Adam Chuderski, Zakład Kognitywistyki, Instytut Filozofii UJ

Zagadnienia obowiązujące do egzaminu z kursu „Psychologia poznawcza”, Kognitywistyka, II semestr

1. Przedmiot badań psychologii poznawczej
2. Główne nurty w psychologii eksperymentalnej do początku XX w.
3. Różnice i podobieństwa między psychologią poznawczą a behawioryzmem
4. Program badań E. Tolmana
5. Główne tezy gramatyki generatywnej N. Chomsky’ego
6. Eksperyment behawioralny
7. Badania korelacyjne
8. Badania samoopisowe i obserwacyjne
9. Rodzaje zmiennych niezależnych najczęściej używane w psychologii poznawczej
10. Zmienne zależne i metody ich pomiaru w psychologii i neuronauce poznawczej
11. Standaryzacja, trafność i rzetelność testów psychologicznych
12. Struktura raportu z badań psychologicznych
13. Próg bodźca i próg różnicy w psychofizyce
14. Prawo Webera/Fechnera
15. Teoria detekcji sygnałów
16. Własności ruchów sakadycznych
17. Bufory sensoryczne i badania Sperlinga
18. Zasady działania spostrzeżeniowych detektorów cech
19. Wskazówki dla spostrzegania głębi
20. Zasady spostrzegania kształtów
21. Morfologia, struktura i kontekst jako cechy obiektu wizualnego
22. Grzbietowy a brzuszny neuronalny szlak spostrzeżeniowy
23. Agnozje, ślepowidzenie i inne zaburzenia spostrzegania
24. Konstruktywistyczne teorii percepcji
25. Ekologiczne teorii percepcji (tzw. bezpośredniej)
26. Obliczeniowe teorii percepcji
27. Percepcja tekstu i mowy
28. Własności konstruktu uwagi
29. Uwaga a świadomość
30. Aktywowanie i dezaktywowanie informacji a uwaga
31. Priming (torowanie) i inne procesy pozauwagowe
32. Metody badania uwagi orientacyjnej
33. Teorie ogniska uwagi wzrokowej
34. Własności czujności uwagowej
35. Teorie selekcji uwagowej
36. Neuronaukowe dowody na wczesną, późną i elastyczną selekcję uwagową
37. Główne czynniki wpływające na poszukiwanie uwagowe
38. Teoria integracji cech Treisman a teoria podobieństwa Duncana i Hympreysa
39. Założenia modelu poszukiwania uwagowego J. Wolfe’a
40. Teorie podzielności uwagi
41. Paradygmat psychologicznego okresu refrakcji (PRP)
42. Metody badania przełączania między zadaniami
43. Główne efekty obserwowane w przełączaniu między zadaniami
44. Automatyzacja i procesy automatyczne
45. Teoria rywalizacji egzemplarzy
46. Błędy wynikające z dekoncentracji i zaburzeń uwagi

47. Własności kontroli procesów poznawczych
48. Teorie Nadzorczego Systemu Uwagi oraz Centralnego Wykonawcy/Zarządcy
49. Problem homunkulusa w badaniu kontroli poznawczej
50. Teoria podwójnego mechanizmu kontroli T. Bravera
51. Teoria kaskadowej kontroli E. Koechlina
52. Taksonomie funkcji wykonawczych/zarządczych
53. Hamowanie interferencji na przykładzie zadania Stroopa
54. Hamowanie dominującej/niepotrzebnej reakcji i metody jego badania
55. Ataksja, apraksja i akineza
56. Akty ruchowe i doświadczenia B. Libeta
57. Argumenty za i przeciw istnieniu reprezentacji wyobrażeniowych
58. Funkcjonalna równoważność wyobraźni i spostrzegania
59. Rotacje umysłowe
60. Skanowanie i skalowanie umysłowe
61. Zasady konstrukcji modeli umysłowych podczas rozumienia opisów słownych
62. Kosslyna teoria wyobraźni
63. Funkcje wyobraźni
64. Klasyczny model modułów pamięci Atkinsona i Shiffrina (oraz Normana i Waugh)
65. Hierarchia i własności systemów pamięci
66. Zadania wymagające odtwarzania (reprodukcji) a zadania rozpoznawania
67. Kody, w których następuje kodowanie w poszczególnych systemach pamięci
68. Zdolność retencyjna poszczególnych systemów pamięci
69. Procesy i techniki ułatwiające kodowanie w pamięci
70. Własności krzywych uczenia i zapominania
71. Konsolidacja synaptyczna a konsolidacja systemowa
72. Wpływ snu na pamięć
73. Proceduralizacja wiedzy i nabywanie umiejętności
74. Amnezje
75. Teorie przyczyn zapominania
76. Natura i rodzaje interferencji
77. Rodzaje mechanizmów odpamiętywania
78. Procedura dysocjacji procesów dostępu do pamięci
79. Rekapitulacja oraz kontekst a odpamiętywanie
80. Struktura pamięci semantycznej: pojęcia, sieci semantyczne, schematy i skrypty
81. Zniekształcenia pamięci: pamięć naocznych świadków i fałszywe wspomnienia
82. Retencja w pamięci krótkotrwałej
83. Przyczyny efektów pierwszeństwa i świeżości oraz metody ich eliminacji
84. Przeszukiwanie pamięci krótkotrwałej w paradygmacie Sternberga
85. Pamięć krótkotrwała a pamięć robocza
86. Model wielokomponentowy A. Baddeleya
87. Model dwukomponentowy N. Cowana
88. Unitarne modele pamięci
89. Neuronalne mechanizmy pamięci
90. Funkcje pamięci roboczej
91. Testy pamięci roboczej
92. Pamięć prospektywna
93. Rodzaje problemów
94. Fazy procesu rozwiązywania problemów
95. Stany problemu, cele, operatory, strategie, ograniczenia i przestrzeń problemu
96. Strategia redukcji różnicy a strategia środków i celów
97. A. Newella i H. Simona teoria rozwiązywania problemów i jej ograniczenia
98. Czynniki utrudniające rozwiązywanie problemów

99. Transfer pozytywny i negatywny przy rozwiązywaniu problemów
100. Wgląd i metody jego badania
101. Różnice w rozwiązywaniu problemów między ekspertami a nowicjuszami
102. Testy i wskaźniki twórczości
103. Problem racjonalności przy podejmowaniu decyzji
104. Klasyczna teoria decyzji
105. Koncepcja subiektywnej użyteczności i subiektywnego prawdopodobieństwa
106. Teoria spełnienia wymagań H. Simona
107. Teoria eliminowania według kolejnych aspektów A. Tversky’ego
108. Strategia take-the-best i inne uproszczone strategie podejmowania decyzji
109. Teoria perspektywy i efekty obramowania w podejmowaniu decyzji
110. Wnioskowanie o prawdopodobieństwie na podstawie reguły Bayesa
111. Zniekształcenia procesu podejmowania decyzji
112. Rozumowanie dedukcyjne a rozumowanie indukcyjne
113. Metody syntaktyczne a metody semantyczne w rozumowaniu
114. Rozumowanie warunkowe, kategorialne i probabilistyczne
115. Błędy popełniane podczas rozumowania
116. Teoria logiki umysłu
117. Teoria modeli umysłowych
118. Pragmatyczne teorie rozumowania
119. Składniki procesu rozumowania przez analogię
120. Pojęcie inteligencji człowieka
121. Własności dewiacyjnego ilorazu inteligencji
122. Testy inteligencji: Stanforda-Bineta, Wechslera i Ravena
123. Teorie ogólnego czynnika inteligencji a teorie czynników równorzędnych
124. Hierarchiczne teorie struktury inteligencji
125. Piageta teoria rozwoju poznawczego i jej rozwinięcia
126. Stałość przedmiotów i stałość ilości we wczesnym rozwoju poznawczym
127. Rozwój poznawczy w teoriach przetwarzania informacji
128. Zmiany inteligencji w starzeniu poznawczym

Przykładowe pytania egzaminacyjne:

1. Psychologię poznawczą stosunkowo najsłabsze związki łączą z:
a. psychologią rozwojową
b. modelowaniem procesów poznawczych
c. psychologią humanistyczną
d. psychologią społeczną

2. Laboratoryjny eksperyment behawioralny umożliwia badania:
a. konfirmacyjne i eksploracyjne
b. konfirmacyjne i psychofizjologiczne
c. trafne ekologicznie i obserwacyjne
d. żadne z powyższych

3. Która z poniższych zmiennych zależnych nie stanowi pomiaru psychofizjologicznego:
a. reakcja skórno-galwaniczna
b. szybkość reakcji
c. potencjały wywołane
d. stężenie testosteronu we krwi

4. Która z poniższych nie stanowi wskazówki głębi podczas percepcji głębi:
a. gradienty faktury
b. względna wielkość
c. paralaksa ruchowa
d. pragnancja

5. Informacja przetwarzana w grzbietowym neuronalnym szlaku percepcyjnym jest reprezentowana:
a. tak by zachować relacje przestrzenne między widzianymi obiektami
b. w egocentrycznym układzie odniesienia
c. w układzie odniesienia umożliwiającym szybką kategoryzację pojęciową
d. zawsze w sposób uświadomiony

6. W kategoriach teorii detekcji sygnałów, osoba o względnie ryzykownej strategii (wysokim beta):
a. popełnia tyle samo fałszywych alarmów niż ominięć
b. popełnia znacznie mniej fałszywych alarmów niż ominięć
c. popełnia znacznie więcej fałszywych alarmów niż ominięć
d. ma niewielki poziom wrażliwości

7. Która zasada percepcji kształtów nie stanowi zasady Gestalt:
a. figura-tło
b. bliskości
c. wspólnej drogi
d. pryncypialności

8. Pojęcie uwagi centralnej i peryferyjnej występuje w następującej koncepcji ogniska uwagi:
a. reflektora
b. obiektywu
c. gradientu
d. w każdej z powyższych

9. W teorii podobieństwa Duncana i Humpreysa, szybkość detekcji celu (wzorca) nie zależy od:
a. podobieństwa między celem a dystraktorami
b. podobieństwa między dystraktorami
c. nachylenia dystraktorów
c. liczby dystraktorów

10. Jaka własność wg Schneidera i Shiffrina opisuje procesy automatyczne:
a. balistyczność
b. elastyczność
c. wtórna habituacja
d. żadne z powyższych

11. Efekt Grattona w zadaniu Stroopa polega na tym, że:
a. poprzedzający bodziec zgodny zmniejsza czas reakcji na bodziec niezgodny
b. poprzedzający bodziec zgodny zmniejsza czas reakcji zarówno na bodziec zgodny jak niezgodny
c. poprzedzający bodziec niezgodny zmniejsza czas reakcji na bodziec niezgodny
d. poprzedzający bodziec niezgodny zmniejsza czas reakcji na bodziec zgodny

12. Według S. Kosslyna, za uruchomienie procesu wyobrażania odpowiedzialna jest kora:
a. skroniowa
b. czołowa
c. ciemieniowa
d. wzrokowa

13. Poprawną odpowiedzią w zadaniu odtwarzania swobodnego (free recall), w którym
zaprezentowano osobie badanej sekwencję bodźców „1 4 2 9 5” będzie:
a. „1 2 4 5 9”
b. „1”
c. „5”
d. „9”

14. Najlepiej wsparte dowodami empirycznymi teorie zapominania informacji z pamięci to:
a. teoria zanikania i teoria interferencji
b. teoria zanikania i teoria utraty dostępu
c. teoria interferencji i teoria utraty dostępu
d. jedynie teoria zanikania

15. W modelu Cowana, pamięć aktywna jest cześcią:
a. pamięci długotrwałej
b. ogniska uwagi
c. systemu procesów kontrolnych
d. bufora epizodycznego

16. Co może utrudniać rozwiązywanie problemów:
a. fiksacja funkcjonalna
b. stereotypy
c. transfer
d. każde z powyższych

17. „Rewizjonistyczną” teorią twórczości nazywa się teorię:
a. H. Simona
b. R. Weisberga
c. R. Sternberga
d. R. Finkego

18. Przy ustalonych pozostałych wartościach prawdopodobieństw, prawdopodobieństwo warunkowe
P(H|D) pewnej hipotezy (H), jeśli zaobserwowano dowód (D), jest tym większe, im:
a. prawdopodobieństwo aprioryczne hipotezy H będzie mniejsze
b. prawdopodobieństwo warunkowe hipotezy przeciwnej (nie-H) będzie większe
c. prawdopodobieństwo warunkowe zaobserwowania dowodu (D) jeśli hipoteza przeciwna (nie-H)
jest prawdziwa będzie większe
d. prawdopodobieństwo warunkowe zaobserwowania dowodu (D) jeśli hipoteza (H) jest prawdziwa
będzie większe

19. Fakt, że ludzie oceniają szansę kolejnych rzutów kością „6-6-6” jako niższą niż szansę rzutów „3-1-
5” Kahneman i Tverski wyjaśniają poprzed odwołanie się do:
a. heurystyki dostępności
b. heurystyki reprezentatywności
c. efektu zakotwiczenia
d. iluzorycznej korelacji

20. Zdolność do rozumowania za pomocą abstrakcyjnych reguł to:
a. inteligencja płynna
b. inteligencja skrystalizowana
c. płynność werbalna
d. zdolność na szczycie hierarchii J. Carrolla