DERMATOLOGIA
BUDOWA PAZNOKCIA
" Paznokcie to jeden z przydatków skóry
" Pokrywają końce palców rąk i stóp
" Zbudowane są z keratyny (podobne w budowie do włosa)
" Przeciętnie rosną 3mm na miesiąc, u stóp wolniej  1mm
" Dziennie rosną ok 0.12mm
" Szybkość wzrostu jest uzależniona od wieku. Młodym rosną szybciej, starszym wolniej.
" Starsze osoby mają paznokcie grubsze, dzieci mają paznokcie cienkie.
Na paznokcie wpływa stan zdrowia  niedobory, niedożywienie, brak witamin  wolny przyrost.
Po chemioterapii paznokcie rosną szybciej i w lepszym stanie, ale nie koniecznie rosną zdrowe.
Na ich wzrost wpływa też pora dnia  w nocy rosną wolniej, w dzień szybciej.
Paznokcie u stóp stają się grubsze niż u rąk.
1
Nie widzimy:
" korzenia  czyli podstawy paznokcia
" łożyska  widzimy, ale przez płytkę paznokcia a nie bezpośrednio  jest ukrwione,
zbudowane z tkanki miękkiej. Znajduje się od macieży do wolnego brzegu paznokcia
" hyponychium  skórka, opuszek z łożyskiem zrośnięty z płytką paznokciową
" eponychium  okolice oskórka i obłączk, na płytce paznokciowej
Funkcje paznokci:
" chronią opuszki przed urazami
" zwiększają zdolności manipulacyjne dłoni
" opuszki stają się bardziej wrażliwe
" precyzyjne ruchy palców
" służą celom diagnostycznym (niektóre choroby)  na paznokciach widać łuszczycę, choroby
serca, grzybicę
Co może uszkodzić płytkę:
" brak wapnia
" brak cynku
" na paznokciach odbijają się problemy z wątrobą i żółtaczka
" przy niedoborach żywieniowych pojawiają się białe plamy
" wilgoć
" temperatura
" podpalenie
" używanie środków chemicznych
ZAKAŻENIA BAKTERYJNE PAZNOKCI I
OTACZAJ
CEJ SKÓRY
Infekcje bakteryjne w obrębie palców i aparatu paznokciowego występują dość często, cechują się
różnorodnym przebiegiem. Większość ma charakter łagodny, niektóre mogą prowadzić do
poważnych powikłań (zaburzenia ruchomości ręki) i wymagać leczenia chirurgicznego.
Czynniki predyspozujące do infekcji bakteryjnych w obrębie skóry i paznokci to:
" urazy
" choroby endykrynologiczne (np. cukrzyca)
" zaburzenia krążenia
" zaburzenia odporności (np. HIV)
ZANOKCICA  in. PARONYCHIA
Jest to choroba bakteryjna (grzybiczna lub wirusowa) wału paznokciowego o charakterze ostrym
lub przewlekłym. Najczęstrzymi bakteriami odpowiedzialnymi za zakażenie są: gronkowiec
złocisty i bakterie gran ujemne.
2
Zmiany na skórze pojawiają się na skutek zaburzeń bariery ochronnej pomiędzy tkanką wału, a
samym paznokciem. Dolegliwość może pojawić się w każdym wieku, najczęściej u kobiet niż u
mężczyzn  3:1.
W leczeniu i diagnostyce choroby bardzo ważny jest wywiad chorobowy, który umożliwi
zdiagnolizowanie czynników mogących leżeć u podłoża choroby.
Znaczące predyzpozycje ogólnoustrojowe zanokcicy:
" cukrzyca
" otyłość
" zaburzenia potliwości
" poliendokrynopatia  złożone zespoły zaburzeń hormonalnych w tym samym czasie
" leki immunosupresyjne (przyjmowane np. w chorobach nowotworowych)
Ostra zanokcica pojawia się po niezamierzonym (lub czasem zamierzonym) urazie wału
paznokciowego i przejawia się obrzękiem, zaczerwienieniem i bólem najczęściej jednego z
bocznych wałów paznokciowych.
Urazy prowokowane są często zachowaniem nawykowym typu obgryzanie paznokci, czy
odrywanie/skubanie skórek, a także z
le wykonanym manikiurem.
Obrębek odziela się od płytki paznokciowej tworząc otwartą przestrzeń stanowiącą wrota do
zakażeń, innymi niż pierwotne patogenami (czasem może dojść do zakażeń grzybicznych np.
candida).
W zanokcicy przewlekłej zmiany trwają do ok 6 tygodni. Symptomatologicznie jest zbliżona do
zanokcicy ostrej, ale może tu dochodzić do zajęcia pozostałych części wału paznokciowego, co jest
następstwem przewlekłości procesu i jego szerzenia się przez ciągłość.
W zaawansowanym procesie spod wału paznokciowego wydobywa się ropa, obrzęk tkanki
okołopaznokciowej sprzyja wnikaniu patogenów w głąb palca, powodując wybrzuszenia płytki
paznokciowej oraz zaburzając jej prawidłowy wzrost. Nie leczone zmiany mogą prowadzić do
ciężkiej ropowicy wymagającej interwencji chirurgicznej. Przewlekła zanokcica spowodowana jest
najczęściej infekcją candida.
Istnieją też przyczyny nieinfekcyjne zanokcicy:
" czerniak podpaznokciowy
" guzy przerzutowe (nowotwory)
" rak kolczystokomórkowy
" choroby pęcherzowe z grupy chorób autoimmunologicznych  pęcherzyca
" przewlekła łuszczyca
" niektóre leki
Leczenie:
" Leki przeciwgrzybiczne
" Leki przeciwbakteryjne
" Jak wyżej wymienione nie pomagają, to lekarz robi biopsję
" Stosowane są też antybiotyki
ZASTRZAA

3
To głęboka bakteryjna infekcja w obrębie dłoni powstała na skutek urazu np. ukłucia igłą. Może
dotyczyć skóry, tkanki podskórnej (zastrzał podskórny), ścięgien (zastrzał ścięgnisty), a także
stawów (zastrzał stawowy) lub kości (zastrzał kostny).
Zastrzał stanowi najczęściej infekcję w obrębie opuszki palca, proces chorobowy może szerzyć się
wzdłuż nerwów i naczyń infekując tkanki głęboko położone i doprowadzając ostatecznie do
poważnych powikłań (może dojść do zaburzeń ruchomości ręki, powiększenia lokalnych węzłów
chłonnych). Zakażenie wnika do miejsc gdzie tkanki są luz
niejsze, a skóra bardziej wiotka.
Głównymi objawami zastrzału są obrzęki i ograniczenie ruchomości w obrębie palca lub ręki. Jeżeli
zmianom towarzyszy ostry ból może to świadczyć o zajęciu ścięgien, stawów i kości.
Leczenie:
" antybiotyki ogólne (w formie doustnej, dożylnej lub domięśniowej
" lub/i chirurgicznie
ZESPÓA
ZIELONEGO PAZNOKCIA
Zakażona płytka paznokciowa typowo ma zmienione zabarwienie, staje się niebieska, zielonkawa
lub czarna. Objaw ten, który jest łatwo zauważyć nazywany jest CHROMONYCHI
. Zespół
zielonego paznokcia odnosi się do podpaznokciowej infekcji PSEUDOMONAS  pałeczka ropy
błękitnej powodującej ONYCHOLIZ
(odwarstwienie się płytki paznokcia od macieży) i
zielonkawe zabarwienie paznokcia. Infekcję można potwierdzić badaniem w lampie Wooda.
Do zakażenia pałeczką ropy błękitnej (pseudomonas) może dojść:
" na skutek maceracji (uszkodzenie skóry przez wodę) i częstego moczenia w wodzie,
doprowadzając do zanokcicy, spowodowanej wniknięciem do tkanek pałeczek ropy
błękitnej.
" Infekcje łatwo zachodzą w starczym wieku. Składa się na to kilka przyczyn:
ć% gorsze obwodowe krążenie krwi
ć% cukrzyca
ć% zaburzenia doporności
ć% powtarzające się urazy paznokci
ć% wolniejszy wzrost paznokci
ć% większa powierzchnia
" Aktywność fizyczna młodych osób też może sprzyjać zakażeniom. Np. pływanie, bieganie.
" Inne czynniki to:
ć% palenie papierosów
ć% astma oskrzelowa
ć% pokrzywka
ć% rak
ć% choroby tkanki łacznej
ć% choroby przewodu pokarmowego
Leczenie:
Jest długotrwałe, częste są nawroty. Polega na wyleczeniu choroby podstawowej, utrzymaniu dłoni
w suchości, stosowaniu kropli z SULFACETAMIDEM pod i na płytkę paznokciową, a w
przypadku masywnych infekcji: antybiotyków doustnych o odpowiednim spektrum działania.
4
WRODZONE I NABYTE ZABURZENIA W OBR
BIE
PAZNOKCI
Zaburzenia wyglądu paznokci dotyczą zarówno ich kształtu, koloru, jak i grubości. Są zjawiskiem
dość często spotykanym. Mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty. Zaburzenia dziedziczne
(wrodzone) ujawniają się w momencie narodzin lub ich początek ma miejsce we wczesnym
dzieciństwie. Czasem zmiany możemy zaobserwować u innych członków rodziny. Zaburzenia te
nie są groz
ne i zazwyczaj stanowią tylko defekt kosmetyczne. Jednakże w niektórych przypadkach
zaburzenia wrodzone mogą być składową złożonego zespołu genetycznego, inaczej:
PARONYCHIA WRODZONA.
Zaburzenia nabyte płytek paznokciowych najczęściej występują w przebiegu chorób infekcyjnych
paznokci, mogą mieć charakter pourazowy, czasem mogą występować w przebiegu schorzeń
dermatologicznych lub chorób ogólnoustrojowych, w tym nowotworów złośliwych.
ZABURZENIA WRODZONE PA
YTKI PAZNOKCIA
PAZNOKIEĆ PODZIELONY PODA
UŻNYM P
KNI
CIEM  ONYCHODYSTROPHIA
MEDIANA CANALIFORMIS
Przyczyna jest nieznana, może mieć charakter wrodzony, czasem defekt może być wynikiem
wielokrotnych urazów macierzy paznokcia. Zaburzenia dotyczą płytek paznokciowych kciuka.
Rozszczep płytki postępuje od oskórka, na skutek zniszczenia płytki dochodzi do zaniku obłączka.
ZESPÓA
PAZNOKCIOWO-RZEPKOWY
Choroba jest dziedziczna autosomalnie dominująco, zaburzenia oprócz paznokci obejmują kości i
stawy. Zmiany typowo dotyczą kciuków. Charakterystyczny trójkątny obłączek, płytki mogą być
pobruzdowane, rozszczepione, niedorozwinięte lub/i szorstkie lub brak płytki. Ponadto występuje
także nadmierna rozciągliwość stawów i skóry, szczątkowa rzepka, występują także wyrośla kostne
w obrębie stawów łokciowych i biodrowych.
PARONYCHIA WRODZONA
Chorobę charakteryzuje pogrubienie paznokci z towarzyszącą hiperkeratozą dłoni oraz podeszew
stóp. Wyróżniono kilka typów paronychii. Dwa z nich opisano dokładnie:
" typ I. Jadassona- Lewandowskiego
" typ II Jacksona  Lawlera
Najczęściej występuje typ I.
Typ I. - Występuje współistnienie zrogowacenia mieszkowego i hiperkeratozy okolic kolan i łokci.
5
Obserwuje się też rogowacenie białe języka i błon śluzowych jamy ustnej. Częściej zajęte są płytki
dłoni  głównie kciuka. Płyki są pogrubiałe i przebarwione.
PAZNOKCIE RAKIETOWATE
Etiologia nieznana. Obserwowane zmiany w zakresie płytek paznokci są związane z niepełnym
wykształceniem paliczka wystalnego kciuka (skrócenie i poszerzenie), paznokieć ma kształt
zbliżony do prostokąta.
6
ZABURZENIA NABYTE PA
YTKI PAZNOKCIA
BIAA
E PLAMY  LEUKONYCHIA
Mogą układać się w różne wzory, plamki, pasemka lub zajmują całą powierzchnię płytki. Za
przyczynę uważa się niedobór wapnia, inna teoria mówi, iż zbielenie na paznokciach jest
następstwem uwięzienia pomiędzy skupiskami korneocytów pęcherzyków powietrza, jednakże
najbardziej prawdopodobną przyczyną zjawiska są zaburzenia rogowacenia płytki paznokciowej.
Zaburzenie to należy różnicować z zakażeniem grzybicznym.
CZ
ŚCIOWE ODZIELENIE SI
PA
YTKI PAZNOKCIA  ONYCHOLYSIS
7
Najczęściej objęty jest wolny brzeg paznokcia, a płytka uszkodzona jest na niewielkiej powierzchni.
Czynniki predyspozujące:
" częsty kontakt z wodą
" nadmierne stosowanie lakierów do paznokci
" zakażenia grzybiczne, bakteryjne, wirusowe
" niedobory żywieniowe
" łuszczyca
" choroby alergiczne
" choroby tarczycy
" cukrzyca
" ciąża
W przypadkach, w których jest możliwe wykluczenie wszystkich potencjalnych czynników
sprawczych można rozpoznać idiopatyczne samoodzielenie się płytki paznokciowej.
8
SZPONOWATOŚĆ PAZNOKCI  ONYCHOGRYPHOSIS
Występuje najczęściej u osób starszych, najczęściej dotyczy paznokci stóp, w szczególności
palucha. W obrębie dłoni występuje bardzo rzadko. Paznokcie cechują się znacznym pogrubieniem,
są twarde i zakrzywione wokół swej osi podłużnej. Wyglądem przypominają pazury lub szpony.
Często obcięcie takich paznokci staje się niemożliwe.
Czynniki predyzpozujące:
" zaburzenia ukrwienia żylnego
" paluch koślawy
" długotrwały ucisk wywierany przez z
le dopasowane obuwie
PAZNOKCIE PIC
CETOWATE  PINCER NAILS
Przyczyna choroby jest nieznana, paznokcie samoistnie zwijają się w rurkę, co prowadzi do
uwięzienia części łożyska paznokciowego i wywołuje znaczną bolesność. Najczęściej dochodzi do
zajęcia kciuka i palucha. Choroba często współistnieje z paluchem koślawym. Zmiany te mogą
również powstać w przebiegu grzybicy paznokci.
WRASTANIE PAZNOKCI
Paznokieć wrasta w dół do wałów bocznych wywołując tworzenie ziarniny zapalnej.
Czynniki predyzpozujące:
" noszenie z
le dobranego obuwia
" z
le obcięte paznokcie
" powtarzające się urazy
Zjawisko to dotyczy paluchów stóp znaczniej części przyśrodkowej niż bocznej.
W zapobieganiu takim przypadkom pomaga profilaktyka polegająca na:
" właściwym obcinaniu paznoki
" noszeniu wygodnego obuwia
9
" umieszczaniu pod nimi wałeczków z waty nasączonych płynem odkażającym, co pozwala
na nadanie odpowiedniego kierunku rosnącej płytce paznokciowej.
PAZNOKCIE WKL
SA
E  KOILONYCHIA
Zmiany najczęściej obserwuje się w obrębie dłoni niż stóp. A
yżeczkowate zagłębienie dotyczy
zwykle dalszego odcinka płytki. Zmienione paznokcie mogą być ścieńczałe z tendencją do
rozszczepiania. Defekt często dotyczy pojedynczych paznokci. Występuje rodzinnie, może być
następstwem niedoborów żywieniowych, urazów, a także czynnikiem zaburzeń krążenia
obwodowego.
ZMIANY ZABARWIENIA - CHROMONYCHIA
Przyczyna może znajdować się na powierzchni, wewnątrz płytki lub pod nią. Najczęściej
obserwowaną zmianą zaburzenia paznokci jest zażółcenie.
Przyczyny zażółcenia:
" ciemne lakiery bez podkładu
" przeterminowane produkty do stylizacji paznokci lub błędy w ich stosowaniu
" palenie tytoniu
" środki do solarium
" niektóre detergenty
"
Zabarwienie zielone  zakażenia bakteryjne, zakażenia grzybiczne
Zabarwienie brunatne, brązowe, czarne  mogą to być podpaznokciowe znamiona barwnikowe.
Zmiany te mogą mieć też charakter pourazowy. Gromadząca się pod płytką krew zmienia swe
zabarwienie od ciemnoczerwonej poprzez sinoczerwoną po barwę brunatną  typową dla formy
zejściowej krewiaka. Plama przemieszcza się w kierunku dystalnym wraz ze wzrostem płytki, co
umożliwia różnicowanie ze zmianą barwnikową, w tym z czerniakiem.
SZORSTKOŚĆ PAZNOKCI  TRACHYONYCHIA
Powierzchnia paznokcia jest szorstka ponieważ pokrywają ją liczne drobne łuski. Zmiany te
występują w procesach chorobowych przebiegających z zajęciem macierzy paznokcia. Do
najczęstszych przyczyn zalicza się:
10
" łuszczycę
" atopowe zapalenie skóry
W przypadkach gdy nie udaje się ustalić choroby towarzyszącej mówimy o samoistnej szorstkości
paznokci.
ZESPÓA
ŻÓA
TYCH PAZNOKCI  YELLOW NAIL SYNDROM
Obserwuje się tu pogrubienie, zażółcenie, bardzo powolny wzrost płytek paznokciowych, zanik
obłączka i oddzielenie się paznokci postępujące od wolnego brzegu. Procesem może być zajęty
jeden, kilka, a w skrajnych przypadkach wszystkie paznokcie. Najczęściej te zmiany towarzyszą
przewlekłym chorobom płuc (rak płuc, rozstrzelenie oskrzeli). Za potencjalną, pozapłucną
przyczynę zespołu uważa się zaburzenia krążenia limfatycznego, dystalnych odcinków kończyn z
widocznym obrzękiem chłonnym w obrębie płytek paznokciowych.
Leczenie: Leczenie choroby podstawowej.
11