2011-11-10

1

Rachunek kosztów dla

inżynierów

Wykładowca:

dr inż. Grażyna Paulina Wójcik

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

Wydział Inżynierii Produkcji

Zarządzanie i Inżynieria Produkcji



Spełniając wewnętrzną funkcję

informacyjną rachunek kosztów zapewnia
obsługę informacyjną wszystkich funkcji
zarządzania:



planowania,



organizowania,



koordynowania,



motywowania,



i kontrolowania

.



zewnętrzna funkcja rachunku kosztów

dostarcza informacji odpowiednim
jednostkom
z otoczenia przedsiębiorstwa:



akcjonariuszom,



udziałowcom,



inwestorom,



bankom (kredytodawcom),



kontrahentom

oraz



agendom rządowym



Spełnianie przez rachunek kosztów ogólnej funkcji
informacyjnej wymaga realizacji trzech innych
szczegółowych funkcji związanych z przebiegiem
procesu generowania informacji w systemie
rachunkowości, w tym także i w podsystemie
rachunku kosztów. Są to funkcje:



rejestracyjna,



klasyfikacyjna



i sprawozdawcza.



funkcja rejestracyjna r. k. jako
podsystem ewidencyjny rachunkowości,
zajmuje się



dokumentowaniem zużycia zasobów
majątkowych przedsiębiorstwa i pracy
żywej



oraz ujmowaniem skutków operacji
gospodarczych dotyczących tego zużycia
przez chronologiczny zapis tych operacji
w księgach

Klasyfikacyjna funkcja rachunku kosztów

jest związana z realizacją zasad metody
bilansowej.

Odbywa się to przez dokonywanie zapisów

księgowych, związanych z operacjami
gospodarczymi dotyczącymi kosztów, na
odpowiednich kontach wyszczególnionych
w zakładowym planie kont.

2011-11-10

2

Tradycyjnie, w zakładowych planach kont

występują dwa zespoły kont, na których odbywa
się ewidencja kosztów:

Zespół 4 dotyczący kosztów grupowanych w
układzie rodzajowym

oraz

Zespół 5 dotyczący grupowania kosztów według
miejsc powstawania i nośników kosztów.

Przez zapis operacji na odpowiednim koncie

odbywa się przyporządkowanie (klasyfikacja)
kosztów w układach: rodzajowym, podmiotowym
i przedmiotowym.

Sprawozdawcza funkcja rachunku kosztów

jest związana z końcowym produktem
procesu przekształcania informacji
w systemie rachunkowości, którym jest:



sporządzanie raportów,



sprawozdań finansowych



sprawozdań statystycznych
dostosowanych do potrzeb
odbiorców wewnętrznych
i zewnętrznych…

Rozpatrując rachunek kosztów jako podstawowe

źródło informacji o kosztach tworzonych
na potrzeby zarządzania można, oprócz
omówionej wcześniej ogólnej funkcji
informacyjnej,

wskazać cztery inne funkcje szczegółowe.
Są to funkcje:



analityczna,



optymalizacyjna,



motywacyjna



kontrolna.

Analityczna funkcja rachunku kosztów

wyraża się badaniem i interpretacją
informacji dostarczanych przez system
rachunku kosztów w celu:



ocen,



poziomu,



dynamiki i struktury kosztów,



oraz wyników finansowych,



i efektywności działalności jednostki
gospodarczej.



Optymalizacyjna funkcja rachunku
kosztów polega na stworzeniu podstaw do
dokonywania wyboru optymalnych
wariantów działania poprzez dostarczanie
informacji opisujących różne sytuacje
decyzyjne w jednostkach gospodarczych.



W zagadnieniach optymalizacyjnych
koszty często stanowią kryterium wyboru
lub parametr modelu decyzyjnego.



Ponadto informacje kosztowe służą
określaniu najkorzystniejszej relacji
między nakładami a efektami.

2011-11-10

3



Motywacyjna funkcja rachunku kosztów
przejawia się w dostarczaniu informacji
o kosztach, które umożliwiają stworzenie

systemu mierników ocen i bodźców

dla ośrodków odpowiedzialności w celu
lepszego zaangażowania w realizację
wyznaczonych celów i zadań.



Kontrolna funkcja rachunku kosztów
przejawia się w dostarczaniu różnym
szczeblom zarządzania, traktowanym jako
środki odpowiedzialności,



informacji o kosztach w celu oceny stopnia
osiągnięcia wyznaczonych zadań i stopnia
wykorzystania postawionych do dyspozycji
środków,



a następnie kontroli poziomu poniesionych
kosztów. Na tej podstawie formułowane są
wnioski dotyczące działań przyszłych.

Funkcja kontrolna rachunku kosztów może być
realizowana w postaci trzech rodzajów kontroli:



kontroli wstępnej, przeprowadzanej przed
rozpoczęciem działalności
gospodarczej, a więc przed poniesieniem
kosztów,



kontroli bieżącej, dokonywanej w czasie procesu
ponoszenia kosztów
w trakcie prowadzenia działalności
gospodarczej,



kontroli wynikowej, dotyczącej kosztów
faktycznie poniesionych na
zrealizowanie określonego zakresu działalności.

Systemy rachunku kosztów



W rachunku kosztów odbywa się pomiar
kosztów i ich transformacja w celu
przystosowania do potrzeb informacyjnych
odbiorców informacji.



Dążenie do coraz pełniejszego spełnienia zadań
stawianych przed rachunkiem kosztów
doprowadziło do wykształcenia się różnych
systemów i odmian tego rachunku



przez system rachunku kosztów
będziemy rozumieć zespół zasad i
procedur, według których dokonuje się
pomiaru kosztów i ich transformacji w celu
zaspokojenia specyficznych potrzeb
informacyjnych odbiorców tych informacji.



Z kolei odmianą rachunku kosztów jest
pewien wariant systemu rachunku kosztów
uwzględniający bardziej szczegółowe
zasady jego prowadzenia.