Psychologia osobowości
Wykład nr 3
Dr Elżbieta Zdankiewicz-Ścigała
Psychoanaliza klasyczna
Zygmunt Freud
Założenia:
lð DoniosÅ‚ość procesów nieÅ›wiadomych
lð Konflikty intrapsychiczne, obrony
lð Kompleks Edypa
lð Centralna rola popÄ™du seksualnego
ZAA
OŻENIA METODOLOGICZNE PSYCHOANALIZY:
Zasada nad-determinizmu, i historycznego
(rozwojowego) podejścia do osobowości i jej
zaburzeń.
TEORIA L
KU I MECHANIZMÓW OBRONNYCH.
Lęk obiektywny a lęk neurotyczny: Jakie z
ródła?
1-sza teoria: lęk neurotyczny jako następstwo
stłumienia libido.
2-ga teoria: lęk neurotyczny  lęk sygnalizacyjny,
odpowiedz
na zagrożenie ego, wzbudzenie
mechanizmów obronnych.
TEORIA MYŚLENIA, SNÓW, I WOLNYCH SKOJARZEC
.
Zainteresowanie niekontrolowanymi aspektami życia
psychicznego  możliwość dotarcia do nieświadomych
pragnień i obaw.
procesy pierwotne  procesy wtórne.
TEORIA AGRESJI.
jako następstwa stłumienia libido.
jako przejaw instynktu śmierci.
Psychoanaliza Z. Freuda
Perspektywa / Założenie
Model
1. Dynamiczny o roli popędów libidinalnego i agresywnego
1. Ekonomiczny o sposobie funkcjonowania
(przemieszczania siÄ™ w psychice)
energii
1. Topograficzny O procesach: świadomych,
przedświadomych i nieświadomych
1. Rozwojowy (lub Zał. o stadiach rozwoju (i kompleksie
genetyczny) Edypa)
Teraz
niejszość jest kształtowana przez
przeszłość
1. Strukturalny O strukturach psychicznych: id, ego,
superego
Model dynamiczny: teoria popędów
Popędy: libidinalny i agresywny
Popęd definiuje przez:
lð y
ródło (wewnętrzne, cielesne: np. głód, napięcie
seksualne)
lð Cel: rozÅ‚adowanie napiÄ™cia i osiÄ…gniÄ™cie przyjemnoÅ›ci
lð Obiekt: nie tylko osoba lub rzecz - głównie jej psychiczna
reprezentacja, zwana obiektem wewnętrznym. Cel osiągany
jest zawsze dzięki obiektowi, działanie kierowane jest na
obiekt
lð Libido: potrzeba seksualna, poszukiwanie przyjemnoÅ›ci,
zmysłowość, miłość: każdy składnik pozytywnych relacji z
innymi; element konstruktywnej motywacji działania
Model ekonomiczny: energia psychiczna
1. Dynamika osobowości: przemieszczanie się i
przekształcanie motywów. Sposób wyrażenia popędu a
także obiekt (za pomocą którego popęd zostaje
rozładowany) ulegają przemianom, by były możliwe do
zaakceptowania.
2. Zmiany ekspresji popędu i obiektu możliwe dzięki
zasilaniu czynności psychicznych przez energię:
3. Kateksja - Naładowanie czynności psychicznej (myśli,
fantazji, marzenia) energią popędową
4. Energia przepływa do obiektów - zostaje zatrzymana
(zwiÄ…zana) przez obiekt = obsadzenie obiektu
Model topograficzny
lð Główne zaÅ‚ożenie: psychiczny determinizm - nic
nie dzieje siÄ™ przez przypadek, cokolwiek robimy,
czujemy, myślimy, o czym śnimy, marzymy, w
kim się zakochujemy, kogo poślubiamy, ile
zarabiamy - wszystko ma swój psychologiczny
motyw: motywowani jesteśmy przez wewnętrzne
nieświadome siły.
lð Za przesuwanie do nieÅ›wiadomoÅ›ci wszystkiego
co niewygodne i/lub bolesne odpowiada
wyparcie
Model topograficzny c.d.
lð Åšwiadomość  to czego doÅ›wiadczam teraz.
Najmniejsza część życia psychicznego
lð PrzedÅ›wiadomość  to, co poza bezpoÅ›redniÄ…
świadomością lecz możliwe do przypomnienia
poprzez skupienie uwagi (np. nr telefonu)
lð NieÅ›wiadomość  w strukturze psychologicznej,
miejsce wypartych (bolesnych lub zagrażających)
wspomnień i pragnień. Są niedostępne
świadomości,  udostepnia je psychoanaliza lub
hipnoza
Model rozwojowy= genetyczny
STADIUM STREFA PROTOTYP0 KONFLIKT/ OSOBOWOŚĆ I
ROZWOJU CELE
ERO- WA CECHY
CHARAKTERU
GENNA AKTYWNOŚĆ
(Osob.=charakter)
Oralne usta ssanie; Konflikt: Oralno-
gryzienie; inkorporujaca:
0-2 lata między
połykanie zależność,
pragnieniami
(inkorporacja) hojność
libidinalnymi i
agresywna,
sadystycznymi
oralno-
cel: sadystyczna
zachłanność
relacja ufnej
ciekawość,
zależności
ambicja, zawiść
analne zwieracz potrzeba Konflikt Analno-retencyjna:
odbytu wydalania; pomiędzy systematyczność,
2-3 lata
trening kontrolą a jej upór oszczędność
toaletowy brakiem ekspulsywna
(zatrzymywanie (wydalajÄ…ca):
stolca vs. porywczość,
zanieczyszczanie destrukcyjność,
się) cel: okrucieństwo
niezależność
Produktywna
(twórcza)
falliczne narządy aktywność Konflikt lęk Falliczna
płciowe autoerotyczna kastracyjny zainteresowanie-
4-5 lat
zazdrość o penis bez zakłopotania;
(kompleks Edypa inicjatywa bez
i Elektry) cel: poczucia winy
identyfikacja Falliczno-
seksualna; narcystyczna:
powstanie agresywność;
superego zuchwałość
Model strukturalny - Id, Ego i Superego
lð Id  siedlisko popÄ™dów, (seksualny: libido i agresywny). Kieruje
się zasadą przyjemności, tj. dążeniem do natychmiastowego
zaspokojenia potrzeby = funkcj. wg. reguł PROCESÓW
PIERWOTNYCH: ignorowanie logiki, dopuszczanie
sprzeczności, reprezentacja rzeczywistości w postaci
wyobrażeń i fantazji
lð Nie rozróżnia m. obiektem a jego wyobrażeniem  nie odróżnia
rzeczywistości obiektywnej od subiektywnej.
lð Nie zmienia siÄ™ (nie rozwija) i nie jest zmieniana zewnÄ™trznie.
Model strukturalny
lð Ego  struktura poÅ›redniczÄ…ca pomiÄ™dzy:
potrzebami id;
wymaganiami rzeczywistości  Trzej surowi panowie
nakazami superego.
lð Podstawowa funkcja: radzenie sobie z rzeczywistoÅ›ciÄ…. Kieruje
się zasadą rzeczywistości (uwzględnianiem wymagań
otoczenia: gratyfikacje realistyczne, odroczone w czasie) = f.
wg PROCESOW WTÓRNYCH  ocena zdarzeń n.pdst.
doświadczenia, wykorzystanie procesów poznawczych
(myślenie, plamięć, spostrzeganie)
Model strukturalny
lð Superego  utożsamiane z sumieniem, uwewnÄ™trznione
powinności, postawy moralne:
1) Sumienie: czego nie powinienem robić
2) Ego idealne  jaki powinienem się stać
lð Konflikt (chroniczny) pomiÄ™dzy id ego superego
(konfliktowe motywy i cele). Konflikt: zderzenie pragnień i
potrzeb własnych z wymaganiami i oczekiwaniami
otoczenia.
lð Internalizacja wartoÅ›ci spoÅ‚ecznych oznacza przeniesienie
wojny (człowiek  otoczenie) do wewnątrz: wojna jest
toczona pomiędzy komponentami osobowości, wywołując
DZI
KUJ
ZA UWAG