Tematyka zajęć (praktyczne podejście):

1. Rodzaje i typy organizacji (istota, cele, funkcje,

charakterystyka, zasady funkcjonowania wybranych
organizacji:

•

prywatne, publiczne, pozarządowe,

•

przedsiębiorstwa duże, małe, spółdzielcze,

•

organizacje rządowe, edukacyjne, ochrony zdrowia, itp.

•

stowarzyszenia, związki społeczne itp.

2. Cykl życia organizacji

3. Otoczenie organizacji

4. Struktury organizacji

5. Zasoby materialne i niematerialne i ich znaczenie w

działalności organizacji

6. Zasoby ludzkie

7. Zasoby partnerskie i klienckie organizacji

8. Główne uwarunkowania funkcjonowania i rozwoju

organizacji przyszłości, charakterystyka organizacji
przyszłości

Tematy 2-7 odnieść praktycznie do poszczególnych
rodzajów organizacji ( pkt.1)

Literatura:

1. Steinmann H., Schreyögg G., Zarządzanie, Oficyna

Wydawnicza PWr, Wrocław 2001

2. Zarządzanie. Teoria i praktyka (red.Koźmiński A.K.,

Piotrowski W.), PWN, Warszawa 1998

3.

Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami,

PWN,Warszawa 1996

4.

Stoner J.A.F., Wankel Ch., Kierowanie, PWE,

Warszawa 1996

5.

Szeloch M. Podstawy organizacji i zarządzania, CL

Consulting i Logistyka, Wrocław 2004

6. Marek S. Podstawy nauki o organizacji.

Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza, PWE,
Warszawa 2007

7. Bielski M. Organizacje. Istota, struktury, procesy.
Wyd. Uniwersytet Łódzki, Łódź 1997

8. Lichtarski J. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie.
Wyd. AE, Wrocław 1998

9. Krzyżanowski L. O podstawach kierowania
organizacjami inaczej. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999

10. Kożuch B. Nauka o organizacji, CeDeWu,
Warszawa 2007

Organizacje są złożonymi i pełnymi

paradoksów zjawiskami, które można

rozumieć na wiele sposobów. – G. Morgan

Dlaczego warto podjąć problem
zarządzania organizacjami?

- Współczesny świat jest światem
organizacji...

- Otaczające nas organizacje są różne,
jednak mają wiele cech wspólnych.

Różne organizacje mają wiele cech
wspólnych:

Dlaczego tak ważne są organizacje?

- Organizacje osiągają cele

- Organizacje przechowują wiedzę

- Organizacje tworzą kariery

- Organizacje wpływają na otoczenie

Wyzwania, jakim musi sprostać nauka

o organizacji i zarządzaniu:

- Globalizacja

- Rozwój technologii informacyjnych

- Wymóg rozwijania zdolności uczenia się

przedsiębiorstw

- Spłaszczanie hierarchii

- Pracownicy wiedzy

- Etyka biznesu

Rozwój teorii organizacji i zarządzania

datuje się od początku XX w. Kierunki i

szkoły powstawały kolejno, uzupełniając

wcześniejsze koncepcje i rozwijając je. U

podstaw

systemowego

podejścia

do

organizacji i zarządzania leży integrujące

podejście do wcześniej opracowanych teorii,

z których każda podkreślała i eksponowała

odmienny pogląd na znaczenie elementów

organizacji i opisywała ją w innym aspekcie.

Nazwa „organizacja” wywodzi się od
terminów: łacińskiego organisatio –
system, greckich organikos – wytworzony
przy pomocy narzędzia i organon –
narzędzie, instrument, przyrząd

W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych

Definicje organizacji

•„ organizacja (...) to pewien szczególny rodzaj
stosunków części do siebie i do złożonej z nich całości.
Stosunek

ten

polega

na

tym,

iż

części

współprzyczyniają się do powodzenia całości” J.
Zieleniewski

•„ organizacje są definiowane jako kolektywy, które są
powoływane do realizacji względnie ściśle określonych
celów na mniej lub bardziej trwałej podstawie. (...)
Organizacje mają także inne cechy wyróżniające poza
określonością celów i trwałością. Należą do nich
względnie ściśle wyznaczone granice, normatywny
porządek, hierarchia władzy, system przepływu
informacji oraz system bodźców, który skłania (...)
uczestników do współdziałania w realizacji wspólnych
celów” W.R. Scott

•„ Organizacja jest przedmiotem złożonym z
elementów powiązanych tak ze sobą, że tworzą
całość

różną

od każdego z elementów ją

tworzących.(...)” T. Pszczołowski

•„ Organizacja jest systemem zachowującym się
rozmyślnie,

posiadającym

przynajmniej

dwa

podsystemy zachowujące się także rozmyślnie i
mające wspólne zamierzenia (cele), które zmuszają
do wprowadzenia podziału pracy, a system
informacyjny

i

komunikacyjny

umożliwia

interakcje między względnie autonomicznymi
podsystemami, przy czym przynajmniej jeden z
podsystemów pełni funkcje regulacyjno-sterujące w
systemie” Ackoff

Cechy organizacji jako systemów konkretnych:

•

są tworami człowieka (artefaktami) stworzonymi
dla wykonania określonego celu, a zatem są celowo
zorientowane;

•

w ich skład wchodzą ludzie, stanowiący niezbędny
element każdej organizacji oraz rzeczowe środki
(aparatura), którymi ci ludzie się posługują w
swych działaniach;

•

są systemami zachowującymi się rozmyślnie,
zdolnymi do korygowania, a nawet zmiany
pierwotnie wyznaczonych celów;

•są wyodrębnione z otoczenia, a równocześnie
otwarte; czerpią z otoczenia: ludzi, energię, materię,
informację i wartości; dostarczają otoczeniu: dóbr,
wartości i informacji;

•są strukturalizowane, czyli w pewien sposób
uporządkowane wewnętrznie i zhierarchizowane w
systemie (inkluzji) i podporządkowania;

•są szczegółowo złożone, co nie pozwala do końca
odwzorować ani opisać struktury;

•mają wyodrębniony człon kierowniczy (sterujący);

•są stabilne, zdolne do utrzymania równowagi
wewnętrznej, mimo zmian zachodzących w
otoczeniu, w drodze homeostazy lub ekspansji;

•są ekwifinalne (zdolne do osiągania zamierzonych
celów różnymi drogami);

•są systemami samoorganizującymi się zdolnymi do
podnoszenia

stopnia

swego

wewnętrznego

uporządkowania;

•utrwalają

sposoby

zachowania

ludzi

i

funkcjonowania

organizacji

w

drodze

instytucjonalizacji i formalizacji.

Rodzaje organizacji (kryterium podziału jest
funkcja, jaką organizacje realizują na rzecz
otoczenia) :

- gospodarcze, nastawione na zysk

- użyteczności publicznej

- administracji państwowej i samorządowej

- militarne i policyjne

- społeczne

- religijne

Model organizacji wg H.J.
Leavitta

Cele organizacji

- zbiór zamierzeń przewidzianych do

realizacji w jakimś przedziale czasu, z których
wywodzą się zadania cząstkowe

Ludzie

- członkowie organizacji wraz z ich wiedzą,

kwalifikacjami,

postawami,

systemem

wartości,

motywacją do pracy oraz stosunkami międzyludzkimi

Technologia

- zbiór metod i technik wytwarzania,

dystrybucji i podejmowania decyzji oraz urządzeń i
aparatów w procesie realizowania celów organizacji

Struktura organizacyjna

–

układ złożony z

poszczególnych elementów organizacji (pionów,
komórek itp.) oraz ich wzajemnych powiązań; zbiór
reguł

porządkujących

zachowania

uczestników

organizacji.

Między wymienionymi wyżej elementami
organizacji występują wzajemne relacje.
Wszystkie one są ze sobą powiązane i
wzajemnie na siebie wpływają - zmiany w
dowolnym elemencie wymuszają zmiany
w pozostałych.

Hierarchia celów organizacji

- misja (powołanie) organizacji – podstawowy cel
organizacji

- cele strategiczne – sformułowane na najwyższym
szczeblu, mają ogólny charakter

- cele taktyczne – sformułowane na średnim
szczeblu,

koncentrują się na sposobie operacjonalizacji działań

niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych

- cele operacyjne - sformułowane na niższych
szczeblach,

mają szczegółowy charakter

Składowe misji organizacyjnej:

Rodzaje celów ze względu na:

- szczebel (hierarchia celów)

- dziedzinę (cele produkcyjne, finansowe,
marketingowe)

- ramy czasowe (cele długo-, średnio- i
krótkoterminowe)

- sposób sformułowania celu (cele stopniowalne

i niestopniowalne)