Strona 1 z 8

Postępowanie przy planowaniu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła w

budownictwie mieszkaniowym.

1. Co to jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła?

Wentylacja mechaniczna – wymiana powietrza w pomieszczeniach
następuje za pośrednictwem urządzeń mechanicznych (wentylatory,
centrale

wentylacyjne

itp.).

Podstawową

zaletą

wentylacji

mechanicznej

jest

kontrolowany

przepływ

powietrza

przez

pomieszczenia, filtrowaniu, oraz możliwość regulacji ilością powietrza.
Zastosowanie odzysku ciepła umożliwia skuteczną wentylację w zimie
przy niskich kosztach eksploatacyjnych.

A. Planowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła F. Bartosz.

2. Jak ustalić wymaganą wydajność wentylacji ?

Wydajność jest podstawą do dalszego planowania wentylacji. Wymagana wydajność jest w przybliżeniu

równa kubaturze domu.

Dla przykładu: jeżeli dom ma 340 m

3

, to należy dobrać układ wentylacji na ok. 300 do 340 m

3

/h.

Do obliczeń należy brać tylko kubaturę użytkową budynku i obliczać mnożąc powierzchnię użytkową przez

wysokość pomieszczeń. Nie należy wliczać do tej kubatury garażu, kotłowni i piwnicy. Te pomieszczenia
powinny mieć oddzielną wentylację.

3. Dobór zestawu wentylacyjnego jest następnym krokiem planowania wentylacji dla domu

Mając ustaloną wymaganą wydajność wentylacji dobieramy typ zestawu wentylacyjnego – jest on sercem

całego układu i składa się z następujących elementów:

• wymiennika ciepła WS izolowanego wełną (1),

• dwóch wentylatorów kanałowych (2),

• dwóch filtrów kanałowych (3),

• obejście wymiennika z przepustnicą (by-pass)(6 i 8),

• elementów łączących (6 i 4),

• regulatora obrotów (10).

+20 C

o

+16 C

o

-18 C

o

-14 C

o

F

F

WS

S

powietrze

świeże

powietrze

usuwane

powietrze

usuwane

powietrze

świeże

kondensat

1

2

2

3

3

4

6

6

6

8

9

10

Strona 2 z 8

Tabela Nr.1 podaje typy zestawów w zależności od powierzchni domu.

Tabela 1

Typ zestawu wentylacyjnego

Wydatek

[m

3

/h]

Średnica

największego kanału

Orientacyjna powierzchnia

domu

VENA 3

max do 350

ø 160

do 150 m

2

VENA 4

max do 500

ø 200

do 200 m

2

CNWB 400/200 ST

max do 600

ø 200

do 250 m

2

CNWB 450/250 ST

max do 750

ø 250

do 300 m

2

CNWB 500/250 ST

max do 900

ø 250

do 360 m

2

3. Gdzie ustawiamy zestaw wentylacyjny?

Najlepszym miejscem jest poddasze ze względu na możliwość rozprowadzenia kanałów wentylacyjnych.

Zestaw nie powinien być lokalizowany bezpośrednio nad sypialnią – by odgłosy pracy wentylatorów nie
zakłócały snu domowników (choć nie są one głośne jednak mogą przenosić drgania wskutek słabej izolacji). W
przypadku braku miejsca na poddaszu, zestaw wentylacyjny można zamontować w innym pomieszczeniu
gospodarczym np. garażu, kotłowni, komórce, piwnicy, itp.

Jakie warunki powinno spełniać pomieszczenie, w którym instalujemy zestaw wentylacyjny ?

• posiadać otwór o wymiarach umożliwiających wniesienie do pomieszczenia elementów zestawu (

min. 600 x 600 mm),

• dające możliwość dostępu do instalacji przez cały rok,

• posiadać odpowiednie wymiary umożliwiające zainstalowanie zestawu i przewodów

• posiadać możliwość doprowadzenia 4 kanałów wentylacyjnych o średnicy króćca przyłączeniowego

(wg Tabeli 1) - w tym dwóch wychodzących na zewnątrz domu (czerpnia i wyrzutnia)i dwóch do
instalacji domowej (nawiew i wywiew),

• posiadać możliwość zainstalowanie czerpni oraz wyrzutni powietrza o wymiarach przynajmniej

średnicy króćca przyłączeniowego każda. Czerpnia powietrza powinna być oddalona od wyrzutni
min. o 3 metry. Mogą one być wyprowadzone jako ścienne w ścianie budynku lub jako dachowe
wyprowadzone nad połać dachu, itp.

• posiadać odprowadzenie do kanalizacji umożliwiającą odpływ skroplin. Odwodnienie wymiennika

winno być odprowadzone ze spadkiem do odpływu. W przypadku gdy temperatura powietrza w
pomieszczeniu może spadać poniżej 0ºC należy zaizolować je termicznie i ewentualnie zaopatrzyć
w przewód grzejny z termostatem

• Mieć doprowadzoną energię elektryczną 230 V; do mocy 230W - 1,2A ( kabel YDY 3x1,5)

Zestaw wentylacyjny może być instalowany w pozycji pionowej lub leżącej ( lub dowolnej pochyłej).

Sposób instalowania zależy od ilości miejsca. Jeśli pomieszczenie jest wysokie lecz posiada niewielką

powierzchnię, to zestaw instalowany jest w pozycji pionowej. Jeśli pomieszczenie jest niskie to zestaw
instalowany w pozycji leżącej.

Orientacyjne wymiary niezbędne do ustawienia zestawu wentylacyjnego podaje tabela Nr.2.

Tabela 2

Wymagana Ilość miejsca pod zestaw

wentylacyjny

Wymiary pomocnicze

Oznaczenia jak na rysunku

Położenie wymiennika

długość x szerokość

wysokość

bw

hw

h

pozycja stojąca

0,9 m x 1,3 m

2,2 m

pozycja leżąca

(kąt 15º)

2 m x 1,3 m

1,4 m

0,75 m

2,0 m

0,65 m

Strona 3 z 8

pozycja stojąca

pozycja leżąca

Jak rozplanować rozprowadzenie kanałów wentylacyjnych doprowadzających powietrze świeże do

domu i odprowadzających powietrze zużyte z domu ?

Skuteczność działania wentylacji z odzyskiem ciepła osiągniemy, gdy ilość powietrza nawiewanego będzie

równa ilości powietrza usuwanego.

Powietrze świeże doprowadzamy do pomieszczeń „czystych”: pokoju dziennego, sypialni, biblioteczki,

salonu itp. W tych pomieszczeniach montuje się nawiewnikii sufitowe (anemostaty) lub kratki nawiewne.

Nawiewniki i kratki należy umieszczać w sufitach lub ścianach tak, by świeże powietrze przepływało przez

całe pomieszczenie. Należy unikać umieszczania kratek nawiewnych w miejscach stałego pobytu ludzi.

zdjęcia

Kratka wentylacyjne: kwadratowa i okrągła

Anemostat wyciągowy

Anemostat nawiewny

Strona 4 z 8

Powietrze zużyte zbierane jest wywiewnikami sufitowymi lub kratkami wyciągowymi. Montuje się w

pomieszczeniach „brudnych”: łazienkach, WC, kuchniach, suszarniach, garderobach, itp.

Ile powietrza trzeba?

Zaczynamy od nawiewu do pomieszczeń czystych:

• Pokój dzienny (salon) -> kubatura pomieszczenia x 1,5
Kubatura – objętość, pole powierzchni pomieszczenia pomnożone przez jego wysokość
• Gabinet -> nie mniej niż - 30 m

3

/h

• Pokój -> nie mniej niż - 30 m

3

/h

• Sypialnia -> nie mniej niż - 30 m

3

/h

Pomieszczenia brudne – wyciąg:

• Kuchnia -> nie mniej niż 70 m

3

/h

• Łazienka -> nie mniej niż 50 m

3

/h

• WC bez łazienki -> nie mniej niż 30 m

3

/h

• Garderoba, spiżarnia -> nie mniej niż 30 m

3

/h

Uwaga:

Zazwyczaj ilość powietrza nawiewanego w ogólnym bilansie jest większa, dlatego zwiększamy ilość

powietrza wyciąganego z kuchni i łazienki, aby ilość powietrza nawiewanego i wyciąganego byłą taka sama.


Jakie kanały?

Średnica

kanału

[mm]

Powierzchnia

pomieszczenia

[m

2

]

Przykładowe pomieszczenie

100

do 8 m

2

Mała ubikacja, WC, garderoba

125

do 30 m

2

Pokój, sypialnia, łazienka, kuchnia

160

do 50 m

2

Duży salon, duża łazienka

Kierunki przepływu powietrza w pomieszczeniach

Zakłada się, że świeże powietrze podane do pomieszczeń „czystych” przepłynie przez nie, a następnie

kieruje się do pomieszczeń, gdzie może nastąpić jego zanieczyszczenie – do kuchni, łazienki, WC. Aby możliwy
był taki ruch powietrza należy wykonać w drzwiach specjalne otwory – zainstalować u dołu drzwi tuleje lub
kratki. W przypadku pomieszczeń użytkowanych okazjonalnie w drzwiach należy instalować kratki z żaluzją
zamykaną.

Strona 5 z 8

Jak chowamy kanały, które przechodzą przez pomieszczenia użytkowe.

Przewody pionowe przechodzące przez pomieszczenia winny być usytuowane w
narożach ścian, w miejscach gdzie nie będą narażone na uszkodzenia mechaniczne.

Przewody poziome przechodzące w pomieszczeniach powinny być umieszczone
bezpośrednio pod sufitem w rogu, na styku ściany i sufitu.

Jak łączymy kanały na strychu

Kanały wyprowadzone na poddasze łączymy ze sobą za pomocą trójników, redukcji, kolan, kanałów

Spiro lub elastycznych typu Sonoduct, Sonolight.

Zestaw CNWB na poddaszu rozmieszczenie kanałów

Skrzynka rozprężna

do anemostatu

Filtr powiertza

Wentylator

Wymiennik WS

Trójnik

Redukcja

Wyrzutnia
dachowa

do czerpni
ściennej

Strona 6 z 8

Jak to wygląda na projekcie.

Strona 7 z 8

Kanały na strychu mogą być układane bezpośrednio na podłodze

Kanały na strychu mogą być podwieszane do konstrukcji dachu.

Jak wykonywane jest sterowanie pracą wentylacji mechanicznej?

Sterowanie może być wykonywane:

-

poprzez załączanie ręczne wentylatorów – za pomocą dostarczonego regulator obrotów z funkcją załącz-
wyłącz

-

automatyczne sterowanie z możliwością regulacji ręcznej.

Jak zaplanować sterowanie pracą wentylacji ?

Wybór rodzaju sterowania zależy od użytkownika. Czy wentylację będzie załączał ręcznie, czy też ma

tego pilnować automatyka.

Gdzie należy usytuować szafkę sterownicza?

Powinna ona być usytuowana tak, by w każdej chwili był do niej łatwy dostęp. Może to być np. ściana w

hollu nie narażona na uszkodzenia mechaniczne. Wskazane jest, aby w tej kwestii zadecydował użytkownik.

Sterowanie standardowe wentylacją domu jednorodzinnego.

W skład automatyki wchodzą dwie szafy, z których jedna jest zasilająca a druga sterująca. Szafa

zasilająca jest w miejscu montowania zestawu wentylacyjnego, natomiast szafa sterująca w miejscu
przewidzianym przez użytkownika.

Pracą wentylacji steruje zegar dobowo-tygodniowy. Przełącza on w zaprogramowanym czasie

nastawione na regulatorach wydajności wentylacji. W ten sposób ustawia się cykl pracy normalnej oraz
osłabienia wentylacji (np. w nocy lub podczas nieobecności osób w domu). Istnieje możliwość
zaprogramowanego wyłączenia lub włączenia wentylacji (ustawia się na regulatorach obrotów).

Strona 8 z 8

C. Etapy realizacji.

Wskazane jest by instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła wykonywana była etapami.

Instalacja winna być wykonywana po wykonaniu ścian i stropów budynku.

I. Roboty, które winny być wykonane w momencie wykonania pokrycia dachowego.

1. Czerpnia lub wyrzutnia, o ile mają być usytuowane w dachu.

II. Roboty, które powinny być wykonane przed położeniem tynków, aby wyeliminować konieczność kucia
specjalnych bruzd. Należą do nich:

1. Ułożenie kabla zasilającego wentylatory zestawu wentylacyjnego idącego z szafki elektrycznej do
miejsca ustawienia zestawu wentylacyjnego.
2. Ułożenie przewodu sterującego do załączania i sterowania wydajnością wentylatorów idącego

z miejsca ustawienia zestawu wentylacyjnego do miejsce usytuowania sterownika.

3. Przygotować miejsca do montażu anemostatów, kratek, czerpni oraz wyrzutni. W tym celu należy

wykonać odpowiednie otwory w stropie oraz ewentualnie w ścianach.

III. Roboty, które należy wykonywać po wykonaniu tynków, lecz przed ich szpachlowaniem.

1. Osadzić ramki montażowe anemostatów. Ramki montażowe należy zlicować z tynkiem.
2. Próbnie zainstalować kratki wentylacyjne, czerpnię i wyrzutnię (o ile instalowane są w ścianie),

spasować. Po wykonaniu uruchomienia próbnego zdemontować i złożyć w magazynie do momentu
ostatecznego ich osadzenia.
W/w elementy winny być montowane tak, by w możliwa była ich wymiana w każdej chwili, podczas
eksploatacji budynku.

3. Wykonać instalację rurową od anemostatów i kratek w kierunku zestawu wentylacyjnego. Należy unikać

gwałtownych zmian kierunku, wykonywać jak największe łuki. Przekroje przewodów wentylacyjnych
winny mieć średnicę adekwatną do ilości przepływającego przez nie powietrza. Zbyt duża ilość
powietrza przepływającego przez daną średnicę wiąże się z dużą prędkością przepływu a co następuje
dużymi stratami ciśnienia jak i możliwością powstawania hałasu.

4. Zalecane przekroje kanałów dla danej ilości przepływającego powietrza:

Instalacja wentylacji mechanicznej powinna być wykonana szczelnie. Umożliwi to efektywne działanie i

brak podsysania „dzikiego” powietrza lub strat ciepłego powietrza.

Wszystkie kanały wentylacyjne oraz kształtki połączeniowe powinny być izolowane termicznie. Należy

zwrócić szczególną uwagę na przejścia przewodów wentylacyjnych przez przegrody konstrukcyjne (ściany i
stropy). Przejścia te należy dodatkowo zaizolować, aby uniknąć mostków termicznych, a co się z tym wiąże
wykraplania wilgoci.

5. Montaż zestawu wentylacyjnego.

Wymiennik ciepła należy ustawić zgodnie z DTR zestawu wentylacyjnego w pozycji pionowej lub ze
spadkiem minimum 15

0

. Po ustawieniu wymiennika ciepła należy podłączyć króćce odwodnienia

poprzez syfon do kanalizacji. Podłączenie wykonać za pomocą systemu rur PVC dostępnego w każdym
sklepie sanitarnym. Kanały PVC powinny być ułożone ze spadkiem, w stronę pionu kanalizacyjnego,
zapewniającym swobodny odpływ skroplin do kanalizacji. W przypadku, gdy zestaw wentylacyjny
umieszczony jest w strefie, gdzie temperatura może spaść poniżej 0

0

C, odwodnienie na całej jego

długości należy zaizolować termicznie.
Podłączenie wentylatorów do wymiennika czy instalacji nawiewno wywiewnej powinno się za pomocą
elastycznego odcinka kanału wentylacyjnego, aby uniemożliwić przenoszenie drgań na elementy tejże
instalacji. Wentylatory powinny być zamocowane, aby drgania nie przenosiły się na konstrukcję
budynku. Podczas montażu wentylatorów należy sprawdzić kierunek przepływu powietrza (oznaczony
na obudowie wentylatora).
Komory filtracyjne zamontować zgodnie z kierunkami przepływu powietrza oznaczonymi na obudowie
komory. Należy pamiętać, aby jedna z komór filtracyjnych była zamontowana na kanale łączącym
czerpnię powietrza z wymiennikiem ciepła, druga zaś na kanale łączącym wyciąg z pomieszczeń i
wymiennik ciepła.

6. Sprawdzenie stanu podłączenia elektrycznego: izolacji przewodów zasilającego zestaw oraz

sterowania.

7. Próbne uruchomienie zestawu. Sprawdzenie szczelności instalacji oraz czy drgania wentylatorów nie

powodują hałasu instalacji.

IV. Roboty, które końcowe, po wykonaniu robót wykończeniowych.

4. Osadzanie kratek wentylacyjnych oraz uruchomienie i regulacja przepływów.
5. Przeszkolenie użytkownika.
6. Przekazanie niezbędnej dokumentacji ( instrukcji obsługi, gwarancji, dopuszczeń).