Psychologia poznawcza
Elżbieta Zdankiewicz-Ścigała
Metamechanizmy poznawcze
Aspekty formalne systemu poznawczego (jak jest zbudowany
system)
" Złożonośd poznawcza  ilośd funkcjonalnie niezależnych wymiarów
(konstruktów) do poznawania świata i siebie.
" Poziom integracji wymiarów  na ile spójny jest system którym
posługuje się jednostka (spójny logicznie  spójny psychologicznie)
Od prostoty do złożoności.
System prosty posługuje się kilkoma ważnymi wartościami do
rozumienia i opisywania innych i siebie (reguła zgodności
afektywnej jako sposób budowania spójności systemu.
System złożony posługuje się wieloma niezależnymi wymiarami do
rozumienia świata i siebie (reguła zgodności deskrytywnej jako
sposób budowania trafnej reprezentacji)
2
Motywacja epistemiczna A. W. Kruglanski
" Sposób w jaki budujemy teorię odzwierciedlającą otaczający świat w tym
siebie.
" Cykle epistemiczne: od rozmrożenia poznawczego przez poznawanie do
zamrożenia epistemicznego.
" Motywacja do poznawania opiera się o trzy potrzeby:
" Potrzeba struktury niespecyficznej  uzyskanie jakiejkolwiek  etykietki
jako przeciwieostwo chaosu.
" Potrzeba struktury specyficznej  uzyskanie trafnej i preferowanej
wiedzy:
1. Szukanie danych potwierdzających
2. Wątpienie w możliwośd dopuszczania zmian
" Potrzeba wieloznaczności  tolerowanie warunkowych kontekstowych
rozwiązao, odwracanie aktywności poznawczej od dążenia do struktury
jakiejkolwiek, szukanie nowych rozwiązao zgodnie z napływającymi
danymi
" Potrzeby epistemiczne wyznaczają proces domykania poznawczego
3
Jak rozwiązywana jest konfrontacja z niezgodnością?
" Gdy dominuje potrzeba struktury niespecyficznej:
1. Dostępnośd trwałośd jako główny czynnik określający wybór
2. Zabieganie o to, aby niezgodnośd została rozwiązana bez względu na to jak
będzie rozwiązana
3. Istnieje ryzyko podważenia struktury oraz prawdopodobieostwo
wystąpienia silnego afektu negatywnego
" Gdy dominuje potrzeba struktury specyficznej
1. Przystępnośd chwilowa umożliwia generowanie hipotez
2. Tolerowanie niezgodności w trakcie cyklu epistemicznego przez stosowanie
złożonych mechanizmów poznawczych (róznicowanie, abstrahowanie itp.)
3. Podważanie części informacji co sprzyja potrzebie wieloznaczności
4. Tolerancja dla podważenia całej struktury bez istnienia afektu negatywnego
4
Konsekwencje metapoznawczych mechanzimów
" Aspekt funkcjonalny: refleksyjnośd / bezrefleksyjnośd
E. Langer
1. Bezrefleksyjnośd  sposób przetwarzania danych, który
charakteryzuje:
" sztywnośd poznawcza
" Usidlenie przez kategorie
" Przedwczesne związanie poznawcze
" Działanie z pojedynczej perspektywy
" Orientacja na wynik
" Bazowanie na przeszłości
" Przetwarzanie automatyczne
5
Konsekwencje metapoznawczych mechanzimów c.d.
2. Refleksyjnośd 
manifestowana - stan gotowości do aktywnego przetwarzania
danych wymagający stałej świadomości i twórczej mobilizacji
uwagi  wrażliwośd adaptacyjna
latentna (potencjalna)  stan umysłu, który w chwili zmiany
warunków wewnętrznych lub zewnętrznych przechodzi w
refleksyjnośd manifestowaną
Cechy:
" elastycznośd poznawcza
" wrażliwośd na kontekst, działanie z wielu perspektyw
" tworzenie nowych rozróżnieo i kategorii bardziej szczegółowych
" orientacja na proces
" aktywne przetwarzanie danych
" bazowanie na teraz
niejszości
6