1

Europejski Przegląd Sądowy wrzesień 2008

P

E

S

Dyskryminacja bezpośrednia ze względu na więź?

Według dotychczas przyjmowanych koncepcji dyskryminacji bezpośredniej ma ona miejsce wówczas, gdy dany środek jako taki, po pierwsze, rozróżnia między klasą

osób A (np. pełnosprawne) i klasą osób B (np. niepełnosprawne), po drugie, rozróżnienie AB (osoby pełnosprawne – osoby niepełnosprawne) jest prawnie zakazane.
Tymczasem w sprawie C-303/06, Coleman, ETS przyjął, że zakaz dyskryminacji bezpośredniej przewidziany w dyrektywie Rady 2000/78/WE z 27.11.2000 r., ustana-
wiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy nie ogranicza się tylko do osób niepełnosprawnych, lecz obejmuje także pracownicę,
która sama nie jest niepełnosprawna, lecz jest traktowana przez pracodawcę mniej przychylnie – ze względu na niepełnosprawność jej dziecka – niż traktowany jest inny
pracownik w porównywalnej sytuacji.

Z orzeczenia tego wynika m.in., że niepełnosprawność nie jest wyłącznie niedozwolonym kryterium różnicującym osoby na pełnosprawne i niepełnosprawne, i w tym

(wąskim) sensie cechą osoby, która ze względu na tę właśnie cechę jest poddawana zakazanym praktykom dyskryminacyjnym. Niepełnosprawność jest tu ujmowana szerzej
jako podstawa do rozróżnienia między pracownikami, którzy sprawują opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, i pracownikami, którzy sprawują opiekę nad dzieckiem
pełnosprawnym, przy czym ci pierwsi są przypuszczalnie gorzej traktowani niż ci drudzy w związku z niepełnosprawnością ich dziecka.

Intelektualny potencjał tego wyroku, którego zasadnicze tezy nie zostały jednak należycie uzasadnione, jest ogromny. Podstawą zarzutu dyskryminacyjnego traktowa-

nia ze względu na niepełnosprawność nie jest tu bowiem stwierdzenie, że pracownik niepełnosprawny jest mniej przychylnie traktowany niż pracownik pełnosprawny, lecz
stwierdzenie, iż pracownik pełnosprawny jest mniej przychylnie traktowany w związku z niepełnosprawnością swojego dziecka. Przyczyną dyskryminacyjnego traktowania
jest tu więc więź (prawna) łącząca pracownika z osobą niepełnosprawną. Zastosowanie reguły Coleman do innych niedozwolonych kryteriów różnicujących wskazanych
w art. 13 TWE niewątpliwie będzie oznaczało poszerzenie zakresu niedyskryminacji ze względu np. na rasę lub wyznanie, gdy pracownik stwierdzi, że jest mniej przychyl-
nie traktowany przez pracodawcę ze względu na związek małżeński z osobą innej rasy lub osobą innego wyznania.

Andrzej Wróbel

Redaktor Naczelny „EPS”

Direct discrimination on the grounds of relationships?

According to the concepts of direct discrimination used so far, it occurs when a given measure as such, firstly, differentiates between the class of persons A (e.g.

non-disabled) and the class of persons B (e.g. disabled), secondly, AB differentiation (non-disabled – disabled persons) is prohibited by the law. But in case C-303/06,
Coleman, the ECJ assumed that the prohibition of direct discrimination provided for in Council Directive 2000/78/EC of 27 November 2000 establishing a general
framework for equal treatment in employment and occupation does not concern only disabled persons, but is also covers an employee who is not disabled herself, yet
is treated less favourably by the employer – due to her child’s disability – than any other employee in a comparable situation.

What results from the judgments is, among other things, that disability is not just a prohibited criterion for differentiating between non-disabled and disabled

persons, and in this (narrow) sense a feature of the person who – precisely on the grounds of this feature – is subjected to prohibited discriminatory practices. Disability
here is understood more broadly, as the grounds for differentiating between employees who take care of a disabled child and those who take care of a non-disabled one,
the former being possibly treated less favourably than the latter, due to their child’s disability.

The intellectual potential of this judgment, whose basic theses were not sufficiently justified though, is enormous. The grounds for the charge of discriminatory

treatment on the grounds of disability is not the statement that a disabled employee is treated less favourably than a non-disabled one, but the statement that a non-
disabled employee is treated less favourably due to his/her child’s disability. Thus the reason for the discriminatory treatment is the (legal) relationship between the
employee and a disabled person. The application of the Coleman rule to other prohibited differentiating criteria identified in Art. 13 TEC will undoubtedly mean
broadening the scope of non-discrimination e.g. on the grounds of race or religion, where the employee finds he/she is treated less favourably by the employed due to
marriage with a person of another race or religion.

Andrzej Wróbel

Editor-in-Chief

”EPS”