Pozycja ustrojowa Senatu w Polsce

Podstawa prawna

Konstytucja RP rozdział IV, Regulamin Senatu.

Sposób kreacji

– wybory powszechne, równe, tajne i bezpośrednie oraz większo-
ściowe (tzw. większości zwykłej), a nie proporcjonalne, tak jak w wy-
borach do Sejmu, co oznacza, że w wyborach do Senatu mandat uzy-
skują kandydaci, którzy uzyskali kolejno największą liczbę głosów w
danym okręgu wyborczym;
– okręg wyborczy w wyborach do Senatu obejmuje obszar całego wo-
jewództwa lub jego część. Aktualnie Polska podzielona jest na 40
okręgów wyborczych, w których wybieranych jest od 2 do 4 senatorów
(liczba mandatów w wyborach do Senatu uzależniona jest od liczby
mieszkańców w województwie);
– czynne prawo wyborcze: wszyscy obywatele polscy, którzy najpóź-
niej w dniu głosowania ukończyli 18 lat (wyłączeni są ubezwłasnowol-
nieni i pozbawieni praw publicznych lub wyborczych);
– bierne prawo wyborcze: obywatele polscy, którzy ukończyli 30 lat
oraz zamieszkują terytorium Polski od co najmniej 5 lat i mają prawo
wybierania;

Skład

100 senatorów.

Kadencja

– 4-letnia, liczy się od dnia wyborów;
– rozwiązanie Sejmu przed upływem kadencji pociąga za sobą jedno-
cześnie rozwiązanie Senatu;

Struktura organi-
zacyjna

– plenum Senatu;
– marszałek i wicemarszałkowie razem stanowią Prezydium Senatu;
– Konwent Seniorów Senatu;
– komisje senackie, problemowe lub branżowe, stałe lub nadzwy-
czajne;

kompetencje

a) ustrojodawcze: uczestniczy w procedurze zmiany Konstytucji po-
przez prawo inicjatywy projektu ustawy konstytucyjnej i rozpatrzenie
w ciągu 60 dni takiego projektu (zmiana Konstytucji w Senacie może
być uchwalona tylko bezwzględną większością głosów i w takim sa-
mym brzmieniu jak w Sejmie);
b) ustawodawcze: prawo inicjatywy ustawodawczej (Senat jako cała
izba), Senat może w ciągu 30 dni ustawę uchwaloną przez Sejm przy-
jąć , wprowadzić do jej tekstu poprawki albo ją odrzucić;
c) kreacyjne: bierze udział przy powoływaniu Prezesa NIK oraz
Rzecznika Praw Obywatelskich, wybiera 2 członków Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji i 2 członków, spośród senatorów, Krajowej Ra-
dy Sądownictwa;
d) integracyjne: uczestniczy w określaniu głównych kierunków poli-
tyki państwa poprzez udział w uchwalaniu ustawy budżetowej (Senat
ma 20 dni na rozpatrzenie ustawy budżetowej);