Nauczyciel - Uczeń



NAUCZYCIEL



Nauczyciel - kumpel

Skraca swój dystans z uczniami. Chce być lubiany i podziwiany przez nich. Chce,
aby mówili o niej lub o nim: "to taka wspaniała profesorka od angielskiego",
"to taki fajny facet od informatyki". Ta przypadłość dotyka najczęściej bardzo
młodych nauczycieli, którzy noszą w pamięci jeszcze świeże wspomnienia z
własnego pobytu w szkole. W szkole, w której nie dostali często tego, czego
bardzo pragnęli: uwagi nauczycieli, mądrego i ciepłego wsparcia, poczucia
własnej wartości. Nauczycielem kumplem nie jest się jednak zbyt długo z powodu
szkolnej rzeczywistości, zazdrości innych nauczycieli o sympatię uczniów.


Nauczyciel - policjant

Jest przeciwieństwem nauczyciela kumpla, wyostrzoną i karykaturalną formą
nauczyciela nadzorcy. Dla nauczyciela policjanta szczególnego znaczenia nabiera
kontrola. Miałby ochotę powiedzieć, tak jak bohater filmu dokumentalnego
Krzysztofa Kieślowskiego: "Moim hobby jest kontrol!". W jednej z klas
częstochowskiego liceum sprawdzanie zeszytów uczniowie nazywają "Ausweis
Kontrolle".


Nauczyciel - pracoholik

Często zapomina, że "nie po to człowiek żyje, aby się uczyć, ale po to się
uczy, aby lepiej żyć". Nauczyciel ten bywa osobą samotną, pozbawioną własnej
rodziny lub satysfakcji wypływającej z jej posiadania. Szkoła staje się dla
niego kompensacją niefortunnego losu. Jego życie to jego praca. Przychodzi do
szkoły pierwszy (żeby doglądnąć przed lekcjami, czy wszystko jest w porządku) i
wychodzi ostatni.


Nauczyciel wypalony

Jest człowiekiem zmęczonym swoją pracą. Bycie nauczycielem męczy w sposób
wyjątkowy. Wiele badań potwierdza, że kryzys wypalenia zawodowego przypada u
nauczycieli po 20 latach pracy. Pierwszym sygnałem bywa niechęć towarzysząca
wychodzeniu rano do pracy, później ciągłe rozdrażnienie i brak cierpliwości w
kontaktach z uczniami, przekonanie, że z każdym kolejnym rocznikiem pojawiają
siÄ™ jakby gorsi uczniowie, poczucie niskiego zadowolenia z pracy i braku swojej
skuteczności, spadek motywacji, zmęczenie, apatia, rutyna i szereg innych
objawów.


Nauczyciel pochlebca

Stara się przypodobać swoim uczniom, nadmiernie zabiega o ich względy.
Podobnie, jak nauczyciel kumpel chce być lubiany, z tym jednak, że swój cel
pragnie osiągnąć pochlebstwami i łagodnością, zachowuje się tak, jakby mówił:
"Ja to wszystko rozumiem, młodość musi się przecież wyszumieć". Czasem flirtuje
z dziewczętami, jakby chciał znieść granicę wieku. Uczniowie jednak rzadko
szanują i lubią takich nauczycieli, wyczuwają w nich nieszczerość i brak
wewnętrznej prawdziwości.


Nauczyciel zgred

Zupełnie nie zależy mu na uczniowskiej sympatii, pełne niechęci, a czasem wręcz
nienawiści uczniowskie spojrzenia dają mu poczucie satysfakcji i spełnienia.
Lubi uchodzić za osobę stanowczą, wymagającą, bezkompromisową, w rzeczywistości
posiada nienasycone pragnienie władzy nad innymi. Czasami są to ludzie
wykazujący zaburzenia osobowości.


Nauczyciel - reformator

Jest otwarty na zmiany, podnosi swoje kwalifikacje, Å‚atwo adaptuje siÄ™ do
nowych wymagań, warunków i sytuacji. Czasem bywa bezkrytyczny wobec nowości,
zawsze jednak występuje przeciw rutynie i zawodowemu skostnieniu. Los
nauczyciela reformatora nigdy nie jest godny pozazdroszczenia: pokazuje, że coś
można zrobić lepiej, mądrzej i skuteczniej.


Nauczyciel urzędas

Realizuje program i nic go więcej nie obchodzi. Uważa, że nauczanie czy
wychowanie można ująć w ścisłe normy i zasady, których należy tylko
przestrzegać, a wszystko będzie w porządku. Jest mało elastyczny, pozbawiony
inwencji i chęci ryzyka. Jako pierwszy realizuje nowe przepisy, zarządzenia i
regulaminy, bez cienia wątpliwości. Zazwyczaj nie wywiera znaczącego wpływu na
uczniów, jest jednak osobą tolerowaną, a nawet lubianą przez władzę
nie
stwarza bowiem kłopotów.


Nauczyciel artysta

To arystokrata ducha. Takim bowiem mianem opatruje siÄ™ wszelkiego rodzaju
twórców. Choć zawód nauczyciela w swej istocie jest przecież zawodem twórczym,
nie wszyscy nauczyciele są artystami. Właściwie bliżej nie wiadomo, co oznacza
bycie nauczycielem twórcą, a jednak ich obecność jest niewątpliwa. To prawdziwi
wirtuozi swojego fachu, oryginalni i nieszablonowi, entuzjaści tego, co robią.
Często są to przedstawiciele innych zawodów, którzy trafili do szkoły
(plastycy, informatycy, pisarze).


Nauczyciel rutyniarz

Dzięki swojemu konserwatyzmowi, przywiązaniu do tego, co jest, i jak mniema,
jest najlepsze, utrwala wcześniej lansowane nowości, w imię maksymy św.
Tomasza: "konserwatyzm jest tworzeniem ciągłości". Tworzy więc ciągłość tak
niezbędną w życiu szkoły. Nieustanne
nie zawsze dobrze przemyślane
nowinki,
eksperymenty i zmiany mogłyby destabilizować pracę pedagogiczną.



--------------------------------------------------------------------------------

UCZEŃ



Uczeń ambitny

Potocznie zwany "Dziobakiem", "Dzięciołem" lub "Rypaczem", lubi się uczyć.
Zdobywanie wiedzy sprawia mu przyjemność. Swoje plany życiowe wiąże z własnym
sukcesem, jest ambitny, zdecydowany, pracowity. Mogłoby się wydawać, że dla
każdego nauczyciela taki właśnie uczeń w klasie to skarb prawdziwy, grudka
złota. Ale ten rodzaj uczniów zazwyczaj boleśnie uświadamia nauczycielom ich
własne ograniczenia.


Uczeń olewus

Uważa, że szkoła jest bolesnym nieporozumieniem i traktuje ją wyłącznie jako
miejsce towarzyskich spotkań. Chodzi do szkoły, bo musi. Wbrew pozorom nie jest
on jednak na straconej pozycji. Gdy ukończy w jakiś sposób edukację i wejdzie w
dorosłość, może okazać się, że radzi sobie wyśmienicie, odnosi sukcesy i jest
świetnie przystosowany do życia.


Uczeń kadzidełko

Lubi pochlebiać nauczycielowi. Jest uczniowskim odpowiednikiem nauczyciela
pochlebcy. Lubi siadać blisko nauczyciela, głęboko wpatrywać się w jego oczy i
zachowywać się tak, jakby wszystko, co mówi nauczyciel, robiło na nim ogromne
wrażenie. To on pierwszy, w imieniu klasy, pobiegnie z kwiatami do nauczyciela,
zada pytanie, którego oczekuje nauczyciel. Im więcej w osobowości nauczyciela
narcyzmu, tym bardziej rosną szanse kadzidełka.


Uczeń roszczeniowiec

Jest wciąż niezadowolony. Jego dewizą jest obrona własnych praw Będzie więc
godzinami wykłócaÅ‚ siÄ™ o pół stopnia z klasówki. MaÅ‚o w jego zacho­waniu
asertywności, natomiast z trudem skrywa wrogość i tłumi agresję. Nie jest
lubiany przez nauczycieli. Jego arogancja czy nieco paranoiczny rys osobowości
budzi jednak respekt i wielu nauczycieli woli omijać go z daleka (szczególnie,
gdy stoi za nim rodzic o podobnym charakterze), a z klasówki na wszelki wypadek
postawić te pół stopnia więcej.


Uczeń wszędobylski

Wszędobylski jest członkiem samorządu uczniowskiego, występuje na akademiach i
uroczystościach szkolnych, należy do drużyny harcerskiej, bierze udział w
olimpiadach przedmiotowych, na przerwach można go spotkać w sekretariacie
szkoły. Jest zawsze tam, gdzie się coś dzieje, wie wszystko. Jego zachowanie
podyktowane jest prawdopodobnie cechami jego temperamentu.


Uczeń odjechany

Ten na ogół nigdy nic nie wie, słabo kontaktuje się z rzeczywistością szkolną.
Świat szkoły stanowi tylko małą cząstkę jego własnego świata. Powodów takiej
sytuacji może być wiele. Jednym z nich bywa trudna sytuacja w domu.


Uczennica Barbie

Barbie to dziecko szczęścia: najlepiej w klasie ubrana, wyzywająca, pewna
siebie i swojej atrakcyjności. Zachowuje się tak, jakby chciała powiedzieć:
"gdybym tylko chciała, to mogłabym was wszystkich kupić, łącznie z tym grubasem
- dyrektorem szkoły". Jest produktem sukcesu życiowego i finansowego swoich
rodziców Drażni, irytuje, prowokuje. Budzi zazdrość swoich koleżanek i dość
mieszane uczucia nauczycielek. W głębi duszy bywa jednak często bardzo samotna
i zalękniona, gdyż od rodziców otrzymuje pieniądze, zamiast czasu i ich czułej
obecności.


Uczennica bidulka

To typ zaniedbanego przez rodziców dziecka. Źle ubrana, niemodnie uczesana, bez
kieszonkowego. To często dziecko z rodzin patologicznych. Chociaż udawanie
biduli lub kopciuszka bywa czasem pewnym rodzajem gry czy strategii przetrwania
w szkole. Wiadomo - takiej sieroty przecież nikt bez poczucia winy nie ruszy.


Uczeń klaun

Jest typem szkolnego błazna. Mimo pejoratywnej wymowy tych określeń klaun to
bardzo ważna osoba w grupie. Powinno się go raczej nazwać "Wentylem
Bezpieczeństwa". Jest z reguły bardzo inteligentny (choć nie zawsze o tym wie)
i posiada niezwykłą zdolność wyczuwania pojawiających się napięć między ludźmi.
Wtedy znajduje pewną i wypróbowaną metodę jego rozładowania - żart, wygłup,
dowcip, błazenada. Gdy z jakiś powodów go zabraknie (dłuższa choroba, zmiana
szkoły itp.) zaraz pojawia się ktoś, kto podejmuje tę rolę. Szanujmy klaunów,
choć czasem przeszkadzają w prowadzeniu lekcji.


Uczeń dewiant

Jest inny niż pozostali. Jego odmienność wyraża się strojem, sposobem myślenia,
uznawanymi wartościami czy zachowaniem. Jednoznaczny, wyrazisty, osobny. Pełni
rolę odwrotną do ucznia błazna - buduje napięcie w zespole. Swoją innością
zwraca uwagę i zmusza pozostałych, aby się wobec niego określili: zaakceptowali
go lub odrzucili. Jest klasowym dziwakiem i samotnikiem.