Psychologia Ogólna cz. C 16.04.2013
Eksperyment Stracka, 1988
Ekspresja mimiczna i emocje
Osoby które utrzymywały twarz w uśmiechu wyżej oceniały dowcipy.
Hipoteza sprzężenia zwrotnego.
Eksperyment Duttona i Arona, 1974
Kanada, Vancouver, most wiszący nad rzeką Capilano, 150 m długości.
Mężczyźni indagowani byli przez atrakcyjną „ankieterkę”
Na moście
Na ławce, 10 min. po przejściu
Ilu spośród zagadniętych mężczyzn oddzwoniło wkrótce do nowej znajomej? 60% zagadniętych na moście i 30% zagadniętych na ławce.
Zakręt wrzecionowaty – fusiform gyrus
Nie należy do układu limbicznego.
Umieszczony pod dwoma pólkulami.
Struktura wyspecjalizowana w rozpoznawaniu twarzy.
Twarze są na tyle ważne dla człowieka, że poszukujemy ich wszędzie.
2011 – Josef Parvizi (Stanford Universitym Palo Alto, California) & a patent with epilepsy
Cierpiał na nasilające się ataki epilepsji. Leki już mu nie pomagały.
Parvizi elektrodą dotykał zakrętu wrzecionowatego i wtedy pacjent powiedział „właśnie zmienił się pan w kogoś innego, pańska twarz uległa metamorfozie” dowód że zakręt wrzecionowaty odpowiada za rozpoznawanie twarzy.
Emocje podstawowe – radość, złość, smutek, zdziwienie, odraza, strach.
Ekman (Nowa Gwinea, 1967) – Język ekspresji twarzy jest powszechny i uniwersalny – dotyczy to 6 podstawowych emocji. Obecne u wszystkich ludzi na całym świecie i UW Szymskich wyglądające identycznie.
Projekt Kismet
Robot nauczony rozpoznawania i wyrażania emocji (Cynthia Breazeal MIT)
Zastosowanie
Lepsze HCI
Edukacja
Sprawdzała na ile układ ust, oczu, brwi i uszu trafny był w pokazywaniu emocji.
Firma Hanson Robotics – firma wytwarzająca roboty o ludzkich kształtach.
Asymetria półkulowa w reagowaniu an emocje i w interpretacji emocji
Prawa półkula ważniejsza od lewej w reagowaniu na emocje, jak w interpretowaniu bodźców emocjonalnych:
Słuchanie odgłosów płaczu (i śmiechu) bardziej aktywuje prawe jądro migdałowate niż lewe
Podczas oglądania twarzy zwrócenie uwagi na ich ekspresję emocjonalną skutkuje wzrostem aktywacji w prawym płacie skroniowym
Ekspresja emocjonalna osób z uszkodzeniem prawej półkuli jest słabsza niż u osób zdrowych i osób z uszkodzeniami lewej półkuli
Prawa półkula aktywowana zwłaszcza przez bodźce negatywne.
Asymetria w interpretacji emocji
Ci którzy są praworęczni wybierają twarz po prawej związane z tym ze zaczynamy czytac od lewej strony.
Ciało migdałowate – przechowywanie wspomnień o intensywnych przeżyciach emocjonalnych.
Emocje w relacjach społecznych – intuicja, imitacja, empatia
„Myślenie, pamięć i postawy funkcjonują na dwóch poziomach – świadomym i celowym oraz nieświadomym i automatycznym. Współcześni badacze nazywają to podwójnym przetwarzaniem informacji. Wiemy więcej, niż zdajemy sobie sprawę.” (Meyers)
Intuicja w relacjach społecznych
Sprawne poruszanie się w świecie społecznym, w tym szybkie i trafne rozpoznawanie emocji u innych przedstawicieli naszego gatunku, zasadniczo zwiększa nasze szanse (na życie w dobrobycie).
W relacjach społecznych posługujemy się głównie intuicją.
Intuicja
Wszystkie sygnały, które przesyłają nam ludzie prowadzą do wewnętrznego przeświadczenia na temat tego, czego możemy się spodziewać w dalszym przebiegu zdarzeń. jesteśmy w tym całkiem nieźli.
Kobiety lepiej rozpoznają emocje.
Eksperyment A. Pawłowskiego z roku 1967. Jeżeli osobę badaną zamkniemy w czarnym pokoju i w tym pokoju będzie przechodziła osoba ubrana na Czerno ze światełkami to tylko na podstawie tych światełek osoba badana jest w stanie powiedzieć czy to jest kobieta czy mężczyzna.
Podstawą percepcji jest nieświadome wnioskowanie
Nieświadome to nie znaczy bezmyślne
Nieświadome automatyzmy są odpowiedzialne również za złudzenia czy za „efekt halo”
Zawyżają pewność wyboru (wniosku)
Mogą wprowadzić w błąd, ale są niezbędne dla sprawnego funkcjonowania.
Wiedza utajona
Ma nieograniczone pojemnościowo zasoby
Operowanie wiedzą utajoną to „szukanie wzorów”
Jest ściśle powiązana z podświadomością
Jest nośnikiem stereotypów („leniwy grubas”)
Jest podstawą spranego funkcjonowania.
Nabywamy ją trakcie rozwoju, raczej be udziału woli czy świadomości (np. reguły gramatyczne języka) i odwołujemy się do niej na każdym (również dosłownie) kroku.
Rafał Ohme
Intuicja – to brzmi lepiej niż „nieświadome automatyczne przetwarzanie informacji”.
Definicje intuicji:
Łagodne, gładkie, automatyczne wykonywanie głęboko zachowanych wzorców wyuczonego doświadczenia
Sądy funkcjonalne które pojawiają się w toku, szybkich, nieświadomych, holistycznych..?
Intuicja czy deliberacja
Dijkstra K.A.
obie te strategie mogą przynosić porównywalne i pożądane efekty w przypadku wysokiego poziomu wiedzy i doświadczenia osoby dokonującej wyboru/podejmującej decyzję
nowicjusze (osoby dysponujące skromną wiedzą i małym doświadczeniem w danej dziedzinie) nie odnoszą sukcesów bez względu na wybraną strategię
osoby o dużym doświadczeniu, ale nie popartym ekspercką wiedzą, odnoszą wyraźne korzyści z posługiwania się intuicją.
Kuo W-J, Sjostrom T., Chen Y-P
badani – gracze komputerowi
metoda – neuroobrazowania (fMRI)
porównanie aktywacji różnych regionów mózgowia podczas udziału w grach wymagających myślenie strategicznego (matematycznego) i w grach polegających na trafnym typowaniu wyborów innych graczy (czysto intuicyjnie).
Strategie deliberacyjne angażowały w większym stopniu korę zakrętu czołowego środkowego, płacika ciemieniowego dolnego i przedklinka niż strategie intuicyjne.
Wyspa i przedni zakręt obręczy wykazywały wzorzec odwrotny.
Wniosek: Intuicja bazuje na mechanizmach neuronalnych bliższych przetwarzaniu bodźców emocjonalnych.
To, jak spostrzegamy innych, opiera się na dość wątłych podstawach, nie angażujemy głębszych procesów poznawczych, nie analizujemy.
Chartrand, Cheng, Jefferis
„efekt kameleona”
Przebywając w towarzystwie innych przedstawicieli swojego gatunku, ludzie zaczynają nieświadomie naśladować się nawzajem.
Przybierają podobne pozy, replikują gesty, upodabniają sposób mówienia – akcent. To zjawisko znane od dawna, zwane dostrajaniem i odzwierciedlaniem.
Podobieństwo – czy to fizyczne, czy w zakresie ruchu i bardziej skomplikowanych form zachowań – odbieranie jest automatycznie jako coś pozytywnego, budujące poczucie wspólnoty i wzajemną akceptację.
Nastroje, uczucia, postawy ciała
efekt „Ała!”
zarażanie ziewaniem
karmiąc dziecko, sami otwieramy usta
Imitacja
cecha wrodzona.
Ferrari badał małe makaki.
Eksperyment Meltzoffa i Moore’a dotyczące wrodzoności naśladowania wyrazów twarzy. Nie było dowodu na równoległość akcji i statystyczną zależność, nie ma dowodu że nie jest to po prostu szybkie uczenie się.
Neurony lustrzane
Giacomo Rizzolatti
Aktywują się zarówno gdy wykonujemy jakąś czynność (np. chwytanie, sięganie, podnoszenie), jak i wtedy, gdy jedynie obserwujemy, ze ktoś inny wykonuje tę samą czynność.
Ta ich specyfika powoduje, ze mają ogromne znaczenie przy rozumieniu (czytaniu) innych umysłów.
Plan działania opracowany przez inteligentne „neurony-Asteriksy” kory przedruchowej.
Konkretne wykonanie następuje dzięki neuronom ruchowym – „Obeliksom”, z leżącej obok kory ruchowej, która wydaje rozkazy mięśniom.
Różnica czasowa między planem Asteriksa a wykonywaną misją Obeliksa wynosi 100 do 200 milisekund.
Gdy małpa chwytała rodzynka, uaktywniały się w jej mózgu te same neurony, które były aktywne gdy przyglądała się, jak rodzynek bierze jeden z naukowców.
Neurony te zachowywały się zatem identycznie zarówno podczas wykonywania zadania motorycznego, jak i podczas obserwowania wykonywania tego zadania przez innego osobnika a nawet podczas planowana wykonania danego zdania przez innego osobnika.
Rizzolatti, Fadiga, Gallesi, Fogassi
Obszar F5 w płacie czołowym
Aktywność neuronalna kiedy małpa obserwuje inną małpę podczas wykonywania precyzyjnego ruchu ręką
Aktywność neuronalna kiedy małpa obserwuje eksperymentatora wykonującego ruch
Aktywność neuronalna kiedy małpa sama wykonuje ruch.
Elektroda wszczepiona w konkretną komórkę nerwową daje sygnał podczas wyładowywania tej komórki nerwowej.
Uaktywniały się te same komórki podczas tych trzech sytuacji.
Aktywność w obszarze ręki w pierwszorzędnej korze motorycznej i sensorycznej (podczas naciskania sprężyny)
Ruch złożony (sekwencja) – przyśrodkowa kora przedruchowa obejmująca dodatkową korę ruchową (SMA) i przedpodatkową korę ruchową (preSMA)
Wyobrażenie ruchu – przyśrodkowa kora przedruchowa
Wniosek: dodatkowa kora ruchowa zawiera reprezentacje wyuczonych sekwencji ruchów.
Hutchinson, Davis, Lozano, Tasker
Emocjonalna strona bólu rejestrowana jest w obszarze ACC (kora zakrętu obręczy).
William Hutchinson zidentyfikował tam pojedyncze komórki, które uaktywniały się kiedy badanej osobie zadawano ból kłując ją w palec. Te same neurony aktywizowały się u badanego, gdy obserwował badacza kłującego się w swój własny palec.
Bezpośredni dowód na istnienie neuronów lustrzanych.
Tania Singer
Badania par bliskich sobie osób – jedna doświadczała lekkiego bólu, następnie dowiadywała się, ze jej partner (przebywający w tym samym pomieszczeniu, ale niewidoczny) doświadcza tego samego.
Aktywność tych samych obszarów mózgu podczas doświadczania bólu oraz w przypadku samej wiedzy o tym, ze ból jest zadawany komuś innemu.
Obszar przednie wyspy oraz przedniej części zakrętu obręczy.