Zachowania antyspołeczne

Wykład 3

Dlaczego ludzie nie udzielają pomocy?

„Secretary Udall Continues the Fight for
a Redwoods National Park”
(Newy York Times, 6 maj, 1964)

(Newy York Times, 13 marzec, 1964)

Decyzyjny model interwencji w sytuacji kryzysowej

(Latene, Darley, 1970)

Wypadek

Zauważenie

zdarzenia

Interpretacja

zdarzenia

Przyjęcie

odpowiedzialności

Kompetencje

pomagającego

Decyzja o

pomocy

Brak pomocy

Udzielenie

pomocy

1

2

3

4

5

pośpiech

63% vs. 10%

pożar

55% vs. 12%

padaczka

85% vs. 31%

z

agrożenie dla samooceny

zobowiązania prawne

zakłopotanie

„upadek w barbarzyństwo”

• regresja do prymitywnych i instynktownych

działań
• anonimowość
•„zarażanie się”
• podatność na sugestię

Le Bon (1896)

umysł zbiorowy

-bez racjonalności

- bez tożsamości ind.

•rozpasana przemoc
•zachowania irracjonalne

deindywiduacja

Zimbardo (1969)

• anonimowość
• rozproszenie odp.
• wielkość grupy

• utrata tożsamości
• zmniejszona dbałość

o społeczną ocenę

czynów

zachowanie nie

podlegające kontroli

społecznej i osobistej

• impulsywne
• irracjonalne
• regresywne

Jaffe i Yinon (1979)

indywiduacja

deindywiduacja

niski

po

zio

m

w

strzą

só

w

wysoki

Fraser (1974)

indywiduacja

deindywiduacja

Ag

re

sja

w

z

ab

aw

ac

h

Zmibardo, 1967

indywiduacja

deindywiduacja

niski

po

zio

m

w

strzą

só

w

wysoki

Johnson i Downing (1979)

indywiduacja

deindywiduacja

niski

po

zio

m

w

strzą

só

w

wysoki

zachowanie w warunkach deindywiduacji zależy od wyrazistości
norm społecznych grupy

Zimbardo (1975)

Po 10 min – piewszy wandal
W 48 godzin – 23 akty wandalizmu

Tylko jeden nastolatek
Po 5 dniach – „skradziono auto”

Mechanizm deindywiduacji

• utrata samoświadomości (Diener, 1980)

– teoria autokoncentracji Wilklunda

• grupa kieruje uwagę na zewnątrz a odwraca uwagę od własnych standardów przez

co stajemy się mniej samoświadomi i podatni na działanie sygnałów
środowiskowych

– metaanaliza Mullena (1986) – utrata kontroli - lincze

• Reicher (1984) – nie chodzi o utratę kontroli ale o zmianę z

kontroli indywidualnej na społeczną

– specyficzne cele, identyfikacja z grupą (tłum nie jest anonimowy)

– przemoc ukierunkowana na specyficzne obiekty (policja, samochody)

• dehumanizacja (Zimbardo, 1976)

Dehumanizacja

• adiaforyzacja działań (Bauman, 1991)

– pewne typy ludzkiego postępowania czyni się obojętnymi moralnie, uwalnia

się je od ocen moralnych

• delegitymizacja (Bar-Tal, 1989)

– odebranie ludziom praw

• moralne oddzielenie /odłączenie (Bandura, 1999)

– wyłączenie własnych standardów moralnych

 moralne uzasadnianie


język medyczny, epidemiczny



rozproszenie odpowiedzialności



umniejszanie krzywdzących aspektów działań

 o

barczanie ofiar winą za ich los



dehumanizację ofiar

• moralne wykluczenie (Opotow, 2003)

– wyłączenie ludzi z grupy obcej z kategorii istot zasługujących na moralne,

sprawiedliwe traktowanie i współczucie

Bandura, Underwood, and Fromson (1975)

mili studenci

Sz

ok

e

le

kt

ry

cz

ny

/

cz

as

studenci „zwierzęta” studenci

-redukcja odpowiedzialności (No one knows who I am)
-redukcja możliwości samooceny
-Redukcja myślenia o konsekwencjach

Jak to się dzieje?

• percepcja aktu (usprawiedliwianie,

porównania, język - „wyrwać chwasta”, „my
ich tylko torturujemy, a oni ścinają nam głowy)

• znaczenie konsekwencji (pomniejszanie,

ignorowanie, błędne szacowanie)

• poczucie odpowiedzialności za zbrodnię

(przenoszenie, dyfuzja)

• postrzeganie ofiary (dehumanizacja,

przypisywanie winy ofiarom)

Jak wydobyć bestię z dobrego

człowieka?

•

akceptowalne uzasadnienie (“cover story”, “ideologia,” “bezpieczeństwo
narodowe”, „religia”, „wartości”)

•

zobowiązanie – werbalne lub pisemne

•

docenie, dowartościowanie, nadanie ważności (rola)

•

podstawowe reguły do przestrzegania – (“Failure to respond must be
treated as an error”, trening w nienawiści )

•

stres, poczucie bezradności, deprywacja indywidualna i braterska

•

od słów do czynów – „to nie krzywdzenie to pomaganie”

•

dyfuzja odpowiedzialności – inni są winni, nikt nie jest winny, wszyscy są
winni

•

małymi krokami („only 15 volts”)

•

wzmacniaj każdy poziom agresji stopniowo („only 30 volts”)

•

stopniowo zmieniaj naturę wpływu autorytetu z rozsądnego i racjonalnego
na nierozsądny i nieracjonalny

•

stwórz sytuację bez wyjścia