Dermatologia 1
dn. 9.X. 2008 r.
prof. Ligia Brzezińska-Wcisło
Wypadanie włosów  przyczyny i metody zapobiegania
Cykl włosowy jest niezsynchronizowany (mieszki włosowe są w ró\
nym okresie cyklu
rozwojowego).
1. WA
OS ANAGENOWY
- obecne części oderwanej opuszki zawierające barwnik, nieco ciemniej zabarwiona strefa
keratogenna
- włos rosnący zawiera obie pochewki: jaśniejszą (wewnętrzną) i ciemniejszą (zewnętrzną)
- mieszek włosowy składa się z części entodermalnej (korzeń, pochewka zewnętrzna i
wewnętrzna) i z otaczającej jej części mezodermalnej (pochewka łącznotkankowa)
Cykl anagenowy składa się z 6 cykli:
I.  tworzy się zawiązek włosa
II.  tworzy się opuszka włosa i brodawki
III.  tworzy się macierz włosa
IV.  włos tworzy się i rośnie do ujścia gruczołu łojowego a następnie&
V. - & do powierzchni naskórka
VI.  włos przebija się na zewnątrz
2. WA
OS KATAGENOWY = okres indukcji mieszka
3. WA
OS TELOGENOWY = okres spoczynkowy
Włos dystroficzny -  zaostrzony ołówek o ró\
nym kącie ścięcia
Włos dysplastyczny  równomiernie ścieńczały i pozbawiony pochewek; niektórzy twierdzą
\
e powstaje na skutek nieprawidłowego wyrywania włosów
Patologiczne postacie włosów anagenowych  włos dystroficzny + włos dysplastyczny
Trichogram  badanie słu\
ące określeniu stanu korzeni włosów (rozpoznanie mechanizmu
łysienia itp.)
Cykl wzrostowy Czas trwania Odsetek
Anagen (na głowie) 4-6 lat 80-90 %
Katagen 2-4 tygodnie 2-3-%
Telogen 2-4 miesiące 7-18%
W niskim procencie mogą być patologiczne postacie włosów anagenowych (dystroficzne i
dysplastyczne włosy).
Patomechanizm łysienia
1. Włos zdrowy noxa (przyczyna) silna okres 14-16 dni łysienie dystroficzne
(zahamowanie podziałów komórkowych)
2. Włos zdrowy noxa (przyczyna) słaba 3-4 miesiące łysienie telogenowe (skrócenie
fazy wzrostu włosów)
Fizjologiczne łysienie
1. pod koniec 1. roku \
ycia (oseski)
2. ok. 16-18 roku \
ycia (okres pokwitaniowy, dotyczy zarówno dziewcząt i chłopców),
związane z burzą hormonalną (u płci męskiej zaznacza się w kątach skroniowo-
czołowych, mo\
e ale nie musi prowadzić do szybkiego wyłysienia)
3. mo\
e, ale nie musi u obu płci po 60 r.\
. (u kobiet najczęstszą przyczyną jest menopauza)
tempo wzrostu włosa: 0,31-0,35 mm/dobę; w ciągu \
ycia zachodzi ok. 20-30 cykli
Wpływ hormonów płciowych na włosy:
a) estrogeny  powodują spadek czynności gruczołów łojowych, przedłu\
ają fazę
wzrostu włosa
b) androgeny  hamują wzrost włosa na głowie, pobudzają jego wzrost natomiast poza
skórą głowy u kobiet i mę\
czyzn
c) hormon pęcherzykowy  w czasie cią\
y powoduje spadek utraty włosów, w okresie
przekwitaniowym  wzrost wypadania
Najczęstsze choroby owłosionej skóry głowy:
1) łupie\

a) zwykły = pospolity = suchy
b) tłusty
przyczyny: mikroflora skóry z obecnością Pityrosporum ovale, zanieczyszone powietrze,
nakrycie głowy, nieodpowiednie kosmetyki, woda, promieniowanie ultrafioletowe
leczenie: leki p.grzybicze
2) łuszczyca  nie daje łysienia sama z siebie! Utrata włosów następuje wraz ze
 spełzaniem łuszczki ze skóry głowy która zawiera cebulki włosów. Utrata włosów
nie jest trwała.
leczenie: maść salicylowo-siarczana, preparaty dziegciowe z domieszką sterydów, oliwa
salicylowa
3) grzybica  jest stanem zapalnym owłosionej skóry głowy
objawy: obrzęk, rumień ze złuszczaniem i utratą włosów, brzeg ostro odgraniczony, cechy
stanu zapalnego, masywna destrukcja mieszków włosowych, maziste twory guzowate z
krostkami, drenujące przetoki (kerion), powiększone węzły chłonne
- grzybica bez stanu zapalnego jest chorobą epidemiczną (\
łobki, przedszkola itp.)
objawy: małe ogniska delikatnego złuszczania z minimalną utratą włosów, zmiany powoli
rozszerzają się, zlewają, tworzą du\
e obszary pozbawione włosów
- grzybica woszczynowa  charakterystyczne obecne tarczki woszczynowe (z punktu
widzenia semiotyki są to strupy, mykologicznie -?)
4) łojotokowe zapalenie skóry
wzrost zapadalności: nowotwory złośliwe (szczególnie górnych dróg oddechowych i
przewodu pokarmowego), chorzy psychicznie, alkoholicy
leczenie: retinoidy zewnętrznie (np. Izotretinoin), Pimecrolimus, Tacrolimus (niesteroidowe
immunomodulatory przeciwzapalne hamujące syntezę cytokin)
Przyczyny wypadania włosów:
1. wiek biologiczny
2. u\
ywki
3. odchudzanie
4. stres i przemęczenie
5. promieniowanie UV
6. anemia
7. zezonowość: wiosna-jesień
Wpływ zaburzeń hormonalnych:
a) nadczynność tarczycy włosy cienkie, jedwabiste o wzmocnionym połysku, liczba
telogenowa niska, łysienie rozlane/ograniczone (czoło), przerzedzenie włosów na
narządach płciowych
b) niedoczynność tarczycy przerzedzone, suche, szorstkie, łamliwe, wysoki procent
włosów telogenowych, objaw Hertoga  wyłysienie 1/3 zewnętrznych części brwi
c) hypokalcemia wypadanie włosów, odłamanie nie tylko w obrębie głowy ale tak\
e
rzęs, brwi, dołów pachowych i wzgórka łonowego
d) niedoczynność przysadki brak owłosienia pachowego i na narządach płciowych
e) nadczynność kory nadnerczy hypertrychoza poza skórą głowy, natomiast na
głowie u osób ze skłonnością do łysienia jest obecne ich przerzedzenie
f) cukrzyca łysienie ma charakter rozlny (maksymalnie na szczycie głowy),
mechanizm łysienia  telogenowy, wzrost utraty włosów jest zawsze poprzedzony
cukrzycą; pacjenci otrzymujący insulinę mają zmniejszoną liczbę włosów
telogenowych w mieszkach włosowych ni\
na preparatach doustnych; w cukrzycy
niewyrównanej następuje łysienie w III. i IV. dekadzie \
ycia z towarzyszącym
łojotokiem
Choroby zaka\
ne: wypadanie włosów jest ściśle uzale\
nione od wysokości i czasu trwania
gorączki!
objaw Pohla-Binkusa: odcinkowe ścieńczenie łodygi włosa, łysienie rozlane z nasileniem w
okolicy czołowo-skroniowej
kiła  2 postacie łysienia (ogniskowe i rozlane),  futro wyjedzone przez mole :&
SLE  łysienie rozlane o patomechanizmie dystroficznym lub mieszanym, ODWRACALNE
DLE  łysienie bliznowaciejące, NIEODWRACALNE
dermatomyosis  zmiany strukturalne w obrębie łodygi włosa (np. trichorrhexis nodosa)
sclerodermia - 100% włosów rosnących prawidłowych, częściej atakuje kobiety
choroby internistyczne:
" ca. narządów wewnętrznych (najczęściej \
ołądek)  skronie, łuki brwiowe, broda,
włosy Schriddiego (bardzo grube, bardzo ciemne, bez połysku)
" ca i marskość wątroby
o objaw Chvostka  kobiecy typ owłosienia u mę\
czyzn
o przerzedzenie/brak włosów pachowych
o zaburzenia metabolizmu aminokwasów (cysteina, metionina)
cytostatyki: zale\
nie od rodzaju, dawki i schematu leczenia; typowo łysienie dotyczy szczytu
głowy przy niezmienionym pasie na obwodzie ( mnich )
leki: cytostatyki, immunosupresanty, witamina A, aromatyczne retinoidy, beta-blokery, środki
przeciwzakrzepowe, leki obni\
ające poziom lipidów, związki złota, ołów, tal, rtęć
ZNAMIONA NACZYNIOWE  podział:
I. Znamiona naczyniowe:
" naevus medialis faciem (nie leczy się, środkowa część twarzy u dzieci)
" naevus unny (na potylicy)
" naevus flammeus
II. Angioma planum
III. Właściwe naczyniaki:
" angioma planotuberosum
" angioma tuberosum
" angioma tuberonodosum
" angioma nodosum
Leczenie naczyniaków płaskich: lasero- i krioterapia
Leczenia naczyniaków gwiaz
dzistych: jak wy\
ej + elektrokoagulacja
Zespół Moulitrix  segmentowane przewę\
enia w obrębie łodygi włosów ( paciorki ),
regularnie występujące, dziedziczone genetycznie
" wysoki procent włosów anagenowych
" włosy suche, bez połysku, przerzedzenie ró\
nie nasilone
" nadmierne rogowacenie mieszków włosowych
Leczenie: witaminy, zewnętrznie maści złuszczające sterydowe
Zespół Nethertona  zmiany skórne z grupy rybiej łuski z anomaliami strukturalnymi,
dodatkowo schorzenia alergiczne i zaburzenia wzrostu
" aminoacyduria
" niedorozwinięcie umysłowe
" włosy bambusowate
Zespół Sturge a-Trenaunaqa: naczyniaki wewnątrzczaszkowe, niedorozwój umysłowy w
konsekwencji, padaczka, plamy na twarzy
Leczenie: stosowanie ucisku na naczyniak w celu jego wchłonięcia, samoistne ustąpienie,
krio-/laseroterapia, chirurgia plastyczna, glikokortykosteroidy doogniskowo, interferon
gamma:
by Vogue