Socjologia MaĹĹźeĹstwa i rodziny

RODZINA GRUPĄ I

INSTYTUCJĄ SPOŁECZNĄ

Rodzina

Instytucja społeczna

Funkcje rodziny jako instytucji społecznej:

Typy stosunków społecznych:

formalne ustanowienie i funkcjonowanie wg określonych
norm społecznych w ramach danego systemu społecznej kontroli

Rodzina - podstawowa komórka społeczeństwa
istniejąca od zawsze i wszędzie

Rodzina jako grupa społeczna:

1) jest grupą rozrodczą (tylko rodzina rozmnaża się nie przez przyjmowanie członków
z zewnątrz), utrzymuje ciągłość biologiczną społeczeństwa,

2) przekazuje dziedzictwo kulturowe następnym pokoleniom

3) jest wspólnotą gospodarczą (wspólne zamieszkanie, wspólne nazwisko,
wspólna własność, wspólna kultura duchowa)

- prokreacyjna

- socjologiczna

- miłości - stwarzanie w rodzinie odp. atmosfery oddania.

Rodzina połączona jest dwoma typami stosunków społecznych:

1)stosunek małżonków

2)stosunek rodzice - dzieci

RODZINA GRUPĄ I

INSTYTUCJĄ SPOŁECZNĄ

funkcje - pewna działalność skierowana na określony

cel kontynuowany w ramach danej struktury społecznej

INTERIOLIZACJA - widzę, postrzegam, obserwuje i sam to wprowadzam w życie bo tak czuje

FUNKCJE

RODZINY

Funkcje rodziny, jako grupy i instytucji społecznej:

Funkcje rodziny

Funkcje rodziny w aspekcie trwałości i zmienności

Oddziaływanie rodziny na młode pokolenie
(wprowadzenie nowego pokolenia w wartości kulturowe)
odbywa się w 4 sferach:

to wszystkie cele, do których zmierza działalność rodzinna
oraz zadania, które pełni rodzina zaspokajając potrzeby
swych członków i całego społeczeństwa.

Funkcje instytucjonalne:

Funkcje osobowe:

- prokreacyjna- ciągłość społeczeństwa
- ekonomiczna - dostarczanie dóbr do utrzymania rodziny
- opiekuńcza - zabezpiecza w okresach szczególnych, choroba członka rodz.
- socjalizacyjna - przekazywanie wartości kulturowych
- stratyfikacyjna - przynależność do danej rodziny determinuje
przynależność do odp. warstwy społecznej
- integracyjna - społeczna kontrola zachowań członków rodziny np. seksual.

- f. małżeńska - zaspokaja potrzeby seksualne współmałżonków
- f. rodzicielska - zaspokaja potrzeby uczuciowe rodziców i dzieci
- f. braterska - zaspokaja potrzeby rodzeństwa

1) f. istotne (pierwszorzędne):

2) f. akcydentalne (drugorzędne): to te, bez których rodzina może funkcjonować:

- prokreacyjna
- socjalizacyjna - gwarantuje tylko rodzina
- miłości

- ekonomiczna - dostarczająca dobra materialne
- opiekuńcza
- stratyfikacyjna - wprowadzenie członków w określony status społeczny
- rekreacyjna
- religijna (cz. socjalizacyjnej)
- integracyjna

1)sfera biologiczno-popędowa (wychowanie do dorosłości)

2)psychiczno-uczuciowa (trwałe więzy emocjonalne)

3)społeczno-kulturowa (wzajemna współpraca)

4)świadomościowo-moralna (większe znaczenie postawy rodziców)

FUNKCJE

RODZINY

funkcje - pewna działalność skierowana na określony

cel kontynuowany w ramach danej struktury społecznej

INTERIOLIZACJA - widzę, postrzegam, obserwuje i sam to wprowadzam w życie bo tak czuje

STRUKTURA

RODZINY

Wśród typów organizacyjnych wyróżniamy:

Struktura rodziny

Struktura społeczna

Strukturę rodziny wyznacza ( kryterium typologii rodziny ):

- całościowy system społeczny, w ramach którego są przyjmowane
określone role społeczne i kształtowane pozycje społeczne.

- stałe ramy, wewnątrz których przebiega życie i zachowanie modelowych
zachowań pomiędzy członkami rodziny, a siłami zew. które na nią oddziałują.

1)liczba i wiek jej członków

2)różne formy organizacyjne

3)charakter źródła utrzymania rodziny

Do struktury rodziny zaliczamy:

1)formy instytucjonalne tworzące małżeństwo i rządzące nim (wybór partnera, odpowiedni wiek,
formy zawarcia i rozwiązania małżeństwa, liczba partnerów w małżeństwie i pokoleń w rodzinie)

2)wzory regulujące współżycie wewnątrz rodziny oraz wyznaczające hierarchię władzy i autorytetu

3)układ wzajemnie powiązanych ról i pozycji (mąż-żona, rodzice-dzieci)

4)struktury dziedziczenia majątku, władzy i nazwiska

5)cykle (fazy) życia małżeńsko-rodzinnego

1)rodzina małżeńska tzw. nuklearną ( m+ ż +1-2 dzieci)

2)rodzina poligamiczna (kilka związków małżeńskich)

3)rodzina rozszerzona - wielopokoleniowa (składa się z 2 lub więcej
r. nuklearnych podporządkowanych jednemu kierownictwu rodzinnemu)

4)rodzina zmodyfikowana - poszerzona (związek rodzin nuklearnych wzajemnie
częściowo uzależnionych; poszczególne rodziny zachowują niezależność ekonomiczną)

Ze względu na źródło utrzymania:

1)chłopska - rolnicza

2)robotnicza

3)inteligencka

Ze względu na miejsce zamieszkania:

1)wiejska

2)miejska

STRUKTURA

RODZINY

Społeczna koncpcja

małżeństwa i rodziny

w doktrynie chrześcijańskiej

Solidarność rodzinna

Znaczenie rodziny dla osoby

Rodzina

Znaczenie rodziny dla społeczeństwa

Rodzina jako wspólnota osób jest pierwszą ludzką «społecznością». W rodzinie dzieci
pobierają naukę odpowiedzialności wspólnotowej i solidarności. Nie istnieje ona dla
społeczeństwa i dla państwa, ale społeczeństwo i państwo istnieją dla rodziny.
Władze zobowiązane są wspierać rodzinę, zapewniając pomoc, by we właściwy sposób
mogła podejmować wszystkie swoje odpowiedzialne zadania.

W rodzinie dziecko nabywa świadomość własnej godności, otrzymuje miłość i dobro,
uczy się, co znaczy kochać i być kochanym, a więc: co konkretnie znaczy być osobą.

Rodziny powinny podejmować odpowiedzialność za przemianę społeczeństwa.
Rodziny i zrzeszenia rodzin winny mieć zapewnione prawo do wypełniania właściwej
im roli w przygotowywaniu i wprowadzaniu w życie programów gospodarczych,
społecznych, prawnych i kulturalnych, mających wpływ na życie rodzinne.

to "kolebka życia i miłości", posiada wymiar wspólnotowy- jest miejscem kształtowania się
międzyludzkich relacji. W Bożym zamyśle związek mężczyzny i kobiety
"tworzy formę wspólnoty osób". W rodzinie dzieci otrzymują pierwsze lekcje mądrości.

Wartość małżeństwa

Instytucja małżeństwa jest – „głęboką wspólnotą życia i miłości małżeńskiej,
ustanowioną i wyposażoną w prawa przez Stwórcę”

adna władza nie może uchylić prawa do małżeństwa, ani zmieniać jego

charakteru. Społeczeństwo nie może rozporządzać węzłem małżeńskim.
Jest upoważnione do regulowania jego skutków cywilnych.

"Małżeństwo ukierunkowane jest na rodzenie i wychowanie dzieci.
Dzieci są darem dla rodziców, dla rodziny i dla całego społeczeństwa.

Miłość i formowanie się wspólnoty osób

Istota ludzka stworzona jest do miłości i bez miłości nie może żyć. Miłość nie może być
sprowadzana do emocji i uczuć, a tym samym do wymiaru jedynie seksualnego.

Rodzina – sanktuarium życia

Zadanie wychowawcze

Godność i prawa dzieci

Rodzina, życie gospodarcze i praca

Społeczeństwo w służbie rodzinie

"Społeczeństwo i państwo nie mogą umniejszać społecznego wymiaru samej rodziny:
powinny ją raczej otaczać czcią, uznawać, szanować i wspierać zgodnie z zasadą pomocniczości.

"Służba społeczeństwa na rzecz rodziny znajduje swój konkretny wyraz w uznaniu,
poszanowaniu i promowaniu praw rodziny. W tym sensie konieczne jest uznanie tożsamości rodziny,
naturalnej społeczności, opartej na małżeństwie; uznanie, które niesie ze sobą ochronę tejże tożsamości.

"Rodzina jest współtwórcą życia gospodarczego. Stanowi jeden z najważniejszych układów
gdzie kształtowany jest społeczno-etyczny porządek pracy ludzkiej.
Praca warunkuje proces rozwoju osób. Płaca za prace powinna gwarantować godziwe życie.

Natura miłości małżeńskiej domaga się trwałości związku małżeńskiego i jego nierozerwalności.
Niespełnienie tych wymogów szkodzi relacji miłości małżonków, powodując wielkie cierpienia
dzieci i przynosząc szkody społeczeństwu

Wprowadzenie rozwodu do ustawodawstwa cywilnego wyrządziło wielką szkodę społeczną,
bo świadomie zezwala się na niszczenie rodziny. W przypadku, jeśli już zdarzy się rozwód i
zawierane są nowe związki , osoby te jako ochrzczone mogą, a nawet powinny brać udział
w życiu Kościoła. Są zachęcane do słuchania Słowa Bożego i do wytrwałości w modlitwie.

""Wolne związki" opierają się na prywatnej wizji małżeństwa i rodziny. Problemem łączącym
się z "wolnymi związkami" jest żądanie prawnego uznania związków homoseksualnych.

Trwałość rodzinnego ogniska decyduje o jakości współżycia społecznego.
Zadaniem wspólnoty chrześcijańskiej i wszystkich, którym leży na sercu
dobro społeczeństwa, jest potwierdzanie, że rodzina, stanowi wspólnotę
miłości i solidarności i przekazuje wartości kulturalne, etyczne, społeczne,
duchowe i religijne, istotne dla rozwoju i powodzenia własnych członków
oraz społeczeństwa.

Miłość małżeńska ze swej natury otwarta jest na przyjęcie życia. Rodzicielstwo jest
podstawą rodziny jako wspólnoty życia. Rodzina wnosi swój wkład w dobro społeczne poprzez
odpowiedzialne ojcostwo i macierzyństwo, będąc równocześnie głosicielami Ewangelii życia

W odniesieniu do przekazywania życia należy przede wszystkim odrzucić antykoncepcję,
sterylizację i aborcję. Stosowanie naturalnych metod regulacji poczęć oznacza wzajemne
poszanowane i całkowitą otwartość na urzeczywistnianie ludzkiego porządku społecznego.

Pragnienie macierzyństwa i ojcostwa nie usprawiedliwia prawa do dziecka.
Wszystkie techniki reprodukcyjne, macierzyństwo zastępcze i sztuczne zapłodnienie
uderzające w prawo dziecka do narodzenia z ojca i matki.

Rodzice nie powinni nigdy zapominać, że Rodzicielstwo jest zadaniem natury duchowej
- nie tylko fizycznej. Rodzina ma prawo do pomocy ze strony społeczeństwa w tym,
co dotyczy wydania na świat i wychowywania dzieci.

Rodzice mają prawo decydować o formacji dziecka w obszarze duchowym i religijnym.
Państwo nie może ingerować w prawa rodziny, ale powinno je respektować i popierać.
Władze publiczne mają obowiązek zagwarantowania tego prawa i zapewnienia
konkretnych warunków umożliwiających korzystanie z niego.

Na rodzicach spoczywa obowiązek, by dzieci stopniowo i w sposób uporządkowany
poznawały sens życia seksualnego a także kontrola nad sposobem realizacji
programów w instytucjach wychowawczych.

Pierwszym prawem dziecka jest prawo do "przyjścia na świat w prawdziwej rodzinie.

Społeczna koncpcja

małżeństwa i rodziny

w doktrynie chrześcijańskiej

Cel sekularyzacji: degradacja rodziny jako miejsca wspólnoty i uświęcenia.

Do sekularyzacji w Europie przyczynił się w największym stopniu Marcin Luter

i protestantyzm.

SEKULARYZACJA

MAŁŻEŃSTWA I RODZINY

Laicyzacja:

Sekularyzacja

Ideologie sekularystyczne

Uwarunkowania historyczno – kulturowo – społeczne sekularyzacji

- rozciąga się na wszelkie procesy w wyniku których religia jest
eliminowana z życia indywidualnego i społecznego.
Eliminowanie obejmuje sferę świadomości oraz wzory zachowań.

3 formy sekularyzacji:

- desakralizacja - przeznaczenie obiektów religijnych na inny cel
- dechrystianizacji
- laicyzacji

- to spychanie istoty człowieka do przyziemności
- to budowanie wartości moralno-etycznych w oparciu o wartości pragmatyczne
(tylko to co pożyteczne)
- podważanie nadprzyrodzoności, jedności, nierozerwalności
małżeństwa i wierności małżonków
- degradacja rodziny jako wspólnoty zbawienia i uświęcenia

Powodują różny stopień sekularyzacji w związku z industrializacją, to jest:

- zerwanie z dotychczasowym obrazem świata opartym na objawieniu
- wyeliminowanie religijnej wizji świata z życia indywidualnego i społecznego
- rozpad środowisk lokalnych
- chęć uniezależnienia się od norm etycznych
- laicyzacja państwa
- akceptacja świeckiego wychowania
- akceptacja świeckich praw i rozwodów
-ogołocenie rodziny z jej wymiaru religijnego

Protestantyzm

- odrzucenie religijnego wymiaru małżeństwa (małżeństwo nie jest sakramentem
ale zwyczajnym faktem podlegającym władzy świeckiej, należy do porządku natury
a nie łaski. Jest Bożą instytucją ale tylko w sensie genezy powstania i przeznaczenia
człowieka-jest jakby poleceniem, wręcz przykazaniem Bożym. Przewyższa wszelkie inne stany.
- celibat/dziewictwo leży poza możliwościami człowieka (możliwe jest tylko w odniesieniu do świętych)
- małżeństwo, to lekarstwo na zaspokojenie popędu

SEKULARYZACJA

MAŁŻEŃSTWA I RODZINY

Cel sekularyzacji: degradacja rodziny jako miejsca wspólnoty i uświęcenia.

Do sekularyzacji w Europie przyczynił się w największym stopniu Marcin Luter

i protestantyzm.

Rodzina przestaje być ekonomiczną bazą życia jej członków i przestaje być wielopokoleniowa.

W latach 30 tych XX w. powszechnym typem rodziny staje się mała

dwupokoleniowa rodzina tzw. Nuklearna. Ma być niezależna ,anonimowa.

Jest bardziej mobilna. Przechodzi z formy instytucjonalnej w formę partnerska.

Przemiany w makrostrukturach społecznych wpływają na zmniejszenie się liczebności dzieci.

Demografia- zajmuje się zmianami zachodzącymi w społeczeństwie.

W okresie przedindustrialnym – to grupa złożona z rodziców i dzieci, bądź zespół

powiązanych ze sobą funkcjonalnie kilku dwupokoleniowych rodzin, podporządkowanych

jednemu wspólnemu kierownictwu, uzależnionych od siebie ekonomicznie

i wzajemnie ze sobą powiązanych w warunkach pracy i zamieszkania.

PRZEOBRAŻENIA

W DEMOGRAFICZNEJ

STRUKTURZE RODZINY

URBANIZACJA

Struktura rodziny – skład osobowy rodziny

TYPY RODZINY- 4 fazy rozwojowe ludzkości:

Mała grupa złożona z rodziców i dzieci lub połączonych ze sobą kilku dwupokoleniowych rodzin.
Model gospodarczy w społeczeństwie wpływa na model rodziny.
Zmiany w strukturze rodziny zaczęły zachodzić przy rozpoczęciu procesu industrializacji i urbanizacji

umiastowienie (koncentracja ludności - głównie na obszarach miast)

INDUSTRALIZACJA-

uprzemysłowienie (automatyzacja procesów produkcji).

I faza- RODZINA SZEROKA (okres przedindustrialny)
Wysoka stopa urodzeń i zgonów - to mały przyrost naturalny.-trwa do XIX w.

II faza- RODZINA ZMODYFIKOWANA (poszerzona)
Z narastaniem industrializacji i urbanizacji maleje śmiertelność ,
przy zachowaniu tej samej ilości urodzeń (mniejsza śmiertelność noworodków).
Następuje eksplozja ludnościowa - tzw. Eksplozja demograficzna-
zwiększenie przyrostu naturalnego - po 1880 r. podwojenie urodzeń nad zgonami

III faza-RODZINA WYIZOLOWANA (poszerzona)
Następuje dalszy spadek śmiertelności, ale też urodzeń.
(emancypacja społeczna kobiet, uniezależnienie się ekonomiczne k. od m., warunki
mieszkaniowe, finansowe , dążenie do wyższej stopy życiowej, regulacja płodności, antykoncepcja)
Spadek przyrostu naturalnego.

IV faza -RODZINA PARTNERSKA (nuklearna)
Po 1950 r . radykalne obniżenie stopy urodzeń- faza nowej równowagi -
obniża się stopa urodzeń i zgonów. Taka sytuacja nie gwarantuje równowagi ekonomicznej
Ludność Polski i Europy stopniowo się starzeje .Kategoria ludzi starszych wzrasta
do 30 % a zmniejsza się grupa dzieci i młodzieży do 20 roku życia.