacji przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego”: prze-

mysł spirytusowy w Polsce jest przeciążony podatkami

pośrednimi (co szczególnie dotyczy akcyzy, bowiem VAT

pozostaje na porównywalnym poziomie w stosunku do

innych krajów Unii Europejskiej i Europy Środkowo-

Wschodniej), co wpływa na następujące zjawiska:

– odpływ konsumentów w stronę napojów alkoholo-

wych niskoprocentowych, takich jak piwo i wino,

w przypadku których występują mniejsze obciąże-

nia podatkowe i bardziej liberalne przepisy prawne

(m. in. dotyczące reklamy);

– wzrost popytu na tańsze wyroby zagraniczne (han-

del przygraniczny, legalny i nielegalny przywóz

z krajów ościennych) oraz na towary pochodzące ze

źródeł nielegalnych.

Szczególnie nasilone zjawiska ucieczki konsumenta

od polskich wyrobów obserwuje się w przypadku kolej-

nych podwyżek akcyzy, gdy powiększa się rozziew pomię-

dzy ceną detaliczną wódki w sklepie i na czarnym rynku.

Obniżka stawki akcyzy w 2002 r. przyniosła szereg pozy-

tywnych efektów, przede wszystkim wzrost sprzedaży

z legalnych źródeł, poprawę kondycji finansowej przemy-

słu spirytusowego oraz dość radykalne zmniejszenie prze-

mytu mocnych trunków.

5.3. Nielegalny import artykułów spirytusowych

Jak wskazują badania, wzrost stawek akcyzowych

stwarza warunki do rozwoju szarej strefy i zorganizowa-

nych grup przestępczych. Podwyżki akcyzy na alkohol (a

w konsekwencji wzrost cen tych towarów) sprzyjają:

– przemytowi (u większości naszych sąsiadów ceny

alkoholu kształtują się bowiem na dużo niższym

poziomie);

Rok

2000

2001

2002

2003

I-IX 2004

Podatek akcyzowy/
przychód netto

73,66

73,12

67,84

68,42

70,38

Tabela 47. Stosunek wydatków na podatki akcyzowe

do ogólnych przychodów branży spirytusowej, w %

Źródło: GUS (F-01)

Rysunek 7. Wydatki na podatek akcyzowy

w zestawieniu z wysokością przychodów

Źródło: Opracowanie własne na podstawie GUS (F-01)

w mln zł

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

– rozwojowi nielegalnej produkcji alkoholu.

Skutkiem nielegalnego przywozu alkoholi są ogrom-

ne straty (spadek przychodów) ponoszone przez działają-

ce zgodnie z prawem zakłady wytwórcze oraz straty skar-

bu państwa z tytułu niezapłaconej akcyzy.

Służba celna obserwuje dwie formy przywozu wyro-

bów spirytusowych:

a) przywóz legalny w ramach norm bezcłowego przy-

wozu,

b) przywóz nielegalny w ilościach hurtowych.

Ad a)

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce do

stycznia 2002 r., każdy pełnoletni podróżny mógł dwa ra-

zy w miesiącu wwieźć do Polski bez cła m. in. 1 l wyro-

bów spirytusowych.

Ta forma przywozu towarów akcyzowych była źró-

dłem głównej masy towarowej na rynku. Przyczyną tego

zjawiska, w którym uczestniczą mieszkańcy terenów przy-

granicznych, jest znaczna różnica cen wyrobów akcyzo-

wych między Polską a jej wschodnimi sąsiadami oraz bez-

robocie panujące na tych terenach. Sprowadzane do Pol-

ski wyroby spirytusowe były odsprzedawane na lokalnych

targowiskach. Wprowadzone w życie 1 stycznia 2002 r.

nowe przepisy celne miały na celu utrudnić tzw. mrówczy

przemyt. Nowe przepisy celne podzieliły osoby przekra-

czające polską granicę na dwie kategorie: mieszkańców

stref nadgranicznych i pozostałych. Pierwsi od 1 stycznia

mogli przywieźć z zagranicy jedynie pół litra alkoholu raz

w miesiącu. Osobom mieszkającym w odległości większej

niż 15 km od granicy było wolno – wedle obowiązujących

wówczas regulacji prawnych – sprowadzić litr wódki,

dwa litry wina i 5 litrów piwa. Mieszkańcy rejonów przy-

granicznych mogli przywieźć powiększoną, przysługującą

wszystkim innym, ilość alkoholu tylko w takim przypadku,

jeśli dokonali zakupów poza strefą nadgraniczną sąsied-

niego państwa i udokumentowali to fakturą imienną wy-

stawioną na ich nazwisko. Od maja 2004 r., w związku

z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, obowiązuje

nowe rozporządzenie ministra finansów regulujące nor-

my przywozu przez osobę fizyczną nabytych wyrobów

akcyzowych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa

członkowskiego. Dozwolony jest przywóz przez osobę fi-

zyczną nabytych wyrobów alkoholowych z akcyzą zapła-

coną na terytorium państwa członkowskiego, o ile wyro-

by te nie są przeznaczone do celów handlowych. Limity

dla napojów przywożonych na potrzeby własne z krajów

UE wynoszą: dla napojów wysokoalkoholowych – 10 l, pi-

wa – 110 l, wina – 90 l.

Ad b)

Do jednorazowego przemytu hurtowych ilości alko-

holi wykorzystywane są najczęściej samochody ciężaro-

we, kolej, a także kontenery przewożone drogą morską.

Oszacowanie wielkości czarnego rynku wyrobów spi-

rytusowych jest niezwykle trudne z uwagi na brak obiek-

tywnych i jednoznacznych kryteriów oceny tego procede-

ru. Informacje uzyskane od służb zajmujących się ściga-

niem przestępstw związanych z nielegalnym przywozem,

produkcją i dystrybucją wyrobów (Komenda Główna Po-

licji, Główny Urząd Ceł, Generalny Inspektorat Celny) nie

stwarzają takich możliwości. Jednocześnie żadna z wy-

mienionych służb nie podaje szacunków co do wielkości

nielegalnej sfery wyrobów spirytusowych. Należy również

dodać, że przemyt wyrobów spirytusowych jest trudno

wykrywalny.

Z przyjętego przez Radę Ministrów „Raportu na te-

mat przeciwdziałania i zwalczania przestępczości granicz-

nej przez służby podległe ministrowi spraw wewnętrz-

nych i administracji w 2003 r. oraz w I półroczu 2004 r.”

wynika, że znacznie spadła tzw. wartość ujemnego prze-

mytu alkoholu. Odnotowany spadek związany jest głów-

nie ze zmniejszeniem stawek akcyzy na alkohol.

ROK

2002

2003

2004

Wyroby alkoholowe

25 073 074

5 186 372

3 433 260

Dynamika zmian
(Rok poprzedni =100)

20,69

66,20

Tabela 48. Wartość przemytu alkoholu zatrzymanego przez

Straż Graniczną w latach 2002-2004 (wartość - dane szacunkowe)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie statystyk Służby Granicznej

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Wielkość czarnego rynku wyrobów spirytusowych

W oszacowaniach wielkości czarnego rynku wyrobów

spirytusowych wykorzystuje się kilka metod:

metodę porównawczą – bazującą na ogólnym zało-

żeniu, że spożycie alkoholi w Polsce w przeliczeniu na

100% spirytus i mieszkańca utrzymuje się na jednakowym

poziomie;

metodę wskaźnikową – bazującą na wskaźnikach

wykrywalności przestępstw związanych z wyrobami spiry-

tusowymi w Polsce;

metodę ankietową – na podstawie ankiet skierowa-

nych do Państwowych Przedsiębiorstw Przemysłu Spirytu-

sowego POLMOS.

Metoda porównawcza

Podstawę do obliczenia czarnego rynku tą metodą

stanowi założenie o względnie stałym spożyciu wyrobów

spirytusowych w Polsce. Przyjmując, że tak jak w okresie

przed wprowadzeniem akcyzy statystyczne spożycie wy-

robów alkoholowych wynosi 3,7 l na osobę w przelicze-

niu na 100% alkohol, różnica w spożyciu jest pokrywana

przez podaż czarnorynkową.

Metoda wskaźnikowa

Metoda ta pozwala na obliczenie rozmiarów nie-

legalnego rynku wyrobów spirytusowych na podsta-

wie informacji o wykrywalności przemytu na granicy

i oszacowania tej wielkości na 3-5% całkowitego

przemytu oraz z uwzględnieniem danych z KG Policji

o nielegalnej produkcji alkoholu i wskaźniku wykry-

walności.

Metoda ankietowa (ekspercka)

Szacunki są rezultatem badań ankietowych przepro-

wadzonych w wybranych przedsiębiorstwach produkcji

wyrobów alkoholowych. Większość producentów wyro-

bów alkoholowych szacuje rozmiar szarej strefy aż na 30-

40% krajowego rynku spirytusowego.

Jak pokazują badania ankietowe konsumentów

przeprowadzone w 2001 r. przez Centrum Badań Mar-

ketingowych INDICATOR, co siódmy badany zadeklaro-

wał, że w ciągu minionego roku dokonał zakupu alko-

holu z nielegalnego źródła (14,6%). Spośród 240 re-

spondentów, którzy byli pewni lub przypuszczali, że

mogli zakupić nielegalny alkohol, prawie połowa dekla-

rowała nabycie alkoholu pochodzącego z przemytu

(47,4%). 13,8% badanych uważało, że zakupiło alkohol

nielegalnie produkowany, a co ósmy, że zakupił samo-

gon (12,5%).

Czynnikiem najsilniej wpływającym na skłonność do

rozważenia zakupu lub spożycia alkoholu pochodzącego

z nielegalnego źródła był wzrost wartości akcyzy oraz

wyższa cena wódki i innych wyrobów spirytusowych

(31,0% wskazań). W przypadku wzrostu wartości akcyzy

oraz wyższej ceny piwa i wina, skłonność do zakupu lub

konsumpcji nielegalnego alkoholu deklarował prawie co

czwarty respondent (23,0%). Niemal dwukrotnie silniej

na skłonność badanych do zakupu nielegalnego alkoholu

wpływa wzrost cen napojów alkoholowych produkowa-

nych w kraju (29,3% wskazań), aniżeli produkowanych za

granicą (15,1% wskazań).

Według przedstawionych powyżej szacunków,

opracowanych różnymi metodami, rozmiary czarnego

rynku wyrobów spirytusowych w 2002 r. można oszaco-

wać na około 30 mln l w przeliczeniu na spirytus 100°.

Ponad 30 mln litrów 100-proc. alkoholu to roczna pro-

dukcja kilku średniej wielkości przedsiębiorstw przemy-

słu spirytusowego. Wpływy z akcyzy od 1 litra takiego

100° alkoholu to 44 PLN, czyli straty na samej tylko ak-

cyzie wynosiły w tym przypadku 1,2-1,4 mld PLN. Do te-

go trzeba doliczyć brak wpływów z pozostałych podat-

ków (VAT 22%), a także skutki postępującego kryzysu

branży, która osiąga coraz gorsze wyniki ekonomiczne

i musi obniżać poziom zatrudnienia. Z kolei zmniejszo-

ne przez Polmosy zapotrzebowanie na surowiec stało

się przyczyną przerywania produkcji w gorzelniach. Na

blisko 1000 takich zakładów, obecnie jest czynnych

w Polsce tylko ok. 200. Nieczynne gorzelnie powodują

niemożność zagospodarowania przez rolników surow-

ców rolnych gorszej jakości i obniżenie dochodów go-

spodarstw.

W świetle tych szacunków optymistyczna wydaje się

informacja o spadku ilości wykrytego przez służby celne

nielegalnego importu alkoholu w roku 2003 i 2004. Po-

zwala to przypuszczać, iż na skutek obniżenia akcyzy

oraz pewnych usprawnień służb odpowiedzialnych za

ściganie nielegalnej produkcji i importu, proceder ten

stał się mniej opłacalny. Przystąpienie Polski do struktur

Unii Europejskiej spowodowało również możliwość le-

galnej dystrybucji tańszych artykułów pochodzenia za-

granicznego, co dodatkowo wpływa na obniżenie zy-

skowności nielegalnego importu. Wydaje się więc, że

ostatnie rozwiązania umożliwią swobodne działanie

branży spirytusowej nieobarczonej nieuczciwą konkuren-

cją ze strony szarej strefy.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

6.1. Charakterystyka światowego rynku alkoholi

A. Wielkość całego rynku alkoholi na świecie w 2003 r.

szacuje się na ok. 196,7 miliarda litrów objętościowych –

w stosunku do 1998 r. nastąpił wzrost o ok. 20,6 miliar-

da litrów. Jednakże w ostatnich pięciu latach konsumpcja

wyrobów spirytusowych uległa zmniejszeniu o ok. 7%,

wzrosło za to spożycie piwa o ok. 14% i wina – o ok. 4 %.

Największymi pod względem wartości sprzedaży rynkami

alkoholi są: Stany Zjednoczone (wartość sprzedaży

w 2003 r. to 83 miliardy dolarów), Japonia (60 mld USD)

oraz Niemcy (28 mld USD). Polska pod względem warto-

ści sprzedaży napojów alkoholowych w 2003 r. zajmowa-

ła 7. miejsce na świecie, z wartością sprzedaży detalicznej

wynoszącą 7,7 mld USD.

B. Bardzo wysoka dynamika wzrostu rynku produk-

tów alkoholowych w Europie Wschodniej spowodowała

w okresie 1998-2003 zwiększenie udziału tego regionu

w strukturze rynku światowego o 3 punkty procentowe,

do poziomu 13,15%. W efekcie rynek ten stał się trzecim

najważniejszym rynkiem na świecie, po azjatyckim

(27,83%) i zachodnioeuropejskim (24,14%), a wyprzedza-

jąc w ostatnich latach rynki amerykańskie.

C. Najwięcej wyrobów spirytusowych konsumuje się

w krajach byłego ZSRR, a także krajach Europy Środkowo-

Wschodniej. Polski rynek wyrobów spirytusowych zajmu-

je czwarte miejsce na świecie pod względem wolumenu

sprzedaży. Natomiast wśród 30 najlepiej sprzedających

się marek znajduje się 6 marek produkowanych w Polsce.

Najwyższą, 11. pozycję, zajmuje marka Absolwent, a na-

stępnie Bols (14 miejsce) Żołądkowa Gorzka (21), Soplica

(24), Żubrówka (26) i Wyborowa (29). Świadczy to o du-

żym znaczeniu krajowego rynku i sektora produkcji wyro-

bów spirytusowych nie tylko w wymiarze regionalnym,

ale również światowym.

6.2. Charakterystyka krajowego rynku alkoholi

A. W 2003 r. w Polsce sprzedaż wyrobów spirytuso-

wych wyniosła 93,6 mln litrów (w przeliczeniu na 100° al-

kohol) i była niższa w porównaniu do 1994 r. o ok. 41%.

W 2004 r. przewiduje się sprzedaż wyrobów spirytuso-

wych na poziomie ok. 102 mln litrów

– byłby to wzrost

o ok. 8,5% w porównaniu do roku poprzedniego.

B. W przemyśle krajowym w latach 1994-2001 sukce-

sywnie zmniejszała się produkcja wyrobów spirytusowych.

Spadek sprzedaży wyrobów spirytusowych był bezpośred-

nio związany ze zmianami, które zaszły po rozpoczęciu

transformacji gospodarczej. W drugiej połowie lat 90. na-

stąpiła zmiana struktury rynku wyrobów spirytusowych.

Przeprowadzono komercjalizację państwowych Polmosów,

a na rynku pojawiły się silne marki, które zaczęły stopnio-

wo wypierać marki lokalne. Istotnym powodem zmniejsze-

nia sprzedaży wyrobów spirytusowych była wysoka i ro-

snąca akcyza – a w konsekwencji wysoka cena produktów

– oraz sprowadzanie na krajowy rynek znacznych ilości al-

koholu z nielegalnych kanałów dystrybucji. Najniższą

sprzedaż wyrobów spirytusowych w analizowanym okresie

odnotowano w 2001 r. Rok ten był końcem okresu syste-

matycznego spadku sprzedaży wyrobów spirytusowych.

C. W 2002 r. odnotowano po raz pierwszy od 8 lat

wzrost produkcji. W 2003 r. kolejny raz nastąpiło zwięk-

szenie sprzedaży o ok. 30%. Tak wysoki wzrost statystycz-

nego spożycia wyrobów spirytusowych nie jest efektem

6. Podsumowanie i wnioski

Szacunki Krajowej Rady Przetwórstwa Spirytusu

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

faktycznego zwiększenia konsumpcji wódek, lecz świad-

czy w dużym stopniu o zmniejszeniu zainteresowania za-

kupem alkoholu z nielegalnych kanałów dystrybucji. We-

dług szacunków Narodowego Stowarzyszenia Producen-

tów Spirytusu, w wyniku ostatniej obniżki akcyzy wartość

sprzedaży alkoholi pochodzących z nielegalnych źródeł

spadła z około 500 mln USD w 2001 r. do około 25 mln

USD w 2003 r.

D. Analizując strukturę wielkości produkcji wódek

czystych i gatunkowych należy zauważyć, że w pierwszej

połowie lat 90. gatunkowe stanowiły od 42% (1990) do

ok. 23% (1995). W drugiej połowie lat 90. udział wódek

gatunkowych w wolumenie sprzedaży spadł o ponad po-

łowę – wzrost udziału nastąpił dopiero w latach 2002-

2003.

E. W strukturze spożycia napojów alkoholowych na

rynku polskim (w przeliczeniu na 100° alkohol) widać wy-

raźną zmianę w upodobaniach konsumentów. Od 1994 r.

wzrasta udział piwa: z 29%, aż do 54,8% w 2002 r., a ma-

leje spożycie wyrobów spirytusowych, które odpowiednio

wyniosło 58,9% (1994) i 26,3% (2003). Dopiero w 2003

r. po obniżce akcyzy nastąpił wzrost udziału wyrobów

spirytusowych do poziomu 31% w strukturze spożycia al-

koholi; udział ten utrzymał się w roku następnym.

F. Spożycie napojów alkoholowych na mieszkańca (w

przeliczeniu na 100° alkohol) w ostatnich dwunastu la-

tach w Polsce zmieniło się z ok. 6,5 l do ok. 7,9 l – nastą-

pił więc wzrost o ok. 21,5%. Największa dynamika wzro-

stu spożycia wystąpiła w okresie 2002-2003, w którym

znacząco zwiększyło się spożycie wyrobów spirytusowych

oraz piwa. Przewiduje się dalszy wzrost spożycia alkoholi

w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju. Szacuje się,

że spożycie alkoholu do 2010 r. osiągnie ok. 8,9 litra na

osobę. W najbliższych latach nastąpi w Polsce ustabilizo-

wanie spożycia wyrobów spirytusowych, wina i piwa.

6.3. Charakterystyka głównych producentów

i dystrybutorów wyrobów spirytusowych

na rynku krajowym

A. Na krajowym rynku działa 19 liczących się pod-

miotów zajmujących się rektyfikacją spirytusu i pro-

dukcją wyrobów spirytusowych. Ze struktur Polmos

wywodzi się 18 przedsiębiorstw. Największymi

uczestnikami rynku produkcji wyrobów spirytuso-

wych są firmy:

– Sobieski Dystrybucja Sp. z o.o. – polski oddział fran-

cuskiej firmy Belvedere SA; należy do niej Fabryka

Wódek Gdańskich w Starogardzie Gdańskim, Desty-

lernia Polmos w Krakowie i Fabryka Wódek Polmos

Łańcut;

– Polmos Białystok S.A.;

–

Polmos Zielona Góra – kontrolowany przez

Vin&Sprit AB – V&S Luksusowa Zielona Góra;

– były Polmos Poznań – należy obecnie do francuskie-

go koncernu Pernod Ricard – Wyborowa S.A.

Wśród firm nienależących uprzednio do Polmosu,

a odgrywających dzisiaj ważną rolę na rynku, możemy

wyróżnić Unicom Bols Sp. z o.o. z Obornik Wielkopol-

skich, kontrolowany przez holenderski Royal Bols Destili-

re, część grupy Remy Cointreau. W roku 2004 na rynku

wyrobów spirytusowych odnotowano pomyślną koniunk-

turę oraz postępującą konsolidację producentów i ich do-

bre wyniki ekonomiczne. Obecnie ośmiu producentów

kontroluje około 85% rynku, a udział ten w najbliższych

latach będzie wzrastał.

B. W Polsce w ostatnim okresie zaszły istotne zmia-

ny w dystrybucji wyrobów spirytusowych. Nastąpił roz-

wój wyspecjalizowanych firm powiązanych kapitałowo

z producentem (np. Belvedere Dystrybucja Sp. z o.o.).

Wzrasta ponadto udział w dystrybucji producentów

i importerów: przykładem może być Destylernia Polmos

w Krakowie S.A. czy Diageo Polska Sp. z o.o. Konsolida-

cja nie ominęła także sektora dystrybucji: przykładem

może być grupa CEDC – Central European Distribution

Corporation. Obecnie CEDC skupia już trzynaście do-

brze funkcjonujących firm i jest największą grupą kapi-

tałową w dystrybucji napojów alkoholowych. Według

szacunków w 2004 r. udział Grupy wyniósł ok. 30%

polskiego rynku dystrybucji napojów alkoholowych.

W 2005 r. można się spodziewać dalszej konsolidacji

sektora dystrybucji alkoholi. Według informacji publi-

kowanych przez CEDC (firma jest notowana na amery-

kańskiej giełdzie NASDAQ), spółka planuje wziąć rów-

nież aktywny udział w procesie konsolidacji sektora

produkcji i w najbliższym czasie zamierza osiągnąć 40%

udziału w rynku dystrybucji wyrobów spirytusowych

w Polsce.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

6.4. Sytuacja ekonomiczno-finansowa krajowej

branży producentów wyrobów spirytusowych

A. Przeprowadzona analiza krajowej branży produkcji

wyrobów spirytusowych wskazuje na dwa etapy rozwoju

branży.

– Pierwszy okres – obejmujący lata 2000-2002 – to

kontynuacja niekorzystnych trendów z końca lat dzie-

więćdziesiątych. W tym czasie następował spadek przy-

chodów branży i straciła ona swoją pozycję na rzecz pro-

ducentów wyrobów o niższej zawartości alkoholu (piwa

i wina). Niekorzystnie kształtował się wynik finansowy

branży (np. w 2001 r. wynik finansowy netto wyniósł -

183,66 mln PLN). Do zjawisk pozytywnych można zaliczyć

wzrost eksportu: w 2002 r. przychody z eksportu wzrosły

aż o 90,5%.

– W 2003 r. nastąpiło odwrócenie tego negatyw-

nego trendu, wywołane przede wszystkim zmianą po-

lityki akcyzowej i w rezultacie obniżeniem ceny wyro-

bów spirytusowych. To z kolei spowodowało ograni-

czenie nielegalnego importu. Efekty zaczął przynosić

również udany proces restrukturyzacji i modernizacji

branży, rozpoczęty w wyniku działań prywatyzacyj-

nych. Od 2003 r. nastąpił wzrost przychodów ze sprze-

daży krajowych producentów, znaczna poprawa wyni-

ku finansowego oraz wzrost aktywów branży spirytu-

sowej. W wyniku racjonalizacji zatrudnienia zanotowa-

no dalszy wzrost efektywności funkcjonowania branży

(branżę spirytusową cechuje bardzo wysoka wydajność

pracy – prawie pięciokrotnie wyższa od średniej dla

przemysłu przetwórczego). Szczególną uwagę zwraca

dynamiczna intensyfikacja nakładów inwestycyjnych

(w 2003 r. wzrost o 129% w porównaniu z rokiem po-

przednim – dynamika ponadsiedmiokrotnie wyższa od

średniej dla przemysłu przetwórczego) oraz dalszy

wzrost eksportu, co świadczy o rosnącej konkurencyj-

ności branży. W 2003 r. wartość eksportu na zatrud-

nionego w analizowanej branży wyniosła 51 tys. PLN,

co oznacza, że w przeliczeniu na zatrudnionego krajo-

wa branża wyrobów spirytusowych eksportuje prawie

pięciokrotnie więcej niż krajowa branża piwna, ale na-

dal znacznie poniżej średniej dla całego przemysłu

przetwórczego.

Wstępne prognozy CASE-Doradcy dotyczące podsta-

wowych wskaźników branży wskazują na podtrzymanie

w 2004 r. trendu zaobserwowanego w roku 2003.

B. Analiza struktury kosztów branży spirytusowej

wskazuje, że ich głównym składnikiem są podatki i opła-

ty, które w 2000 r. stanowiły w przedsiębiorstwach pro-

dukujących alkohol destylowany i jego przetwory aż 77%

kosztów ogółem. W wyniku zmniejszenia akcyzy propor-

cja ta w roku 2004 zmalała do poziomu 69%. Dla porów-

nania, średni udział podatków i opłat w kosztach w prze-

myśle przetwórczym kształtował się na poziomie 7-8%.

6.5. Przekształcenia własnościowe przemysłu

spirytusowego w Polsce

A. Proces prywatyzacji branży rozpoczął się w drugiej

połowie 2000 r. Ministerstwo Skarbu Państwa wystawiło

do sprzedaży wszystkie 16 Jednoosobowych Spółek Skar-

bu Państwa oraz 5 Przedsiębiorstw Państwowych. W pro-

cesie prywatyzacji wzięli udział m. in. Belvedere Dystrybu-

cja Sp. z o.o. (Fabryka Wódek Gdańskich w Starogardzie

Gdańskim oraz Destylernia „Polmos” w Krakowie), Bar-

timpex (Kompania Spirytusowa „Wratislavia” Polmos

Wrocław S.A. oraz Przedsiębiorstwo Przemysłu Fermenta-

cyjnego „Akwawit” S.A.), Jabłonna S.A. (Lubelskie Zakła-

dy Przemysłu Spirytusowego i Drożdżowego „Polmos”

S.A.), Vin&Spirit AB (Lubuska Wytwórnia Wódek Gatun-

kowych „Polmos” w Zielonej Górze), Peacock Corporation

(Podlaska Wytwórnia Wódek „Polmos” S.A.), Pernod Ri-

card S.A. (Poznańskie Zakłady Przemysłu Spirytusowego

„Polmos” S.A.), Millennium Import LLC (Żyrardowskie Za-

kłady Przemysłu Spirytusowego „Polmos”).

B. W końcowej fazie są prace nad prywatyzacją

przedsiębiorstwa Polmos Białystok. Pod koniec stycznia

2005 r. Ministerstwo Skarbu Państwa poinformowało, że

w odpowiedzi na ogłoszone publicznie 16 grudnia 2004 r.

zaproszenie do rokowań w sprawie zakupu akcji Przedsię-

biorstwa „POLMOS” Białystok S.A. z siedzibą w Białym-

stoku oferty wstępne złożyli: CEDC, PERNOD RICARD, SPI

GROP, Polmos Siedlce S.A., Polmos Lublin S.A., BOLS Sp.

z o. o., Sobieski Dystrybucja Sp. z o. o., ALTI PLUS S.A. Li-

sta potencjalnych nabywców Polmosu Białystok wskazuje

na dalszą konsolidację sektora produkcji wyrobów spiry-

tusowych.

C. W najbliższych latach należy spodziewać się, że

dojdzie do przyśpieszenia procesu konsolidacji sektora

producentów wyrobów spirytusowych. Przedsiębiorstwa

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

o słabszej kondycji finansowej będą najprawdopodobniej

przejmowane przez silniejszych uczestników rynku. Przy-

puszczalnie zachowają prawo do dalszego wytwarzania

swoich marek, a produkcja będzie odbywać się w dotych-

czasowych zakładach. Na krajowym rynku pozostanie ok.

5-6 dużych producentów, obok których przetrwają pro-

ducenci wyrobów niszowych.

D. Przewidujemy pionowy kierunek konsolidacji

branży, przy czym w odróżnieniu od np. branży piwnej,

gdzie motorem konsolidacji były międzynarodowe kon-

cerny producenckie

(np. Heineken, Carlsberg, SAB),

przewidujemy duże zaangażowanie w proces prywatyza-

cji, a następnie konsolidacji sektora produkcji, firm

o charakterze dystrybucyjnym (np. CEDC, Belvedere Dys-

trybucja, Sobieski Dystrybucja). Wynika to z kluczowego

czynnika konkurencyjności produktów sektora spirytuso-

wego w Polsce, jakim jest dystrybucja, a także między in-

nymi z uwarunkowań prawnych (np. zakaz reklamy pro-

duktów spirytusowych), wysokiego poziomu substytu-

cyjności produktów sektora oraz rozdrobnionej struktury

krajowego rynku wyrobów spirytusowych (obecnie ofe-

rowanych jest około 200 marek wódek). W rezultacie

o pozycji rynkowej firm z sektora spirytusowego na ryn-

ku w Polsce (co będzie niewątpliwie przekładać się na

zdolności ekspansji na rynkach międzynarodowych) de-

cydować będzie przede wszystkim pozycja w zakresie

dystrybucji.

6.6. Wpływ uwarunkowań fiskalnych

oraz nielegalnego importu artykułów

spirytusowych na funkcjonowanie branży

A. Jak wynika z analiz Departamentu Podatku Akcy-

zowego Ministerstwa Finansów, dochody budżetu pań-

stwa z akcyzy od wyrobów spirytusowych zmniejszały się

w ujęciu nominalnym i procentowym aż do 2003 r. Wy-

daje się więc, że nadmierne zwiększanie kwoty akcyzy –

zamiast przynieść oczekiwane wpływy – przyczyniło się

do spadku dochodów budżetowych. Równocześnie, tak

wysokie obciążenia wpłynęły negatywnie na sprzedaż wy-

robów alkoholowych i kondycję branży spirytusowej oraz

stworzyły bodziec do rozwoju tzw. szarej strefy. Od 1999 r.

podwyższanie stawek akcyzowych na wyroby spirytuso-

we stało się nieracjonalne z fiskalnego punktu widzenia.

W 2001 r., pomimo podniesienia akcyzy, odnotowano

dalszy spadek wpływów z tego podatku. Udział wpływów

z akcyzy od wyrobów spirytusowych w ogólnych docho-

dach budżetu z akcyzy zmniejszył się z 16,2% w 2000 r.

do 12,3% w 2001 r.

Dopiero w latach 2003-2004 – w następstwie obniż-

ki akcyzy – zanotowano wzrost wpływów budżetowych

o 5,6%. Zdecydowanie zwiększone obroty alkoholem

sprawiły, że dochody budżetu z akcyzy na wyroby spiry-

tusowe produkcji krajowej były w roku 2003 większe

o 216,6 mln PLN.

B. Według szacunków CASE-Doradcy wielkość niele-

galnego rynku wyrobów spirytusowych w 2002 r. można

szacować aż na około 30 mln l w przeliczeniu na czysty

spirytus, co stanowi roczną produkcję kilku przeciętnych

przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego. Straty na sa-

mej tylko akcyzie mogły wynieść w tym przypadku 1,2-

1,4 mld PLN. Do tego trzeba doliczyć brak wpływów z po-

zostałych podatków (głównie VAT), a także skutki postę-

pującego kryzysu branży, która miała w tym czasie coraz

gorsze wyniki ekonomiczne.

C. Biorąc pod uwagę powyższe informacje, ostatnia

decyzja o kilkuprocentowej podwyżce akcyzy w styczniu

2005 r. nie była krokiem w pożądanym kierunku. Z dru-

giej strony, nie należy przeceniać jej wpływu na rynek,

ponieważ wysokość podwyżki nie przekroczyła średnio-

rocznej inflacji produktów konsumpcyjnych na rynku

polskim w roku 2004. Naszym zdaniem należy przepro-

wadzić szczegółowe badania elastyczności cenowej po-

pytu na wódki. Opisane w raporcie przypadki spadku

wpływów budżetowych z podatku akcyzowego na wy-

roby spirytusowe – mimo (a raczej z powodu) podwyż-

szenia jej stawki kwotowej – wskazują na stosunkowo

silną zależność między ceną a popytem na wódkę. Pla-

nowane badania byłyby istotnym praktycznym argu-

mentem w kolejnych nieuniknionych negocjacjach z fi-

skusem.

Również w zakresie sektora dystrybucji.

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Tabela 1. Wielkość światowego rynku alkoholi

(w mln l objętościowych) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Rysunek 1. Światowy rynek wybranych grup alkoholi

w przeliczeniu na 100° alkohol . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Tabela 2. Struktura światowego rynku alkoholi

(w %) wg litrów objętościowych . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Tabela 3. Wielkość rynku alkoholi w poszczególnych

regionach (w mln l objętościowych) . . . . . . . . . . . . . 7

Tabela 4. Struktura rynku alkoholi w podziale

na regiony (w %) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Tabela 5. Wielkość rynku międzynarodowych

wyrobów spirytusowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Tabela 6. Światowy rynek wódki – wielkość

spożycia wódek ponadnarodowych z podziałem

na kraje (w tysiącach kartonów 9-litrowych) . . . . . . . 9

Tabela 7. Zestawienie najlepiej sprzedających

się marek wódki oraz ich udział w rynku

światowym (w tysiącach kartonów 9-litrowych) . . . . 10

Tabela 8. Wolumen sprzedaży alkoholi w Polsce . . . 11

Tabela 9. Wartość sprzedaży wyrobów alkoholowych

w handlu detalicznym w Polsce,

za okres 12 miesięcy zakończony

w danym miesiącu (w tys. PLN) . . . . . . . . . . . . . . . .12

Rysunek 2. Struktura wartości sprzedaży

wyrobów alkoholowych w Polsce za okres

12 miesięcy zakończony w danym miesiącu . . . . . . . 12

Tabela 10. Wolumen sprzedaży wyrobów

alkoholowych w Polsce za okres 12 mies.

zakończony w danym miesiącu . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Rysunek 3. Struktura wolumenu sprzedaży

napojów alkoholowych w Polsce (w przeliczeniu

na 100° alkohol), za okres 12 miesięcy

zakończony w danym miesiącu . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Tabela 11. Średnioroczna cena za litr napojów

alkoholowych w cenach bieżących (w PLN) . . . . . . . 13

Tabela 12. Zmiana cen za litr wyrobów

alkoholowych (w cenach bieżących rok do roku) . . . 14

Tabela 13. Produkcja spirytusu surowego

i odwodnionego w zaokrągleniu do 1 mln l,

w przeliczeniu na 100° alkohol . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Tabela 14. Produkcja wyrobów przemysłu

spirytusowego w Polsce (w milionach litrów

w przeliczeniu na 100° alkohol) . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Tabela 15. Spożycie napojów alkoholowych

wg rodzajów w przeliczeniu na mieszkańca

Polski w litrach objętościowych (l na osobę) . . . . . . . 16

Tabela 16. Spożycie napojów alkoholowych

w przeliczeniu na jednego mieszkańca Polski

(w l 100° alkoholu na osobę) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Rysunek 4. Struktura spożycia wyrobów

alkoholowych (100° alkohol) w przeliczeniu

na jednego mieszkańca Polski, w % . . . . . . . . . . . . . 17

Rysunek 5. Spożycie ogółem alkoholu (100°) w litrach

na jednego mieszkańca Polski (oficjalne dane,

bez spożycia z nielegalnych źródeł zaopatrzenia) . . . 17

Tabela 17. Spożycie alkoholu na 1 mieszkańca

w krajach UE (w litrach 100° alkoholu) . . . . . . . . . . 18

Tabela 18. Spożycie wyrobów spirytusowych

w przeliczeniu na 1 mieszkańca w krajach UE

(w litrach 100° alkoholu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Tabela 19. Spożycie wina w przeliczeniu

na 1 mieszkańca w krajach UE

(w litrach 100° alkoholu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Tabela 20. Spożycie piwa w przeliczeniu

na 1 mieszkańca w krajach UE (w litrach

100° alkoholu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Tabela 21. Struktura spożycia napojów

alkoholowych w przeliczeniu na 100°

alkohol na 1 mieszkańca w krajach UE (w %) . . . . . . 20

Tabela 22. Najlepiej sprzedające się marki wódek

w Polsce (okres 12-miesięczny na koniec

listopada 2004 roku) wg litrów objętościowych . . . . 21

Tabela 23. Miejsca polskich marek wódek w rankingu

światowym w latach 1996-2003 . . . . . . . . . . . . . . . 21

SPIS TABEL I RYSUNKÓW

„Analiza rynku spirytusowego w Polsce”

Tabela 24. Ranking polskich marek wódek

według wartości marki w 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . 22

Tabela 25. Transakcje prywatyzacji Polmosów . . . . . 23

Tabela 26. Struktura udziału w krajowym

rynku wyrobów spirytusowych . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Tabela 27. Największe firmy przemysłu

spirytusowego w latach 2002-2003 . . . . . . . . . . . . . 23

Tabela 28. Producenci i importerzy wyrobów

spirytusowych (firmy uszeregowano

w kolejności alfabetycznej) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Tabela 29. Sprzedaż łączna wyrobów

spirytusowych w Polsce wg danych hurtowni . . . . . . 28

Tabela 30. Ranking 10 największych hurtowni

w 2003 r. wg wielkości sprzedaży

w przeliczeniu na 100° alkohol . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Rysunek 6. Kanały dystrybucji detalicznej

wyrobów spirytusowych w ujęciu wartościowym,

dane za okres czerwiec 2003-czerwiec 2004 . . . . . . 29

Tabela 31. Produkcja napojów alkoholowych

destylowanych w Polsce: podstawowe parametry

ekonomiczno-finansowe na tle produkcji piwa

oraz produkcji przemysłowej (w mln PLN) . . . . . . . . 30

Tabela 32. Dynamika podstawowych parametrów

produkcji napojów alkoholowych, w % . . . . . . . . . . 31

Tabela 33. Udział eksportu w przychodach

(w %) w latach 2000-2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Tabela 34. Podstawowe relacje ekonomiczne na

zatrudnionego w latach 2000-2004 (w tys. PLN) . . . 33

Tabela 35. Majątek sektora produkcji napojów

alkoholowych destylowanych . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

Tabela 36. Porównanie struktury kosztów, w % . . . . 34

Tabela 37. Wynik finansowy brutto

i netto, w mln PLN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Tabela 38. Udział wyniku brutto i netto

w przychodach sektorów: produkcji napojów

alkoholowych, produkcji piwa i przemysłu

przetwórczego w latach 2000-2004, w % . . . . . . . . 36

Tabela 39. Stan prywatyzacji dawnych

Państwowych Przedsiębiorstw Przemysłu

Spirytusowego POLMOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Tabela 40. Sprzedaż pięciu marek

ogólnopolskich w tys. litrów w przeliczeniu

na 100° alkohol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Tabela 41. Wielkość produkcji ważniejszych

marek wódek będących własnością jednego

producenta (w tys. litrów 100° alkoholu) . . . . . . . . . 47

Tabela 42. Wybrane marki wódek

i ich wyłączni właściciele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Tabela 43. Stawki akcyzy w PLN dla 100 l

czystego spirytusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Tabela 44. Wpływy z akcyzy na tle dochodów

budżetu państwa, w tys. PLN . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Tabela 45. Dochody z podatku akcyzowego

od wyrobów spirytusowych, w mln PLN . . . . . . . . . . 45

Tabela 46. Stawki akcyzy w krajach

europejskich, w euro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Tabela 47. Stosunek wydatków na podatki

akcyzowe do ogólnych przychodów

branży spirytusowej, w % . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46

Rysunek 7. Wydatki na podatek akcyzowy

w zestawieniu z wysokością przychodów . . . . . . . . . 46

Tabela 48. Wartość przemytu alkoholu

zatrzymanego przez Straż Graniczną

w latach 2002-2004 (wartość

– dane szacunkowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Analiza rynku zboz w Polsce przed wejsciem Polski do UE
analiza rynku win w Polsce, Marketing
Analiza rynku prezerwatyw w Polsce na podstawie firmy DUREX [ www potrzebujegotowki pl ]
02 Analizowanie rynku mediów w Polsce i na świecie
Analiza rynku prezerwatyw w Polsce na podstawie firmy DUREX [ www potrzebujegotowki pl ]
diagnozowanie analiza bezrobocia, społeczny zakres bezrobocia w Polsce Raport rok 2006
Analiza rynku nieruchomości raport
diagnozowanie - analiza bezrobocia społeczny zakres bezrobocia w Polsce, Raport rok 2006
Analiza krajowego przemysłu spirytusowego, Marketing, analiza rynku
Raport z analizy rynku i konkurencji
Analiza rynku cukru, rynek cukru w Polsce, rynek cukru
Analiza rynku odzieżowego Unii Europejskiej na przykładzie Polski, Słowacji, Hiszpanii, Włoch i Szwe
diagnozowanie analiza bezrobocia, społeczny zakres bezrobocia w Polsce Raport rok 2006
Analiza rynku nieruchomości raport
Analiza rynku nieruchomości raport
Analiza rynku konsumentów

więcej podobnych podstron