subdyscypliny pedagogiki omowienie

OMÓWIĆ SUBDYSCYPLINY PEDAGOGIKI

1. PEDAGOGIKA OGÓLNA – zajmuje się charakterystyką pedagogiki jako nauki, analizuje
podstawowe pojęcia pedagog., historyczne uwarunkowania rozwoju tej dyscypliny, bada czynniki
wychowania (role i znaczenie środowiska w wychowaniu, znaczenie dziedziczności w tym procesie,
odnosi się także do celów i zadań stawianych przed wychowaniem) zajmuje się również problematyką
edukacji permanentnej inaczej kształceniem ustawicznym.
2. DYDAKTYKA – teoria kształcenia, zajmuje się istotą i przebiegiem procesów nauczania, analizuje
także cele, treści, formy organizacyjne, zasady i metody nauczania; dzieli się na dydaktykę ogólną i
dydaktyki szczegółowe, inaczej szczegółowe teorie nauczania – odnoszą się one tak do przedmiotów
ogólnokształcących jak i zawodowych na poszczególnych etapach kształcenia.
3. TEORIA WYCHOWANIA – wyjaśnia zadania, treści, formy organizacyjne, zasady i metody
wychowania moralnego. Wiele miejsca poświęca tą teorią wychowaniu w rodzinie w obszarze zajęć
pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz pracy wychowawczej w dziecięcych i młodzieżowych
organizacjach, np. metodyka w ZHP (analizuje pracę i metody ZHP – organizacji pozaszkolnej)
4. HISTORIA WYCHOWANIA – to nauka o metodach i formach, organizacji procesu wychowania, o
ustrojach i systemach oświatowych w kontekście historycznym. Jest nauką o systemach oświatowych,
o genezie i historii myśli pedagogicznej.

Subdyscypliny pedagogiki:

andragogika - nauka zajmująca się osobami dorosłymi
historia wychowania - zajmuje się historią myśli pedagogicznej

pedagogika ogólna
teoria wychowania

dydaktyka ogólna - nauka zajmująca się procesami uczenia
pedeutologia - nauka zajmująca się osobą nauczyciela

Wyodrębnienie się działów i dziedzin wiedzy

pedagogicznej
Różne są kryteria za pomocą których dokonywane są podziały
wiedzy pedagogicznej na poszczególne dyscypliny i dziedziny –
jest to proces ciągły, gdyż pedagogika jako nauka społeczna
ciągle się rozwija. Według S. Kunowskiego działy i dziedziny
wiedzy pedagogicznej nie są poziomymi zgrupowaniami różnych
zjawisk, lecz mają budowę pionową, która przebiega:

•

Od najszerszej podstawy praktyki (doświadczenia

praktycznego wychowawców),

•

Poprzez uogólnienia zjawisk wychowawczych,

•

Aż do najogólniejszych pojęć ujmujących proces

wychowania w perspektywie przyjętych najwyższych wartości.

Ogólne dyscypliny pedagogiczne

Do dyscyplin o charakterze ogólnym zaliczamy:

•

Pedagogikę ogólną (obejmuje większość podstawowych

problemów wychowawczych, rozważając je w sensie ogólnym,
zwłaszcza w perspektywie antropologiczno 0 filozoficznej.

Większość definicji pedagogicznych akcentuje jej związek z
filozofią, chodzi tu bowiem o dyscyplinę naukową która ma się
zajmować problemami wychowawczymi w kontekście
antropologicznym, aksjologicznym, kulturowym, społecznym i
psychologicznym),

•

Kierunek, system (teorię) wychowania (po II wojnie

światowej pedagogika ogólna jako specyficzny sposób
całościowego myślenia o wychowaniu została zastąpiona tzw.
Teorią wychowawczą. Szczególną rolę odegrał tu H. Muszyński,
który wskazywał, iż teoria wychowania jest wąskim sposobem
myślenia o pedagogice i wychowaniu i dotyczy głównie
kształtowania określonych sfer osobowości człowieka, zwłaszcza
w sferze emocjonalno – motywacyjnej. Zdaniem tego autora
teoria wychowania jest nauką praktyczną, co oznacza że ma
ona charakter zarówno empiryczny, jak i ideologiczny. Taki
sposób rozumienia teorii wychowawczej zdominował
pedagogikę polską w latach 60 – tych, 70 – tych i 80 – tych.
Posługiwano się tu również pojęciem system wychowania (S.
Kunowski), w podejściu tym analizowano proces wychowania w
kategoriach celów, środków i metod wychowawczych wskazując
na racjonalne kryteria w ich określeniu. Podkreślano tu również
rolę instytucji wychowawczych),

•

Filozofię wychowania i nauczania (w odniesieniu do

podstawowych problemów związanych z wychowaniem,
podstawowe pytanie badawcze w wypadku filozofii wychowania
i takiego ujęcia nie brzmi jak wychowywać i ani jak przebiega
wychowanie, lecz co to w ogóle jest wychowanie,, czym jest
nauczanie i czy należy wychowywać w ogóle. Pierwsza grupa
pytań (jak) wymaga odniesienia do nauk szczegółowych, druga
grupa pytań (czy) są to typowe pytania podejmowane z
perspektywy filozoficznej, w tym wypadku właściwe dla filozofii
wychowania),

•

Politykę oświatową (jest to dyscyplina naukowa

realizowana w kontekście wychowania, która dostarcza
teoretycznych podstaw dla działań politycznych, w dziedzinie
oświaty i wychowania).

Pedagogiki szczegółowe ujmują poszczególne dziedziny i

aspekty wychowania, miejsca i okoliczności, oraz problemy na
które w ujęciu globalnym wskazują dyscypliny o charakterze
ogólnym. Pedagogiki szczegółowe dzielą się na różne
dyscypliny, wyróżnione w oparciu o różne kryteria.