Tabletki

Tabletki (tabuletta, -ae) są najczęstszą formą leków o działaniu ogól-

nym. Powstają one przez kompresję środka farmaceutycznego z podło-

żem (skrobia, sacharoza lub inne) oraz substancjami pomocniczymi

(środki wiążące, przedłużające trwałość, barwniki itp.).

Tabletki dzielimy na:

1. Tabletki do stosowania doustnego:

•

rozpadające się w żołądku (

tabulettae perorales

) – większość

•

rozpadające się w jelitach (

tabulettae eneterales

)

•

o przedłużonym działaniu (

tabulettae prolongatae

)

•

do ssania (

tabulettae sugendae

)

•

podjęzykowe (

abulettae sublinguales

)

– lingwetki

t

•

musujące (

tabulettae effervescentes

)

2. Tabletki do stosowania dopochwowego (

tabulettae vaginales

) – np.

metronidazol

3. Tabletki do implantacji (

implantabulettae

) – np. Esperal

4. Tabletki do sporządzania roztworów do użytku zewnętrznego (

soluta-

bulettae

) – np. Rivanol

Najpopularniejszą formą tabletek są tabletki powlekane i drażetki

(

dragettae

), które stosuje się wyłącznie doustnie. Są one otoczone spe-

cyficzną masą w celu np.:

•

maskowania smaku i zapachu środka leczniczego

•

ochrony środka leczniczego od czynników zewnętrznych

•

zapewnienia rozpuszczenia się leku w odpowiednim miejscu p. pok.

•

przedłużenia działania substancji leczniczej

Tabletek powlekanych i drażetek nie wolno dzielić!!!

Kapsułka jest to fabryczna postać leku przeznaczona do stosowania

per os

. Wykonane są z żelatyny i glicerolu i stanowią opakowanie dla

środków leczniczych stałych lub płynnych, które pacjent zażywa w cało-

ści (nie dzieli!!!). Czasem w kapsułkach pakowane są leki służące do in-

halacji za pomocą specjalnego inhalatora. Mogą także służyć do pako-

wania leków robionych (proszków).

1

Mikrodrażetki są to drobne kuleczki o średnicy ok. 1 milimetra zawira-

jące substancje lecznicze powlekane warstwą cukru, żelatyny lub poli-

merów. W zależności od grubości otoczki substancja lecznicza jest

uwalniana po określonym czasie od podania. Mikrodrażetki są używane

do produkcji postaci leku o nazwie spansula. Są to żelatynowe kapsuł-

ki wypełnione mikrodrażetkami, które uwalniając się w rozmaitych od-

cinkach przewodu pokarmowego zapewniają stałe stężenie leku we

krwi.

Pastylki przyrządzane są z masy wilgotnej przez uformowanie i wysu-

szenie. Działają głównie w obrębie miejscowo w obrębie jamy ustnej.

Paracetamol w tabletkach doraźnie:

Rp.

Paracetamoli in tabl. 0,3

20 tabl.

S. Doustnie, w razie gorączki 2 tabletki, nie więcej niż 13 na dobę.

Data.

Przy recepcie na środek podawany doraźnie („w razie....”) zawsze

sprawdzamy czy przepisana przez nas ilość leku nie przekracza dawki

jednorazowej i dobowej!!! Jeśli tak – piszemy „nie więcej niż....”

Doksycyklina w kapsułkach:

Rp.

Doxycyclini in caps. 0,1

8 kapsułek

S. Doustnie, pierwszego dnia 2 kapsułki, następnie 1 kapsułka co 24

godziny

Data.

Wypisywanie antybiotyków:

•

zawsze na co najmniej 7 dni kuracji (sulfonamidy na 5 dni)

•

nie wypisujemy opakowań tylko ilość tabletek, ampułek itp.

(opakowania tylko przy syropach, zawiesinach)

•

w sygnaturze nie piszemy ile razy dziennie tylko co ile godzin

2

Wzory recept różnych form tabletek

k – ilość tabletek

Pastylki:

Rp.

[preparat]

in pastil.

[k]

pastylek

S. Doustnie, ssać

m

pastylek

n

razy dziennie.

Data.

Kapsułki wziewne:

Rp.

[preparat]

in caps. ad inhal.

[dawka g]

[k]

kapsułek

S. Wziewnie, zawartość kapsułki inhalować n razy dziennie, przy użyciu

specjalnego inhalatora.

Data.

Tabletki do ssania:

Rp.

[preparat]

in tabl. sugend.

[dawka g]

[k]

tabletek

S. Doustnie, ssać

n

razy dziennie po

m

tabletek

Data.

Tabletki o przedłużonym działaniu

Rp.

[preparat]

prol. in tabl.

[dawka g]

[k]

tabletek

S. Doustnie,

m

tabletek

n

razy dziennie

Data.

Tabletki musujące

Rp.

[preparat]

in tabl. efferv.

[k]

tabletek

S. Doustnie,

m

tabletek

n

razy dziennie po rozpuszczeniu w ½ szklanki

wody.

Data.

3

Tabletki dopochwowe

Rp.

[preparat]

in tabl. vag.

[dawka g]

[k]

tabletek

S. Dopochwowo,

n

razy dziennie

m

tabletek

Data.

Tabletki podjęzykowe

Przykład:

Nitrogliceryna w tabletkach podjęzykowych:

Rp.

Nitroglycerini in tabl. subling. 0,0005

20 tabletek

S. Podjęzykowo, w razie bólu wieńcowego 1 tabletkę, w razie koniecz-

ności dawkę powtórzyć po 5 minutach, maksymalnie 8 tabletek na do-

bę.

Data.

4