8 października 2012, 14:57

Autor: dr hab. Marian Schmidt
czytano: 9055 razy

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

Marian Schmidt urodził się w Żyrardowie,
dzieciństwo spędził w Wenezueli. Po maturze
wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie
uzyskał doktorat z matematyki. W 1968 roku
poznał mędrca Jiddu Krishnamurtiego, z którym
rok później przebywał w Anglii i Szwajcarii. W
1975 roku wrócił do Polski. Pracował jako asystent
reżysera przy filmach fabularnych, podróżował
także po kraju, fotografując życie codzienne oraz
ważne wydarzenia społeczno-polityczne. Od 1978
do 1980 roku pracował dla nowojorskiej agencji
fotograficznej "Black Star" jako fotograf
przemysłowy w rejonie Zatoki Perskiej. W 1980
roku osiedlił się w Paryżu. Kilkanaście lat później
powrócił na stałe do Polski razem z rodziną.

Marian Schmidt jest autorem albumów: "Hommes de science","Marian Schmidt", "Niecodzienne
rozmowy z ks. Janem Twardowskim". Ma na swoim koncie ponad czterdzieści prestiżowych wystaw
fotograficznych m.in. w Nowym Jorku, Paryżu, Londynie, Tokio, Zurychu, Warszawie, Krakowie,
Gdańsku, Poznaniu, Szczecinie, a także w rodzinnym Żyrardowie.

Jest wykładowcą i dyrektorem Warszawskiej Szkoły Fotografii oraz członkiem agencji fotograficznej
Rapho w Paryżu. Wykładał także na Wydziale Fotografii w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu i w
łódzkiej Szkole Filmowej, gdzie w 2002 roku uzyskał tytuł doktora habilitowanego w dyscyplinie
artystycznej fotografia.

Czytaj także:

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. I

Wybrane Zasady Kompozycji

1. Całość

Każda część obrazu jest ważna. Musimy przyzwyczaić się patrzeć na każdy element motywu, a nie tylko
na niektóre z nich. Częstym błędem początkujących fotografów robiących zdjęcia ludzi na ulicy lub
portrety jest nie zwracanie uwagi na tło. Silna ekspresja twarzy bez odpowiedniego tła osłabia całość
fotografii.

Przykład odpowiedniego tła:

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

http://www.swiatobrazu.pl/marian-schmidt-przedstawia-zasady-kompo...

1 z 6

2015-08-15 20:47

Częstochowa, fot. Marian Schmidt, 1991

2. Czystość

Obraz nie powinien być zanieczyszczony przez zbędne elementy, które mogą zepsuć całą kompozycję.
Często zjawiają się w kadrze niepotrzebne fragmenty przez nasz brak świadomości lub przez nieuwagę.
Należy być wizualnie precyzyjnym i wyczuć to, co ma być lub nie być w kadrze.

3. Poszukiwanie Równowagi Wizualnej

I. Globalna

II. W tonacjach i kolorach

Równowaga Globalna

Fotografia czarno-biała lub kolorowa ma zrównoważoną kompozycję wtedy, kiedy oglądając ją mamy
poczucie stabilności wizualnej: wszystko jest na swoim miejscu w odpowiednich proporcjach. Odnosimy
także wrażenie, że przeciwne siły w obrazie pojednały się. Jeżeli jesteśmy przyciągnięci przez pewien
element na przykład po prawej stronie, to po lewej stronie przyciąga nas inny element.

Brak równowagi w naszych ciałach doprowadza do choroby. Nasze umysły także szukają równowagi,
spokoju, pomimo że życie codzienne, które prowadzimy jest zazwyczaj z tym sprzeczne.
Niezrównoważone zdjęcie pobudza u widza, świadomie lub nieświadomie, poczucie niepokoju, napięcia.
A przy zrównoważonej fotografii odczuwamy spełnienie.
Równowaga nie oznacza symetrii. Systematyczne poszukiwanie symetrycznych motywów byłoby
absurdem.
Nie każdy motyw nadaje się do osiągnięcia absolutnej równowagi w kompozycji. Dlatego ważniejsze
jest zbliżenie się do równowagi na tyle, na ile motyw na to pozwoli. Nieraz wolimy stworzyć trochę
napięcia w naszym zdjęciu i świadomie odchylamy się od równowagi.

Następna prezentowana fotografia jest trochę cięższa po prawej stronie. Żaden inny punkt widzenia nie
polepszyłby braku równowagi, zachowując równocześnie odpowiednie przestrzenie między elementami
zdjęcia.

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

http://www.swiatobrazu.pl/marian-schmidt-przedstawia-zasady-kompo...

2 z 6

2015-08-15 20:47

Paryż, fot. Marian Schmidt, 1996

Równowaga w tonacjach i kolorach.

Równowaga nie dotyczy tylko globalnej kompozycji obrazu, ale także tonacji i kolorów elementów w
odbitce lub wydruku.
Jeżeli pojawiają się części, które są za jasne lub za ciemne i niepotrzebnie przyciągają naszą uwagę, to
trzeba je przyciemnić lub rozjaśnić na odbitce do tego stopnia, aż poczujemy, że lepiej integrują się w
całość.
Na przykład w poprzedniej fotografii, biała plastikowa torba leżąca obok obejmującej się pary stwarza
pewne napięcie, które zmienia charakter obrazu. Jeżeli uważamy, że to napięcie jest za mocne, wtedy
możemy przyciemnić torbę na szarą, aby była mniej widoczna.

Wielcy mistrzowie malarstwa stosowali (i dalej stosują) przez wieki zasady kolorów komplementarnych.
Istnieją trzy pary takich kolorów:

Niebieski-Pomarańczowy
Zielony-Czerwony
Fioletowy-Żółty

Mieszanie dwóch farb czystych kolorów komplementarnych stwarza farbę o szarym kolorze. Czyli, że te
farby neutralizują się wzajemnie. Wielu mistrzów malarstwa, kiedy pokrywają fragment obrazu pewnym
kolorem, dodają gdzie indziej kolor komplementarny, aby osiągnąć równowagę barwną. Nie robią tego
zawsze, ale dość często.

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

http://www.swiatobrazu.pl/marian-schmidt-przedstawia-zasady-kompo...

3 z 6

2015-08-15 20:47

Moja następna fotografia jest przykładem stosowania kolorów komplementarnych. Były one dodane "na
żywo“, czyli, motyw został sfotografowany na slajdzie taki, jaki był w rzeczywistości. Zdjęcie nie było
ani retuszowane, ani przerobione komputerowo.

Budy Mszczonowskie, fot. Marian Schmidt, 1992

[kn_advert]

4. Rytm Wizualny

Rytm odnosi się do kompozycji, na których dostrzegamy powtarzające się wzorce elementów obrazu. Te
powtórzenia mogą zostać utworzone przez kształty geometryczne lub organiczne, przez światła i cienie
oraz za pomocą kolorów. Na niektórych zdjęciach można skojarzyć kształty z podstawowymi formami
geometrycznymi: linia, segment, krzywa, wielokąt, koło, itp. Czasami te kształty są widoczne i można
dostrzec jak powtarzają się w obrazie. W innych przypadkach, pomimo że się to czuje, nie łatwo jest je
zauważyć na pierwszy rzut oka. Analogiczne kształty mogą pojawić się w innych rozmiarach, w innej

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

http://www.swiatobrazu.pl/marian-schmidt-przedstawia-zasady-kompo...

4 z 6

2015-08-15 20:47

orientacji przestrzennej. a nawet odwrócone jak na odbiciu lustrzanym.

Przykład rytmu przez formy geometryczne elementów motywu:

Warszawa, fot. Marian Schmidt, 1976

Przykład rytmu przez powtórzenie podobnych form organicznych:

Częstochowa, fot. Marian Schmidt, 1993

5. Forma powinna służyć treści

Nawet idealnie wtapiać się w treść. Kompozycja odłączona od treści osłabia wyraz fotografii.

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

http://www.swiatobrazu.pl/marian-schmidt-przedstawia-zasady-kompo...

5 z 6

2015-08-15 20:47

Już niebawem zostanie opublikowana część III cyklu "Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i
treści w fotografii" poświęcona treści w fotografii. Serdecznie zapraszamy.

www.swiatobrazu.pl

Marian Schmidt przedstawia zasady kompozycji i treści w fotografii, cz. II

http://www.swiatobrazu.pl/marian-schmidt-przedstawia-zasady-kompo...

6 z 6

2015-08-15 20:47