Ubezpieczenia

Dr inż. Adam Śliwiński

„ The revolutionary idea that defines the boundary

between modern times and the past is the mystery

of risk…”

Peter L. Bernstein

Prezentacja na wykład z przedmiotu:
Ubezpieczenia.
OLYMPUS Szkoła Wyższa

Literatura

1.

T.Michalski, A. Śliwiński, A.Karmańska, Ubezpieczenia

gospodarcze. Ryzyko i metodologia oceny, C.H Beck,

Warszawa 2004.

2.

A.Śliwiński, Ryzyko Ubezpieczeniowe, taryfy - Budowa i

optymalizacja, Poltext, Warszawa 2002.

3.

T.Michalski, R.Pajewska, Ubezpieczenia Gospodarcze, WSiP,

Warszawa 2001

4.

E.J. Voughen, T.Voughen, Fundamentals of Risk and Insurance,

8th edition, Wiley,1999

Struktura zajęć

•

Ryzyko - istota, definicje, klasyfikacja

•

Ubezpieczenia jako metoda tzw.
obchodzenia się z ryzykiem – pojęcie i
definicja ubezpieczenia, historia
ubezpieczeń

•

Zasady funkcjonowania zakładu
ubezpieczeń (finansowy charakter
usługi)

Struktura zajęć - wykład II

I.

Ubezpieczenia jako metoda obchodzenia się z ryzykiem

1.

Definicje i podstawowe pojęcia

2.

Zasady i funkcje ubezpieczeń

II.

Historia ubezpieczeń

Definicja ubezpieczenia

J.Łazowski
Jest to urządzenie gospodarcze, zapewniające
pokrycie pewnych potrzeb majątkowych,
wywołanych u pewnych jednostek przez
odznaczające się pewną prawidłowością
zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru
tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same
zdarzenia losowe zagrażają.

Definicja ubezpieczenia

A.Banasiński
Jest multiregulatorem procesów rozwoju
gospodarki narodowej zakłócanych przez
zdarzenia losowe - klęski żywiołowe i
nieszczęśliwe wypadki. Koszt tej regulacji
rozkłada się bezpośrednio na z góry określone
jednostki (prawne lub fizyczne) korzystające z
tego regulatora.

Podstawowe pojęcia - definicje

UBEZPIECZENIE - narzędzie gospodarcze, które na podstawie umowy i poprzez

wpłatę składki umożliwia zakładowi ubezpieczeń przyjąć na siebie skutki
realizacji określonych ryzyk.

SKŁADKA UBEZPIECZENIOWA - wyraża świadczenie pieniężne wpłacane przez

ubezpieczającego na rzecz zakładu ubezpieczeń w zamian za ochronę
ubezpieczeniową.

ŚWIADCZENIE UBEZPIECZENIOWE - stanowi wypłatę określonej w umowie sumy

pieniężnej, do której ubezpieczyciel jest zobowiązanym przypadku realizacji
określonego ryzyka (zdarzenia losowego).

ODSZKODOWANIE - kompensata strat majątkowych.

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ - wyspecjalizowany podmiot prowadzący działalność

ubezpieczeniową na podstawie licencji (zezwolenia). Działalność może być
prowadzona celem osiągnięcia zysku lub tzw. non-profit.

DZIAŁALNOŚĆ UBEZPIECZENIOWA - prowadzona na podstawie zezwolenia,

przez zakład ubezpieczeń, polegająca na zobowiązaniu się zakładu do
udzielenia ochrony ubezpieczeniowej w zamian za składkę.

Podstawowe pojęcia - definicje

UBEZPIECZAJĄCY - osoba, która zawiera z zakładem ubezpieczeń umowę

ubezpieczenia i zobowiązana jest do opłaty składek.

UBEZPIECZONY - osoba, której mienie, życie lub zdrowie jest przedmiotem

ubezpieczenia.

UPRAWNIONY - osoba wskazana do pobrania sumy ubezpieczenia (w

ubezpieczeniach na wypadek śmierci).

PRZEDMIOT UBEZPIECZENIA - interes ubezpieczeniowy chroniony w ramach

stosunku ubezpieczenia.

INTERES UBEZPIECZENIOWY - określone skutki lub potrzeby finansowe, które

jednostka musi posiadać aby mieć prawo do świadczenia.

WYPADEK UBEZPIECZENIOWY - zdarzenie losowe określone w umowie

ubezpieczenia.

Zasady i funkcje ochrony ubezpieczeniowej

I.

Zasada realności ochrony - pewność uzyskania świadczenia. Gwarancja prawna jak i
ekonomiczna uzyskania świadczenia.

II.

Zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej - wypłacone odszkodowanie daje
możliwość istotnego pokrycia straty. Ma zastosowanie w ubezpieczeniach majątkowych.
Nie uwzględnia tzw. szkód pośrednich.Na szkody pośrednie składają się:

•

szkoda przyszła - damnum futurum,

•

utrata osiąganego dochodu - lucrum cessans

•

utrata spodziewanego zysku - lucrum speratum

III.

Zasada powszechności ubezpieczeń - dostępność usługi.

FUNKCJE UBEZPIECZEŃ

I.

Funkcja ochronna - kompensata skutków realizacji określonych ryzyk

II.

Funkcja prewencyjna - świadomość działań prewencyjnych

III.

Funkcja finansowa - redystrybucja, alokacja, stabilizacja

IV.

Funkcja wychowawcza - zasady współżycia społecznego

Historia ubezpieczeń

1. Okres do końca XV w. (Okres I)

-

czasy starożytne

-

czasy średniowieczne

2. Okres od początku XVI w do połowy XIX w. (Okres II)

3. Okres od drugiej połowy XIX w do końca XX w. (okres III)

4. Ubezpieczenia nowoczesne - globalizacja rynków

finansowych,łączenie usług finansowych, nowoczesne

formy ubezpieczeniowe

Historia ubezpieczeń - okres I

Czasy starożytne:

•

pierwsze tzw. wspólnoty ryzyka w grupach niewolniczych,

•

gromadzenie zapasów na czas nieurodzaju np. starożytny Egipt

•

porozumienia pomiędzy organizatorami karawan w celu

wspólnego pokrywania strat.

•

pożyczka morska - przeznaczona na finansowanie wypraw

morskich

•

umowa fikcyjnego kupna-sprzedaży - od XVI w. zawierane w

formie aktu notarialnego stanowiącego pokwitowanie (włoski

polizza - polisa)

•

zrzeszenia, kolegia religijne - pokrycie kosztów pogrzebu

Historia ubezpieczeń - okres I

Czasy średniowieczne:

•

gildie kupieckie i rzemieślnicze - pomoc wzajemna w razie

niezdolności do pracy, choroby, śmierci

•

Kasy bractwa i czeladzie

•

Kasy ogniowe

•

Kupno renty dożywotniej - bogate miasta lub klasztory w

zamian za przekazanie dóbr materialnych wypłacały rentę

dożywotnią.

Historia ubezpieczeń - okres II



Powstanie podstaw matematycznych



Pierwsze towarzystwa ubezpieczeniowe - Wielka

Brytania, USA



Związki ogniowe - Niemcy -ubezpieczenia

obowiązkowe



Rynek Lloyd’s - rozwój ubezpieczeń nowoczesnych

oraz reasekuracji

Historia ubezpieczeń - okres III

• Nowoczesne przedsiębiorstw - spółki akcyjne
• Kartele ubezpieczeniowe

• Koasekuracja (Poole ubezpieczeniowe)
• Reasekuracja

• Rozwój „produktów ubezpieczeniowych” wraz z

rozwojem gospodarczym

• Powstanie systemów nadzoru
• Interwencjonizm państwa - pojawienie się systemów

ubezpieczeń społecznych (Bismark, Beveridge)