Copyright by Joanna Sikora 

Wydz. Nauk o Zdrowiu 

I Ratownictwo Medyczne 2007/2008 

_________________________________________________________________________________________________________________ 

Seminarium IX 

22.04.2008 

 
 

OBTURACYJNY BEZDECH NOCNY 

 

Wskaźnik bezdechu i spłyconego oddychania  
 
OBPS jest chorobą, którą rozpoznaje się na podstawie stwierdzenia podczas snu 5-15 przerw 
w oddychaniu w ciągu godziny, trwających dłuŜej niŜ 10 sekund.  
Liczbę bezdechów i spłyceń oddechu podczas 1 godziny snu, trwających powyŜej 10 sekund 
określamy jako wskaźnik AHI (Apnea Hypopnea Index). Przerwy w oddychaniu, czyli 
bezdechy występujące w czasie snu u chorych na OBPS, spowodowane są mechanicznym 
zamknięciem dróg oddechowych. Do zaburzenia droŜności dochodzi najczęściej na poziomie 
ś

rodkowej gardła. W czasie snu obniŜa się napięcie mięśni, w wyniku czego ściany górnych 

dróg oddechowych zbliŜają do siebie. Wartość AHI przyjmowana przez róŜne ośrodki waha 
się od 5 do 15/godz. i to tłumaczy róŜną częstość występowania zespołu w poszczególnych 
badaniach epidemiologicznych. W większości ośrodków akademickich w Polsce za wartość 
diagnostyczną przyjmowany jest wskaźnik AHI > 10.  
OBPS jest chorobą dość powszechną i wydaje się, Ŝe moŜna ją zaliczyć do chorób 
ogólnoustrojowych, dlatego naleŜy kłaść szczególny nacisk na edukację lekarzy w tym 
zakresie, zwłaszcza lekarzy poz.  
 
Objawy nocne i dzienne  
 
Obturacyjny bezdech podczas snu nierozerwalnie wiąŜe się z towarzyszącym mu chrapaniem; 
dotyczy ono niemal 100 proc. chorych na OBPS. Chrapanie (dźwięki oddechowe wywołane 
drganiem miękkich części gardła) jest zjawiskiem bardzo częstym: występuje u około 30 
proc. męŜczyzn i 15 proc. kobiet w średnim wieku. Samo chrapanie nie oznacza choroby. 
Jednak chrapanie głośne i nieregularne, w pozycji siedzącej oraz w czasie krótkiej drzemki - 
sugerują chorobę.  
Warto teŜ podkreślić, Ŝe średnie natęŜenie dźwięku wydawanego przez osobę chrapiącą (ok. 
50 decybeli, a u połowy duŜo wyŜsze) znacznie przekracza dopuszczalne normy hałasu (do 30 
dB).  
Najbardziej charakterystycznym objawem OBPS, stanowiącym kryterium rozpoznania, są 
jednak bezdechy. Ich konsekwencją jest obniŜenie ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi 
tętniczej, zwiększenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla, obniŜenie pH krwi oraz 
obniŜenie saturacji krwi tętniczej.  
Objawy chorobowe moŜemy podzielić na objawy nocne i dzienne. Do objawów nocnych, 
poza głośnym chrapaniem oraz bezdechami, zaliczyć naleŜy częste wybudzenia, niespokojny 
sen, trudności w zasypianiu, pobudzenie ruchowe podczas snu, nadmierną potliwość, częste 
oddawanie moczu w godzinach nocnych.  
Objawy dzienne, wynikające z niewyspania, to uczucie zmęczenia po przebudzeniu, bóle 
głowy, wysychanie śluzówek jamy ustnej, bóle gardła, nadmierna senność, nadmierna 
draŜliwość, osłabienie funkcji poznawczych, skłonność do reakcji depresyjnych.  
 
 
 
 

Copyright by Joanna Sikora 

Wydz. Nauk o Zdrowiu 

I Ratownictwo Medyczne 2007/2008 

_________________________________________________________________________________________________________________ 

Pacjent zagroŜony chorobami układu krąŜenia  
 
Na podstawie licznych obserwacji klinicznych stwierdzono, Ŝe istnieje ścisły związek między 
występowaniem bezdechów podczas snu a występowaniem chorób układu sercowo-
naczyniowego oraz zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego.  
U chorych na OBPS stwierdza się często róŜne postaci zaburzeń rytmu pracy serca, takie jak 
rytm przyspieszony (tachykardii) i zwolniony (bradykardia). Najczęściej obserwuje się 
pobudzenia dodatkowe pochodzenia nadkomorowego i komorowego. Często teŜ występują 
róŜnego stopnia zaburzenia przewodzenia, zahamowania zatokowe i bloki przedsionkowo-
komorowe. U znacznego odsetka chorych obserwujemy wzrost systemowego ciśnienia 
tętniczego, a u części równieŜ wzrost ciśnienia tętniczego w krąŜeniu płucnym.  
Związek przyczynowo-skutkowy OBPS i chorób układu krąŜenia nie jest całkowicie jasny. 
Nie wiemy, dlaczego współwystępowanie OBPS i nadciśnienia tętniczego stwierdza się tylko 
u części chorych. Z drugiej strony leczenie zaburzeń oddychania u wielu chorych normalizuje 
wartość ciśnienia tętniczego i poprawia wydolność serca.  
Nadmierna aktywacja układu współczulnego wpływa na wahania przepływu krwi przez 
ośrodkowy układ nerwowy oraz rozbicie struktury snu. Wartość ilorazu szans wystąpienia 
udaru mózgu dla grupy z wartością AHI >11 wynosi 1,5. Niektórzy autorzy oceniają częstość 
występowania OBPS u chorych po udarze na ponad 50 proc.  
U chorych na OBPS częściej niŜ w ogólnej populacji stwierdza się równieŜ zaburzenia 
hormonalne i metaboliczne.  
Trzeba teŜ pamiętać o bardzo groźnych następstwach OBPS, które wynikają z przewlekłego 
niedotlenienia tkanek, jak np. zaostrzenie przewlekłej niedokrwiennej choroby serca, zawał 
serca czy udar mózgu. Chorzy ci mają znacznie gorszą jakość Ŝycia oraz charakteryzują się 
większym wskaźnikiem śmiertelności.  
Znaczące niedotlenienie moŜe obniŜać saturację krwi tętniczej poniŜej 50 proc. Często chorzy 
na OBPS mają podobne objawy jak osoby przebywające w warunkach wysokogórskich, gdzie 
z powodu mniejszej gęstości powietrza mniejsze jest stęŜenie tlenu (często spada nawet do 45 
proc.).  
Osoby z bezdechem sennym, pomimo Ŝe na sen poświęciły duŜo czasu, budzą się zmęczone, 
skarŜą się na uczucie wyczerpania, niechęć do pracy oraz czynności wymagających skupienia 
i uwagi. Często zasypiają wbrew własnej woli podczas oglądania telewizji, czytania ksiąŜki 
czy gazety, a czasem nawet podczas posiłku czy rozmowy. Bardzo niebezpiecznym, nie tylko 
dla chorego, ale dla innych osób, jest jego zasypianie podczas pracy, zwłaszcza wymagającej 
szczególnej precyzji czy koncentracji (np. podczas prowadzenia pojazdów). Wydaje się, Ŝe 
nawet kilka procent wypadków samochodowych jest powodowane zaśnięciem za kierownicą. 
Do Poradni przy Katedrze Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Akademii 
Medycznej w Warszawie zgłaszają się chorzy z OBPS, którzy byli kierowcami autobusów, 
maszynistami, a nawet pilotami samolotów.  
 
Przydatne badanie polisomnograficzne  
 
Lekarz poz powinien pytać o bezdech podczas snu osoby otyłe, w średnim wieku, częściej 
męŜczyzn. Jeśli z relacji rodziny wynika, Ŝe u tych osób występują przerwy w oddychaniu 
podczas snu, chorego koniecznie naleŜy skierować do ośrodka zajmującego się diagnostyką i 
leczeniem zaburzeń oddychania w czasie snu.  
Badanie zlecone przez lekarza poz jest bezpłatne, choć w związku z limitem świadczeń NFZ, 
zazwyczaj trzeba na nie dość długo czekać (6 miesięcy). Badanie diagnostyczne wykonane na 
Ŝ

yczenie osoby, która sama podejrzewa u siebie OBPS, jest odpłatne.  

Copyright by Joanna Sikora 

Wydz. Nauk o Zdrowiu 

I Ratownictwo Medyczne 2007/2008 

_________________________________________________________________________________________________________________ 

Wizyta rozpoczyna się od przeprowadzenia ankiety uwzględniającej występowanie 
wymienionych objawów. Następnie wykonywane są badania, potwierdzające obecność 
bezdechów i powodujące obniŜenie saturacji krwi tętniczej. Złotym standardem dla ustalenia 
ostatecznego rozpoznania jest badanie polisomnograficzne. Dzięki niemu dokonuje się 
zróŜnicowania rodzaju zaburzeń oddychania w czasie snu. Niestety, z powodu braku 
dostępności do polisomnogarafów, wykonuje się tzw. badanie przesiewowe. Najbardziej 
rozpowszechnionym urządzeniem słuŜącym do jego wykonania jest MESAM-4 - aparat, 
który umoŜliwia jednoczasową rejestrację czterech parametrów: chrapania (poprzez mikrofon 
przyklejony na szyi), pozycji ciała (dzięki czujnikowi przytwierdzonemu do brzucha), 
częstości uderzeń serca (rejestrowanej przez elektrody umieszczone na skórze klatki 
piersiowej) oraz saturacji krwi tętniczej (poprzez przezskórny pulsoksymetr załoŜony na 
palec).  
W wielu placówkach specjaliści posługują się urządzeniami będącymi modyfikacją aparatu 
MESAM-4, np. PolyMesam.  
 
Usprawnienie wentylacji  
 
Rozpoznanie OBPS nakazuje poszukiwanie usuwalnych przyczyn zespołu. Chorego zawsze 
naleŜy skonsultować takŜe z laryngologiem w celu wykluczenia przyczyn anatomicznych 
OBPS i ewentualnie chirurgicznej korekcji stwierdzonych nieprawidłowości.  
Lekkie postaci OBPS, po konsultacji z protetykiem, moŜna leczyć za pomocą indywidualnie 
dobieranych aparatów ortodontycznych, zmieniających połoŜenie języka i Ŝuchwy.  
Podstawowym postępowaniem zachowawczym jest leczenie za pomocą wytworzenia 
dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych przy uŜyciu aparatu  
n-CPAP. Pozwala to na przywrócenie droŜności dróg oddechowych, powodujące ustępowanie 
bezdechów i normalizację utlenowania krwi tętniczej.  
U chorych leczonych za pomocą n-CPAP dochodzi do obniŜenia ciśnienia tętniczego 
skurczowego i rozkurczowego nawet o kilkanaście mmHg. Obserwuje się zmniejszenie 
powikłań towarzyszących chorobie nadciśnieniowej. Leczenie za pomocą n-CPAP powoduje 
zmniejszone wydzielanie noradrenaliny w surowicy i w moczu oraz zmniejszenie stęŜenia 
przedsionkowego peptydu natiuretycznego (ANP).  
 
 
 
 
 
 
Większość treści zawartych w notatkach pochodzi ze stron internetowych i ksiąŜek, i są 
uzupełnieniem moich notatek – częśc tematów [rak, astma, POChP] pobranych jest z 
Wikipedii gdzie bazowane były na podrecznikach akademickich. 
Wszystko podlega prawu autorskiemu ludzi, którzy to pisali – proszę by notatek nie zostawiać 
w Maglu itd