W krwi do aktywnych regionów mózgu – pośredni Psychologia Ogólna cz. B 09.04.2013
Neuronalne podstawy emocji
Mózg:
Waga – 1300 – 1400 g
Szerokość - 140 mm
Długość 167 - mm
Wysokość – 93 mm
Objętość - 1700 ml
Konsumpcja tlenu – 20%
Przepływ krwi – 750-1000 ml/min
Tzw. wyspa pod płatem skroniowym.
Pień mózgu:
Śródmózgowie (móżdżek)
Międzymózgowie (wzgórze, podwzgórze)
Układ limbiczny (hipokamp, do niego doczepione jest ciało migdałowate)
Zwoje podstawy (jądro ogoniaste)
Kora mózgowa (substancja biała, substancja szara)
Metody obrazowania mózgu – fMRI
Podstawą – magnetyczne właściwości nieutlenowanej hemoglobiny.
Aktywne neurony – większe zapotrzebowanie na tlen.
Ok. 2 sekundy po aktywacji napływ utlenowanej hemoglobiny do tych okolic (maks 4-6 s po aktywacji), c zmniejsza względne stężenie hemoglobiny nieutlenowanej.
Taka zmiana właściwości magnetycznych tkanki tworzy kontrast BOLD (Blood-Oxygentaion-Level Dependent).
Twórca techniki fMRI – Seiji Ogawa opublikował race we wczesnych latach 90-tych XX w.
Napływ krwi do aktywnych regionów mózgu – pośredni wyznacznik ich aktywności neuronalnej. Uwaga: takie zmiany sygnału fMRI mają zakres zaledwie kilku procent.
3 systemy emocjonalne wg Paula MacLeana
Mózg gadzi – znaczenie terytorium, obrona terytorium, unikanie słońca jeśli jest zbyt silne, nawiązywanie więzi społecznych u ustalanie hierarchii w grupie.
Mózg paleossaków – występują tam 3 aktywności: opieka nad młodocianymi, nawiązywanie komunikacji, zabawa (funkcje związane z emocjonalnością – system limbiczny)
Mózg neossaków
Układ limbiczny, układ rąbkowy, układ brzeżny
Niektórzy sądzą że powinniśmy odrzucić to określenie. Powinniśmy się skupić na poszczególnych elementach układu limbicznego.
Hipokamp
Amygdala
Zakręt obręczy
Hipokamp
Odgrywa ważna rolę w przenoszeniu informacji z pamięci krótko- do długotrwałej oraz w orientacji przestrzennej.
Uszkodzenie hipokampa w znacznym stopniu upośledza zdolności uczenia się u zwierząt.
Ciekawostka – szkodliwe na funkcje hipokampa wpływa także deficyt snu (niewyspane myszy uczone wcześniej korzystania z informacji przestrzennej zatracają te umiejętności i posługują się prostszymi mechanizmami – „skręcaj w prawo”).
Odkryto go w wieku XVI.
W XVIII w była propozycja zmiany nazwy na „Róg Amona”.
Umieszczony jest wewnątrz mózgu, obejmuje śródmózgowie.
Badania taksówkarzy londyńskich wykazały, że mają oni większe hipokampy niż inni ludzie.
Co więcej, rozmiar hipokampa powiększał się w miarę wzrostu czasu pracy.
Hipokamp – wbudowany „system nawigacyjny”, aktywny podczas planowania trasy podróży.
(dr Eleanor Maguire, University College, Londyn, 2000)
Neurogeneza postnatalna – opisana u dorosłych ssaków (mysz, chomik, szczur) i ptaków śpiewających; 1998 – Peter Eriksson z zespołem – dowody na neurogeneza w hipokampie człowieka?
Nowe neurony powstają w opuszcze węchowej i w hipokampie (strefa podziarnista zakrętu zębatego). Prekursory neuronów ze strefy podziarnistej wędrują wzdłuż włókien astrocytów do pobliskiej warstwy ziarnistej, gdzie przekształcają się w neurony i włączają do istniejących sieci nerwowych.
Badania na myszach wykazały, że neurogeneza odgrywa kluczową rolę w odtwarzaniu zdolność uczenia się i pamięci po urazie. Być może neurogeneza zachodzi też w innych częściach mózgu…
Hipokamp a PTSD
Wczesne badania Firm – objętość hipokampa jest istotnie mniejsza u osób z chronicznym PTSD – zgodne z obserwacjami u zwierząt, że stres niszczy hipokamp.
Badania bliźniaczego (zdrowego) rodzeństwa pacjentów z PTSD – mniejsze objętości hipokampa – niewielki hipokamp czynnikiem ryzyka rozwoju PTSD?
Badania weteranów Wojny w Zatoce, którzy wydobrzeli z PTSD (Brigitte Apfel et al. 2011, w Biologival Psychiatry) – większe hipokampy niż u pacjentów PTSD. Czy może to oznaczać, że zniszczenie hipokampa jest odwracalne?
Inna interpretacja: mały hipokamp jest czynnikiem ryzyka chronicznego PTSD, a pacjenci z większy m hipokampem zdrowieją szybciej.
Alternatywna hipoteza – niewielki hipokamp odzwierciedla narażenie na stres we wczesnym okresie rozwoju, czego skutkiem jest obniżona odporność na stres w wieku dojrzałym
Hipokamp a depresja
Niewielki hipokamp u pacjentów z depresją starczą – czynnik ryzyka czy skutek choroby (obkurczenie)?
Tom den Heijer – badania (skanowanie) dużej grupy osób starszych, powtórzone po 5 i po 10 latach; ocena symptomów depresji.
Wyniki: mniejszy hipokamp nie jest czynnikiem ryzyka rozwoju depresji, za to u pacjentów z depresją stwierdzano zmniejszenie hipokampa z biegiem czasu.
Czy jest to skutkiem, a nie przyczyną.
Ciało migdałowate
Po raz pierwszy wyróżnione jako odrębna część mózgowia na początku XIX wieku, nazwa ze względu na podobieństwo kształtu do migdałów.
Ma bogaty system połączeń aferentnych, zarówno podkorowych jak i korowych.
Uważane jest za centrum przetwarzania w mózgu emocji negatywnych, jak strach czy złość.
Deficyt snu i reakcje emocjonalne
Badanie fMRI – w stanie deprywacji snu ciało migdałowate jest nadreaktywne, wchodzi w rodzaj nadbiegu, w którym hamuje korę przedczołową, zaś aktywuje miejsce sinawe, powodując uwalnianie noradrenaliny
O 60% silniejsze pobudzenie w rejonie jądra migdałowatego w reakcji na negatywne bodźce emocjonalne u osób pozbawionych snu przez około 35 godzin w porównaniu z grupą kontrolną
M. Walker: wygląda to tak, jakby pozbawiony snu mózg cofał się do bardziej prymitywnych wzorów działania, będąc niezdolnym do umiejscowienia doświadczeń emocjonalnych we właściwym kontekście i wygenerowania odpowiedniej, kontrolowanej reakcji.
Dwie drogi przetwarzania informacji
The high Road sensory cortex
Sensory thalmus the low Road amygdala
Stimuli emotional responses
Przedni zakręt obręczy
ACC stanowi rdzeń neuronalnego systemu wykrywania błędów
Struktura zaangażowana w monitorowanie konfliktu w procesie przetwarzania informacji
ACC jest częścią systemu uwagowego, regulującego procesy kognitywne i emocjonalne.
Funkcje
Monitorowanie konfliktów percepcyjnych i wykonawczych
Ocena sytuacji nowości
Monitorowanie własnych błędów
Konflikt emocjonalności
Dyskomfort, problem, stres
Social cognitive neuroscience laboratory
Matthew Lieberman
Naomi Eisenberger
„Does Rejection Hurt? An fMRI Study od Social Exclusion”
Ból psychiczny aktywuje te same okolice mózgu co ból fizyczny. Zostaje również pobudzona wyspa.
Wyspa
Johann Christian Reil – lekarz, anatom, psychiatra niemiecki, jako pierwszy opisał wyspę. Jako pierwszy użył słowa psychiatria.
Wyspa bywa uważana za piąty, niewidoczny z zewnątrz płat mózgu, często jednak klasyfikowana jest poza tym podziałem.
Ma część przednią większą i tylną mniejszą.
Wyspa – świadomość i odczucia cielesne.
Uczucie bólu
Uczucie rozkoszy
Uczucie ciepła i zimna
Dochodzą tam bodźce z układu trawiennego i z układu wydalania.
Zespól jelita drażliwego
Dźwięki
Zapachy
Smaki
Mówi nam o świadomości tu i teraz
Craig – napisał wiele artykułów na temat wyspy.
2011 Fabien Pickard napisał artykuł o drgawkach ekstatycznych. Uważało się że drgawki pochodzą ze skroni ale oni udowodnili że to wyspa jest powodem ekstazy.
Świadomość i emocje
Potrzebna jest świadomość i pewien poziom pobudzenia, aby odczuwać emocje
Ale: nie jest konieczny świadomy odbiór bodźca wywołującego emocje (szczególnie lękowego) – droga emocjonalna jest drogą na skrót
Eksperyment Stracka
Ekspresja mimicznai emocje