Psychologia Ogólna cz. B 18.04.2013
Jak uczy się mózg? Zadbany mózg – czyli jaki?
Czego mózgowi potrzeba do uczenia się i do szczęścia?
tlen
woda
glukoza
stymulacja – bez niej pojawiają się halucynacje z zaburzenia
ruch – lepsze dotlenienie mózgu
Program minimum
Daniel G. Amen („Zadbaj o twardy dysk swojej duszy”, „Młody umysł w każdym wieku”, „Zadbaj o mózg”)
zachować sprawność mózgu chroniąc go przed:
urazami fizycznymi – nawet niewielki uraz może spowodować mikrouszkodzenia w tkance mózgowej co może rzutować na nasze trudności w zapamiętywaniu, orientacji przestrzennej, odwzorowywanie kształtów.
urazami emocjonalnymi i przewlekłym stresem
toksynami (używki, „dopalacze”) – pestycydy, metale ciężkie, neurotoksyny (alkohol), kofeina działa na procesy uwagowe.
skutkami braku snu
odwodnieniem – mózg jest zbudowany z wody i tłuszczu. Następstwa utarty wody pojawiają się dość szybko i są widoczne. Pierwszy sygnał – wysycha nam w ustach, mamy poczucie pragnienia, pojawia się czasem ból głowy, rozdrażnienie, spada zdolność zapamiętywania, uwaga, problemy w rozwiązywaniu bardzo prostych zadań poznawczych, osłabia się koncentracja. Woda to dobry środek odprężający i uspokajający. Najlepiej pić czystą wodę średnio lub wysokozmineralizowaną. Pić stale, małymi łykami. Trzeba uważać na substancje które odwadniają (kawa, herbata, alkohol, kofeinowe napoje gazowane, solone jedzenie). Neuromit: trzeba pić wodę bo inaczej mózg się kurczy.
Niedożywieniem – fastfood ogłupia. Badano szczury i zaproponowano jednej grupie szczurów dietę która ograniczała się do hamburgerów, kebabów – szczury te były mniej bystre niż szczury z inną dietą. Sprzyjają miażdżycy, udarom, chorobom neurodegeneracyjnym przez tłuszcze nasycone. Białko BDNF – najważniejszy czynnik neurotropowy (odpowiada za tworzenie nowych połączeń synaptycznych, ochronę istniejących komórek przed czynnikami toksycznymi, sprzyja neurogenezie- uczenie się, dobra forma mózgu). Diet bogata w tłuszcze nasycone hamuje wytwarzanie tego białka.
Program maksimum
Ian Robertson „Zachowaj sprawny umysł przez całe życie”, Daniel Amen „Zmień swój mózg. Zmień swoje życie.”, Jean Carper „Nasz wspaniały mózg”
Ćwiczenia fizyczne – ruch fizyczny dotlenia i w ten sposób jest ważny dla mózgu, powoduje zwiększony przepływ krwi więc mózg jest lepiej odżywiony, odprowadza toksyny z neuronów, poprawia nastrój, zwiększenie wydzielania endorfin (efektywniejsze uczenie się). Ćwiczenie wyzwalają takie zmiany mózgu które przyspieszają uczenia się. Szczury które miały możliwość ruchu miały dwa razy więcej neuronów w hipokampie, mogły utrzymać długotrwałe wzmocnienie synaptyczne – większa wydajność synaps, może docierać od nich słabsze pobudzenie ale mimo to impuls jest przekazywany dalej. Wiadomo, że u ludzi dobrowolnie podejmowana aktywność fizyczna powoduje wzrost produkcji białka BDNF i wzrost serotoniny (poprawienie nastroju). Trening aerobowy poprawia pracę płatów czołowych i stwierdzono że trzy godziny aerobiku tygodniowo zwiększa objętość istoty szarej i białej w mózgu. Po trzech miesiącach ćwiczeń mózg jest jakby o 3 lata młodszy.
Badania na grupie osób starszych – zaproszono je do tego żeby ćwiczyły przez 6 miesięcy 20 min dziennie. Wykazano u tych osób poprawę pamięci o 1800%.
Gimnastyka Mózgu (BrainGym) – metoda P. Dennisona który opracował proste ćwiczenie gimnastyczne, które opierają się na tzw. ruchach jednostronnych lub dwustronnych (skrzyżowanych). Jego założenie jest takie że zmuszenie mózgu do tego żeby synchronizować pracę prawej i lewej półkuli przełoży się na lepsze efekty w uczeniu się, na lepsze pisanie.
Ćwiczenia umysłowe („neurobik”) – problemem wg Lawrence Katz jest nie zanikanie komórek nerwowych, a zanikanie połączeń synaptycznych między nimi. Nowe sytuacje i bodźce, przełamywanie rutyny, aktywne uczenie się i spędzanie wolnego czasu (hobby), głębokie kontakty międzyludzkie (bodźce emocjonalne). Jest szansa, że te ćwiczenia spowodują że nasz mózg będzie pracować lepiej. Istnieją błękitne strefy, miejsca gdzie żyje szczególnie dużo osób powyżej 100 lat, okazuje się, że utrzymują oni głębokie kontakty z innymi ludźmi, mają wiele osób bliskich.
Medytacja – ciało nic nie tobie, mózg oczyszcza się tymczasem z myśli, emocji, rozładowuje stres, przygotowuje na codzienny stres, głębokie stany medytacyjne powodują wzrost produkcji białka BDNF. Wysoka aktywność płatów przedczołowych powoduje większą odporność na stres, większy spokój, te osoby potrafią rozsądniej podejmować decyzje.
Vita activa – sen – bita contemplativa
Badał Krzysztof Konarski, uważał, ze na każdą formę aktywności powinny przypadać 2 dawki wypoczynku – sen i kontemplacja.
Śmiech – gelatologia (gr. Gelos – śmiech)
śmiech to zdrowie – dlaczego? Dotlenia, zwiększa bicie serca, upiększa, jako masaż twarzy, działa przeciwbólowo – endorfiny, jest terapią holistyczną, formą oddziaływania na umysł usprawniającą gelatoterapia
Zrównoważona dieta
Superżywność dla mózgu:
Na śniadanie – złożone węglowodany, białka
Nie rób zbyt długich przerw między posiłkami
Nie jedz za dużo naraz
Jedz jajka
Pamiętaj o owocach, sałatkach i surówkach
Jedz morskie ryby
Nie przejadaj się na noc
Film „jedzenie na znaczenie”
Program maksimum „oświecenie mózgu”
„w języku neurologii oświecenie jest stanem optymalnego funkcjonowania mitochondriów i mózgu który pozwala nam doświadczać zarówno dobrobytu i wewnętrznego spokoju, jak i impulsów do tworzenia i innowacji.” (Perlmutter i Villoldo, 2011 „Aktywuj pełną moc mózgu”)
Odpowiednie odżywianie, post
Dobrowolne ćwiczenie fizyczne
Praktyki szamańskie: medytacja, wizualizacje
Trwają badania…
Allan Snyder
Wpływanie na pracę mózgu za pomocą zewnętrznych czynników takich jak:
Pole magnetyczne
Prąd elektryczny
Ultradźwięki
Przeczytaj: M. Matacz „Mózg na pilota” Polityka 8.01.2013
Kontrowersje
Leki nootropowe (pro kognitywne) – mają stymulować przemianę materii w OUN i mają aktywizować poziom świadomości, pamięć, zdolności uwagowe. Przepisywane rekonwalescentom po urazach głowy. One jako skutek uboczny mają wzmacniać czynności poznawcze z tym że nie ma mocnych badań naukowych które by wykazały wiarygodny wpływ tych środków na uczenie się na sprawność umysłową ciężko odróżnić faktyczne działanie od efektu placebo.
Preparaty ziołowe (żeń-szeń) – uznawany za substancję która wspiera wytwarzanie acetylocholiny (procesy pamięciowe). Jedyne badania prowadzone w tym obszarze prowadzono na szczurach, które dzięki preparatom szybciej docierały do wzmocnienia przez labirynt. Tak naprawę nie wiadomo czy to uczenie się poprawiło, ponieważ żeń-szeń wzmaga głód, i dlatego szczury mogły biec szybciej do pożywienia.
Nagrania synchronizujące pracę półkul mózgowych itp. – nie ma na to twardych dowodów. Nie ma dowodów że gry komputerowe zwiększają intelekt. Wręcz są badania które mówią że to się nie przekłada na funkcje poznawcze.
Nauczanie niemowląt i małych dzieci umiejętności szkolnych – dzieci inteligentne są w stanie się nauczyć ale kosztem wielkiego wysiłku poznawczego. Nie udowodniono że bardzo wczesne uczenie dzieci wpływa na ich rozwój intelektualny później.
Efekt Mozarta itp. – żadne badania nie potwierdzają że słuchanie Mozarta przez kobietę w ciąży wpływa na wzrost inteligencji dziecka. Muzyka ta pozwala tylko na wyciszenie się i skupienie ale ie ma mowy o jakimkolwiek trwałym efekcie.