„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Alina Reszka
Ewa Łoś

Wykonywanie odlewów gipsowych w technice
ortopedycznej 322[13].Z1.09

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr hab. med. Robert Latosiewicz
dr n mes Krzysztof Metera


Opracowanie redakcyjne:
mgr Alina Reszka
mgr Ewa Łoś


Konsultacja:
mgr inż. Marek Rudziński

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[13].Z1.09
„Wykonywanie odlewów gipsowych w technice ortopedycznej”, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik ortopeda.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

6

3. Cele kształcenia

7

4. Przykładowe scenariusze zajęć

8

5. Ćwiczenia

12

5.1.Właściwości chemiczne gipsu

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Postacie użytkowe gipsu w technice ortopedycznej

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Wykonywanie negatywów i pozytywów gipsowych (Technika gipsowania)

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

18

7. Literatura

31

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik ortopeda.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać, aby bez
problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów jak korzystać z poradnika do nich
adresowanego.
Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają
podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować

samodzielnie,

−

pytania sprawdzające mają wykazać czy uczeń jest przygotowany do wykonania ćwiczeń.

W zależności od tematu można zalecić uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania
lub wspólne z całą grupą uczniów, podczas dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania.
Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ nauczyciel kierując dyskusją może uaktywniać
wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają

ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne
możliwości ich realizacji w szkole. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia,
które sam opracował.

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie

odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien potwierdzić lub zaprzeczyć
opanowanie określonego zakresu materiału. Nauczyciel powinien sprawdzić czy
występują braki w opanowaniu materiału i ustalić ich przyczyny. Potwierdzenie przez
ucznia opanowania materiału nauczania rozdziału może stanowić podstawę dla
nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu. Nauczyciel
realizując program jednostki modułowej powinien zwracać uwagę na predyspozycje
ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może lepiej radzi sobie
z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania dotyczące

treści jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

wykład problemowy,

−

wykład konwersatoryjny,

−

pogadanka,

−

ćwiczenie,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

metoda przypadków.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

322[13].Z1.03

Użytkowanie urządzeń

elektrycznych i sterowanych

automatycznie

322[13].Z1.01

Posługiwanie się

dokumentacją techniczną

322[13].Z1.02

Wykonywanie obróbki

ręcznej

i mechanicznej materiałów

322[13].Z1.04

Wykonywanie elementów

przedmiotów ortopedycznych

z materiałów metalowych

322[13].Z1.07

Wykonywanie elementów

przedmiotów ortopedycznych

z materiałów włókienniczych

322[13].Z1

Podstawy

wytwarzania przedmiotów

ortopedycznych

322[13].Z1.06

Wykonywanie elementów

przedmiotów

ortopedycznych

z tworzyw sztucznych

322[13].Z1.09

Wykonywanie odlewów

gipsowych w technice

ortopedycznej

322[13].Z1.10

Dobieranie konstrukcji

mieszanych w protetyce

ortopedycznej

322[13].Z1.05

Wykonywanie elementów

przedmiotów

ortopedycznych

z drewna

322[13].Z1.08

Wykonywanie elementów

przedmiotów

ortopedycznych ze skóry

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

charakteryzować budowę, czynności oraz zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu,

−

posługiwać się dokumentacja techniczną,

−

wykonywać obróbkę ręczną i mechaniczną,

−

współpracować w grupie,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

obsługiwać komputer.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić właściwości chemiczne gipsu,

−

wyjaśnić metody otrzymywania gipsu,

−

scharakteryzować postacie użytkowe gipsu wykorzystywane w technice ortopedycznej,

−

scharakteryzować wyposażenie sali gipsowej,

−

posłużyć się sprzętem, przyrządami i narzędziami do obróbki gipsu,

−

scharakteryzować techniki wykonywania odlewów gipsowych,

−

wykonać negatywy gipsowe różnymi metodami,

−

wykonać pozytywy gipsowe,

−

wykonać leje gipsowe,

−

zabezpieczyć i zmagazynować materiały i wyroby z gipsu,

−

wykonać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….…….

Modułowy program nauczania:

Technik ortopeda 322[19]

Moduł:

Podstawy wytwarzania przedmiotów ortopedycznych
322[13].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

odlewów

gipsowych

w

technice

ortopedycznej 322[13].Z1.09

Temat: Wykonanie negatywu gipsowego kikuta podudzia metodą opaskową

Cel ogólny: Przygotowanie uczniów do wykonywania negatywów gipsowych kikuta podudzia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić potrzebę wykonywania negatywów gipsowych,

−

przygotować opaski gipsowe,

−

przygotować sprzęt potrzebny do wykonania negatywu,

−

przygotować pacjenta do wykonania negatywu,

−

wykonać negatyw gipsowy metodą opaskową,

−

zabezpieczyć negatyw do czasu wyschnięcia.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

skutecznego komunikowania się,

−

efektywnego współdziałania w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

algorytm wykonania negatywu gipsowego,

−

opaski gipsowe,

−

pończoszka kikutowa,

−

model kikuta,

−

fartuch wodoodporny,

−

pojemnik na wodę,

−

wyposażenie sali gipsowej.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

3 godziny dydaktyczne.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie technik ortopeda.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:

Faza I
1. Teoretyczna podbudowa i opis czynności składających się na wykonanie negatywu

gipsowego kikuta podudzia.

2. Pokaz przez nauczyciela wykonania negatywu gipsowego w normalnym tempie.
3. Pokaz bardziej skomplikowanych elementów czynności dokonany przez nauczyciela.

Faza II
1. Powtórzenie pokazu przez kilku wyznaczonych uczniów w tempie zwolnionym i tempie

normalnym.

Faza III
1. Wykonanie poszczególnych czynności przez każdego ucznia.
2. Ocena poziomu opanowania czynności.

Zakończenie zajęć

−

podsumowanie wyników zajęć, wskazanie na osiągnięcia i braki,

−

ocena zachowań uczniów podczas zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

…………………………………….……………...

Modułowy program nauczania:

Technik ortopeda 322[19]

Moduł:

Podstawy wytwarzania przedmiotów ortopedycznych
322[13].Z1

Jednostka modułowa:

Wykonywanie

odlewów

gipsowych

w

technice

ortopedycznej 322[13].Z1.09

Temat: Wykonanie pozytywu gipsowego kikuta podudzia.

Cel ogólny: Przygotowanie uczniów do wykonywania pozytywów gipsowych kikuta podudzia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić potrzebę wykonywania pozytywów gipsowych,

−

przygotować gips i papkę gipsową,

−

przygotować sprzęt potrzebny do wykonania pozytywu,

−

wykonać pozytyw gipsowy,

−

wykonać obróbkę pozytywu,

−

zabezpieczyć pozytyw do wyschnięcia.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

skutecznego komunikowania się,

−

efektywnego współdziałania w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–3 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

gips chirurgiczny,

−

narzędzia do przecinania gipsu – noże, nożyce opatrunkowe, piła tarczowa elektryczna,

kleszcze do odginania gipsu,

−

siatka do obróbki gipsu, papier ścierny,

−

małe pojemniki do sporządzania papki gipsowej,

−

imadła, rury, druty,

−

ołówek kopiowy.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie technik ortopeda.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Przebieg zajęć:

Faza I
1. Teoretyczna podbudowa i teoretyczny opis czynności składających się na wykonanie

pozytywu gipsowego kikuta podudzia.

2. Pokaz przez nauczyciela wykonania pozytywu gipsowego w normalnym tempie.
3. Pokaz bardziej skomplikowanych elementów czynności dokonany przez nauczyciela.

Faza II
1. Powtórzenie pokazu przez kilku wyznaczonych uczniów w tempie zwolnionym i tempie

normalnym.

Faza III
1. Wykonanie poszczególnych czynności przez każdego ucznia.
2. Ocena poziomu opanowania czynności.

Zakończenie zajęć

−

podsumowanie wyników zajęć, wskazanie na osiągnięcia i braki,

−

ocena zachowań uczniów podczas zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Właściwości chemiczne i otrzymywanie gipsu

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ sposób otrzymywania gipsu na skalę przemysłową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać rozdział

Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposoby otrzymywania gipsu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat otrzymywania gipsu,
2) wypisać kolejne etapy otrzymywania gipsu i ich odmiany technologiczne.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Opisz sposoby wypalania gipsu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać rozdział

Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sposoby wypalania gipsu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wypalania gipsu,
2) wypisać kolejne etapy wypalania gipsu i ich odmiany technologiczne.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2.

Postacie użytkowe gipsu w technice ortopedycznej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj materiały (opaski gipsowe i podkład gipsowy) do wykonania negatywu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na materiały używane do wykonania
negatywu gipsowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat opasek gipsowych i ich

użytkowania.

2) dobrać materiał ochronny dla skóry,
3) dobrać opaski gipsowe,
4) przygotować naczynie z ciepłą wodą,
5) namoczyć opaski w wodzie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

materiały do ochrony skóry,

−

opaski gipsowe,

−

miska z ciepłą wodą,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Opracuj zasady postępowania z opaskami i płatami gipsowymi przed i podczas

wykonywania negatywu.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na materiały używane do wykonania
negatywu gipsowego i sposób ich przygotowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat opasek gipsowych i ich

użytkowania,

2) wypisać zasady dotyczące sposobu użycia opasek gipsowych lub płatów gipsowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

instrukcje użycia opasek gipsowych,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Wykonywanie negatywów i pozytywów gipsowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj wykaz sprzętu, narzędzi i materiałów, które są niezbędne do wykonania

negatywu i pozytywu gipsowego dla pacjenta po amputacji kończyny na poziomie goleni.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na sprzęt i przybory używane do
wykonania negatywu i pozytywu gipsowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wyposażenia sali gipsowej,
2) wypisać sprzęt, urządzenia, narzędzia i materiały potrzebne do wykonania odlewu,
3) określić do jakich czynności potrzebne są poszczególne elementy wyposażenia sali

gipsowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

standard wyposażenia sali gipsowej,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Opracuj schemat blokowy negatywu gipsowego dla pacjenta po amputacji kończyny na

poziomie goleni metoda opaskową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na procedurę wykonania negatywu
gipsowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wykonania negatywu

i pozytywu gipsowego,

2) opracować w formie schematu blokowego technologię wytworzenia odlewu metodą

opaskową,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Opracuj schemat blokowy negatywu gipsowego dla pacjenta po amputacji kończyny na

poziomie goleni metoda skrzynkową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na procedurę wykonania negatywu
gipsowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wykonania negatywu

gipsowego,

2) opracować w formie schematu blokowego technologię wytworzenia odlewu metodą

skrzynkową.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 4

Wykonaj negatyw gipsowy stopy metodą opaskową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na procedurę wykonania negatywu
gipsowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

2) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wykonania negatywu

i pozytywu gipsowego,

3) przygotować materiały i sprzęt niezbędny do wykonania zadania,
4) przygotować pacjenta do wykonania negatywu,
5) wykonać negatyw,
6) zdjąć formę negatywową z kończyny pacjenta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

materiały urządzenia, narzędzia niezbędne do wykonania negatywu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 5

Wykonaj pozytyw gipsowy stopy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na procedurę wykonania pozytywu
gipsowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wykonania negatywu

i pozytywu gipsowego,

2) przygotować materiały i sprzęt niezbędny do wykonania zadania,
3) przygotować formę negatywową do wykonania pozytywu,
4) wykonać pozytyw gipsowy stopy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

materiały urządzenia, narzędzia niezbędne do wykonania negatywu,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie odlewów
gipsowych w technice ortopedycznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 11, 16, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 12 zadań, z poziomu podstawowego i co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 12 zadań z poziomu podstawowego, i co najmniej 4
z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. b, 4. b, 5. b, 6. d, 7. d, 8. c, 9. b, 10. d, 11. c,
12. d, 13. a, 14. c, 15. d, 16. c, 17. d, 18. a, 19. a, 20. b.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Rozróżniać metody wykonania negatywu

B

P

d

2

Dobrać narzędzia i przybory do obróbki pozytywu

C

P

a

3

Dobrać sposób wykonania

C

P

b

4

Dobrać środki ochrony indywidualnej

C

P

b

5

Dobrać sposób wykonania odlewu gipsowego

C

PP

b

6

Określić kolejność wykonywania działań przy
wytwarzaniu protezy

C

P

d

7

Rozróżnić metody wykonania negatywu gipsowego

B

P

d

8

Rozpoznać postać minerału, z którego otrzymuje
się gips

A

P

c

9

Rozpoznaje postać chemiczną gipsu

A

P

b

10 Opisać cechy gipsu

B

P

d

11 Wyjaśnić proces otrzymywania gipsu

C

PP

c

12 Określić właściwości gipsu

B

P

d

13 Określić metodę wykonania negatywu

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

14 Zastosować materiały do wykonania negatywu

C

P

c

15 Określić metodę wykonania negatywu

B

P

d

16 Nazwać urządzenia do produkcji spoiw gipsowych

C

PP

c

17 Określić skład chemiczny kamienia gipsowego

C

PP

d

18 Rozróżnić technologię produkcji spoiw gipsowych

C

PP

a

19 Zidentyfikować temperaturę suszenia gipsu

A

P

a

20 Zidentyfikować temperaturę wiązania i twardnienia

gipsu

A

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań.
5. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest

prawidłowa.

6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X.

7. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie

ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

10. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Wykonanie negatywu przez zanurzenie kikuta bezpośrednio w papce gipsowej to metoda

a) płatowa.
b) opaskowa.
c) stelażowa.
d) skrzynkowa.

2. Do zdejmowania powierzchni pozytwu gipsowego można wykorzystać

a) siatkę metalową.
b) szlifierkę.
c) dłuto.
d) frezarkę.

3. W celu dokładnego określenia kształtu pokrycia kosmetycznego protezy kończyny dolnej

w obrębie goleni należy
a) pobrać dokładne miary z drugiej kończyny.
b) wykonać pozytyw z drugiej kończyny.
c) wykonać szczegółowy projekt techniczny protezy.
d) skorzystać z katalogów przedmiotów ortopedycznych.

4. Technik ortopeda wykonujący prace związane z wykonaniem negatywów i pozytywów

gipsowych w ramach osobistych środków ochrony powinien stosować
a) okulary przeciwodpryskowe.
b) maskę przeciwpyłową podstawową.
c) maskę filtrującą.
d) pochłaniacz klasy I.

5. Przy dużych rozmiarach negatywów gipsowych niezbędne jest

a) zmniejszenie grubości ścian w celu obniżenia ciężaru konstrukcji.
b) zwiększenia grubości ścian w celu wzmocnienia konstrukcji.
c) zalewanie formy w celu wzmocnienia konstrukcji.
d) modyfikowanie pozytywu, w celu obniżenia ciężaru konstrukcji.

6. Jaka powinna być kolejność czynności, podczas wytwarzania protezy dla pacjenta po

amputacji nogi na poziomie stawu kolanowego, bezpośrednio po pobraniu miary
a) przygotowanie pozytywu z gipsu, obróbka gipsu, formowanie leja, przymiarka.
b) wykonanie leja z żywicy, obróbka, dopasowanie, przymiarka.
c) wykonanie pozytywu z gipsu, odlewanie pod ciśnieniem, rozcięcie formy.
d) przygotowanie negatywu i pozytywu, obróbka, formowanie leja.

7. Jedną z metod wykonania negatywu gipsowego jest metoda

a) podciśnieniowa.
b) wypełnieniowa.
c) wyciskowa.
d) płatowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

8. Gips w przyrodzie występuje w postaci

a) miału gipsowego.
b) soli gipsowej.
c) kamienia gipsowego.
d) piasku gipsowego.

9. Pod względem chemicznym gipsem jest

a) argonit.
b) dwuwodny siarczan wapnia.
c) bezwodny siarczan wapnia.
d) siarczan kalcytu.

10. Gips charakteryzuje się

a) ostrym zapachem.
b) delikatnym zapachem kredy.
c) zapachem wapna.
d) jest bezzapachowy.

11. Dehydratacja to proces polegający na

a) przemiale gipsu.
b) suszeniu gipsu.
c) wypalaniu gipsu.
d) żelowaniu gipsu.

12. Gips wolnowiążący to gips twardniejący po upływie

a) 5–10 min
b) 7–15 min.
c) 10–20 min.
d) 18–30 min.

13. Użycie do wykonania negatywu opaski gazowej przesyconej gipsem ma zastosowanie

w metodzie
a) opaskowej.
b) podciśnieniowej.
c) płatowej.
d) odlewowej.

14. Do wykonania negatywu oprócz opasek gipsowych należy zastosować

a) styrogum.
b) skórę.
c) podkład ortopedyczny.
d) laminat.

15. Negatywy gipsowe można między innymi wykonać metodą

a) podciśnieniową.
b) tłoczniową.
c) wciskową.
d) skrzynkową.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

16. Do produkcji spoiw gipsowych służą następujące urządzenia

a) sprężarki i cieniarki.
b) ściernice i mieszarki.
c) prażarki i piece.
d) wytapiarki i piece.

17. Kamień gipsowy zawiera w swoim składzie 95% dwuwodnego siarczanu

a) potasu.
b) glinu.
c) krzemu.
d) wapnia.

18. Produkcja spoiw gipsowych polega na

a) termicznej obróbce surowca.
b) wodnej obróbce surowca.
c) mechanicznej obróbce surowca.
d) plastycznej obróbce surowca.

19. Świeże wyroby gipsowe należy poddać suszeniu w temperaturze nie przekraczającej

a) 50°C
b) 60°C.
c) 70°C.
d) 80°C.

20. Temperaturą optymalną dla wiązania i twardnienia gipsu jest temperatura

a) 30°C.
b) 40°C.
c) 50°C.
d) 60°C.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wykonywanie odlewów gipsowych w technice ortopedycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie odlewów
gipsowych w technice ortopedycznej”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 12, 15, 16, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 12 zadań, z poziomu podstawowego i co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 12 zadań z poziomu podstawowego, i co najmniej 4
z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. a, 4. b, 5. b, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. d, 11. a,
12. c, 13. a, 14. b, 15. b, 16. a, 17. c, 18. c, 19. d, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zidentyfikować temperaturę wiązania i twardnienia
gipsu

A

P

c

2

Rozróżniać metody wykonania negatywu

B

P

c

3

Rozpoznać postać minerału, z którego otrzymuje
się gips

A

P

a

4

Wyjaśnić proces otrzymywania gipsu

C

PP

b

5

Określić kolejność wykonywania działań przy
wytwarzaniu protezy

C

P

b

6

Dobrać środki ochrony osobistej

C

P

a

7

Zastosować materiały do wykonania negatywu

C

P

d

8

Dobrać sposób wykonania

C

P

c

9

Dobrać narzędzia i przybory do obróbki pozytywu

C

P

a

10 Określić właściwości gipsu

B

P

d

11 Rozpoznaje postać chemiczną gipsu

A

P

a

12 Dobrać sposób wykonania odlewu gipsowego

C

PP

c

13 Opisać cechy gipsu

B

P

a

14 Rozróżnić metody wykonania negatywu gipsowego

B

P

b

15 Określić skład chemiczny kamienia gipsowego

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

16 Nazwać urządzenia do produkcji spoiw gipsowych

C

PP

a

17 Określić metodę wykonania negatywu

B

P

c

18 Rozróżnić technologię produkcji spoiw gipsowych

C

PP

c

19 Zidentyfikować temperaturę suszenia gipsu

A

P

d

20 Opisać cechy gipsu

B

P

c

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań.
5. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X.

7. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie

ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

10. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Gips ulega wiązaniu i twardnieniu w optymalnej temperaturze, która wynosi

a) 60°C.
b) 50°C.
c) 40°C.
d) 30 °C.

2. Negatyw gipsowy można wykonać przez bezpośrednie zanurzenie kikuta w papce

gipspwej. Metodę tą nazywamy
a) opaskową.
b) płatową.
c) skrzynkową.
d) stelażową.

3. Gips jest minerałem. W przyrodzie występuje w postaci

a) kamienia gipsowego
b) spoiwa gipsowego.
c) piasku gipsowego.
d) rudy gipsu.

4. Gips otrzymuje się w określonym procesie technologicznym, którego etapem jest

dehydratacja. Jest to proces polegający na
a) żelowaniu gipsu.
b) wypalaniu gipsu.
c) utlenianiu gipsu.
d) rozdrabnianiu gipsu.

5. Bezpośrednio po pobraniu miary technik ortopeda wykonujący protezę kończyny dolnej

po amputacji w obrębie uda pozostałe czynności powinien wykonać według następującej
kolejności
a) wykonanie leja z żywicy epoksydowej, dopasowanie, przymiarka.
b) przygotowanie negatywu i pozytywu, obróbka, formowanie leja.
c) przygotowanie pozytywu z gipsu, obróbka gipsu, formowanie leja, przymiarka.
d) wykonanie pozytywu z gipsu, odlewanie pod ciśnieniem, rozcięcie formy.

6. Praca przy obróbce pozytywów gipsowych wymaga stosowania osobistych środków

ochrony. Technik ortopeda wykonując obróbkę powinien zastosować
a) maskę przeciwpyłową podstawową.
b) okulary przeciwodpryskowe.
c) pochłaniacz klasy I.
d) maskę filtrującą.

7. Aby wykonać negatyw gipsowy technik ortopeda musi użyć odpowiednie materiały.

Oprócz opasek gipsowych powinien przygotować
a) laminat.
b) styrogum.
c) opaski elastyczne.
d) rękawek ortopedyczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

8. Masz wykonać kosmetyczne pokrycie protezy podudzia. Aby najdokładniej określić jego

kształt najlepiej jest w tym celu
a) dokładnie zmierzyć drugą kończynę.
b) skorzystać z wzorów zamieszczonych w katalogach.
c) wykonać pozytyw z drugiej kończyny.
d) wykonać szczegółowy projekt techniczny protezy.

9. Przy obróbce pozytywu gipsowego do zdejmowania powierzchni można zastosować

a) siatkę metalową.
b) scieniarkę.
c) strugarkę.
d) frezarkę.

10. Cechą charakterystyczną gipsu jest

a) ostry zapach.
b) zapach kredy.
c) zapach wapna.
d) brak zapachu.

11. Pod względem chemicznym gipsem jest

a) dwuwodny siarczan wapnia.
b) bezwodny siarczan wapnia.
c) siarczan kalcytu.
d) argonit.

12. Przy dużych rozmiarach negatywów gipsowych niezbędne jest

a) zmniejszenie grubości ścian w celu obniżenia ciężaru konstrukcji.
b) modyfikowanie pozytywu, w celu obniżenia ciężaru konstrukcji.
c) zwiększenia grubości ścian w celu wzmocnienia konstrukcji.
d) zalewanie formy w celu wzmocnienia konstrukcji.

13. Gips wolnowiążący to gips twardniejący po upływie

a) 18–30 min.
b) 10–20 min.
c) 7–15 min.
d) 5–10 min

14. Negatyw gipsowe można wykonywać różnymi metodami. Jedną z nich jest metoda

a) płatowa.
b) tłoczeniowa.
c) wypełnieniowa.
d) podciśnieniowa.

15. Kamień gipsowy zawiera w swoim składzie 95% dwuwodnego siarczanu

a) krzemu.
b) wapnia.
c) potasu.
d) glinu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

16. Do produkcji spoiw gipsowych służą następujące urządzenia

a) prażarki i piece.
b) wytapiarki i piece.
c) wytapiarki i mieszarki.
d) mieszarki i piece.

17. Bandaż gazowy przesycony gipsem używany jest do wykonania negatywu gipsowego

metodą
a) skrznkową.
b) odlewową.
c) opaskową.
d) płatową.

18. Produkcja spoiw gipsowych polega na

a) mechanicznej obróbce surowca.
b) plastycznej obróbce surowca.
c) termicznej obróbce surowca.
d) podciśnieniowej obróbce surowca.

19. Wyroby gipsowe po wykonaniu należy poddać suszeniu w temperaturze nie

przekraczającej
a) 80°C.
b) 70°C.
c) 60°C.
d) 50°C.

20. Gips szybkowiążacy to gips twardniejący po upływie

a) 18–30 min.
b) 10–20 min.
c) 7–15 min.
d) 5–10 min.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Wykonywanie odlewów gipsowych w technice ortopedycznej

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

7

.

LITERATURA

1. Dretkiewicz–Więch J.: Materiałoznawstwo. OBRPN i SSz, Warszawa 1993
2. Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 2004
3. Marciniak W., Szulc A.: Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja. PZWL, Warszawa 2004
4. Myśliborski T.: Zaopatrzenie ortopedyczne. PZWL, Warszawa 1985
5. Prosnak M.:Podstawy technologii ortopedycznej. Materiały pomocnicze. CMDNŚSM,

Warszawa 1987

6. Prosnak M.: Podstawy protetyki ortopedycznej. Materiały pomocnicze. CMDNŚSM,

Warszawa 1988

7. Przeździak B.: Zaopatrzenie rehabilitacyjne. Via Media, Gdańsk 2003