1

Schemat odpowiedzi – TRANSPORT I KOMUNIKACJA

1

Gęstość dróg kołowych: największa -Niemcy,
najmniejsza - Norwegia, Udział autostrad w ogólnej
długości dróg kołowych: największy - Hiszpania,
najmniejszy - Polska, np.: Szczególnie rozwiniętą
siecią dróg kołowych wyróżniają się państwa silnie
uprzemysłowione o dużej gęstości zaludnienia i
wysokim wskaźniku urbanizacji. Czynniki
ograniczające to m.in.: przyrodnicze - lasy, góry,
ekonomiczne (koszt inwestycji), społeczne
(przesiedlenia ludności), Czynniki warunkujące
zróżnicowanie udziału autostrad to m.in.: stopień
rozwoju gospodarczego kraju, np. liczba
samochodów, wielkość przewozów transportem
kołowym i in.

0 -4 za podanie prawidłowo

dwóch lub trzech krajów
- 1pkt za podanie czterech
krajów - 2pkt
za wyjaśnienie zróżnicowania
gęstości sieci dróg kołowych
-1pkt za wyjaśnienie
zróżnicowania udziału
autostrad - 1pkt

2

Zalety, np.: dogodne połączenie Polski z Europą
Zach. i Wsch., odciążenie istniejących dróg, szybsze
przemieszczanie się (skrócenie czasu podróży)
omijanie dużych miast, lecz też szybsze połączenie
dużych miast Polski, wykorzystanie jako
europejskiego szlaku tranzytowego. Bariery: np.:
wysokie koszty budowy, zanieczyszczenie
środowiska (powietrze, gleby, wody), uciążliwy
hałas, zajmowanie obszarów rolniczych
przesiedlenia ludzi.

0- 2 za podanie dwóch zalet -

1pkt za podanie dwóch barier
- 1pkt lub za podanie jednej
zalety i jednej bariery łącznie
-lpkt

3

Przykłady argumentów za koniecznością rozwoju
transportu kolejowego:
- koszty przewozu maleją wraz ze wzrostem
odległości i wielkością ładunku,
- przewożenie towarów w kontenerach umożliwia ich
sprawny przeładunek,
- możliwość przewozu ładunków o dużej objętości i
dużym ciężarze,
- nie oddziaływuje na środowisko geograficzne tak
negatywnie, jak transport samochodowy.

0-3

Za przedstawienie:
jednego argumentu 1 pkt
dwóch argumentów 2 pkt
trzech argumentów 3 pkt.

4

a). zalety, np.: naturalna osłona przed falowaniem
morza, dogodne połączenie rzeką z wnętrzem lądu
wady, np.: zależność od przypływów i odpływów,
zanieczyszczenia spływające rzeką, mała szerokość
portu.
b). porty, np.: Bordeaux, Nantes, Rouen, Hamburg,
Londyn, Havre, Bristol itp.

0-3 a). podanie zalety - 1 pkt,

podanie wady - 1pkt

b). podanie przykładu - 1 pkt

5

nie powinny być: pola uprawne, sady, łąki ani
pastwiska
powód: zanieczyszczenia motoryzacyjne (metale
ciężkie ze spalania benzyny ) dostają się do
produktów spożywczych

0-2 podanie dwu przykładów – 1

pkt, uzasadnienie - 1 pkt

6

dokonać podziału komunikacji

0-2 transport od góry: lotniczy,

drogowy; poda poprawne
przykłady; telekomunikacja
np.: Internet, radio, telewizja

2

uzupełni cztery luki ................................
uzupełni pięć-sześć................................

7

wymienić czynniki wpływające na rozwój transportu

0-2 przyrodnicze np.:

ukształtowanie powierzchni,
sieć
rzeczna, niskie wybrzeże
morskie ..........................................................
ekonomiczne np.: rozwój
miast, przemysłu ................................

8

podać zalety transportu samochodowego

0-2 uwzględni np.: szybkość i

mniejsze koszty na małe
odległości, bez przeładunku,
dotarcie na miejsce ................................

9

wyjaśnić zmniejszającą się rolę transportu
kolejowego

0-2 wskaże na likwidowanie linii

kolejowych ze względu na
mniejszą elastyczność,
przeładunek towarów,
dłuższy
czas podróży itp ................................

10

podać przyczyny rejestrowania statków w krajach
„taniej bandery"

0-2 uwzględni np.: niskie podatki

i opłaty rejestracyjne,
pobieżne kontrole techniczne,
niższe koszty uposażenia
załogi ..........................................................

11

wyjaśnić korzyści płynące z położenia miasta nad
morzem

0-2 wskaże np. na powstanie

zakładów związanych
z
transportem morskim i
bazujących na surowcach
importowanych ................................

12

wykazać się znajomością zagadnień dotyczących
komunikacji

0-3 kolejno: P, P, B, B, P, B

uzupełni cztery ... 1 p; pięć...... 2 p; wszystkie

13

wyjaśnić mała rolę transportu lotniczego w
Polsce

0-2 uwzględni małą powierzchnię

kraju, zwartość obszaru,
konkurencyjność cenową
innych środków transportu.0-
2p

14

wyróżnić państwa o różnym poziomie rozwoju
łączności

0-2 A. Japonia, Francja, USA; B.

Polska ,Węgry; C. Etiopia,
Indie; wpisze poprawnie trzy-
cztery .............................................................
wpisze poprawnie pięć-sześć ..........................

15

sformułować wniosek

1

np. im wyższy poziom
rozwoju gospodarczego, tym
wyższy poziom rozwoju
łączności .......................................................

16

uzasadnić rozwój telekomunikacji

0-

10

poprawność merytoryczna ..........................
uwzględni postęp techniczny
(telekomunikacja satelitarna,
telefonia komórkowa,
Internet), coraz większą
dostępność i powszechność,
wpływ na życie prywatne i
zawodowe
poprawnie stosuje
terminologię geograficzną...
.0-2 p

3

odpowiedź ma logiczny i
przejrzysty układ ................................

17

scharakteryzować rozwój transportu w Japonii na

podstawie danych statystycznych i własnych
wiadomości

010 poprawność merytoryczna ..........................

wskaże tendencje zmian w
przewozach ładunków i osób
różnymi środkami lokomocji
poprawnie stosuje
terminologię geograficzną ...........................
odpowiedź ma logiczny i
przejrzysty układ ................................

18

a) kraje europejskie cechuje większa gęstość linii
kolejowych niż kraje pozaeuropejskie; b) państwa o
dużej powierzchni mają z reguły mniejszą gęstość
linii kolejowych od państw o małej powierzchni; c) w
państwach wysoko rozwiniętych długość linii
kolejowych maleje, natomiast w państwach słabiej
rozwiniętych nadal rośnie

0-3 Za podanie jednej

prawidłowości

.................................................

Za podanie dwóch
prawidłowości

.................................................
.................................................

19

Np. szybki dostęp do informacji,
- globalizacja i z nią związane
tworzenie przedsiębiorstw
globalnych,
- zwiększenie szybkości
przesyłania informacji i dostępu
do wiedzy
- wsparcie zarządzania
przedsiębiorstwami,
- umożliwia tworzenie
„przedsiębiorstw wirtualnych",
- lepsze warunki do inwestowania,
- wpływ na codzienne życie
(zakupy przez Internet, opłata
rachunków, obsługa kont
bankowych),
- zmiana stylu życia (ograniczenie
ruchu fizycznego, alienacja),
- tworzenie miejsc pracy w
domach (wykonywanie prac
zleconych, projektowych,
telepraca),
- upowszechnianie się nowych
wzorców kulturowych.

0-2 Za podanie dwóch zmian

1 pkt
Za podanie trzech zmian

2 pkt

20

Np.:
- transport lotniczy umożliwia
pokonywanie dużych odległości w
krótkim czasie,
- może być wykorzystywany do
przewozu towarów nie nadających
się do długiego transportu,
- coraz więcej ludzi deklaruje chęć
podróżowania samolotami, nie

0-2

Za wyjaśnienie
z podaniem:
- dwóch przyczyn .......1 pkt
- trzech przyczyn ........2 pkt

4

tylko w obrębie kontynentu, na
którym mieszka, ale także poza
jego granicami,
- transport lotniczy niekiedy jest
jedynym rodzajem transportu, z
którego można korzystać, ze
względu na warunki naturalne,
- mniejszy wpływ transportu
lotniczego na środowisko
geograficzne niż transportu
samochodowego,
- bezpieczeństwo podróżowania
samolotem jest większe niż w
przypadku korzystania z
samochodu.

21

- Szlak
nr 1: Kanał Mozambicki, Wyspy Kanaryjskie.
- Szlak nr 2:
Morze Południowochińskie, Półwysep Malajski.
- Szlak nr 3:
Morze Czerwone, Kanał Sueski.

0 -3 za poprawne

przyporządkowanie obiektów
:
2-3

1 pkt

4-5

2 pkt

6

3 pkt

22

np.:
- niszczenie życia organicznego
(ryb, ssaków morskich, ptactwa
wodnego, planktonu),
- skażenie wód morskich ropą
naftową (wskutek wycieków
podczas awarii, katastrof
tankowców),
- straty w turystyce w przypadku
skażeń środowiska ropą naftową,
- straty w połowach wskutek
niszczenia fauny morskiej,
- niszczenie wybrzeży, siedlisk
zwierząt budową infrastruktury
portowej,

0 -2 za podanie:

1 przykładu zagrożeń dla
środowiska przyrodniczego
lub/i gospodarki człowieka
1pkt
2 przykładów zagrożeń dla
środowiska przyrodniczego
lub/i
gospodarki człowieka 2 pkt

23

a) przewozy pasażerów
b) np.:
- upadek dużych zakładów
przemysłowych, (spadek
przewożonych ładunków koleją),
- gwałtowny rozwój motoryzacji i
wzrost ilości przewożonych
ładunków transportem
samochodowym,
- zamykanie nierentownych linii
kolejowych,
- wzrost bezrobocia (zmniejszenie

0 -4 a)

za prawidłowy wybór cechy
transportu

1 pkt

b)
za podanie:
1 przyczyny 1 pkt
2 przyczyn

2 pkt

3 przyczyn

3 pkt

5

przewozów pasażerów).

24

Przyczyny:
1. Znaczne wahania stanów wód w
ciągu roku.
2. Zlodzenie wód (obecność kry)
w półroczu zimowym.

0-1

25

Czynniki przyrodnicze:
1. Duże obszary pustyń (Sahara,
Kalahari), na których brak linii
kolejowych.
2. Duże obszary lasu równikowego.

Czynniki pozaprzyrodnicze:
1. Poziom rozwoju gospodarczego
kraju - gęsta sieć kolei występuje
w krajach o wyższym poziomie
rozwoju (RPA, Algieria), a niska
w krajach bardzo ubogich.
2. Rozmieszczenie przemysłu
wydobywczego - ośrodki
wydobycia surowców
połączone są liniami kolejowymi
z miastami portowymi.

0-2

26

A 2, A 4,

0-1

za wskazanie dwóch prawidłowych
odpowiedzi 1 pkt

27

Np.:
- miejsca pracy przy budowie i obsłudze
- dochody z użytkowania autostrady
- poprawa bezpieczeństwa podróżujących
- oszczędność czasu i paliwa
- zwiększenie ilości dróg o podwyższonym
standardzie
- szybsza komunikacja pomiędzy
ważniejszymi ośrodkami miejskimi
- zmniejszenie emisji pyłów i gazów

0-2

za poprawne podanie dwóch, trzech
argumentów 1pkt
za poprawne podanie czterech
argumentów 2pkt

28

Np.:
Problem: przeciążona sieć

komunikacyjna.

Rozwiązanie:

- utworzenie dodatkowych linii

komunikacji masowej (np.
autobusowych, tramwajowych)

- budowa obwodnic wokół miast
- stworzenie większej liczby głównych dróg
- zmiana miejsca zamieszkania bliżej

miejsca pracy aby chodzić do pracy
pieszo

- budowa metra i kolei nadziemnej
- zachęcenie mieszkańców do

korzystania z komunikacji miejskiej

0-2 Za poprawne podanie jednego

problemu wraz z propozycją
jego rozwiązania

1 pkt
Za poprawne podanie dwóch
problemów wraz z
propozycjami ich
rozwiązania 2 pkt

6

przez obniżenie kosztów przejazdów środkami tej
komunikacji.

Problem: przekroczone normy
zanieczyszczenia powietrza.
Rozwiązanie:
- wybudowanie obwodnic i zastępowanie
indywidualnego ruchu samochodowego komunikacją
miejską
- powiększanie terenów zielonych
- nakłanianie ludzi do używania
ekologicznych paliw.
Problem: nadmierny hałas.
Rozwiązanie:
- instalacja ekranów akustycznych
- instalacja dźwiękoszczelnych okien

- zamknięcie części miast (np. centrów) dla ruchu

samochodowego.

Problem: brak parkingów. Rozwiązanie:

- budowa podziemnych lub piętrowych

parkingów zagospodarowanie nieużytków pod
parkingi.

29

Np.
- wejście na polski rynek tanich
przewoźników
- wzrost konkurencyjności transportu
lotniczego, wynikający między innymi
z ogólnego spadku cen biletów
lotniczych
- wyjazdy Polaków do pracy do krajów
UE
- wzrost częstości wyjazdów w celach
turystycznych, biznesowych,
pielgrzymkowych
- wzrost zamożności wybranych grup
społecznych.

0 -1 Za poprawne podanie

dwóch przyczyn ..............
1 pkt

30

Np.:
- zanieczyszczenie środowiska ropą naftową w wyniku
katastrofy tankowca
- zanieczyszczenie środowiska w wyniku
wycieku ropy z uszkodzonego,
nieszczelnego rurociągu
- straty finansowe wynikające
z kradzieży ropy bezpośrednio
z rurociągu
- rozwój przemysłu stoczniowego
produkującego tankowce
- rozwój przemysłów produkujących
infrastrukturę rurociągową
- konflikty między państwami, przez
które biegnie rurociąg lub jest

0 -2 Za poprawne podanie:

- dwóch konsekwencji .......
1 pkt
- trzech konsekwencji .........
2 pkt

7

planowana jego budowa.

31

Np.

a)
długość linii kolejowych ogółem jest

większa w państwach o dużej powierzchni
b)
gęstość linii kolej owych jest większa
w państwach o małej powierzchni

0-1 Za poprawne sformułowanie

dwóch
wniosków

1 pkt

32

Kolejno od góry: E, B, D

0-1

Za prawidłowe
przyporządkowanie - 1 pkt

33

a) np.:
- wzrost liczby mieszkańców miejscowości leżących wzdłuż linii
kolejowej
- rozwój osadnictwa
- ułatwienie wywozu surowców mineralnych
z centrum kraju do portów
- ściślejsza współpraca gospodarcza między
północną i południową częścią kraju
- ułatwienie podróży między północą
a południem kraju
- wzrost aktywności gospodarczej w centralnej
części kraju
- wzrost zatrudnienia przy obsłudze linii
kolejowej
- wzrost ruchu turystycznego

b) np.:
- niskie koszty przewozu, które maleją wraz
z długością trasy transportu towarów
- możliwość jednorazowego przewozu towarów
masowych
- małe zużycie energii w przeliczeniu na
jednostkę masy przewożonych towarów
- małe zanieczyszczenie środowiska

0-2

Za wskazanie dwóch konsekwencji
– 1pkt











Za podanie dwóch cech – 1pkt

34

Np.:
- budowanie zbiorników retencyjnych, w celu wyrównania
stanów wody w rzekach,
- budowanie sztucznych kanałów łączących systemy rzeczne,
- pogłębianie i regulacja koryt rzecznych,
- oczyszczanie istniejących sztucznych kanałów,
- budowanie śluz,
- zakup nowoczesnych statków i barek

0-2

Za wskazanie właściwych
działań człowieka:
dwóch..................................1pkt
trzech...................................2pkt

35

Np.:
Problem1.:
- współczesne piractwo.
Propozycja rozwiązania problemu 1.:
współpraca międzynarodowa w zakresie militarnej ochrony
statków, na szlakach żeglugowych, gdzie najczęściej atakują
piraci np. w pobliżu Somalii.
Problem 2.:
- zanieczyszczenie wód przez wycieki ze statków i awarie
tankowców.
Propozycja rozwiązania problemu 2.:
prowadzić szczegółowe kontrole międzynarodowe i nakładać
wysokie kary za używanie niesprawnych i nieszczelnych
statków.
Problem 3.:

0-2

Za prawidłowe sformułowanie
problemu i podanie logicznej
propozycji jego rozwiązania:
jednego.............................1pkt
dwóch...............................2pkt

8

- zanieczyszczenie powietrza przez spaliny ze statków, emisja
dwutlenku węgla co zwiększa efekt cieplarniany.
Propozycja rozwiązania problemu 3.:
budować statki o napędzie elektrycznym, wykorzystywać
energię słoneczną.

36

Argumenty popierające budowę obwodnicy Augustowa, np.:
- wzrost bezpieczeństwa mieszkańców miasta,
- zmniejszenie hałasu,
- ograniczenie spalin.
Argumenty przeciw budowie obwodnicy Augustowa, np.:
- zniszczenie naturalnej przyrody, w tym miejsc gniazdowania
ptaków i stanowisk chronionych roślin,
- hałas płoszący zwierzynę,
- zanieczyszczenie środowiska,
- naruszenie stosunków wodnych na jednym z najcenniejszych
obszarów torfowiskowych

0-2

Za podanie dwóch poprawnych
argumentów popierających budowę
obwodnicy Augustowa….1pkt
Za podanie dwóch poprawnych
argumentów przeciw budowie
obwodnicy Augustowa……1pkt
LUB
Za podanie jednego poprawnego
argumentu popierającego budowę
obwodnicy Augustowa i jednego
poprawnego argumentu przeciw
budowie obwodnicy
Augustowa….1pkt

37

a)
nazwa miasta: Lhasa, nazwa religii: buddyzm lub
buddyzm tybetański

b) np.:
- wzrost udziału osadników chińskich w stosunku do ogółu
ludności Tybetu
- silniejsze podporządkowanie Tybetu Chinom
- obawy o zachowanie odrębności kulturowej Tybetu
(wobec zwiększonych wpływów chińskich)
Degradacja dóbr kultury Tybetu wobec napływu obcych
- degradacja środowiska spowodowana większym
natężeniem ruchu turystycznego
- obawa przed eksploatacją złóż surowców, mogącą mieć
negatywny wpływ na środowisko naturalne
- poczucie niesprawiedliwości biednej rdzennej ludności w
związku z bogaceniem się imigrantów chińskich, którzy
czerpią zyski z rozwoju gospodarczego Tybetu

2

a)
za podanie dwóch poprawnych
nazw – 1pkt
b)
za podanie dwóch poprawnych
konsekwencji – 1pkt

38

A. Panamski
B. Koryncki
C. Sueski
D. Kiloński

2

Za wpisanie poprawnych nazw
kanałów:
- dwóch, trzech – 1pkt
- czterech – 2 pkt

39

Np.:
- podczas budowy gazociągu mogą zostać naruszone
siedliska fauny dennej
- duża długość gazociągów, wysokie ciśnienie gazu
podnoszą prawdopodobieństwo wystąpienia awarii
- budowa gazociągu może zagrażać bezpieczeństwu
żeglugi
- może wystąpić zatrucie wód szkodliwymi substancjami i
przemieszczenie zanieczyszczeń do portów i wybrzeży
- płytko położony na dnie morskim rurociąg może być
narażony na uszkodzenia
- w przypadku niewielkich mórz, takich jak Bałtyk,
inwestycja może zaszkodzić bioróżnorodności akwenu
- budowa gazociągu może spowodować naruszenie
szkodliwych substancji składowanych na dnie mórz (np.
na dnie Morza Bałtyckiego amunicji zatopionej po II

2

Za podanie poprawnych
argumentów:
- dwóch – 1pkt
- trzech – 2pkt

9

wojnie światowej)

40

2

Za przyporządkowanie
poprawnych nazw miast:
trzech……………....1pkt
czterech……………1pkt

41

W kolejności: Finlandii, Grecji

1

1 p. – za podanie poprawnych nazw
dwóch krajów

42

np.:
- Jest to najkrótszy szlak wywozu drogą morską ropy naftowej z
krajów położonych nad Zatoką Perską do Europy.
- jest to gł szlak przewozu towarów z Azji SE do Europy
- jest to gł szlak dostaw do krajów Bliskiego Wschodu

1

1 p. – za podanie poprawnej
przyczyny dużego natężenia
przewozu towarów wymienionym
szlakiem żeglugi

43