5 (L). PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZA JAKO SUBDYSCYPLINA NAUK O WYCHOWANIU

Pedagogika opiekuńcza wywodzi się z nauk o wychowaniu i czerpie z ich dorobku, natomiast kwestia tego, czy jest ich subdyscypliną jest różnie postrzegana przez autorów.

W pierwszych latach XX wieku rozwój wiedzy o dziecku, o uwarunkowaniach jego rozwoju i życia spowodował generalny zwrot w naukach pedagogicznych. Zwrócono baczniejszą uwagę na dwustronny charakter wszelkich działań pedagogicznych i podmiotową rolę dziecka w tych działaniach. Nauki pedagogiczne zaczęły bliżej interesować się dziedziną opieki, a zwłaszcza opieki nad dzieckiem, dostrzegając konieczność wzbogacenia teorii
i praktyki pedagogicznej o doświadczenia opiekuńczego działania. Badania nad społecznymi przyczynami niepowodzeń szkolnych oraz działania z zakresu ratownictwa, pomocy i opieki społecznej doprowadziły Helenę Radlińską do wskazania na potrzebę powstania pedagogiki opiekuńczej.

Jako subdyscyplina nauk o wychowaniu, pedagogika opiekuńcza bada działalność opiekuńcza w instytucjach opieki całkowitej lub częściowej, stowarzyszeniach, związkach
i organizacjach skupiających dzieci i młodzież.

Pedagogika opiekuńcza jest dyscypliną naukową dopiero się kształtującą. Trwają poszukiwania jej specyfiki badawczej, istnieje bowiem niebezpieczeństwo zarówno nadmiernego rozszerzenia, jak i zawężenia zakresu rozważań. Nagromadzone doświadczenia
i dotychczasowe refleksje teoretyczne pozwalają określić pedagogikę opiekuńczą jako jedną
z dyscyplin w naukach pedagogicznych zajmująca się uwarunkowaniami, celami, treścią, organizacją i metodami działalności opiekuńczo - wychowawczej.

W pedagogice opiekuńczej, podobnie jak i w innych dyscyplinach pedagogicznych, możemy wyodrębnić różne warstwy wiedzy i płaszczyzny rozważań: teoretyczną, normatywną, metodyczną, historyczną i porównawczą. Tworzą one w sumie problematykę badawczą pedagogiki opiekuńczej.

---