Instytut Automatyki
Zakład Teorii Sterowania
Podstawowe problemy automatyki
Krzysztof Marzjan
2
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Problem 1.
Dany jest obiekt o transmitancji
)
1
10
(
1
)
(
s
s
s
G
OR
. Dobrać regulator PD tak by były spełnione warunki:
1. Przy wymuszeniu
)
(
1
)
1
(
)
(
t
t
t
u
uchyb ustalony jest nie większy od 0,1
2.
Zapas fazy jest równy ok.
8
Układ z regulatorem PD ma następującą strukturę:
Transformata uchybu regulacji dla wymuszenia
)
(
1
)
1
(
)
(
t
t
t
u
ma postać:
)
1
(
)
1
10
(
)
1
(
)
1
10
(
1
)
1
10
(
)
1
(
1
1
)
(
)
(
)
(
2
s
T
k
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
T
k
s
u
s
G
s
e
D
p
D
p
e
Uchyb ustalony oblicza się korzystając z twierdzenia granicznego:
p
D
p
s
s
t
u
k
s
T
k
s
s
s
s
s
e
s
t
e
e
1
)
1
(
)
1
10
(
)
1
(
)
1
10
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
0
0
dB
k
k
k
p
p
p
20
log
20
,
10
1
,
0
1
)
1
(
s
T
k
D
p
)
1
10
(
1
s
s
+
_
y(s)
u(s)
3
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
20dB
-3
-2
-1
0
1
2
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
4
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
regulator PD
-3
-2
-1
0
1
2
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
90
135
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
8
--
5
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
0
10
20
30
40
50
60
70
80
-1
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
przebieg uchybu regulacji
czas [s]
e
(t
)
bez regulatora
z regulatorem P
z regulatorem PD
6
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Problem 2.
Dany jest obiekt o transmitancji
)
1
10
(
1
)
(
s
s
s
G
OR
. Dobrać regulator PD tak, by były spełnione warunki:
1. Przy wymuszeniu jednostkowym
10
1
)
(
0
1
dt
t
e
I
p
2.
Dla częstotliwości odcięcia regulator wprowadza przesunięcie fazowe
2
4
3
Sprawdzić, czy odpowiedź jednostkowa ma charakter aperiodyczny ?
Jaki jest zapas fazy układu po korekcji ?
Układ z regulatorem PD ma następującą strukturę:
Transformata uchybu regulacji dla wymuszenia jednostkowego ma postać:
)
1
(
)
1
10
(
1
10
1
)
1
10
(
)
1
(
1
1
)
(
)
(
)
(
s
T
k
s
s
s
s
s
s
s
T
k
s
u
s
G
s
e
D
p
D
p
e
)
1
(
s
T
k
D
p
1
10
1
s
s
+
_
y(s)
u(s)
7
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Wskaźnik całkowy I
1
można zapisać w postaci (uchyb ustalony
0
u
e
, układ astatyczny
z astatyzme
m rzędu I):
dt
t
e
dt
t
e
dt
e
t
e
dt
t
e
I
t
t
u
p
)
(
lim
)
(
lim
)
(
)
(
0
0
0
1
Stosując twierdzenia graniczne uzyskuje się:
p
D
p
s
D
p
s
s
s
s
s
s
s
t
t
k
s
T
k
s
s
s
s
T
k
s
s
s
s
e
s
e
s
s
e
s
s
s
e
s
dt
t
e
s
dt
t
e
s
dt
t
e
dt
t
e
I
1
)
1
(
)
1
10
(
1
10
lim
)
1
(
)
1
10
(
1
10
lim
)
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
0
0
0
0
0
1
Stąd wzmocnienie regulatora:
10
10
1
1
p
p
k
k
W dalszych rozważaniach przyjmujemy najmniejszą możliwą wartość wzmocnienia
10
p
k
.
L
L
8
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-3
-2
-1
0
1
2
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
Po narysowaniu charakterystyk częstotliwościowych, z uwzględnieniem wzmocnienia regulatora, można odczytać, że pulsacja
odcięcia wynosi
4
1
0
10
. Dla tej pulsacji regulator PD ma wprowadzić przesunięcie fazowe
2
4
3
.
9
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
-20
0
20
40
60
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-3
-2
-1
0
1
2
-45
0
45
90
135
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
Z charakterystyki fazowej
regulatora odczytujemy czas
wyprzedzenia
62
,
5
10
10
4
3
)
log(
4
3
4
3
D
D
D
T
.
Ostatecznie transmitancja
operatorowa szukanego
regulatora PD jest równa:
)
1
1000
(
10
)
(
4
s
s
G
PD
Transmitancja operatorowa
układu otwartego z regulatorem
wynosi:
)
1
10
(
)
1
1000
(
10
)
(
4
0
s
s
s
s
G
10
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-3
-2
-1
0
1
2
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
90
135
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
2
--
Po narysowaniu charakterystyk częstotliwościowych odczytujemy zapas fazy
2
11
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Transformata uchybu regulacji dla wymuszenia jednostkowego ma postać:
1870
,
0
0578
,
0
6913
,
1
0578
,
1
)
1870
,
0
(
)
6913
,
1
(
1
,
0
3162
,
0
8773
,
1
1
,
0
10
)
10
10
(
10
10
)
1
10
(
10
1
10
)
1
1000
(
10
)
1
10
(
1
10
1
)
1
10
(
)
1
1000
(
10
1
1
)
(
)
(
)
(
2
2
1
1
4
1
2
1
2
1
4
5
2
4
4
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
u
s
G
s
e
e
.
Stąd uchyb regulacji:
)
(
1
0578
,
0
0578
,
1
1870
,
0
0578
,
0
6913
,
1
0578
,
1
)
(
)
(
1870
,
0
6913
,
1
1
1
t
e
e
s
s
s
e
t
e
t
t
zat
em odpowiedź jednostkowa ma także charakter aperiodyczny.
L
L
12
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
0
10
20
30
40
50
60
70
80
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
odpowiedź jednostkowa
czas [s]
h
(t
)
przed korekcją
z regulatorem k
p
po korekcji
0
10
20
30
40
50
60
70
80
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
uchyb regulacji
czas [s]
e
(t
)
przed korekcją
z regulatorem k
p
po korekcji
13
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Problem 3.
Dany jest obiekt o transmitancji
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
1
)
(
s
s
s
s
G
OR
. Dobrać korektor o transmitancji
1
,
1
1
)
(
a
aTs
Ts
ka
s
G
r
tak by były spełnione warunki:
1. Przy wymuszeniu jednostkowym uchyb u
stalony jest nie większy od 10
-4
,
2.
Dla częstotliwości odcięcia regulator wprowadza maksymalne przesunięcie fazowe.
Układ z korektorem ma następującą strukturę:
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
1
s
s
s
+
_
y(s)
u(s)
1
1
aTs
Ts
ka
e(s)
14
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Transformata uchybu regulacji dla wymuszenia
)
(
1
)
(
t
t
u
ma postać:
s
Ts
ka
s
s
s
aTs
s
s
s
aTs
s
s
s
s
aTs
Ts
ka
s
u
s
G
s
e
e
1
)
1
(
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
)
1
(
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
)
1
(
1
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
1
1
1
1
1
)
(
)
(
)
(
Uchyb ustalony oblicza się korzystając z twierdzenia granicznego:
ka
Ts
ka
s
s
s
aTs
s
s
s
aTs
s
e
s
t
e
e
s
s
t
u
1
1
)
1
(
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
)
1
(
)
1
01
,
0
(
1
10
1
1
1
,
0
1
)
1
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
0
0
Stąd
4
4
10
;
10
1
1
ka
ka
15
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-2
-1
0
1
2
3
4
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
-315
-270
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
Należy zauważyć, że po wprowadzeniu wypadkowego wzmocnienia
4
10
ka
, układ jest niestabilny. W zadaniu
objawia się podstawowa sprzeczność automatyki, żądanie małego uchybu ustalonego w układzie statycznym, przy
regulacji proporcjonalnej może prowadzić do niestabilności układu
16
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-1
0
1
2
3
4
5
-40
-20
0
20
40
60
80
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-1
0
1
2
3
4
5
-135
-90
-45
0
45
90
135
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
Stąd transmitancja korektora jest równa:
1
001
,
0
1
1
,
0
10
)
(
4
s
s
s
G
r
.
17
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-2
-1
0
1
2
3
4
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-2
-1
0
1
2
3
4
-315
-270
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
90
135
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
Układ na granicy stabilności
18
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
Problem 4.
Dany jest obiekt o transmitancji
2
)
1
1
,
0
(
)
1
10
(
)
1
10
(
10
)
(
s
s
s
s
s
G
OR
. Dobrać korektor zbudowany
z dwóch jednakowych regulatorów PD tak, by były spełnione warunki:
1. Przy wymuszeniu
)
(
1
)
1
(
)
(
t
t
t
u
uchyb ustalony jest równy
10
10
1
2.
Zapas fazy jest równy ok.
4
Układ z korektorem ma następującą strukturę:
Transformata uchybu regulacji dla wymuszenia
)
(
1
)
1
(
)
(
t
t
t
u
ma postać:
)
1
10
(
)
1
(
10
)
1
1
,
0
)(
1
10
(
)
1
(
)
1
1
,
0
(
)
1
10
(
1
)
1
1
,
0
(
)
1
10
(
)
1
10
(
10
)
1
(
1
1
)
(
)
(
)
(
2
2
2
2
2
2
s
s
T
k
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
T
k
s
u
s
G
s
e
D
p
D
p
e
Uchyb ustalony oblicza się korzystając z twierdzenia granicznego:
p
D
p
s
s
t
u
k
s
s
T
k
s
s
s
s
s
s
s
e
s
t
e
e
10
1
)
1
10
(
)
1
(
10
)
1
1
,
0
)(
1
10
(
)
1
(
)
1
1
,
0
(
)
1
10
(
lim
)
(
lim
)
(
lim
2
2
2
0
0
10
10
10
1
10
1
p
p
k
k
2
)
1
(
s
T
k
D
p
2
)
1
1
,
0
(
)
1
10
(
)
1
10
(
10
s
s
s
s
+
_
y(s)
u(s)
19
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
3
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-3
-2
-1
0
1
2
3
-315
-270
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
90
135
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
20
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
-3
-2
-1
0
1
2
3
-140
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
asymptotyczna charakterystyka amplitudowa
log
L(
)
-3
-2
-1
0
1
2
3
-315
-270
-225
-180
-135
-90
-45
0
45
90
135
180
225
asymptotyczna charakterystyka fazowa
log
(
)
Ostatecznie korektor ma transmitancję operatorową równą:
2
1
10
10
1
10
)
(
s
s
G
r
21
Podstawowe problemy automatyki -
korekcja układu automatycznej regulacji z wykorzystaniem asymptotycznych charakterystyk częstotliwościowych
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
t,s
h
(t
)
odpowiedż jednostkowa
przed korekcją
po korekcji
0
5
10
15
20
25
30
35
40
-0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
uchyb regulacji
t,s
e
(t
)
przed korekcją
po korekcji