10

Promotor 7-8/12

Temat numeru

Z

magazynowaniem mamy do czynienia na róż-
nych etapach działalności gospodarczej.

Skuteczna realizacja procesów magazynowania
ściśle związana jest z utrzymaniem odpowiedniego
bezpieczeństwa pracy. Każdy kierownik zakładu
powinien mieć świadomość, że w świetle Kodeksu
pracy to on odpowiada za bezpieczeństwo pracy
zatrudnianych pracowników. Powinno mu zatem
przyświecać przesłanie „bezpieczeństwo ponad
wszystko”, ponieważ łatwiej jest zapobiegać, niż
usuwać skutki wypadków, które w procesach
magazynowania mogą wystąpić niemal w każdym
miejscu.

Praktycznie prawie w każdym magazynie mamy

do czynienia z wieloma różnymi zagrożeniami, które
trzeba wyeliminować, aby bezpieczeństwo pracy
zostało zachowane. Zagrożenia te wynikają z:
• zastosowanej technologii,
• wykorzystywanej techniki,
• organizacji pracy,
• czynnika ludzkiego.

W praktyce te czynniki ściśle na siebie oddzia-

łują, wpływając równocześnie na bezpieczeństwo
pracowników zatrudnionych w magazynie.

Analizując procesy zachodzące w magazynach,

można zdefi niować grupy zagrożeń wpływających
na bezpieczeństwo pracy, co przedstawiono
na rys. 1.

Elementami realizowanych procesów magazyno-

wania bezpośrednio stwarzającymi zagrożenia są:
• środki transportu zewnętrznego i wewnętrznego,
• obiekty magazynowe,
• urządzenia magazynowe,
• przemieszczane i składowane zapasy,
• człowiek.

W praktyce stosowane są niejednokrotnie mocno

zróżnicowane rozwiązania technologiczno-orga-
nizacyjne, na które wpływ ma wiele czynników.
Bezpieczeństwo pracy związane z tak bogatą
infrastrukturą staje się zagadnieniem, którego
nie sposób opisać całościowo w jednym artykule,

dlatego też skoncentrujemy się tylko na wybranych
zagadnieniach.

Każdy z elementów infrastruktury stwarza,

z racji swojej konstrukcji i realizowanych ruchów,
szeroką gamę zagrożeń bezpieczeństwa pracy,
które potęgowane są w wyniku dynamicznej i cią-
głej zmiany położeń względem siebie niektórych
z tych elementów. Występujące zagrożenia można
zidentyfi kować podczas:
• manewrowania środkami transportu,
• realizacji czynności przeładunkowych,
• wykonywania czynności manipulacyjnych zwią-

zanych z przyjęciem i wydaniem zapasów,

• składowania zapasów na polach odkładczych

i urządzeniach do składowania,

• prowadzenia prac kompletacyjnych,
• wykonywania czynności pomocniczych.

W tym artykule zostaną opisane wynikające

z powyższych procesów zagrożenia i ich eliminacja
w odniesieniu do najczęściej wykorzystywanych
w praktyce urządzeń do składowania i środków
transportu wewnętrznego oraz opakowań.

M

ANEWROWANIE

ŚRODKAMI

TRANSPORTU

Podczas manewrowania środkami transportu
na froncie ładunkowym zarówno na etapie dostaw,
jak i odbioru towarów z magazynu można zidenty-
fi kować następujące zagrożenia:
• Kolizja środków transportu zewnętrznego (dale-

kiego) manewrujących na froncie ładunkowym.
Zagrożenie to występuje na każdym froncie ła-
dunkowym i nie da się go w pełni wyeliminować,
ponieważ nie jest możliwe przewidzenie pewnych
awarii środków transportu, jak i zachowań ludz-
kich. Można natomiast dążyć do jego ograni-
czenia poprzez wprowadzenie takiej organizacji
pracy, która spowoduje wyeliminowanie nadmier-
nego ruchu środków transportu. Przykładem tego
mogą być odpowiednie procedury, oznakowanie
na placu przymagazynowym, tablice informacyjne

Zachowanie prawidłowych warunków pracy przy magazynowaniu wymaga od uczestników
procesów magazynowania maksymalnego ograniczenia zagrożeń, jakie mogą pojawić się
podczas ich realizacji.

Bezpieczeństwo

w procesach magazynowych

Adam

Wojciechowski

Instytut Logistyki

i Magazynowania

www.promotor.elamed.pl

11

Temat numeru

i podobne rozwiązania, jak również określenie
dopuszczalnej prędkości ruchu na drogach we-
wnątrzzakładowych. Przy wykonywaniu takich
usprawnień warto oprzeć się na Obwieszczeniu
Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie ogłoszenia
jednolitego tekstu ustawy Prawo o ruchu dro-
gowym (Dz.U. z roku 2005, nr 108, punkt 908,
z późniejszymi zmianami).

• Kolizja środka transportu zewnętrznego ze środ-

kiem transportu wewnętrznego podczas ma-
newrowania na placu składowym. Zagrożenie
to może pojawić się tam, gdzie mamy do czynie-
nia z otwartymi budowlami magazynowymi, i tam,
gdzie posadzka budynku magazynowego znajdu-
je się na tym samym poziomie, co nawierzchnia
placu przymagazynowego. Mamy w tym przy-
padku do czynienia z sytuacją nieco bardziej
skomplikowaną od opisanej wcześniej, ponieważ
tu mogą krzyżować się drogi przemieszczania
różnych środków transportu. W tym przypadku
również nie można w pełni wyeliminować tego
zagrożenia, a jedynie można starać się je ogra-
niczyć wspomnianymi już wyżej środkami.

• Potrącenie, przejechanie lub przygniecenie pie-

szego znajdującego się na froncie ładunkowym
lub placu składowym przez środek transportu
zewnętrznego lub wewnętrznego. I tego zagro-
żenia nie da się w pełni wyeliminować, ponie-
waż zawsze na froncie ładunkowym czy placu
manewrowym będą przemieszczać się kierowcy
lub inni pracownicy związani z obsługą prac
przeładunkowych. Także i w tym przypadku ogra-
niczenie ryzyka jego wystąpienia może nastąpić
poprzez zastosowanie odpowiednich procedur
i oznakowania.

• Upadek człowieka np. podczas wychodzenia

ze środka transportu zewnętrznego lub wewnętrz-
nego. Zagrożenie to może ograniczyć tylko od-
powiednia koncentracja osób zaangażowanych
przy obsłudze środków transportu, ponieważ
każdy z nich, opuszczając swoje stanowisko,
może zaczepić o jakiś element pojazdu, co może
doprowadzić do urazu.

• Przygniecenie człowieka środkiem transportu

dalekiego (np. do ściany czy innego pojazdu)
niewłaściwie zabezpieczonego na czas postoju,
w wyniku jego samoistnego przetoczenia się.
Zagrożenie to może wystąpić w każdym miejscu
postoju na froncie ładunkowym, a zwłaszcza
tam, gdzie występuje pochyłość. Można temu
zapobiec tylko poprzez użytkowanie w pełni
sprawnego pojazdu i odpowiednie jego zabez-
pieczenie w trakcie postoju.

• Uszkodzenie kończyn górnych przy otwieraniu

skrzyń ładunkowych środków transportowych.
Przed podstawieniem na stanowisko przeładun-

Rys. 1. Ogniwa procesów magazynowania,
w których powstają zagrożenia.
Oprac. A. Wojciechowski

kowe konieczne jest otwarcie skrzyni ładunkowej
pojazdu, a to wymaga odblokowania jej zabez-
pieczeń. Do okaleczeń kończyn może dojść, gdy
zabezpieczenia te są uszkodzone lub też przez
nieuwagę podczas wykonywania tej czynności.
Zagrożenie może być wyeliminowane wówczas,
gdy zadbamy o to, by zabezpieczenie skrzyni
ładunkowej było zawsze sprawne, i zachowamy
odpowiednią uwagę przy jego otwieraniu.

• Upadek ładunku ze skrzyni środka transportu

dalekiego. Niejednokrotnie w celu umożliwienia
dostępu do ładunku znajdującego się na skrzyni
ładunkowej pojazdu trzeba odsłonić plandekę,
co wymaga wcześniejszego wejścia na tę skrzy-
nię. Do upadku może dojść, gdy wykonujący
tę czynność nie zachowa odpowiedniej uwagi
podczas wchodzenia na skrzynię ładunkową
pojazdu lub schodzenia z niej, a także podczas
odsłaniania plandeki. Tylko zachowanie odpo-
wiedniej koncentracji pozwala na bezpieczne
wykonanie tej czynności.

• Przygniecenie człowieka ładunkiem spadającym

w momencie otwierania skrzyni ładunkowej
środka transportu zewnętrznego. Podczas prze-
mieszczania się pojazdu ładunek znajdujący
się na jego skrzyni ładunkowej poddawany jest
działaniu różnych sił wynikających z jego ruchu.
W ich wyniku może nastąpić deformacja trans-
portowanych jednostek ładunkowych, co nie jest
widoczne z zewnątrz pojazdu w pełni krytego.

Zagrożenia procesów

magazynowania

Technika

Technologia

Organizacja

Ludzie

- Niewłaściwa organizacja

stanowisk pracy

-Błędne rozmieszczenie

stanowisk pracy

- Niewłaściwe oznakowanie

oraz sygnalizacja

-Nieprawidłowy nadzór nad

współdziałaniem ludzi

- Niedostateczne przygotowanie

do wykonywania określonej pracy

(brak badań lekarskich, wstępnego

przeszkolenia ogólnego i stanowiskowego,

odpowiedniej odzieży ochronnej oraz

sprzętu ochronnego itp.)

- Niedostateczny nadzór ze strony

kierowniczego, średniego dozoru

technicznego i służb BHP nad stosowaniem

nakazanych metod pracy oraz sprzętu

ochrony osobistej

– Niewłaściwy stan

techniczny infrastruktury

realizowanych procesów

-Brak wprawy (umiejętności)

w obsłudze sprzętu

i/lub narzędzi

- Niewłaściwe

rozwiązania procesów

- Niewłaściwe metody

pracy

12

Promotor 7-8/12

Temat numeru

Taki stan rzeczy może powodować, że ładunki
zaczną spadać na osobę otwierającą skrzynię
ładunkową. Zagrożenia tego można uniknąć
w wyniku prawidłowego formowania jednostek
ładunkowych, odpowiedniego ich zabezpieczenia
na czas transportu oraz unikania nieodpowied-
nich zachowań podczas jazdy, takich jak np.:
nagłe przyśpieszenia, hamowanie, gwałtowne
skręty. Należy pamiętać o tym, aby zachować
szczególną ostrożność podczas otwierania skrzy-
ni ładunkowej pojazdu.

• Upadek człowieka ze stanowiska przeładunkowe-

go podczas podstawiania pojazdu na stanowisko.
Każdy pojazd musi być odpowiednio podsta-
wiony na stanowisko przeładunkowe rampowe
(rys. 2) lub bezrampowe (rys. 3), którego poziom
na ogół znajduje się powyżej drogi dojazdo-
wej. W przypadku stanowiska bezrampowego
wymaga to także otwarcia bramy do budynku
magazynowego. Oczywiste jest, że w miejscach
znajdujących się powyżej drogi dojazdowej
może dojść do upadku w wyniku nieuwagi osób
znajdujących się w pobliżu. W takich miejscach
tylko odpowiednia koncentracja uwagi zapew-
nia ograniczenie ryzyka wystąpienia upadku,
a w miejscach, w których jest to możliwe, powinny
być stosowane odpowiednie zabezpieczenia, np.
w postaci balustrad.

P

RZEŁADUNEK

Po prawidłowym podstawieniu środka transportu
dalekiego na stanowisko przeładunkowe można
przystąpić do wykonywania czynności przeładun-
kowych. Podczas wykonywania czynności przyjmo-
wania i wydawania towarów można zidentyfi kować
zagrożenia, takie jak:
• Przygniecenie człowieka ładunkiem spadającym

ze środka transportu wewnętrznego podczas
przemieszczania go do magazynu lub na skrzynię
ładunkową środka transportu zewnętrznego.
Można wyeliminować to zagrożenie, dbając o sta-
bilność układanych ładunków oraz dopasowując
prędkość środka transportu do transportowa-
nych ładunków.

• Uszkodzenie ciała pracownika na skutek upadku

ze stanowiska przeładunkowego bez kierowane-
go pojazdu lub wraz z nim. Tylko koncentracja
pracowników na zadaniu, które wykonują, może
prowadzić do jego wyeliminowania.

• Przygniecenie człowieka ładunkiem przy ręcznym

wykonywaniu czynności przeładunkowych, które
można wyeliminować poprzez kontrolę stabilno-
ści stosów ładunków.

• Uszkodzenia kończyn ostrymi krawędziami opa-

kowań lub towarów podczas ręcznej realizacji
czynności przeładunkowych. Jednostki ładun-
kowe mogą mieć ostre krawędzie, taśmy zabez-

pieczające, metalowe okucia krawędzi, zszywki
itp., które mogą powodować okaleczenie kończyn
pracowników podnoszących je. Dlatego też przy
tego rodzaju pracach należy zachować daleko
posunięte środki ostrożności i środki ochrony
indywidualnej.

• Uszkodzenie ciała lub układu kostnego na skutek

niewłaściwego sposobu ręcznego podnoszenia
lub odkładania ładunków. Zagrożenie występu-
je rzadko, ale jest trudne do wyeliminowania,
ponieważ z pracami ręcznymi zawsze będzie-
my mieli do czynienia i każda zmiana układu
ciała związana z ręcznym przemieszczaniem
ładunków może spowodować uszkodzenie. Nie
należy w tym przypadku zapominać o przepisach
określających masę ładunków przemieszczanych
ręcznie, które zawarto w Rozporządzeniu Mini-
stra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca
2000 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy przy ręcznych pracach transportowych
(Dz.U. z 2000 roku, nr 26, poz. 313 z późniejszy-
mi zmianami), Rozporządzeniu Rady Ministrów
z dnia 10 września 1996 roku w sprawie wykazu
prac wzbronionych kobietom (Dz.U. z 1996 roku
nr 114, poz. 545 z późniejszymi zmianami) oraz
Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 24 sierp-
nia 2004 roku w sprawie wykazu prac wzbronio-
nych młodocianym i warunków ich zatrudniania
przy niektórych z tych prac (Dz.U. z 2004 roku
nr 200, poz. 2047 z późniejszymi zmianami).

• Uszkodzenie kończyn dolnych na skutek uszko-

dzenia opakowań i rozsypania się towarów. Aby
nie spowodować urazu nóg osób pracujących
w pobliżu, należy zawsze zwracać uwagę na so-
lidność opakowań.

• Uszkodzenia ciała lub narządu wzroku na skutek

manipulowania substancjami lub preparatami
niebezpiecznymi w nieszczelnych opakowa-
niach lub uszkodzenia tych opakowań podczas
przemieszczania. W magazynach składowane
są również substancje i/lub mieszaniny, które
w kontakcie mogą być niebezpieczne dla ludzi oraz
środowiska, dlatego należy zwracać szczególną
uwagę na stan ich opakowań. Uwolnienie takich
substancji czy mieszanin może mieć niebezpiecz-
ny wpływ na osoby pracujące w ich pobliżu. Przy
przemieszczaniu takich ładunków zawsze należy
stosować sprzęt ochrony osobistej i bezwzględnie
eliminować jednostki ładunkowe, których stan
zagraża bezpieczeństwu ludzi oraz środowiska.

• Uszkodzenie kończyn górnych na skutek niepra-

widłowego manipulowania ładunkiem stawianym
na przenośnik mechaniczny lub pobieranym
z niego. W pracach przeładunkowych niejedno-
krotnie wykorzystywane są przenośniki, również
te z napędem. Obsługa takich urządzeń wymaga,
aby personel wykorzystujący je w pracy był zapo-

www.promotor.elamed.pl

13

Temat numeru

znany z bezpieczną ich eksploatacją i stosował
się do ustalonych zasad. Zachowanie tych zasad
sprawi, że ich ręce nie będą narażone na okale-
czenie (np. zgniecenie). W celu wyeliminowania
zagrożeń wywoływanych przez przenośniki wy-
magane jest spełnienie wymagań określonych
przez akty prawne, takie jak: Rozporządzenie
Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia
z dnia 19 marca 1954 roku w sprawie bezpie-
czeństwa i higieny pracy przy obsłudze przeno-
śników (Dz.U. z 1954 roku, nr 13, poz. 51).

• Uszkodzenie kończyn dolnych podczas usta-

wiania lub przemieszczania mostka ładun-
kowego. Nie jest możliwe całkowite wyeli-
minowanie szczeliny pomiędzy skrzynią ła-
dunkową a środkiem transportu. Nie jest
to również możliwe, aby skrzynia ładunkowa
i posadzka magazynu stale znajdowały się na tym
samym poziomie. W celu wyeliminowania tej
szczeliny i zniwelowania występującej różnicy
poziomów wykorzystywane są mostki ładunkowe,
które są przemieszczane ręcznie lub przy pomocy
sprzętu mechanicznego. Urządzenia te na czas
realizacji czynności przeładunkowych należy
zabezpieczyć przed przesuwaniem, ponieważ
ich krawędzie zawsze będą stanowiły mniejszy
lub większy próg dla przejeżdżających wózków.
Najechanie na taki próg, gdy mostek ładunkowy

nie jest odpowiednio zabezpieczony, może dopro-
wadzić do jego przemieszczenia, a to w konse-
kwencji może spowodować okaleczenie stóp.
Coraz częściej stanowiska przeładunkowe wy-
posażane są w mostki ładunkowe z napędem
wbudowane w posadzkę (rys. 4). Tak zamonto-
wane urządzenia stwarzają kolejne zagrożenia
dla pracujących w magazynie. Przemieszczana
w górę lub w dół płyta pomostowa mostka wyma-
ga zastosowania specjalnych osłon ogranicza-
jących zagrożenia ścinania, na jakie narażone
są kończyny dolne człowieka. Konieczne jest
także wyraźne oznaczenie nośności mostka oraz
zastosowanie oznakowania barwami bezpie-
czeństwa w obrębie krawędzi płyty pomostowej
i gniazda w posadzce, co ma na celu ostrzeganie
pracowników o występowaniu zagrożenia mogą-
cego spowodować upadek.

• Uszkodzenie ciała na skutek potknięcia się

lub poślizgnięcia się pracownika. Prace przeła-
dunkowe realizowane są w różnych warunkach
środowiskowych. Może się zdarzyć, że posadzka
na stanowisku przeładunkowym będzie oblo-
dzona lub nastąpi wyciek substancji (np. oleju)
z eksploatowanych urządzeń. Przypadkowo
na posadzce może się znaleźć jakiś przedmiot,
który np. wypadł z przemieszczanej jednostki
ładunkowej. W takich przypadkach może dojść

r e k l a m a

14

Promotor 7-8/12

Temat numeru

do potknięcia się lub poślizgnięcia, a nawet
upadku pracownika, co z kolei może prowadzić
do okaleczenia. W celu wyeliminowania tego za-
grożenia należy zawsze zachowywać ostrożność
i dążyć do jak najszybszego wyeliminowania
zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu.

• Uszkodzenia ciała przez porażenie prądem z in-

stalacji elektrycznej eksploatowanych urządzeń.
Na stanowiskach przeładunkowych przy realizo-
wanych tam pracach wykorzystywane są różne
urządzenia z napędem, które są zasilane energią
elektryczną. W celu ograniczenia występowania
zagrożenia porażenia prądem urządzenia te po-
winny spełniać wymagania odpowiednich aktów
prawnych związanych z bezpieczeństwem pracy.
Jako przykład należy tutaj wymienić: Obwiesz-
czenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo-
łecznej z dnia 28 sierpnia 2003 roku w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogól-
nych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz.U. z 2003 roku, nr 169, poz. 1650), Rozpo-
rządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia
2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla
maszyn (Dz.U. z 2008 roku, nr 199, poz. 1228),
które wprowadza do stosowania postanowienia
tzw. Dyrektywy Maszynowej, oraz Rozporzą-
dzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 sierpnia
2007 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla
sprzętu elektrycznego (Dz.U. z 2007 roku, nr 155,
poz. 1089), które wprowadza do stosowania
postanowienia tzw. dyrektywy niskonapięciowej
LVD, odnoszącej się do sprzętu elektrycznego
przewidzianego do stosowania w określonych
granicach napięć.

• Uszkodzenie ciała lub narządu wzroku podczas

przeładunku towarów pylistych i/lub żrących
na skutek niestosowania odpowiedniego sprzętu
ochrony osobistej. Już zdefi niowanie samego
zagrożenia sugeruje, że jego eliminacja wyma-
ga bezwzględnego stosowania odpowiedniego
sprzętu ochrony osobistej.

P

RZYJMOWANIE

I

WYDAWANIE

JEDNOSTEK

ŁADUNKOWYCH

Jednostki ładunkowe wyładowane ze środków
transportu dalekiego przemieszczane są na ogół
do strefy przyjęć magazynu i ustawiane są na po-
lach odkładczych w celu dokonania przyjęcia. Z kolei
skompletowane jednostki ładunkowe przemieszcza-
ne są do strefy wydań, w której na ogół są ustawiane
na polach odkładczych, w celu dokonania wydania.
Czynności manipulacyjne z tym związane wymagają
między innymi sprawdzenia zgodności przyjmowa-
nej lub ekspediowanej dostawy z otrzymaną doku-
mentacją. Sprawną realizację wykonywania tych
czynności manipulacyjnych związanych z przyjęciem
i wydaniem zapasów oraz prac kompletacyjnych
zakłócić mogą następujące zagrożenia:
• Uszkodzenie kończyn, zwłaszcza górnych,

ostrymi krawędziami wyrobów lub opakowań
przy przemieszczaniu zapasów (liczenie, wa-
żenie itp.). Czynności takie wymagają czasami
otwarcia niektórych opakowań, które bywają
zabezpieczone w różnorodny sposób (taśmy,
plomby, zszywki itp.). Niekiedy wymaga to użycia
prostych narzędzi ręcznych. Stąd też otwieranie
opakowań gołymi rękami bądź przy wykorzysta-
niu uszkodzonych lub niewłaściwych narzędzi
może spowodować okaleczenie dłoni. W celu
zapobiegnięcia temu zagrożeniu konieczne jest
sprecyzowanie sposobu otwierania jednostek
ładunkowych i jego przestrzeganie.

• Przygniecenie kończyn dolnych na skutek upadku

kontrolowanych czy kompletowanych ładunków.

• Uszkodzenie ciała lub układu kostnego na sku-

tek niewłaściwego podnoszenia lub odkładania
ładunków.

• Uszkodzenie kończyn górnych na skutek niepra-

widłowego manipulowania ładunkiem stawianym
na przenośnik mechaniczny lub pobieranym
z niego.

• Uszkodzenie ciała lub narządu wzroku podczas

przeładunku towarów pylistych i/lub żrących
na skutek niestosowania odpowiednich ochron

Rys. 2. Magazyn z rampowym frontem przeładunkowym

Rys. 3. Magazyn z bezrampowym frontem przeładunkowym

Rys. 4. Stanowiska przeładunkowe
z mostkami ładunkowymi wbudowa-
nymi w posadzkę

fot. A

. W

ojciechow

ski

www.promotor.elamed.pl

15

Temat numeru

osobistych. Jego eliminacja wymaga bezwzględ-
nego stosowania sprzętu ochrony osobistej.

• Uszkodzenie ciała na skutek potrącenia lub

przygniecenia przez środki transportu wewnętrz-
nego, zwłaszcza gdy składowanie i kompletacja
realizowane są w tej samej strefi e.

• Uszkodzenia ciała na skutek upadku z eksplo-

atowanych urządzeń (wózki, drabiny, pomosty,
podesty itp.).

• Uszkodzenia ciała przez porażenie prądem

z instalacji elektrycznej eksploatowanych urzą-
dzeń.

• Kolizja środka transportu wewnętrznego z urzą-

dzeniem do składowania. Każda taka kolizja
może doprowadzić do katastrofy tragicznej dla
ludzi i ogromnych strat materialnych, dlatego też
to zagadnienie zostanie szerzej omówione.

S

KŁADOWANIE

Do składowania towarów stosowane są w magazy-
nach urządzenia, takie jak: regały, stojaki, wieszaki,
podkłady czy urządzenia specjalizowane. Z całą
pewnością najszerzej stosowane w praktyce są re-
gały stałe ramowe wolno stojące. Eksploatowane są
regały o wysokości od kilku do kilkunastu metrów
o tym samym przeznaczeniu, charakteryzujące się
zróżnicowaną budową wynikającą z indywidualnych
rozwiązań zastosowanych przez ich producentów.

Powszechnie stosowane regały charakteryzują się
elementami wykonanymi z cienkościennych stalo-
wych profi li kształtowanych na zimno i nie można
oczekiwać, że będą one ciągle i w pełni przydatne.
Wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia ze współ-
pracą urządzeń transportowych ze stacjonarnymi
czy przejezdnymi regałami, od czasu do czasu
dochodzi do zderzenia. Trwałe odkształcenie jakie-
gokolwiek elementu regału (rys. 5) świadczy o tym,
że nastąpiło w tym miejscu wyraźne przekroczenie
granicy plastyczności materiału.

Zmianie uległ zatem zakładany podczas projek-

towania regału stan obciążenia tego elementu,
jak również innych, na które dane odkształcenie
oddziałuje. Taka zmiana stanu obciążenia sprawia,
iż miejsce odkształcone stwarza zagrożenie. W tym
miejscu może szybciej dojść do dalszej deformacji
i niekoniecznie musi ona nastąpić już w chwili jej po-
wstania. Trzeba mieć jednak świadomość, że na ogół
dalsze odkształcenie nie kończy się na upadku
jednej kolumny czy jednego regału, lecz występuje
reakcja łańcuchowa, powodująca upadek kolejnych
rzędów. W celu zapewnienia sprawnego i bezpiecz-
nego funkcjonowania magazynu wskazane jest
konsekwentne kontrolowanie stanu technicznego
eksploatowanych regałów. Pomocna przy przepro-
wadzaniu przeglądu stanu technicznego regałów
może być norma PN-EN 15635:2009 Stalowe

r e k l a m a

16

Promotor 7-8/12

Temat numeru

statyczne konstrukcje do składowania. Zastosowanie
i utrzymanie urządzeń do składowania. W normie tej
określono między innymi zagadnienia związane:
• z wymaganymi instrukcjami, ze składaniem

i z montażem oraz aspektami wymagającymi
nadzoru podczas montażu,

• z użytkowaniem i bezpieczeństwem użytkowania

regałów, ogólnymi zasadami bezpieczeństwa,
paletami i akcesoriami do formowania ładunków,
obsługą jednostek ładunkowych,

• z oceną uszkodzonych elementów, przeglądem

regałów, zasadami pomiaru i klasyfi kacji uszko-
dzeń słupów, oceną uszkodzeń poprzeczek
(belek) nośnych oraz procedurami postępowania
w przypadku wystąpienia uszkodzeń,

• ze zmianami wymagającymi przeglądów zasad

obsługi regałów pod kątem bezpieczeństwa
pracy,

• z możliwymi zmianami konfi guracji regałów, które

wymagają konsultacji z dostawcą lub właściwym
rzeczoznawcą.
Cały czas należy pamiętać o tym, iż zdecydowa-

nie największy wpływ na liczbę powstających kolizji
mają człowiek oraz prezentowana przez niego kul-
tura techniczna, ponieważ to głównie on obsługuje
środki transportu i ma wpływ na sposób umieszcza-
nia jednostek ładunkowych w regałach.

Po zakończeniu czynności związanych z przyję-

ciem dostawy do magazynu jednostki ładunkowe
przemieszczane są do strefy składowania lub też
z niej zabierane. Podczas procesu składowania zapa-
sów można zidentyfi kować zagrożenia, takie jak:
• Uszkodzenia ciała na skutek upadku ładunków

ze środków transportowych, z górnych partii

regałów lub przy rozpadnięciu się stosu paleto-
wych jednostek ładunkowych. Przemieszczając
ładunki, należy zadbać o to, aby nie spadały one
podczas ruchu. Zagrożenie zostało już wcześniej
omówione, jednak podczas składowania istotną
rolę odgrywa stan techniczny urządzeń pomoc-
niczych, takich jak palety ładunkowe, których
użyto do uformowania jednostek ładunkowych.
Umieszczenie w regale czy spiętrzenie w stosie
jednostek ładunkowych o paletach w złym stanie
może zagrażać spadaniem ładunków z regałów
czy rozpadnięciem się stosu, a to z kolei może
doprowadzić do wypadków nawet ze skutkiem
tragicznym. W celu ograniczenia tego zagroże-
nia należy zadbać o prawidłowe formowanie
jednostek ładunkowych na czas przemieszcza-
nia i składowania oraz systematycznie oceniać
stan techniczny wykorzystywanych urządzeń
pomocniczych. Przy ocenie stanu technicznego
najbardziej rozpowszechnionych w praktyce palet
ładunkowych płaskich typu EUR pomocne mogą
być karty oceny palet opracowane przez ECR Pol-
ska wraz z Polskim Komitetem Narodowym EPAL.
Upadek ładunków podczas wkładania ich w regał
lub zabierania z niego może być spowodowany
niewłaściwymi parametrami jego gniazd bądź
nadmiernym przewisem ładunków poza płytę
ładunkową palety (nie powinien być większy niż
20 mm na stronę). W celu sprawdzenia prawi-
dłowości doboru parametrów gniazd regałowych
pomocna może być norma PN-EN 15620:2010
Stalowe statyczne systemy składowania. Regały
paletowe o zmiennej konfi guracji. Tolerancje,
odkształcenia i luzy manipulacyjne.

• Uszkodzenie ciała na skutek potrącenia lub przy-

gniecenia przez środki transportu wewnętrznego,
możliwe szczególnie wtedy, gdy składowanie
i kompletacja realizowane są w tej samej strefi e.

• Uszkodzenia kończyn ostrymi krawędziami opa-

kowań, towarów lub eksploatowanych urządzeń.
Podczas procesu składowania można zdefi nio-

wać także już wcześniej omówione zagrożenia:
• uszkodzenia ciała lub narządu wzroku na skutek

manipulowania zapasami w nieszczelnych opa-
kowaniach lub uszkodzenia opakowań podczas
manipulowania,

• uszkodzenia ciała lub układu kostnego na skutek

niewłaściwego dźwigania ładunków,

• uszkodzenia ciała na skutek upadku, potknięcia

się lub poślizgnięcia się pracownika podczas
ręcznego wykonywania czynności,

• uszkodzenia ciała na skutek upadku z eksplo-

atowanych urządzeń (wózki, drabiny, pomosty,
podesty itp.),

• uszkodzenia ciała przez porażenie prądem

z instalacji elektrycznej eksploatowanych urzą-
dzeń,

Rys. 5. Regał stały paletowy z odkształconym słupem przednim

fot. A

. W

ojciechow

ski

18

Promotor 7-8/12

Temat numeru

• kolizje środka transportu wewnętrznego z urzą-

dzeniem do składowania.
W procesach magazynowania wykonywane by-

wają również różne czynności pomocnicze. Zaliczyć
do nich można: rozpakowywanie, rozkonserwowy-
wanie, przekonserwowywanie czy konserwowanie,
formowanie jednostek ładunkowych, konfekcjono-
wanie, podczas których także można zdefi niować
pewne zagrożenia. Zaliczyć do nich można:
• Uszkodzenie kończyn górnych lub narządu wzro-

ku na skutek stosowania niewłaściwych narzędzi
i urządzeń podczas rozpakowywania. Często
opakowania transportowe z zawartością dostar-
czone do magazynu trzeba rozpakować, i stąd
wynika niniejsze zagrożenie. Tylko stosowanie
właściwych narzędzi i postępowanie zgodnie
z określonymi przepisami pozwala na ogranicze-
nie tego zagrożenia.

• Uszkodzenie skóry kończyn górnych lub zatrucie

organizmu na skutek stosowania niewłaściwych
rozpuszczalników przy pracach związanych
z konserwowaniem lub roz- bądź przekonserwo-
wywaniem. W celu ograniczenia skutków należy
stosować właściwe środki ochrony osobistej.

• Uszkodzenie ciała (skaleczenie, zgniecenie, opa-

rzenie) na skutek niewłaściwej obsługi urządzeń
do formowania jednostek ładunkowych. Podczas
formowania jednostek ładunkowych wykorzysty-
wane są różne urządzenia pomocnicze, ręczne
i półautomatyczne, które zawsze powinny być
w pełni sprawne i z którymi należy obchodzić
się zgodnie z określonymi zasadami, by uniknąć
okaleczenia.
Niektóre z zagrożeń podczas wykonywania

czynności przy różnych realizowanych procesach
logistycznych są bardzo podobne. Taki stan rzeczy
znacznie ułatwia ich eliminację bądź ogranicze-
nie. Nie należy jednak sądzić, że są to wszystkie
zagrożenia, z jakimi mamy do czynienia podczas
realizacji procesów magazynowych. Istnieją jesz-
cze zagrożenia bezpośrednio generowane przez
eksploatowane środki transportu technologicznego
oraz inne urządzenia mobilne. Duża różnorodność
urządzeń wykorzystywanych w praktyce nie pozwala
na ich omówienie w jednym artykule.

Podczas rozpatrywania zagrożeń występują-

cych w procesach magazynowania nie można
zapominać o tych, które wynikają z higienicznych
warunków pracy, albowiem mogą one potęgować
wcześniej wymienione zagrożenia. Do tych zagrożeń
zaliczyć można:
• niedostateczne lub niewłaściwe oświetlenie dla

realizowanych czynności, które może doprowa-
dzić do pogorszenia ostrości wzroku,

• zapylenie wywołujące podrażnienie dróg odde-

chowych, wzroku lub organów wewnętrznych
pracowników,

• występowanie nieprzyjemnych lub drażniących

woni, które powodują niewłaściwe samopoczucie
pracujących w otoczeniu ludzi,

• wydzielanie powyżej dopuszczalnych norm

niebezpiecznych par, gazów lub pyłów przez
nieszczelne opakowania i środki transportu
z napędem spalinowym, które mogą powodować
zatrucia pracowników,

• hałas wytwarzany przez eksploatowane urządze-

nia przekraczający dopuszczalne normy,

• drgania spowodowane przez urządzenia wen-

tylacyjne, środki transportu i inne urządzenia
z napędem,

• niewłaściwa temperatura panująca w pomiesz-

czeniach i przeciągi doprowadzające do przezię-
bień personelu,

• stałe wykonywanie prac w pozycji ergonomicznie

niewłaściwej,

• niewłaściwa kolorystyka pomieszczeń prowa-

dząca do depresji psychicznych, nie wyłączając
właściwego oznakowania miejsc pracy,

• niesprzyjająca atmosfera wśród personelu.

Wszystkie z przytoczonych zagrożeń mogą pro-

wadzić do powstawania wypadków przy pracy. Zło-
żoność zagadnienia sprawia, że nie można w kilku
zdaniach wskazać jednoznacznych metod ograni-
czenia ryzyka, można natomiast w formie ogólnej
przedstawić drogę prowadzącą do minimalizacji
ryzyka wystąpienia wskazanych zagrożeń. Ogra-
niczenie wystąpienia tych zagrożeń jest możliwe
między innymi w wyniku:
• systematycznego przeprowadzania szkoleń pra-

cowników mających na celu ciągłe podnoszenie
ich świadomości i kultury technicznej,

• dbałości o zachowanie pełnej sprawności tech-

nicznej eksploatowanych urządzeń i środków
transportu wewnętrznego,

• eksploatacji wyłącznie urządzeń i środków trans-

portu wewnętrznego w dobrym stanie technicz-
nym, przy zachowaniu określonych zasad,

• właściwego wykorzystywania sprzętu ochrony

osobistej,

• rzetelnego stosowania się do obowiązujących

przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny
pracy, nie wyłączając służb odpowiedzialnych
za sprawowanie nadzoru w tym zakresie.
Reasumując, należy stwierdzić, że podczas reali-

zowanych procesów magazynowania może wystąpić
wiele różnych zagrożeń, których nie da się całkowicie
wyeliminować ze względu na czynnik ludzki.

Istnieje

natomiast możliwość ograniczenia występowania tych
zagrożeń w wyniku zastosowania daleko idącej pro-
fi laktyki. Trzeba mieć świadomość, że lekceważenie
przedstawionych zagrożeń może doprowadzić do sy-
tuacji wręcz tragicznych, wiążących się z kosztami,
które niejednokrotnie mogą być znaczne. Dlatego też
lepiej zapobiegać, niż usuwać skutki wypadków. 