Zasoby materialne i niematerialne w organizacji.
Sprawne funkcjonowanie organizacji wymaga posiadania i wykorzystania przez nią odpowiednich zasobów, które w organizacji przekształcane są w odpowiednie dobra i usługi.
W ekonomii pojęcie kapitału łączone jest z pojęciem zasobu. Zasobem organizacji jest każdy znajdujący się w jej dyspozycji czynnik wytwórczy, który może być wykorzystywany w procesie produkcji i wymiany.
Zasobami mogą być wszystkie elementy, które można rozpatrywać jako silne bądź słabe strony organizacji. Mogą one mieć charakter MATERIALNY i NIEMATERIALNY.
Zasoby materialne: składniki majątkowe odzwierciedlone w bilansie (łatwo podlegające wycenie)
Zasoby niematerialne:
marka handlowa,
reputacja,
kontakty z klientami
i inne składniki trudne do wyceny
za pomocą cen rynkowych
Zasobowa teoria rozwoju przedsiębiorstwa upowszechniła się w latach dziewięćdziesiątych i nadal jest pogłębiana i rozwijana. Podjęła ona próbę wyjaśnienia jaka jest główna przyczyna określenia wysokiej pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Odwołuje się do czynników endogennych firmy (inaczej wewnętrznych czyli do zasobów).
Tezą teorii zasobowej jest to, że zasoby i umiejętności, które są rzadkie gwarantują utrzymywanie zysków nadzwyczajnych i nadprzeciętnych, a dodatkowo zapewniają szybki rozwój i dużą przewagę konkurencyjną.
ZASOBY NIEMATERIALNE
to wiedza, umiejętności, doświadczenie, które pozwalają dostarczyć odbiorcy unikalną wartość (użyteczność).
ZASOBY MATERIALNE dzielimy na:
1) Naturalne:
რ niewyczerpywalne
რ wyczerpywalne
2) Zasoby pracy (ludzkie)
3) Zasoby kapitałowe (uzyskane dzięki wcześniejszym inwestycjom)
რrzeczowe (środki pracy, przedmioty pracy)
რfinansowe
Zasoby materialne
Zasoby kapitałowe - Zasoby kapitałowe tracą coraz bardziej znaczenie jeśli chodzi o wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa. Ich znaczenie szybko maleje we wzroście poprawy konkurencyjności przedsiębiorstwa, bo dynamicznie rośnie znaczenie zasobów niematerialnych.
Zasoby rzeczowe - kapitał rzeczowy i finansowy: środki trwałe i obrotowe organizacji; procesy decyzyjne dotyczą optymalnego ich wykorzystania w procesie pracy.
Zasoby finansowe - środki finansowe wykorzystywane przez organizacje do finansowania działalności bieżącej i rozwoju; zalicza się tu: gotówkę w kasie i na rachunkach bankowych itp…
Zasoby naturalne
Zasoby naturalne tworzą środowisko życia człowieka i jednocześnie stanowią czynniki procesów produkcyjnych.
Wyróżnia się:
substancje (np. woda)
energia
użytki.
Inne przedziały eksponują:
przestrzeń geograficzną
zasoby mineralne
zasoby wodne
zasoby biotyczne
Niektóre z nich są niewyczerpywalne (np. położenie geograficzne i przestrzeń), inne są wyczerpywalne, a wśród tych ostatnich są zasoby odnawialne i nieodnawialne.
Zasoby odnawialne
Do odnawialnych zasobów należy między innymi woda, która krąży i nieustannie odnawia się w tak zwanym cyklu hydrologicznym.
Odnawialnym zasobem naturalnym może być również dobrze uprawiana gleba.
Podobnie, właściwie zarządzane lasy zabezpieczają stałe dostawy drewna.
Zasoby nieodnawialne
Nieodnawialne zasoby przyrody tworzyły się wiele milionów lat.
Do surowców nieodnawialnych należą między innymi paliwa kopalne.
Za nieodnawialne uważa się również metale, chociaż nie są one spalane jak paliwa, to jednak raz użyte, z punktu widzenia środowiska, do którego miałyby wrócić, są niczym więcej niż złomem.
Inne nieodnawialne zasoby to surowce skalne.
Zasoby materialne
Czynniki materialne zatraciły kluczowe znaczenie, na rzecz najważniejszego obecnie zasobu - ludzi, ich umiejętności, wiedzy i doświadczenia. Co prawda na znaczeniu nie traci technologia, ale wiadomo, że wiedza technologiczna jest zasobem pochodnym od umiejętności ludzi.
Zasoby niematerialne
Zasoby niematerialne to przede wszystkim wiedza, ale są to także tajemnice handlowe, prawa handlowe, znaki towarowe, kompetencje, kultura organizacji.
Zaliczane do aktywów trwałych i nadające się do gospodarczego wykorzystania.
Wartości niematerialne i prawne - uprawnienia, koszty prac rozwojowych, wartość firmy, prawo wieczystego użytkowania gruntu, wynalazki, patenty, znaki towarowe, licencje, programy komputerowe.
Zasoby niematerialne to umiejętności zarządzania oraz technologiczne, na które składają się umiejętności jednostek, grup i ich organizacja. Do zasobów niematerialnych zalicza się również nazwę przedsiębiorstwa, tradycję, markę firmy, kontakty i położenie.
Nazwa przedsiębiorstwa
Dzięki nazwie możemy wyróżnić się spośród konkurencji, np:
Nie będziemy prowadzić kolejnego sklepu spożywczego, fryzjera czy auto - mechaniki.
Nazwa powinna odnosić się w jakiś sposób do naszej działalności. Może sprawić, że nas biznes będzie szybciej kojarzony i lepiej zapamiętany. Będzie podstawą do budowy naszej marki.
Marka - nazwa lub symbol graficzny umieszczany na wyrobach w celu:
ochrony przed naśladownictwem lub podrabianiem
podszywaniem się
przypisywaniem sobie autorstwa
Marka buduje reputację firmy.
Zasoby niematerialne
Zasoby ludzkie - istotne znaczenie mają: struktura zatrudnienia z uwzględnieniem cech demograficznych i zawodowych, cechy osobowe, motywacje pracowników, procesy decyzyjne dotyczące wykorzystania zdolności i umiejętności pracowników.
Zasoby informacyjne - wszelkiego typu dane liczbowe i jakościowe pochodzące z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego organizacji stanowiące podstawę podejmowania decyzji.
Zasoby rynkowe - potencjał, jaki organizacja posiada dzięki powiązaniom z rynkiem i z klientami (są to: marka handlowa, lojalni klienci, reputacja organizacji itd.)
Najważniejsza cecha
Najważniejszą cecha zasobów niematerialnych jest to, że stanowią one podstawę do wypracowania trwałej przewagi konkurencyjnej firmy.
Najważniejsza wartość
Najwyższą wartość mają zatem te zasoby niematerialne, które są najtrudniejsze do skopiowania, a na ich stworzenia potrzeba przynajmniej kilkunastu lat.
Zasoby przedsiębiorstwa i ich znaczenie
Ranking zasobów |
1-najważniejszy zasób 1990 |
13-najmniej ważny zasób 1987 |
Reputacja przedsiębiorstwa Reputacja produktu (marka) Wiedza Kultura Specjalistyczne zasoby fizyczne Prawa własności intelektualnej Tajemnice handlowe |
1
2 3 4 6
12
13 |
1
2 3 4 6
13
12 |
Planując rozwój firmy trzeba poszukiwać takich zasobów, które pomogą jej zapewnić możliwie długotrwałą przewagę nad konkurentami. Mogą nimi być patenty, unikalne uprawnienia pracowników, umiejętność poruszania się na rynku czy choćby reputacja właściciela.
Zasoby w firmie zwykle wzajemnie się wzmacniają. Przedsiębiorstwo o dobrej reputacji łatwiej może pozyskać pracowników o wysokich kwalifikacjach, są oni bardziej lojalni i związani ze swoim pracodawcą…
….To z kolei pozwala na lepszą obsługę klientów i dalszy wzrost pozycji firmy i siły jej marek. Także nowe marki wprowadzane przez firmę o wypracowanej renomie są lepiej przyjmowane przez klientów. Nie oznacza to jednak, że unikalność zasobów posiadanych przez firmę jest dana raz na zawsze.
Jeżeli firma nie wprowadza innowacji w swych produktach pozostanie w tyle za konkurencją. Jeżeli opiera się na już zdobytych kontaktach handlowych i nie prowadzi aktywnej polityki marketingowej prędzej czy później stanie wobec problemu braku klientów…
…Jeżeli nie będzie szukała coraz bardziej efektywnych procedur działania, straci możliwość konkurowania ceny swych wyrobów. Menedżerowie oceniają, że na wypracowanie efektywnych procedur i zdobycie odpowiednich kwalifikacji przez pracowników trzeba zwykle ok. czterech lat, na zbudowanie marki sześciu lat, na wysoką reputacje firma musi zapracować przez osiem a nawet dziesięć lat.
Podstawowym zasobem decydującym o konkurencyjności przedsiębiorstwa w obecnych warunkach staje się wiedza, która musi być traktowana tak jak jeden z podstawowych czynników produkcji. Funkcją celu przedsiębiorstwa jest maksymalizacja wiedzy.
Przyjmując ze informacja, to pewien strumień danych, to wiedza jest zasobem informacji ale nie jest to zasób wszelki. Jest zorganizowany w szczególny sposób, tak aby realizować główne zamierzenia jej użytkownika (przedsiębiorstw)
Jakie są rodzaje wiedzy i czemu ona służy?
Rodzaje wiedzy:
რ finansowa
რ historyczna
რ katalogowa (odpowiada na pytanie co to jest za zjawisko, co to jest za podmiot)
Wiedza służy:
რ do zdefiniowania analizowanego problemu
რ rozwiązaniu tego problemu
რ wdrożeniu tego rozwiązania po najniższych kosztach
რ uruchomieniu procesu uczenia się wszystkich
Zatem jest to element procesu funkcjonowania współczesnego społeczeństwa opartego na wiedzy, jako paradygmatu rozwoju. Kryterium wiedzy jest obecnie najpowszechniejsze
Wsparcie przedsiębiorstw w zakresie rozwoju jego zasobów niematerialnych
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Program Operacyjny Kapitał Ludzki
Lubuski Regionalny Program Operacyjny
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Co odróżnia zasoby materialne od niematerialnych
Zasoby niematerialne różnią się zasadniczo od zasobów materialnych:
mogą być wykorzystywane równocześnie w kilku miejscach. Typowe zasoby materialne są związane wyłącznie z realizacją konkretnego zadania w konkretnym miejscu
w trakcie użytkowania jedynie zasoby niematerialne nie deprecjonują się, w przeciwieństwie do maszyn, budynków, które stopniowo tracą na wartości. Zasoby niematerialne są jak dobre wino - zyskują na wartości w miarę upływu czasu
zasoby niematerialne trzeba długo wypracowywać, nie jest możliwe ich wydzierżawienie, nabycie (aby zdobyć jakiś zasób niematerialny, który posiada inna firma, trzeba kupić tę firmę w całości). Przykładem mogą być marki niektórych produktów wypracowywane przez wiele lat.